دلایل قهوه ای شدن نوک برگ

1 - کود یا آفت کش زیاد

2 - خاک خشک

3 - دمای پایین

4 - هوای داغ

5 - نمک انباشته

6 - فاسد شدن ریشه

شرایط انبار داری و نگهداری گوجه فرنگی

گوجه فرنگی از زمان کاشت بذر تا برداشت با توجه به شرایط اقلیمی (دما و طول روز) به 60 تا 90 روز نیاز دارد. گوجه فرنگی برای فروش به صورت تازه معمولا در مرحله سبز بالغ برداشت می شود و در طول دوره انبار داری می رسد. رسیدن چنین گوجه هایی باید در دمای بالای 10 درجه انجام شود. در پایین تر از این دما آسیب سرما زدگی ایجاد می شود و گوجه ها نمی رسند. در دمای بالای 10 درجه سانتی گراد، سرعت رسیدگی با افزایش دما افزایش می یابد. گاهی قرار گرفتن در معرض نور برای تشکیل رنگدانه قرمز، لیکوپن لازم است.

گوجه های سبز بالغ باید در دمای 13 تا 18 درجه سانتی گراد و رطوبت 85 تا 90 درصد نگه داری شوند. تحت این شرایط آسیب سرما زدگی ایجاد نمی شود و گوجه ها رسیده می شوند. سرعت رسیدن گوجه ها در دمای بیش از 18 درجه سانتی گراد بیشتر است ولی اگر گوجه ها به صورت دائم در دمای بالای 30 درجه سانتی گراد نگه داری شوند رنگدانه قرمز به آسانی تشکیل نشده و رنگ گوجه های رسیده زرد یا نارنجی خواهد شد. گوجه های قرمز رسیده را باید در دمای 3 تا 4 درجه سانتی گراد نگهداری کرد. در دمای بالاتر میوه به رسیدن ادامه داده و کیفیت گوجه کاهش پیدا می کند و فاسد می شود.

به عنوان مثال در گوجه فرنگی سبز:
در دمای 12 درجه سانتی گراد و رطوبت 92 درصد بعد از 38 روز میوه رنگ می گیرد.
در دمای 15 درجه سانتی گراد و رطوبت 92 درصد بعد از 30 روز میوه رنگ می گیرد.
در دمای 20 درجه سانتی گراد و رطوبت 92 درصد بعد از 24 روز میوه رنگ می گیرد.
گوجه فرنگی رسیده سفت: در دمای 7 تا 10 درجه سانتی گراد و رطوبت 85 تا 90 درصد بعد از 4 تا 7 روز رنگ می گیرد.

 

منبع:

 

@iranentomologyy

درخت به

بِه با نام انگلیسی Quince از خانواده Rosaceae و  از جنس Cydonia بوده ،که تنها یک گونه با نام  Vulgaris را دار است  و  بومی ایران و ترکمنستان میباشد.
 بِه درخت کوچکی است به ارتفاع حداکثر 5 متر، از 5-4 سالگی میوه تولید می کند و عمر آن به 50 سال می رسد. شاخه های جوان، برگها و پشت میوه از کرکهای نرم سفید یا خاکستری مایل به قهوه ای پوشیده شده است. برگهای تخم مرغی یا تقریباً گرد یا بیضی نوکدار با قاعده گرد، گلها درشت و صورتی مایل به سفید، گلبرگها تخـم مرغی، دارای 5 کاسبرگ، 5 گلبرگ وگلهـای خـود بارورند. گلـها در انتهـای شاخکهای برگدار ظـــاهر می شوند. میوه بر حسب رقم گرد، تخم مرغی، گلابی شکل با رنگ زرد طلایی و در بعضی ارقام مایل به سبز و کرکدار است.

 

فندق

فندق میوه‌ای فندقی از درخت فندق است. ظاهر کروی یا بیضی دارد و طولش ۱۵-۲۵ میلیمتر و قطرش ۱۰-۱۵ میلیمتر است و دارای پوسته فیبری بیرونی می‌باشد. گونه‌هایی از فندق از فندق معمولی بزرگ‌ترند و در بیشترین رشد دو برابر اندازه معمولی می‌شوند. میوه فندق زمانی که برسد از پوسته بیرون می‌افتد. هسته بذر فندق خوراکی است و می‌توان آن را به صورت خام یا پخته مصرف نمود. بذر میوه پوستی بسیار نارک و به رنگ قهوه‌ای تیره دارد که پیش از مصرف یا پخت‌وپز آن را جدا می‌کنند.

 

فندوق

 

فندق در سطح تجاری بیشتر در ترکیه، ایتالیا، یونان، گرجستان، در جنوب ایالت اسپانیایی کاتالونیا، در شهرستان کنت انگلستان و همچنین درایالت واشینگتن و اورگن ایالات متحده وایران-قزوین-الموت و اشکورات رودسر گیلان تولید می‌شود. ترکیه با تولید تقریباً ۷۵٪ از فندق جهان، بزرگ‌ترین تولیدکننده این میوه در بین کشورهای جهان می‌باشد. از فندق در صنعت شیرینی‌سازی برای ساخت پرالین مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین با ترکیب آن با شکلات می‌توان شکلات ترافل و همچنین محصولاتی همچون نوتلا و فرانجلیکو تولید نمود. روغن فندق نیز که از فندق بدست می‌آید، بسیار خوش‌طعم است و در پخت‌وپز مورد استفاده قرار می‌گیردفندق میوه ای با طبع گرم و خشک که بیشتر در نواحی کوهستانی ایران یافت و پرورش داده میشود.

دستورالعمل احداث باغ میوه های هسته دار

،احداث باغ ،میوه های هسته دار

– انتخاب مکان کشت:

هر گونه گیاهی در مناطق خاصی قابلیت پرورش دارد و باید مکان با شرایط اقلیمی مناسب را برای آن انتخاب نمود. شرایط اقلیمی و طول دوره رشد علاوه بر تاثیر در شرایط رشد و نمو، در جمعیت آفات و بیماریهای آن منطقه نیز تاثیر دارند. بنابراین به منظور دسترسی به عملکرد و کیفیت بالا، انتخاب  مکان مناسب ضروری است.

،هلو و شلیل،هلوآلبرتا،هلو انجیری،هلوسبز،هلوسرخ وسفید،شلیل کیوتا،

، هلو ،شلیل، با نیاز سرمایی حدود ۱۰۰۰-۴۰۰ ساعت در مناطق با آب و هوای تابستانهای گرم و خشک و فاقد سرمای دیررس بهاره به خوبی پرورش می یابند.، هلو ،نسبتا زود و قبل از، سیب، گلابی ، گیلاس،گل می­دهد و در مقایسه با بسیاری از گونه­ های ،درختان میوه، نسبت به سرما مقاومت کمتری دارد. تقریبا در تمام مناطق، کشت هلو، سرما یک مسئله می­باشد. از اینرو آنها به عنوان سازگار با گرما در نظر گرفته می شوند و به مقدار زیاد در شرایط آب و هوایی مدیترانه­ای کشت شده­اند.،هلو ،شلیل، در محدوده عرض جغرافیایی ۲۴ تا ۴۵ درجه شمالی و جنوبی کشت می شود.

این محدوده ممکن است در بعضی از مناطق به دلیل وجود اقیانوس،دریاچه های عمیق و یا ارتفاع گسترش یابد.

جوانه های گل، هلو، در زمان خواب تا دمای ۳۱- درجه سانتی­گراد را تحمل می­کنند و جوانه ­های چوب در دمای کمتر از ۳۱- درجه از بین میروند. گلهای باز شده ،هلو ،و میوه های ریز در صورتی که در زمان محدودی در دمای ۲/۲- و یا کمتر قرار گیرند از بین می­روند.  هلو دارای دامنه وسیع نیاز سرمایی است ولی بطور متوسط بیشتر ارقام نیاز سرمایی حدود ۶۰۰ تا ۹۰۰ ساعت دارند.

،گیلاس، آلبالو،گیلاس تک دانه مشهدی،آلبالو مجاری،آلبالو بوترمو،آلبالو سیگانی،گیلاس فرنگی،

،گیلاس، آلبالو ،مناسب مناطقی هستند که تابستانهای خشک و خنک داشته باشند. نیاز سرمایی، گیلاس، حدود ۱۷۰۰-۵۰۰ و ،آلبالو،حدود ۱۷۰۰-۱۰۰۰ ساعت است. مهمترین نکته در مورد مناطق، کشت گیلاس ،این است که در فصل برداشت بارندگی وجود نداشته باشد، زیرا وقوع بارندگی در فصل برداشت باعث ترک خوردن میوه های گیلاس شده که آلودگی را در پی خواهد داشت. ارقامی که دارای پوست سفت هستند به این عارضه حساس تر می باشند لذا در اینگونه مناطق می بایستی رقم مناسب کشت شود.

 زردآلو،زردآلو شاهرودی،زردآلو قیسی،زردآلو لاسگردی،

مناطق دارای آب و هوای گرم و خشک برای کشت ،زردآلو ،مناسب می باشند. با توجه به اینکه این گونه زود گل می دهد، سرمای دیررس بهاره یک عامل محدودکننده برای کشت ،زردآلو می باشد. نیاز سرمایی ،زردآلو ،حدود ۹۰۰-۲۵۰ ساعت است.

 آلو و گوجه،آلوشابلون،آلو سانتروزا،آلو بخارا،آلواستنلی،آلوطرقبه،آلوزرد،آلو سیاه،آلوقطره طلا،آلو بلک دیاموند،گوجه سبزمناسب برای مناطق گرم و خشک است. نیاز سرمایی ،آلو و گوجه، حدود ۱۷۰۰-۷۰۰ ساعت است

۲-      انتخاب زمین:

قبل از ،احداث باغ ،می بایستی اطلاعات کامل و جامع در زمینه خاک منطقه بدست آورد. انجام آزمایش و تجزیه خاک ضروری می باشد. در صورتی که در زمین مورد نظر قبلاً باغ احداث شده باشد، آن زمین ممکن است حاوی انواع عوامل بیماری زا ( قارچ ها، نماتدها و … ) باشد. بنابراین ۳ تا ۴ سال نباید در این زمین ها باغ احداث نمود و یا اینکه می بایست نسبت به ضدعفونی این گونه خاکها اقدام نمود.

خاکهای عمیق و با زهکشی خوب برای تولید خوب و طول عمر مناسب ،درختان میوه ،هسته دار ضروری می­باشد درختان جنس  Prunusنسبت به تنش زهکشی ضعیف و غرقآب شدن بسیار حساس هستند.خاکهای لومی تا شنی متوسط بهترین خاک برای میوه های هسته دار می­باشند.
pH مناسب خاک برای درختان میوه هسته دار ۵/۷-۵/۶ می باشد.

–  کشت، هلو ، شلیل، در زمین هایی که سابقه کشت این محصولات را دارندباعث افزایش  ابتلا به بیماری کوتاهی عمر هلو (PTSL)  یا بیماری زوال، هلو ، می­شود که  این بیماری به شدت باردهی را کاهش می­دهد.

۳-      انتخاب، نهال،

،نهال، انتخابی باید استاندارد بوده و از ،نهالستانهای دارای مجوز ،تهیه گردد.

۴-      کاشت نهال

زمین مورد نظر می بایستی قبلاً آماده شده باشد. بدین منظور به ازاء هر هکتار حدود ۲۰ تن کود دامی کاملاً پوسیده به خاک اضافه می نمایند.  سپس اقدام به شخم عمود بر هم می نمایند.

طراحی لازم برای، احداث باغ ،انجام و بر اساس نقشه مورد نظر نسبت به آماده سازی چاله های کشت اقدام  می شود. زمان، کاشت نهال، در مناطق معتدل در فصل پاییز و شروع دوره خواب درختان و در مناطق سردسیر، در اواخر زمستان و اوایل بهار می باشد.

–     ابعاد  چاله کشت ۷۰*۷۰*۷۰ سانتیمتر بوده و در زمان کشت به ازای هر چاله ۵ تا ۱۰ کیلوگرم کود دامی پوسیده به خاک چاله اضافه می شود.

چاله آماده ، کشت نهال،

با توجه به حساسیت ،درختان میوه هسته دار ،به پوسیدگی طوقه باید دقت شود که طوقه نهال ها در خاک قرار نگیرد. پس از ،کاشت نهال، بایستی بلافاصله اقدام به آبیاری نمود.

کشت عمیق درختان زردآلو و بروز علائم شانکر

–         پوشش و قیم گذاری نهال

برای هدایت رشد و حفاظت نهال در برابر باد می بایست از قیم استفاده گردد، پوشانیدن نهالها با شاخ و برگ درختان برای حفاظت آنها در برابر سرمازدگی زمستانه امری بسیار مهم می باشد.

–         کشت درختان به صورت فیلر

در احداث باغ می توان برخی درختان باغی به عنوان پرکننده بین ردیف ها ( Filler) زمانیکه گونه اصلی دیربارده بوده و با فاصله نسبتاً بیشتری کشت می گردند، به منظور بهره مندی از فضای خالی بین ردیف ها، کشت نمود. با افزایش حجم تاج نباتات اصلی و ثبات باردهی اقتصادی آنها به تدریج درختان فیلر حذف خواهند شد . در درختان میوه هسته دار میتوان ،هلو ،شلیل و همچنین، آلبالو ،را با سایر محصولات به صورت فیلر کشت نمود.

فرم دهی

نهال ها پس از کشت از ارتفاع ۸۰ تا ۱۰۰ سانتی متری بر حسب گونه سربرداری
می شوند و ۳ تا ۵ جوانه یا شاخه در جهات مختلف نگهداری شده و جوانه های پائین تر حذف می شوند.

–         فرم تربیت درختان میوه هسته دار به صورت جامی، محور متغیر و … می باشد.

———————————————————————————————————-

دلایل خشکیدگی نهال در سال اول

    احداث باغ یک سرمایه گذاری بلند مدت می باشد که مستلزم کار،زمان و صرف هزینه نسبتا زیاد می باشد.بنابراین هرگونه غفلت یا اشتباهی که در شروع باغداری اتفاق افتد انعکاس آن تا پایان کار ادامه خواهد داشت.در نتیجه کارشناسان باید کلیه عوامل مساعدی را که پیشرفت و موفقیت کار را تضمین می نماید از همان اوان شروع کار مد نظر قرار دهند.با توجه به اینکه در بازدید از باغات احداثی به موارد مختلفی از خشکیدگی نهالها برخورد می کنیم،در این مطلب سعی شده است دلایل احتمالی خشکیدگی نهالها در سالهای اول پست از کاشت و راههای مقابله با آنها به اختصار بحث شود.

مهمترین دلائل خشکیدگی نهال و راه مقابله با آن:

۱- آبیاری نامناسب یا کم آبیاری ناخواسته:

    از انجائیکه آبیاری از مهمترین فاکتورهای موفقیت در استقرار باغات جدید می باشد،با این وجود به علت رعایت نکردن برخی نکات با وجود آبیاری نهال خشک می شود.از مواردی که در آبیاری باغات تازه احداث باید توجه نمود زمان آبیاری نهال در صبحهای زود یا به عصرها موکول شود.اما مشاهده می شود آبیاری در وسط روز و در اوج گرما که نهال با پژمردگی موقت روبه رو می باشد آبیاری انجام می گیرد نکته مهمی که بایستی توجه شود اینست که تاحد امکان از آبیاری در این زمانها جلوگیری شود یا آبی که برای هرنهال استفاده می شود بایستی حجم زیادی را شامل شود،زیرا به نظر می رسد یکی از عوامل خشکیدگینهال مقدار کم آب آبیاری در زمان نامناسب می باشد که در این شرایط باعث سوختگی نهال به علت گرمای آزاد شده می شود.مشاهده شده است در اراضی با بافت شنی چنانچه آب مورد استفاده برای نهال در حدود ۱۵ لیتر و کمتر و زمان آبیاری نزدیک به اواسط روز و بدون مالچ پاشی عرصه صورت گیرد به احتمال بالا نهالهای فوق در عرض چند روز آثار خشکیدگی را نشان میدهند بنابراین توصیه می شود آبیاری نهالها در صبح و عصرها انجام شده و به هیچ وجه میزان آب مصرفی از۳۰ لیتر کاهش نیابد.

۲- نهالهای غیر استاندارد:

    هرچند تا حد امکان سعی میشود از نهال استاندارد در احداث باغات استفاده شود با این وجود مشاهده شده در برخی موارد نهالهایی استفاده شده که از ریشه دهی خوبی برخوردار نبوده یا ریشه صدمه دیده است و به علت اینکه در احداث باغات بعد از کشت نهال آبیاری صورت نمی گیرد در شرایط تنش های کوتاه مدت احتمال خشکیدگی نهال بالا می باشد.بخصوص در نهالهای فندق باید به این مورد توجه شود.بنابراین در چنین شرایطی بایستی در هنگام کشت یا قبل از کشت نهالها را به مدت چند ساعت در آب قرار داد تا کمبود آب ناشی از حمل و نقل و دپو نهال جبران شده و در مقابل تنش ها ی اولیه مقاومت نماید و تا حد ممکن چند روز بعد از کشت اقدام به احداث تشتک ومالچ پاشی نمود.

۳- آلودگی احتمالی نهال در نهالستان یا محل دپو نهال:

    در بیشتر منابع توصیه شده در زمان کشت نهال از محلول پرالیناژ استفاده شود تا نهالها ازآلودگی احتمالی ضدعفونی شده و تاحدودی مواد غذایی استارتر برای نهال فراهم شود.این عمل همچنین سبب ترمیم نقاط آسیب دیده از کندن نهال و هرس اصلاحی شود.اشاره شده است کود گاوی استفاده شده در محلول سبب تولید هورمونهایی میشود که باعث ریشه دهی بهتر نهال می شود.همچنین بایستی از آلوده نبودن ابزارهای کاشت و هرس مطمئن بود.

۴- بیماریها و آفات:

    ازمهمترین بیماریها که سبب پوسیدگی طوقه نهال می شود میتوان به پوسیدگی فیتوفترایی و…اشاره نمود که باعث خشکیدگی نهال می شوند.استفاده از محلول پرالیناژ با توجه به قارچ کش استفاده شده در زمان کاشت برای ضد عفونی نهال و جلوگیری از بیماریهای قارچی موثر می باشد.از بیماریهای گردو در زمین های شن زارو خشک پوسیدگی زغالی گردو می باشد که باعث خشک شدن نهال می گردد در این عرصه ها تامین رطوبت و رعایت اصول باغبانی مفید می باشد.

   مهمترین آفتی که سبب خشکیدگی نهال می شود کرم سفید ریشه می باشد که یا از قبل در زمین احداثی وجود داشته یا به علت استفاده از کود دامی پوسیده در زمان احداث باغ به عرصه منتقل می شود.این آفت سبب قطع ریشه نهال نهال و درنهایت خشکیدگی آن می شود.بنابراین رعایت نکات بهداشتی در استفاده از کود دامی عاری از آفات و بیماری در   زمان احداث باغ و استفاده از محلول دیازینون در پای هرنهال برای مبارزه با کرم سفید توصیه می شود.

    ازعوامل دیگری که سبب خشکیدگی موقت نهال شود می توان به حیوانات وحشی،ماندابی، بادهای سرد و گرم،آتش زدن عرصه هاو… می باشد که بایستی در  هر مورد اقدام لازم را انجام داد.

   به هر حال اگر مسائل فنی باغات در سالهای اول حل شود شکی نیست که باردهی باغ تسریع گردیده و سرمایه گذاری،زودبازده و جواب گوی اهداف اقتصادی نیز خواهد بود

————————————————————————————

تکنیکهای کاشت درخت،کاشت نهال،احداث باغ

تکنیکهای کاشت : ۱-۲- انتخاب محوطه بذرکاری : بسترهای کاشت وبازکاشت در واقع بسترهایی هستند که نهالستان به منظور بذرکاری و انتقال نونهال ها آمده می شوند برای کاشت گونه ای حساس محل کاشت در قسمتهای محافظت شده تغییرات جوی درنهالستان انتخاب می شود . به طوریکه نور خورشید صبح به آن نتابد و قسمت خواص فیزیکی باعث افزایش مواد غذایی خواهد شد . برای خاکهای شنی درصد مواد آلی مناسب ۲ % و برای خاکهای سنگین ۳% توصیه می شود . درصورتیکه درصد مواد آلی کمتر از مقادیر ذکرشده باشد خواص فیزیکی و ساختمان خاک نامناسب بوده و مواد غذایی آن کم می باشد . البته متقابلاً درصورت زیاد بودن درصد مواد آلی نسبت ازت به کربن بهم خورده و این نسبت بالاتر از نسبتی خواهد بود که مناسب فعالیت میکروارگانیسم های خاک میباشد . دراین صورت فعالیت آنها افزایش پیدا کرده و ازت زایدی آزاد شده و باعث کاهش فسفر درخاک می شود . بهمین دلیل باید تجزیه خاک قبل از اضافه کردن مواد به خاک انجام شود ومقدار عناصری که به خاک باید اضافه نمود بر اساس گونه ای که تحت کشت خواهد شد تعیین شود . ۲-۲- آماده کردن بستر کاشت : بذر پاشی و جوانه زدن بذر موقعی آسان خواهد بود . که بستر بذر کاملاً تسطیح شده و از شنهای درشت و باقیمانده گیاهان و کلوخه های سخت پاک شده باشد . بستر بذر یا وسیله کارگر آماده میشود و یا با استفاده ازماشین آلات مخصوص مهیا می شود . سطح بستر بذر میبایست کاملاً صاف بوده و امتداد آن در یک خط مستقسم باشد ، رعایت این مساله برای انحام عملیات مکانیزه کاملاً ضرورت دارد . معمولاً عرض ۲۰/۱ مترو فاصله بین بستر های بذر یا راهرو ۴۰ سانتیمتر در نظر گرفته می شود . طول بستر های بذر تابع طول قطعه می باشد . اختلاف ارتفاع بستر بذر یا راهروها در شرایط معمولی ۱۰ سانتیمتر و درشرایطی که مساله زهکشی خاک مطرح باشد ۲۵- ۳۰ سانتیمتر در نظر گرفته می شود . شیب طولی بسترهای بذر نباید بیشتر از ۳ درصد باشد . شرایط زهکشی در سطح خاک و عمق خاک ، فرسایش و برآورد اقتصادی در سیستم آبیاری نکات مهمی هستند که در طراحی روش ای آبیاری در بسترهای بذر میبایست در نظر گرفته شود . در شرایط زهکشی نامناسب بسترهای بذر در امتداد شیب استقرار پیدا میکنند و در شرایطی که خطر فرسایش به وسیله جریانهای سطحی و بارش وجود دارد بسترهای بذر در امتداد خطوط کشوری احداث خواهد شد . موقعیکه شرایط زهکشی و سایر شرایط مناسب باشد بسترهای بذر باید عمود بر جهت باد قرار گیرند . ۳-۲- ضد عفونی کردن بستر بذر : گاهی ضرورت دارد که بستر های بذر علیه آفات و بیماریهای مختلف و علف های هرز بذرکاری شده از سرمای بهاره و یخ زدگی سطح خاک درامان باشد . قسمتهایی از نهالستان که ذکر شده برای کاشت و بازکاشت سوزنی برگان مناسب است و کلاً باید به این نکته توجه داشت : در اراضی زیر کشت سال قبل کاشت بذر مناسب نیست و قطعاتی که به صورت آیش زیر کود سبز قرار داشته است مناسب تر می باشد . خاکهای ماسه ای لومی مناسبترین قطعه نهالستان برای بذرکاری است و درصورتیکه چنین قطعه ای در دسترس نبود می توان با اضافه کردن ماسه و کمپوست و پیت نسبت به اصلاح خاک اقدام نمود مساله حاصلخیزی در انتخاب قطعه مهمترین مساله میباشد و لی در خاکهای بسیار حاصلخیز نیز نهالها رشد قدی کرده و ریش ها توسعه مطلوب را پیدا نمیکنند و این ریش ها قادر به تغذیه نهال درمرحله استقرار در زمین اصلی نخواهند بود . یکی دیگر از نکاتی که باید رعایت شود زهکشی خوب خاک بستر کاشت میباشد زیرا درصورت ضعیف بودن زهکشی ریش ها خواهند پوسید . بادگیر نبودن قسمتهای انتخاب شده نیز یکی از عوامل موثر خواهد . به هر حال در صورتیکه قطعه دیگری وجود ندارد باید به وسیله بادشکن های مصنوعی یا بادشکن سبز محافظت شود . ۴-۲- آماده کردن خاک برای کاشت : قطعات انتخاب شده برای آماده سازی بستر کاشت میبایست به خوبی شخم خورده و به وسیله روتیواتورودیسک کلوخ ها خورد شده و خاک زیرین نیز شکسته شده و تسطیح شود . این عمل جند بار قبل از کاشت باید انجام شود . برای رسیدن به این هدف قطعات مورد نظر اگر برای کشف پائیزه آماده میشوند در مرداد ماه و اگر برای کشت بهاره آماده میشوند در پائیز عملیات مربوطه انجام شده در صورتیکه در قطعات مربوطه کود سبز کشت شده باشد در بهار پس از گل دادن باید برگردانده شده و ۲ تا ۳ بار شخم بفاصله ۲ ماه و حداقل سه نوبت این کار انجام شود . برای کشت سوزنی برگها خاکهای سندی لوم یالومی سند مناسبترین بسترهای کاشت هستند . نسبت سیلت و خاک رس در نهالستانها ۲۵-۱۰% برای سوزنی برگها و ۳۵% برای پهن برگها توصیه میشود . خاکهای سنگین تغذیه را کاهش داده و جلوی توسعه خوب نهال را میگیرد ، برای استفاده از چنین خاکهائی ماسه و مواد مختلف آلی میبایستی بمصرف برسد. بهمین منظور برای تغییر بافت خاک با اضافه کردن ماسه و مواد آلی و شخم و مخلوط کردن یکنواخت آن تا عمق ۳۰ سانتیمتر عملیات انجام شود . مواد آلی که به مصرف خواهند رسید عبارت خواهد بود تا عمق ۳۰ سانتیمتر عملیات انجام شود . مواد آلی که به مصرف خواهند رسید عبارت خواهد بود از کود کمپوست ف خاک پیت ، کود حیوانی و کود سبز . این مواد ضمن بهبود نماتورها ضد عفونی شوند .

 

 

منبع:

 

بخش آموزشی

http://nahal100.ir

آموزش کاشت نهال

در کاشت درختان میوه باید نکاتی را رعایت کرد. از جمله اینکه این درختان معمولا پیوندی هستند یعنی یک گیاه با میوه خوب و مشخصات مورد نظر ما روی یک گیاه دیگر که ریشه‌های قوی دارد یا بومی منطقه ماست پیوند زده میشود تا خصوصیات مورد نظر ما از نظر مثلا میوه خوب یا آفات کمتر یا … در کنار ریشه‌های قوی برای ما تجلی پیدا بکند.

محل پیوند کاملا روی گیاه و معمولا در درختان میوه سردسیری در ارتفاع ۱۵ یا ۲۰ سانتی‌متری پایین گیاه قابل مشاهده است. این محل جایی است گیاه دومی روی گیاه اولی وصل شده‌است.

نکته مهم در کاشت درختان پیوندی این است که محل پیوند باید بالاتر از سطح خاک قرار گیرد. در صورتی که پیوند زیر خاک بماند در سالهای آتی که شاخه‌ها وجوانه‌های جانبی تولید میشوند معلوم نخواهد بود که این شاخه متعلق به پایه است یا پیوند؟ چرا این نکته اهمیت دارد؟ زیرا شما به عنوان باغبان باید شاخه‌های روییده از پایه را قطع کنید. چرا که این شاخه‌ها خصوصیات خوب پیوند را ندارند و باعث تلف شدن انرژی کلی هم خواهند شد.

علاوه بر این تماس خاک با محل پیوند ممکن است منجر به فعالیتهای عوامل بیماریزای قارچی – باکتریایی شده و پیوند بشکند.

در رزها این مساله کاملا مشهود است. زیرا رزها معمولا روی رز وحشی (سگ رز – گیلدیک) پیوند میشوند و اگر این پایه اجازه رشد پیدا بکند گلهای ریز سفیدرنگی با تیغهای فراوان تولید میکند و رز اصلی را کاملا کنار زده و پیوند را میشکند.

آماده‌سازی زمین:

فرض ما این است که شما میخواهید در باغچه خانه درخت بکارید.
محلی که میخواهیم درخت میوه را در آن بکاریم باید دارای خاک حاصلخیز و غنی باشد. اگر ساختمان را تازه احداث کرده‌اید احتمالا بقایای مصالح ساختمانی مانند گچ و سیمان و … در خاک باغچه باشد. این مواد باید از باغچه خارج و مخلوط خاک زراعی مرغوب همراه با کود حیوانی پوسیده و ماسه حداقل به ارتفاع نیم متر و اگر مقدور بود بیشتر از آن در باغچه خانه ریخته شود. اگر میتوانید پیشنهاد باغبانها این است که بیشتر از یک و نیم متر از عمق خاک باغچه را بردارید (زیرا درختان میوه تا چند متری عمق زمین هم ریشه میدوانند) و با خاکی که مخلوطی از خاک زراعی و کود حیوانی و ماسه باشد جایگزین شود. (البته هر چقدر خاک شما حاوی باقیمانده موجودات زنده اعم از گیاهان یا جانوران – مانند پوست مو پودر خون پودر استخوان و… باشد در آینده رشد گیاهان شما به دلیل وجود مواد آلی بیشتر – بهتر خواهد بود).

بهترین خاک زراعی آن خاکی است که رنگ آن تیره باشد و از قرمز به قهوه‌ای و سیاهی بگراید. این خاک باید از سطح زمین جمع آوری شود و به عمق بیش از سی سانتی متری نرود (خاک سطح الارض) خاک زراعی را مصالح فروشیها و حمل خاک‌ها برای شما می‌آورند. ولی حتما از بهترین محل خاک را تهیه کنید.

(در مناطق استثنایی کره زمین عمق خاک سطح الارض زیادتر از این عدد است و بستگی به محل زیست شما دارد. ممکن است از این عدد هم کمتر باشد)

خاک زراعی خوب را در حالت خشک، وقتی در مشت‌تان بگیرید و فشار دهید به هم میچسبد و فشرده میشود ولی با یک ضربه کوچک از هم جدا شده و دوباره پودر مانند میشود. خاک زراعی بد به شدت چسبنده است و از هم جدا نمیشود. خاک فقیر هم رنگ و روی جالبی ندارد و به زردی و خاکستری میگراید و برای باغچه خوب نیست.

آماده سازی چاله:

بعضی درختان میوه مانند گلابی یا گردو ریشه اصلی Tap root خیلی محکم و درازی دارند و برای این درختان لازم است که چاله عمیقتری کنده شود. عرض نیم متر برای مثال و عمق ۷۵ سانتی متر برای خاکی که مناسب است کنده میشود ولی اگر محل شما کاملا نامناسب و سنگلاخی است میتوانید تا دو متر عمق و یک متر عرض بکنید و با خاک خوب پر کرده و درختکاری کنید. در کل عمق و قطر گودال باید از عمق و طول ریشه‌ها بیشتر باشد.

محل چاله باید عاری از ریشه‌های گیاهان دیگر باشد.

برای باغکاری معمولا توصیه میشود این چاله را از پاییز بکنید و آماده بگذارید تا بهار که میخواهید کشت کنید رطوبت درون چاله افزایش یافته و موجودات ذره بینی در محل چاله آماده خدمتگذاری به نهال جدید باشند.

در حال حاضر تراکتورهای مجهز به چاله‌کن نیز وجود دارند و میتوانند سرعت چاله‌کنی را چندین برابر کرده و هزینه کارگر را پایین‌تر بیاورند (این خدمت در گلستان علی نیز ارائه میشود)

آماده سازی نهال:

تا قبل از کاشت باید ریشه‌ها را پاشنه پوشی کرد. یعنی ریشه‌ها نباید در معرض نور و هوا باشد و بهتر است اطراف ریشه‌ها را با خاک یا ماسه یا کیسه پلاستیکی سیاه پوشاند.

معمولا شب قبل از کاشت، نهالها را در آب میگذارند تا ریشه‌ها به اندازه کافی آبگیری بکنند و رقابت اسمزی بین خاک و ریشه اگر بوجود آمد ریشه‌ها آب از دست نداده و خشک نشوند.

ریشه‌های نهالی که میخرید باید کاملا قوی و سالم باشد. در هنگام در آوردن گیاه ریشه‌ها صدمه میبند. این قسمتهای صدمه دیده را با قیچی تیز باید هرس کنید. تا سطح تماس محل زخم با خاک کمتر شده و احتمال بروز بیماریهای قارچی کاهش یابد. این عمل همچنین موجب تحریک ریشه به تولید ریشه‌های فرعی میشود.

از طرف دیگر چون حجم ریشه‌ها در اثر انتقال کم شده‌است. بهتر است حجم ساقه‌ها را نیز هرس کرد تا ریشه و ساقه متناسب باشند.

در صورتیکه محل شما بادگیر است. همراه با نهال یک قیم محکم نیز کنار نهال قرار دهید تا باد نهال را خم کرده و نشکند. و این قیم ممکن است لازم باشد چند سال در کنار نهال باقی بماند.

همچنین نهال میوه را معمولا کوتاه نگه میدارند تا عمل میوه چینی راحت باشد. برای این کار مثلا در مورد سیب ساقه اصلی را پس از کاشت تا ۸۰ سانتیمتر بالای محل پیوند نگه داشته و بالاتر از آن را حذف میکنند. این کار باعث میشود ساقه‌های جانبی به شکل یک جام رشد کرده و نور کافی به درون شاخه‌ها برسد. (این موضوع مبحث بزرگی به نام «هرس» است و در کتابهای مختلفی به زبان فارسی به طور تخصصی توضیح داده شده‌است.)

عمل پرالیناژ:

در مقیاس بزرگ برای اینکه درصد موفقیت کاشت درختان بیشتر شود، پرالیناژ تمهیدی است که کمک زیادی به باغبان میکند. این عمل عبارت است از آغشته کردن ریشه نهال به موادی چسبنده و ضدعفونی کننده.

در یک بشکه ۱۰۰ لیتری آب مقدار ۱۰ کیلوگرم رس الک شده + ۵ کیلوگرم پهن الک شده + ۳۰۰ گرم سم قارچ کش مانند بنومیل مخلوط میکنند. و ریشه نهال را درون آن فرو برده و سپس میکارند.

رس و پهن به ریشه‌ها میچسبد و به دلیل خاصیتهای مختلفی که خداوند به آنها داده موجب ترمیم زخم‌های ریشه و حفظ رطوبت اطراف ریشه و تامین مواد غذایی اولیه مورد نیاز ریشه میشوند. سم قارچ کش نیز که فعالیت قارچها را در اطراف ریشه کم میکند.

این عمل در هر مقیاسی قابل انجام است و شما میتوانید به جای ۱۰۰لیتر آب از ۱۰ لیتر آب+۱ کیلوگرم رس+نیم کیلوگرم پهن + ۳۰گرم سم قارچ کش استفاده کنید برای کاشت چند نهال از این مخلوط استفاده کنید.

انجام کاشت نهال:

بعد از کندن چاله، مهم طرز و محل قرار گیری نهال است. محل پیوند باید حدود ۱۵ سانتیمتر (یکم بالا پایین اشکال ندارد) بالاتر از سطح خاک قرار گیرد.
ریشه‌ها باید به صورت مرتب در خاک قرار گیرند و پیچیده و در هم نباشند. برای اینکار معمولا مقداری خاک به صورت کله قندی در ته چاله میریزند و ریشه‌های نهال را روی آن مرتب رو به پایین میگذارند.

روی ریشه‌ها را با خاک خوب سطح‌الارض میپوشانند و میتوانید اطراف نهال را به صورت کاسه‌مانندی شکل بدهید تا آب در آن خوب جای بگیرد و به مرور ته‌نشین شود.

نهال را به صورت عمود بر سطح قرار داده و تراز بودن آن را از دو طرف چک کنید، قبل از آبیاری خاک اطراف نهال را معمولا با ضربات پا محکم میکنند و بلافاصله آبیاری انجام میشود.

از این پس آبیاری باید به موقع انجام شود تا وقتیکه گیاه بتواند ریشه‌های جدید تولید بکند و از رطوبت خاک حداکثر استفاده را بکند. مقدار آبیاری به نوع درخت ربط زیادی دارد. مثلا نهال صنوبر یا بید به آبیاری زیاد جواب مثبت داده رشد بیشتری میکنند ولی برخی نهالها ممکن است به غرق آبی حساسیت نشان داده و بدتر خراب بشوند. لذا بهتر است آبیاری به اندازه باشد. در نهال جوان تازه کاشته شده میباید آب به اندازه کافی فراهم بشود و هر چند روز یکبار قبل از خشک شدن اطراف ریشه حتما آبیاری کنید.

راهنمای فنی انتقال و کاشت نهال

 بسته بندی و انتقال نهال :
یکی از عوامل بسیار مهم در موفقیت درختکاری ، بسته بندی و انتقال از مراکز تولید نهال یعنی نهالستان ، به منطقه مورد کاشت می باشد . پس از انتخاب نهال سالم ، باید ریشه نهالها را کاملاً در داخل پوششی از پلاستیک یا گونی یا چادر برزنتی قرار داد تا ریشه های نهال در اثر مجاورت با باد و آفتاب و هوای آزاد از بین نرود ، سپس با وسایل نقلیه ، نسبت به انتقال سریع نهال ها اقدام شود . باید توجه شود به اندازه میزان مصرف روزانه نهال از نهالستان تحویل گرفته شود.

دستورات فنی کاشت نهال

آماده کردن عرصه کاشت :
در صورت مسطح بودن زمین ، با استفاده از ادوات کشاورزی ، گاوآهن و غیره ، شیاری به عمق حدود ۴۰ سانتیمتر و به فواصل لازم ، بسته به شرایط منطقه ایجاد می گردد. سپس محل چاله ها در داخل و حاشیه شیارهای ایجادشده ، مشخص می شود.
اول با استفاده از تراز دستی یا دوربین ، خطوط تراز و همچنین محل غرس نهال ، مشخص می گردد . سپس روی خطوط تعیین شده ، شیاری به ابعاد حداقل ۴۰ × ۲۰ سانتیمتر ، به منظور جمع آوری هرز آبهای سطحی بین دو خط تراز و جلوگیری از فرسایش خاک حفر و در داخل آن ، چاله احداث می شود.

تراکم کاشت :
به طور کلی فواصل کاشت نهال از یکدیگر ، بستگی به اهداف و شرایط محیطی دارد . فواصل کشت در شمال کشور کمتر ، در جنوب و مناطق بیابانی بیشتر و در سایر مناطق متوسط می باشد . در ایجاد فضای سبز هم ، فواصل کشت با توجه به نوع گونه و شرایط منطقه و اهداف تغییر می یابد .
در هر صورت بهتر است از نظرات و تجارب اهل فن و کارشناسان منابع طبیعی منطقه استفاده گردد.

گودبرداری :
شکل چاله غرس نهال درختکاری ، معمولاً بصورت مکعب مستطیل ، مکعب مربع بوده ، به وسیله دست یا به وسیله مته گود برداری حفر می شود . موقع کندن ، خاک رویی را (به عمق ۳۰-۲۰ سانتیمتری ) که به آن خاک زراعی گفته می شود جداگانه ریخته و خاک زیری را از آن جدا کرده ، با مقداری کود پوسیده دامی مخلوط کرده ، سپس کف گوده را پس از پایان عملیات خاکبرداری شخم زده ، نرم می نمائیم.
ابعاد چاله ها براساس سن ، وضعیت ریشه و نوع گونه تعیین می گردد بطور کلی هر قدر ابعاد آن بزرگتر باشد ، استقرارو رشد نهال بهتر خواهد بود .

زمان کاشت :
بهترین زمان کاشت نهال ، معمولاً هنگام خواب نهال است در مناطق گرم و متعدله و نیمه سردسیر ، بهترین زمان کاشت ، پائیز پس از خواب رفتن نهال است ولی درمناطق سردسیر نهالکاری بهتر است پس از سپری شدن یخبندان انجام شود.
بهترین شرایط برای غرس نهال روزهای ابری وهوای آرام است .
در روزهای آفتابی وگرم و یا یخبندان و روزهایی که باد شدید است از کاشت نهال جداً خودداری شود .ختم زمان کاشت در پائیز طوری تنظیم و برنامه ریزی شود که ریشه نهال با محیط جدید قبل از فرارسیدن یخبندان انس پیدا نموده باشد لذا بایستی پایان زمان کاشت ۲ الی ۳ هفته قبل از بیداری ظاهری نهال باشد .
البته زمان کاشت نهالهای گلدانی ، از قاعده فوق مستثنی است زیرا نقل وانتقال و کاشت آنها در تمام طول سال عملی است مع الوصف رعایت موارد ذیل ضروری است .
۱-درموقع انتقال نهال نبایستی درجه حرارت مبدا با مقصد اختلاف داشته باشد .
۲-رطوبت بافت خاک گلدان درحدی باشد که مانع از هم پاشیدگی خاک گلدان شود.
۳-موقع کاشت ، ظرف گلدان ( نایلون و سفال و…) با احتیاط جداگردد، از کاشت نهال با ظرف و گلدان بطور جدی خودداری شود .

نحوه کاشت نهال :
پس از پایان عملیات ترازیابی،احداث شیار و حفره چاله،عرصه آماده کشت برای نهال کاری می گردد.طریقه کاشت به شرح زیر صورت می گیرد:
ابتدا در داخل چاله مقداری خاک سطحی زمین که با کود پوسیده دامی مخلوط شده ریخته می شود بطوریکه در موقع قراردادن نهال در داخل چاله ، یقه (طوقه ) نهال در سطح کف بانکت قرار می گیرد سپس بقیه خاک را مخلوط با مقداری کود به داخل چاله ریخته و نهالهای ریشه لخت را به آرامی تکان داده ، تا خاک چاله در لابلای ریشه قرار گیرد. آنگاه خاک اطراف یقه نهال با فشار پا فشرده می شود . نهال اصولاً بایستی در وسط چاله کشت شود.

آبیاری :
بعد از کاشت ، بلافاصله بایستی آبیاری انجام و آبیاری های بعدی نیز با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و زمان شروع فعالیت نهال تنظیم گردد.
روشهای مختلفی برای آبیاری وجود دارد ، با توجه به شرایط کشور از نظر محدودیت آب قابل دسترس ، بهترین روش آبیاری از نظر صرفه جویی در مصرف آب و هزینه (در بلند مدت ) و سهولت کار آبیاری ، آبیاری قطره ای می باشد.

عملیات مراقبت و نگهداری :
برای بهبود شرایطی که مناسب بقاء و رشد بعدی نهالها باشد عملیات مراقبت (سله شکنی ، وجین علف هرز ، مرمت حصار و قیم ، واکارینهالهای خشکیده ) و در صورت لزوم آبیاری پس از کاشت نهال امری ضروری است

طور درخت مناسبی انتخاب کنیم؟

برای انتخاب درخت مناسب باید ۶ فاکتور را در محل کاشت در نظر بگیریم. این فاکتورها نیازهای درختان هستند و هر درخت با میزان متفاوتی از آنها سازگار است:

– رطوبت

– نور

– آلاینده‌ها

– دما

– خاک

– آفت

چطور درخت بکاریم؟

نهال‌های ریشه عریان:

۱ـ قراردادن ریشه در آب به مدت ۳ تا ۶ ساعت

۲ـ حفر چاله‌ای بزرگ‌تر از ریشه

۳ـ قراردادن نهال در چاله به صورت عمودی و بدون فشار آوردن به ریشه‌ها

۴ـ پرکردن چاله و آبیاری نهال

۵ـ ریختن اندکی کود دور چاله بدون این که تنه درخت را لمس کند.

۶ـ آبیاری درخت هر ۷ تا ۱۰ روز یک‌بار.

 

زمان و نحوه هرس

معمولاً هرس زمستانه به هنگام خزان گیاه انجام می‌شود، با وجود این در تمام ماه‌های پاییز و زمستان این عمل میسر است.

 هرس شدید زمستانه درختان موجب تقویت شاخه‌های تولید شده در سال آینده می‌شود و چنانچه درخت هرس زمستانه نشود یا هرسسبکی در روی آن صورت گیرد، شاخه‌های حاصل از رشد جدید کمتر خواهد شد. شاخه‌های جدید رشد کرده پس ازهرس زمستانه طویل‌تر هستند زیرا میان گره‌های بلندتری دارند. همچنین برگهای سبزتر و بزرگتری دارند. از این نظر که هنگام خزان، شاخه‌ها فاقد برگ بوده و به آسانی قابل رؤیت هستند انجام هرس زمستانه دقیق‌تر است.

درختی که هرس سنگین می‌شود تعداد جوانه‌های کمتری برای رشد شاخه‌هایش در فصل بعد دارد، بنابراین مواد غذایی ذخیره شده در درخت به شاخه‌ها و جوانه‌های کمتری قسمت شده و در نهایت شاخه‌های جدید رشد بیشتری خواهند داشت. اما بایستی توجه داشت که هرسشدید زمستانه باعث تأخیر در باردهی گیاه می‌شود.
۲- هرس تابستانه :
زمان اجرای هرس تابستانه با توجه به عوامل محیطی و میزان رشد گونه گیاهی متفاوت است با وجود این در مورد درختان میوه ماههای اردیبهشت تا تیر ماه مناسب خواهند بود. در هرس تابستانه شاخه‌های نابارور درخت مانند پاجوش‌ها و نرک‌ها و همچنین گلها و میوه‌های کوچک اضافی نیز حذف می‌شوند. بنابراین هرس پوست، گل و میوه، حذف برگها و سرزنی شاخه‌های در حال رشد از جمله هرس‌های تابستانه محسوب می‌شوند. برای مثال حذف تعدادی از برگهای بالغ درخت که بر روی میوه‌های در حال رشد سایه‌اندازی می‌کنند موجب تغییر رنگ در میوه‌ها شده و کیفیت بازارپسندی محصول را افزایش می‌دهد.
درختان خزان‌دار در بهار شروع به رشد می کنند، معمولاً این رویش چندین هفته و تا فرارسیدن دوره رکود زمستانه باقی می ماند. زمان انجامهرس تابستانه مهم است. اگر هرس تابستانه پیش از اتمام رشد اولیه درخت انجام شود دوره رشد رویشی طولانی‌تر شده و مواد گیاهی از دست رفته در اثر هرس جایگزین می شود. این عمل در درختانی که جوانه گل آنها بر روی چوب یکساله تشکیل میشود، باعث کاهش گل انگیزی می گردد زیرا دوره رشد مناسب برای گل‌انگیزی در شاخه‌های جدید کوتاه می شود. اگر پس از اتمام رشد شاخه‌ها، هرس تابستانه صورت گیرد مقدار سطح برگ و فتوسنتز کم شده و قدرت درخت کاهش می یابد. در نهایت اگر هرس تابستانه بسیار دیر هنگام انجام شود تعداد جوانه‌های گل و گلدهی کاهش پیدا می‌کند.
در درختان میوه‌ای که محل تشکیل جوانه گل آنها سیخک‌های (Spurs) (شاخه‌های کوتاه میوه دهنده) دو ساله است هرس تابستانه ممکن است گلدهی را تحریک کند زیرا با حذف شاخه‌های سال جاری نور بیشتری به جوانه‌ها و برگهای اطراف سیخک‌ها می رسد و رقابت سیخک‌ها با سرشاخه‌های در حال رشد کاهش می ‌یابد.
زخم‌های حاصل از هرس زمستانه دیرتر از هرس تابستانه ترمیم می‌شوند زیرا در فصل رشد گیاه سریع‌تر می ‌تواند محل زخم را بپوشاند از اینرو احتمال آلودگی زخم‌ها در طی زمستان کمی بیشتر است.
اصول کلی هرس درختان میوه :
حذف شاخه‌ها و ریشه‌های زاید یکی از اصولی ‌ترین روش‌ها در تولید میوه است. حذف اندام‌های زاید درختان به منظور تغییر برخی وظایف فیزیولوژیکی صورت می‌گیرد. در درختان جوان قطع شاخه‌های زاید باعث ایجاد اسکلت اولیه می‌شود. در درختان بارور و مسن چنانچه قطع شاخه‌ها به طریق صحیح انجام شود موجب نفوذ نور بیشتر به درون تاج درخت، انتقال مواد فتوسنتزی به میوه و ریشه و در نهایت باعث تنظیم تشکیل جوانه گل خواهد شد.
هرس به منظور اسکلت ‌بندی درخت:
همانطوری که قبلاً در بحث ازدیاد نباتات بیان شد بسیاری از پایه‌های درختان میوه را با استفاده از نهال‌های بذری تکثیر می‌کنند. نهال‌ها به مدت ۴ – ۱ سال در خزانه نگهداری می ‌شوند و سپس در پاییز یا زمستان از خزانه به زمین اصلی منتقل می‌شوند. از آنجایی که ریشه نهال‌های بذری عمیق است در هنگام جابجا کردن و انتقال به بستر اصلی، تعدادی از ریشه‌ها آسیب می‌بینند از اینرو بایستی ریشه‌های زخمی را هرس کرد. از طرفی با حذف مقداری از ریشه‌های نهال باید تعادل بین اندام‌ هوایی و ریشه نهال را تنظیم کرد. برای این منظور مقداری از شاخه‌ها را نیز هرسمی‌کنند.
نهال‌ها بطور کلی به دو شکل موجودند برخی دارای تنه صاف و فاقد انشعاب هستند و بعضی چند شاخه فرعی داشته و منشعب می باشند. نحوه هرس این دو نوع نهال پس از کاشت در زمین اصلی ، تا حدودی با یکدیگر متفاوت است. در حالت اول تنها کافی است که سربرداری نهال در ارتفاع تقریبی ۸۰-۵۰ سانتی‌متر انجام شود. در حالت دوم که نهال منشعب است ابتدا باید چند شاخه فرعی را بطوریکه با هم حداقل ۱۰ سانتی‌متر بر روی تنه نهال فاصله‌ دارند به عنوان شاخه‌های اصلی و آینده درخت انتخاب کرده و سپس دقت کرد که این شاخه‌ها فضای تاج درخت آینده را در تمام جهات فرا گرفته باشند و تداخلی در یکدیگر نداشته باشند. همانطور که قبلاً گفته شد زاویه بین شاخه‌ها و تنه نهال‌ باید به اندازه کافی باز باشد زیرا پس از گذشت چند سال زاویه مذکور کاهش خواهد یافت. لازم به یادآوری است که اعمال انجام شده در نهال‌های منشعب، در نهال‌ هال صاف و فاقد انشعاب در سال دوم انجام می‌شود.
در هر دو حالت زاویه بین شاخه‌ها و تنه تا زمانی که نهال دارای شاخه‌های جوان و قابل انعطاف است باید با کمک تکه‌های چوب باز نگه داشته شود. در سال دوم، هرس شاخه‌های اصلی بدین صورت است که حدود نیمی از طول آنها حذف می‌شود.
در سال‌های سوم و چهارم پس از کاشت نهال، هرس تنها به حذف شاخه‌های رشد یافته اضافی و نامطلوب محدود شده و فرم و اسکلت اصلی نهال که شامل تنه و ۴ – ۳ شاخه اصلی است باید حفظ شود.
اصول هرس باردهی درختان:
درختی که بدون دخالت باغدار و در شرایط طبیعی رشد کرده، معمولاً شاخ و برگ زیادی تولید می کند که همراه با تداخل آنها نیز می‌باشد، این موضوع مانع از رسیدن نور کافی به داخل تاج درخت می‌شود و به دنبال آن از کیفیت و مرغوبیت میوه‌ها کاسته می‌شود. از اینرو هرس مناسب و کافی درختان میوه برای رسیدن به خصوصیات مطلوب محصول همواره مورد توجه باغداران بوده است. پس از اینکه درختان میوه به باردهی رسیدند، لازم است هر ساله یا هر چند سال یک مرتبه برخی از انواع هرس بر روی آنها انجام شود تا کیفیت و کمیت محصول در دوران باردهی اقتصادی درخت حفظ شود. با توجه به اهمیت پرورش میوه‌های دانه‌دار به ویژه سیب و گلابی در بحث میوه‌کاری، در اینجا به اصول کلی در موردهرس باردهی این گونه‌ها اشاره شده و یادآوری می‌شود که دقت کافی در این موارد راهنمای خوبی برای هرس باردهی در درختان میوه است.
۱- هوا و نور موجب تغذیه و رشد اعضای شاخه درخت می شوند. اکسیژن، دی اکسید کربن و انرژی لازم برای انجام عمل فتوسنتز در برگهای گیاه، از محیط بالای سطح زمین تأمین می‌شود پس گیاه باید در شرایطی پرورش یابد که از این لحاظ محدودیتی برای آن موجود نباشد. زیرا برگها محل اصلی تولید (Source) شیره پرورده در گیاه می‌باشند.
۲- قسمت‌های فوقانی یک شاخه بهتر از قسمت‌های تحتانی آن تغذیه می شوند. بدین منظور که شیره نباتی همواره تمایل دارد به قسمت‌های انتهایی شاخه‌های اصلی و فرعی که رشد عمودی دارند صعود نماید. این موضوع می‌تواند به دلیل وجود و سنتز هورمون‌های رشد مانند اکسین‌ها و جیبرلین‌ها در انتهای شاخه باشد.
۳- از نظر رشد و نمو، بین اعضای رویشی و زایشی (بارده) درخت رقابت وجود دارد. پس با حذف مقداری از میوه‌ها در درختان بارده، مواد غذایی برای رشد شاخ و برگ و تقویت درخت مصرف شده که با تولید شیره پرورده بیشتر، تبدیل جوانه‌های رویشی به زایشی برای سالهای بعد تأمین می‌شود.
۴- قسمت‌های مختلف یک شاخه با یکدیگر همبستگی دارند. برای مثال اگر سیخک‌های یک شاخه حذف شوند شیره نباتی که به مصرف سیخک‌ها می‌رسید به طرف سایر اندام‌های مجاور هدایت می‌شود و رشد و نمو آنها را تسهیل می کند. در صورت حذف قسمتی از اعضای جذب کننده(Sink) شیره نباتی، ذخایر موجود بطور منظم بین اعضای باقیمانده تقسیم می شود زیرا تغییری در میزان جذب مواد غذایی از خاک به وجود نیامده است.
۵- جوانه‌های واقع بر روی قسمت‌هایی از شاخه‌ که جریان شیره خام در آنجا بیشتر است به صورت شاخه‌های جوان تکامل یافته و تولید چوب می‌کنند.
۶- جوانه‌هایی که با شیره خام کمتر و شیره پرورده کافی تغذیه می‌شوند به آسانی به جوانه گل تکامل می‌یابند. در فصل تابستان میزان شیره پرورده تولید شده در برگها به حداکثر ممکن می‌رسد زیرا رشد برگها و سطح برگ درخت افزایش یافته است. این زمان با تمایز یابی جوانه‌های چوب به گل برای محصول سال آینده مصادف است. بنابراین باید از انجام هرس شدید درخت در طی تابستان خودداری کرد.
سیستم‌های تربیت درختان:
قبلاً اشاره شد که تربیت یعنی ایجاد شکلی خاص در گیاه به منظور‌های معین. مثلاً باز کردن تاج درخت برای ورود نور بیشتر، تنظیم ارتفاع درخت و تقویت شاخه‌های اصلی. تربیت درختان به اشکال گوناگون و متفاوت صورت می ‌گیرد که در این جا تنها به ذکر سه روش مهم در تربیت درختان میوه اکتفا می‌شود.
شکل جامی (Vase (open center) (مرکز باز، بدون شاخه پیشاهنگ :
هدف از این روش، تربیت درختان با تاج پهن می‌باشد که مرکز آن باز است. یک تنه کوتاه به ارتفاع حدود ۳۵-۳۰ سانتی‌متر و تعدد ۶-۵ شاخه که از مرکز درخت منشاء می‌گیرند شکل کلی درختان پرورش یافته به روش مرکز باز است. با وجود اینکه نفوذ نور به تاج درخت مطلوب بوده و رنگ‌پذیری میوه و گل انگیزی در درخت را افزایش می‌دهد اما این سیستم برای پرورش درختان میوه زیاد کاربرد ندارد. علاوه بر آن در درختانی مانند سیب و گلابی از این روش استفاده نمی‌شود زیرا:
۱- درختان به طور طبیعی به این شکل رشد نمی‌کنند.
۲- همچنانکه درخت مسن می‌شود بخش عمده‌ای از شاخه‌های بارور طویل شده و بایستی از نردبان برای چیدن محصول استفاده کرد.
۳- هرس درختان بالغ نیاز به وقت زیادی دارد.
۴- محلول پاشی بر روی درختان بالغ و نفوذ آن به مرکز درخت مشکل است.
۵- محل انشعاب شاخه‌های درخت محکم و قوی نیست و در هنگام میوه‌دهی زیاد، قیم برای نگهداری شاخه‌ها مورد نیاز است.
شکل‌جامی غالباً برای تربیت درختان هلو و آلوی ژاپنی استفاده می‌شود. با این حال به دلیل باز بودن مرکز تاج، مقدار محصول در هر درخت کمتر از سایر سیستم‌ها خواهد بود.
شکل هرمی پاکوتاه (Dwarfing pyramid (Center- leader semi intensive system) (پیشاهنگ مرکزی نیمه متراکم  :
از این روش به طور عمده در تربیت درختان سیب و گلابی در کشت متراکم استفاده می‌شود. در این سیستم بسیاری از مشکلات روش مرکز باز وجود ندارد. نه تنها عملکرد محصول در این حالت بیشتر است. بلکه زمان لازم برای رسیدن درختان به باردهی در این سیستم کمتر است از اینرو بازگشت سرمایه سریع‌تر خواهد بود. تربیت درختان میوه بر روی پایه‌های پر رشد، کمتر بدین شکل صورت می‌گیرد زیرا چنین درختانی پس از گذشت چند سال ارتفاع زیادی پیدا کرده که این موضوع برای باغداری جدید و مکانیزه مناسب نیست. در شکل هرمی ساده که برای تربیت درختان غیر مثمر مانند کاج و چنار بکار می‌رود نیاز زیادی به هرس نیست. ضرورت موفقیت شکل هرمی پاکوتاه برای درختان میوه در استفاده از پایه‌های پاکوتاه کننده یا پایه‌های کم رشد است. زیرا چنین پایه‌هایی رشد زیادی نداشته و حتی پس از چند سال مناسب عملیات داشت و برداشت خواهند بود. در این حالت فواصل کاشت نهال‌ها به مراتب کمتر از سیستم احداث باغ بر روی پایه‌های پر رشد (استاندارد) است، به عبارتی کاشت نهال‌ها به صورت نیمه متراکم انجام می‌شود تا کاهش عملکرد هر تک درخت (به دلیل پاکوتاهی و کم بودن سطح برگ) جبران شود.

روش کار چنین است که پس از تهیه نهال از گونه‌های سیب و گلابی (پایه‌های پاکوتاه)، کاشت نهال‌ها صورت گرفته و سپس سربرداری از ارتفاع یک متری انجام می‌شود. اگر نهال شاخه‌های جانبی مناسبی داشت سربرداری لازم نیست. در سال اول رشد نهال، بایستی با استفاده از تکه‌ای چوب، فاصله‌ شاخه‌های جانبی را از تنه تنظیم کرد به طوری که شاخه‌های عمودی (Upright) را به حالت افقی نزدیک کرد و زاویه آنها را با تنه افزایش داد. در سال‌های بعد نیز هرس تنها به حذف شاخه‌های فرعی اضافی و شاخه‌های پایین تنه محدود می‌شود.
شکل شلجمی (Modified leader) (پیشاهنگ متغیر :
اگر هدف محدود کردن ارتفاع و پهن کردن تاج درخت باشد از این سیستم در میوه‌کاری استفاده می‌شود مانند تربیت درختان سیب، گلابی، زردآلو، گردو، پسته و بادام. پس از کاشت نهال و سربرداری در ارتفاع حدود ۱۲۰ سانتی‌متری، در سال بعد شاخه‌های فرعی تولید می‌شوند که ۴-۳ شاخه مناسب‌تر را حفظ کرده و بقیه را حذف کامل می‌کنند. فاصله شاخه‌‌های فرعی بر روی تنه به علت سربرداری از ارتفاع بالاتر کمی بیشتر از روش جامی و حدود ۲۰ سانتی‌متر است. در این حالت شاخه‌های فرعی انتخابی را در هر سال ۳۰ سانتی‌متر اجازه رشد داده و اضافی آنها سرزنی می‌شوند. در شکل شلجمی هر شاخه پر رشد و غالب را سرزنی کرده تا بدین طریق اجازه رشد به هیچ یک از شاخه‌های درخت به شکل تنه اصلی و پیشاهنگ داده نشود. لذا درخت در تمام جهات شاخه‌های قوی ایجاد کرده و محصول مناسبی نیز تولید می‌کند.

• نکته ۱ ترتیب شدت هرس باردهی:
  ۱٫ انگور
  ۲٫ هلو، شلیل
  ۳٫ سیخک داران میوه درشت مثل سیب و گلابی
  ۴٫ سیخک داران میوه ریز گیلاس ، آلبالو ،زردالو ، بادام
  ۵٫ مرکبات و گردو (نیاز به هرس باردهی ندارد )
• نکته۲ هرس هلو و شلیل : سه نوع جوانه در درختان میوه دیده می شود :
  ۱٫ جوانه رویشی : فقط شاخه برگ به وجود می آورد(باریک نوک تیز)
  ۲٫ جوانه زایشی : جوانه است کوتاه قد ، تخم مرغی شکل که فقط گل تولید می کند (آخرین موقع زمستان دیده می شود)
  ۳٫ جوانه مرکب : جوانه است که پس از رویش هم شاخه و برگ وهم گل تولید می کند.
• نکته ۳هرس انگور: در انگورهای ایرانی که به کوتاه باردهمعروفند ،جوانه های اول و دوم روی شاخه یکساله رویشی و جوانه سوم تا دوازدهم مرکب می باشند. چنانچه جوانه اول و دوم رشد کنند دو شاخه بدون میوه بنام قوس بوجود می آیند. و از جوانه سوم تا دوازدهم شاخه های تولید شده حاوی ۲ تا ۳ عدد خوشه انگور می باشند.
• نکته۴برای تولید میوه مرغوب و با کیفیت شاخه های یکساله را با شمارش ۳ تا ۵ عدد جوانه از اول آن کوتاه می کنیم در سالهای بعد دو عدد قوس تولید شده یک سالهشده و قانون هرس ۳ تا ۵ جوانه ای را روی یکی از این قوس ها اجرا می کنیم .
• نکته۵علاوه بر شاخه های یکساله در انگور نرک ها و پاجوش ها و شاخه های پیر ومریض وسرما زده را نیز حذف می کنیم.
• نکته۶ درگرمسیرانگوررادربهمن ماه ودرسردسیردر اواخر فروردین زمانیکه تعدادی ازبرگها بازشده هرس را انجام میدهیم.
• نکته۷هرس سیب وگلابی:
  درسیب وگلابی نرک ها وپاجوش ها ،سیخکهای پیر۱۲ تا۱۵ ساله، شا خه های بازاویه تنگ هرس می شوند.

 

 

منبع:

بخش آموزشی

http://nahal100.ir

آموزش پرورش مرکبات و کلیاتی درباره پرتقال

شرایط محیطی مورد نیاز مرکبات:
مرکبات در شرایط گرمسیر (همانند مناطق مرکزی و جنوب ایران) و نیمه گرمسیری (شمال ایران) قابلیت رشد داشته که در این مناطق شروع رشد این گیاه (در بهار) 5/12 درجه سانتیگراد و مناسبترین دما برای حداکثر رشد 25 تا 28 درجه سانتیگراد می باشد. خاکهای سبک شنی رسی با pH 5 تا 7 عموما برای توسعه کشت مرکبات مناسب می باشند. با توجه به موارد ذکر شده در شمال ایران خطر سرما و بالا بودن سطح آب زیرزمینی و در جنوب مشکل گرما، شوری و کم آبی وجود داشته که در توسعه کشت و احداث باغات مرکبات باید مورد توجه قرار داد.

نواحی مرکبات خیز ایران:
الف- سواحل دریای خزر:
از آستارا تا گرگان ارقام مختلفی از مرکبات کشت می شود. محدودیتهای اقلیمی (سرما و خشکی) موجب گردیده تا بیشتر تراکم باغهای مرکبات در نواحی چابکسر تا بهشهر متمرکز باشند.
ب- ناحیه مرکزی:
این ناحیه شامل شهرهایی مرکزی ایران همچون فارس، کرمان، جیرفت، بم و غیره بوده که بیشتر دارای روزهای آفتابی به همراه رطوبت نسبی پایین است. بارندگی این نواحی پایین بوده، لذا در تابستان نیاز به چندین نوبت آبیاری بوده تا گیاه عملکرد و کیفیت محصول مناسبی داشته باشد.
ج- نواحی ساحلی جنوب (بندرعباس و سواحل دریای عمان):
این نواحی عاری از یخبندان، با رطوبت نسبی بالا و گرمای زیاد در تابستان می باشد. در این ناحیه لایم از کیفیت خوبی برخوردار است.

ازدیاد مرکبات:
در بیشتر مناطق مرکبات خیز کشور درخت مرکبات بوسیله پیوند جوانه از واریته های مورد نظر (همچون تامسون، انشو، ...) بر پایه بذری انتخاب شده (همانند نارنج، سیترنج، سیتروملو، ...) تکثیر می شود. تکثیر نهال مرکبات شامل مراحل زیر می باشد.
1-5- تولید پایه:
اولین گام در تولید پایه، انتخاب درخت مادری برای تولید بذر است که باید خصوصیات زیر را داشته باشد:
الف- پر محصول و پر بذر باشد.
ب - عاری از بیماری باشد.
2-5- برداشت میوه و استخراج بذر:
عموماً میوه نارنج در اوائل دی، پونسیروس اوائل و سیترنج اواخر آبان ماه از درخت برداشت و به شیوه سنتی با استفاده از کارگر اقدام به برش میوه (از قسمت استوایی میوه و سپس چرخش متضاد دو قسمت برش خورده) و استخراج بذر می گردد.
3-5- کاشت بذر در خزانه بذری:
عموماً در بیشتر نواحی مرکبات خیز کشور، کشت بذر در خزانه هوای آزاد بوده (در بستر ماسه ای) به همین دلیل زمان کشت بذر در شمال ایران نیمه دوم اسفند تا اوایل فروردین و در جنوب با استثنای ماههای دی، تیر و مرداد در اغلب زمان امکان کشت بذر میسر است. در صورت آبیاری منظم به همراه محافظت خزانه از باد و آفتاب شدید، بذور مربوطه طی 30 تا 45 روز پس از کشت سبز می گردند.
4-5- انتقال نهال به خزانه دوم (انتظار یا پیوندی) یا گلدان:
هنگامی که نهال به مرحله 8 تا 10 برگی رسید قابل انتقال به خزانه دوم یا گلدان پلی اتیلنی سیاه (با قطر 25 و ارتفاع 35 تا 40 سانتیمتر به همراه 8 سوراخ در پایین گلدان) می باشد. ترکیب خاکی کیسه های پلاستیکی مخلوطی از خاک معمولی، کود پوسیده دامی و ماسه انتخاب شده (هر سه به میزان مساوی با هم مخلوط می گردد) تا نهال، فضای کافی برای رشد داشته باشند. در هنگام انتقال، نهالهای بذری با ریشه و طوقه پیچ خورده حذف شده، سپس نهالهای سالم پس از هرس ریشه (حذف انتهای ریشه – به سمت نوک- به میزان 4/1 حجم کل ریشه) با قارچ کش ضد عفونی و در نهایت کشت می شوند.

نکاتی که بعد از انتقال نهال به خزانه دوم و یا گلدان باید رعایت شود عبارتند از:
الف- در آغاز انتقال نهالهای بذری، آبیاری را باید به منظور جلوگیری از تنشهای محیطی بطور مرتب انجام دهیم. بستن قیم به نرک تازه کشت شده جهت رشد مناسب و ایستاده ضروری است.
ب- شاخه های جانبی نهال باید بطور مرتب جهت تک شاخه ای نمودن نهال حذف گردند.
ج- آب اضافی در گلدان یا خزانه دوم نماند و در صورت مشاهده چنین وضعیتی باید زهکش یا خروج آب را افزایش دهیم.
د- محلول پاشی کودهای ازته (دو هفته یکبار 300 میلیگرم در لیتر سولفات آمونیوم برای هر گلدان)
ه- حذف علفهای هرز و مبارزه با آفات و بیماریها.
5-5- پیوند جوانه:
عموماً پیوند جوانه مرکبات دو بار در سال، یک بار در اواسط بهار (پیوند بهاره) و بار دیگر در اواخر تابستان (پیوند خواب) به روش T معکوس برای شمال و یا T برای جنوب ایران انجام می گیرد.

کاشت نهال در زمین اصلی:
با توجه به شیوه مرسوم تولید نهال مرکبات به صورت گلدانی و زمینی (خزانه دوم)، نحوه انتقال و کشت آنها در زمین اصلی یا باغ نیز دارای تفاوتهای است. در خصوص نهالهای گلدانی در هر فصلی از سال امکان کاشت آنها در باغ وجود داشته ولیکن بهتر است این جابجایی در فصل رکود گیاه (زمستان) صورت گیرد. نهالهای تولید شده در زمین (خزانه دوم) معمولاً از اوائل آبان تا اسفند از زمین خارج و سپس به زمین اصلی (باغ) انتقال می یابند. در موقع کاشت نهال در زمین اصلی، هرس متعادل ریشه و تاج در رشد بهینه گیاه در سالهای بعد تأثیر بسزایی دارد.

7- مدیریت و نگهداری باغ:
بعد از انتقال نهالها به زمین اصلی، نگهداری و داشت با بستن قیم و استقرار نهال شروع می شود و به دنبال آن هرس فرم در ماههای بعد انجام می پذیرد. کاربرد ادوات باغبانی شامل قیچی های کوچک و بزرگ، اره های تربر دستی و اره موتوری ضد عفونی شده در مراحل بعد ضروری است.
برای هرس فرم، جوانه انتهایی در ارتفاع حدود 100 - 80 سانتیمتر حذف می گردد. در نتیجه گیاه وادار به جوانه زنی جانبی می گردد. بنابراین ضرورت دارد جوانه های پایینتر از 80 سانتیمتر حذف گردند. تعداد شاخه های جانبی مورد نیاز برای هر درخت 5-3 عدد می باشد. لازم به ذکر است شاخه های انتخابی نباید در یک ناحیه از تنه متمرکز باشند، زیرا در سالهای بعد به دلیل سنگینی تاج (در اثر باردهی زیاد،...) احتمال شکستگی آن افزایش می یابد. برای انجام این اعمال استفاده از قیچی و اره های تربر کوچک و بزرگ باغبانی ضدعفونی شده امری محرز می باشد. حذف شاخه هایی که خارج از مسیر حرکتی که به دلیل نورگرایی تشکیل می شود و همچنین شاخه های آلوده به آفات و بیماریها و شاخه های خشک که در سنهای بالاتر هویدا می شوند، به عنوان هرس دائم و معمولی ضروری است.
هرس دیگری که برای درختان مرکبات در طول دوره داشت طی سالهای بعد در نظر گرفته می شود شامل حذف شاخه های آلوده، خشک، در هم رفته و نرکها می باشد. ارقام مرکبات با توجه به رقم و فاصله کاشت در ده سال آخر رشد اقتصادی نیازمند هرس نگهداری هستند.
هرس گل و میوه در سالهای آور نیز از جمله عملیات ضروری در بعضی از سالها می باشد. حذف تعدادی از جوانه های گل در بهار سال آور و همچنین حذف تعدادی میوه چه حداکثر تا پایان ریزش طبیعی، موجب افزایش ذخیره مواد کربوهیدراته در سال آتی شده و در نتیجه باعث افزایش تعداد شاخه های گلدهنده در سال نیاور خواهد شد.
با توجه به بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی در برخی از مناطق مرکبات خیز، درختان مرکبات دچار عوارض خفگی و پوسیدگی ریشه شده که برای رفع این مشکل بعد از انتقال نهالها به زمین اصلی ضرورت دارد شخمهایی که با تراکتور انجام میگیرد، طوری انتخاب گردد تا در نهایت درختان روی پشته ها قرار گرفته و جویهای کم عمق نیز آبهای مازاد را با شیب یکنواخت به کانالهای زهکشی (انتهای ضلع شمالی) باغ هدایت نمایند.

 

کلیاتی درباره پرتقال

 

درخت پرتقال در بین دیگر مرکبات بیشتر کشت شده و درختی نسبتا بزرگ بوده که ارتفاع آن به 5 تا 9 متر می رسد و چوب آن ( اسکلت بندی ) محکم می باشد . عمر اقتصادی درخت پرتقال بین 50 تا 60 سال است . به طور معمول تا 8 سالگی محصول اقتصادی ندارد . درخت پرتقال در سال های اول شاخه هایی را تولید می کند که دارای تیغ های بزرگی هستند ( مرحله نونهالی Juvenility ) . پهنک برگ ( سطح برگ ) به رنگ سبز تیره ، نوک تیز و گوشواره های آن نسبتا باریک و کوچک می باشد . سرشاخه های در مرحله جوانی زاویه دار بوده و در محل اتصال برگ ها خار کوچکی قرار دارد . گل ها در پرتقال به رنگ سفید و خودبارور می باشد ( نیاز به گرده افشانی توسط حشرات و ... ندارد ) . برخی از واریته های پرتقال ( انواع ) دارای تخمدان استریل ( عقیم ) بوده و میوه های بدون بذر و کم بذر تولید می کنند . شکل میوه به طور معمول کروی تا کشیده می باشد . پوست میوه نسبتا صاف ولی بر حسب رقم و شرایط آب و هوایی متغییر است . پرتقال جنوب پوست ضخیم تر و گوشت راحت تر از پوست جدا می شود و در محل هایی که هوا در فصل رسیدن میوه خنک است ( شمال ) رنگ پوست و گوشت تیره تر است .

در نواحی خشک و بیابانی میوه شیرین تر و عطر آن بیشتر است . بارندگی بالا و درجه حرارت بالا سبب کاهش کیفیت میوه می گردد . بذر ها از لیمو ، نارنگی بزرگتر ولی از گریپ فرود کوچکتر است و رنگ لپه آن سبز می باشد . بذر ها در پرتقال اکثرا به صورت چند جنینی ( Polyembryo ) می باشند . در شمال پرتقال ها ترش تر و اسید آن بیشتری دارند و دلیل آن کم بودن نور و آفتاب بوده و درخت قادر به ذخیره کردن مواد قندی نمی باشد .

طبقه بندی پرتقال :
1 – انواع گرد و معمولی ( Raund ) 2 – گره نافدار ( Novel ) 3 – خونی یا توقرمز ( blood orange ) 4 – گروه بدون اسید ( اسیدلس ) ( acidless )
بیشتر انواع تجاری پرتقال عبارتند از : Valencia – Pilencia – Pineapple – Hamline – Marrsearly – Salvsiana
گروه پرتقال های Novel به گونه ای می باشند مه درون میوه اصلی یک میوه کوچکتری به وجود می آید ( بچه میوه ) – مانند انواع واشنگتون ناول ، جیلت ناول
پرتقال های خونی برای اینکه زنگ قرمز که همان رنگیزه آنتوسیانین می باشد در آنها تشکیل شود بایستی در زمان رسیدن شب های خنکی را داشته باشند . مانند تارکو ( Taraco ) ، سانجین ، سانگیونلا ( Sanguinella) ، Morro
انواع بدون اسید ارزش اقتصادی نداشته و فقط در کشور های عربی مانند مصر و الجزایر طرفدارانی دارد
انواع بدون بذر تقریبا وجود ندارد و به طور معمول پرتقال هایی را که بین 0 تا 5 بذر داشته باشند را بدون بذر ( Seedlease) گویند . مانند ناول ، والنسیا ، Juffa ، Amling
انواع بذر دار پرتقال بین 15 تا 20 بذر دارند . مانند Pineapple ، Pursenbrown و انواع پرتقال های محلی ایران
پرتقال را علاوه بر روش های فوق می توان به سه دسته زودرس ، میان رس و دیر رس طبقه بندی کرد
زودرس : اوایل آذر ماه میوه قابل برداشت است . مانند Navel ، Pursen brown ، Hamline ، Marsseady ، Salvstiana
میان رس : از آذر تا بهمن ماه میوه قابل برداشت است . مانند Juffa ، Queen ، Pineapple ، پرتقال های محلی ایران
دیررس : از ظهور گل تا رسیدن میوه یکسال طول می کشد . مانند Valencia که دارای بهترین رنگ و کیفیت در بین تمام پرتقال ها می باشد و میوه آن در فروردین و اردیبهشت قابل برداشت است . این پرتقال بهترین پرتقال جهان می باشد و عیب آن یکی دیررس بودن آن می باشد و دیگری اینکه پوست میوه و گوشت میوه به سختی به هم چسبیده اند و به همین دلیل برای تازه خوری مناسب نمی باشد

کود دهی درخت پرتقال :

به طور کلی در مرکبات به دلیل استفاده زیاد آهن به طور معمول کمبود عنصر آهن مشاهد می گردد و علائم آن بدین شکل می باشد که رگبرگ ها به رنگ سبز باقی مانده و سطح برگ بیرنگ می گردد .در منزل با استفاده از کود های کامل و در سطح باغ های تجاری با استفاده از کلات آهن این کمبود را رفع می کنند . البته درخت پرتقال برای یک محصول دهی مناسب به کود های دیگر همچون فسفر ، پتاسیم و ازت نیازمند است که می توان با استفاده از کود دامی تا حد زیادی آن را مرتفع ساخت ولی در سطوح تجاری استفاده از کودهای شیمیایی الزامی است .
خواص پرتقال : میوه پرتقال منبع ویتامین ث می باشد . مصرف مداوم پرتقال می تواند در درمان سرطان ها بویژه سرطان معده موثر باشد . همچنین مصرف آب پرتقال سبب پایین آوردن کلسترول خون می گردد . البته یک آب میوه طبیعی پرتقال شیری رنگ می باشد و بایستی از پوست سفید رنگ آن هم برای گرفتن آبمیوه استفاده نمود .

 

منبع:

 

http://abolfazlseifi.blogfa.com/post/111

تکثیر هلو

هُلو میوه آبدار درخت هلو (نام علمی: Prunus Persica در لاتین به معنی سیب ایرانی) است که دارای یک هسته سخت، گوشت زرد، یا نسبتاً سفید و پوستی مخملی می‌باشد. بر اساس چسبیدن گوشت به هسته این میوه به دو دسته هسته‌جدا و هسته‌چسب تقسیم می‌شوند.

هلو (Prunus persica) گیاهی است از خانواده گل سرخ و زیرخانواده پرونوییده و جنس پرونوس. هلو در دوران پیش از تاریخ در کشور چین کاشته می شد و از طریق جاده ابریشم به ایران آورده شد.

برخلاف آنچه که از نام علمی هلو استنباط می شود منشا آن ایران نیست. اما از آنجایی که اروپاییان نخستین بار این گیاه را در ایران مشاهده کردند آن را پرونوس پرسیکا نامیدند. یونانیان و عمدتاً رومیان هلو را از ایران به سرتاسر اروپا و انگلستان گسترش دادند. هلو تقریباً ۴۰۰-۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، روانه ی اروپا شد. سیاحان قرون شانزده و هفده میلادی نخستین کسانی بودند که هلو را با خود به قاره آمریکا بردند. سیاحان پرتغالی هلو را به آمریکای جنوبی و همتایان اسپانیا یی شان آن را به آمریکای شمالی بردند. به تدریج هلو توسط بومیان آمریکایی و مهاجران اروپایی از آمریکای شمالی به جنوب کانادا راه یافت و امروزه در اکثر ایالت های آمریکا کاشته می شود.

در آسیا نیز هلو از چین به ژاپن راه یافت و در آنجا آن را «تو» به معنی هلو نامیدند. این نامگذاری احتمالاً از نام چینی هلو یعنی «tao» نشات گرفته است. هلو در فلسفه تائو، آیین فلسفی که در چین باستان پا گرفت، مظهر طول عمر انسان است. در اسطوره شناسی چین «هسی وانگ مو» مادر باغ هلو، هر سه هزار سال یک بار در هنگام رسیدن میوه های هلو ظاهر می شود تا از آن اکسیر جاودانگی خدا تهیه شود. در اسطوره شناسی روم، هلو میوه الهه ونوس است و ماگنوس آن را ماده محرک جنسی می داند. در برخی از یادداشت های به جا مانده از دوران باستان هلو، مظهر جاودانگی، صداقت و حقیقت است. میوه هلو با برگی که به آن متصل است نشانه یکپارچگی قلب و زبان است. مصریان باستان هلو را به عنوان پیشکش تقدیم بارگاه خدایان می کردند. لشکرکشی های اسکندر کبیر باعث شد که نئوفراسطوس در سال ۳۹۲ پیش از میلاد از هلو به عنوان میوه ایران یاد کند. کنفسیوس نیز از هلو در کتاب خود نامی به میان می آورد.

 

 

توصیف گیاه شناسی

هلو گیاهی است درختی و کوچک با تاج پوشش گسترده به طول ۵/۳-۲ متر. درخت هلو معمولاً عمر کوتاهی دارد و تنها ۲۰-۱۵ سال دوام می آورد. طول عمر درختان هلویی که در باغ های پرورشی کاشته می شوند بسیار کمتر از این رقم است و معمولاً این درختان چیزی در حدود هشت سال عمر می کنند. برگ ها باریک و دارای راس نوک تیز هستند. برگ ها از نمای نیمرخ داسی شکل به نظر می رسند.

گل ها از صورتی کم رنگ تا قرمز جگری و ارغوانی متغیرند و قطری معادل ۵/۲ سانتی متر دارند. گل ها معمولاً به طور منفرد بر روی ساقه گل پدیدار می شوند. گلبرگ ها می توانند بزرگ و پرزرق و برق یا کوچک و کم جلوه باشند. گل از جوانه جانبی مستقر بر روی ساقه های یک ساله به وجود می آید.

در هلوهای زینتی گل دارای گلبرگ های بسیار و ظاهر میخک مانند است و رنگ آن از صورتی تیره تا سفید متغیر است. گیاه هلو خود بارور است و معمولاً نیازی به گرده افشانی ندارد. میوه آن جزو میوه های هسته دار است و مزوکارپ یا میان بر همان گوشت میوه است. در بیشتر ارقام هلو، میوه ۵-۳ ماه پس از شکوفه دادن می رسد. البته در شمار اندکی از واریته ها نیز طول دوره رسیدن میوه ممکن است شش ماه به طول بینجامد.

در آب و هوای گرم بهتر نتیجه می داد و در نقاط سرد یا معتدل به خوبی مناطق گرم رشد ننموده و محصول خوبی نخواهد داد و در این مناطق باید این درخت را در گرمترین نقطه باغ بکارند و درخت ها را به فرم های پهن پاکوتاه پرورش دهند.

فاصله این درختان از یکدیگر حداکثر ۵ متر در نظر گرفته می شود در اراضی قابل نفوذ که زود گرم می شود آن را می کارند و به عکس در اراضی رسی یا سدر نباید آن را کاشت . بعضی از انواع آن مستقیماً بوسیله هسته ولی انواع بیشتر آن بوسیله پیوند تکثیر می شوند .

پایه درخت هلو را می توان از کاشتن بذر هلو ، بادام ، شلیل ، و آلو تهیه نمود که البته پایه هلو و شلیل ارجحیت دارد بذر هلو را می توان علاوه بر خزانه در محل اصلی نیز کاشته و در همان محل پیوند بزنند.

میوه این درخت اکثرًا روی شاخه های یک ساله است بنابراین جوانه گل روی شاخه های چون ظاهر می شوند و هرس درخت هلو با توجه به این نکات باید صورت بگیرد .

درخت هلو در زمینی که خاک آن رس آهکدار و یارس شنی است محصول زیاد می‌دهد.

 

 

گونه‌ها

هلوها به دو دسته کلی؛ «هسته جدا» و «هسته چسب» تقسیم می‌شوند. در هلوهای هسته جدا همان طوری که از نامشان پیداست هسته و گوشت میوه تقریبا جدا از هم هستند در حالی که در هلوهای هسته چسب، به هم پیوسته می‌باشند. نوع اول برای استفاده عادی و نوع دوم بیشتر برای تهیه کمپوت‌ها و آب هلو به کار می‌رود. هر کدام از این دسته‌ها دارای گونه‌های متفاوتی هستند که از نظر رنگ پوست، گوشت میوه، و سفتی و آبداری آن با هم متفاوت‌اند.

 

ارقام هلو ها

البرتا , رد هیون , سانکرست

 

ازدیاد درخت  هلو

هلو را به وسیله کاشتن هسته و پیوند زدن تکثیر می‌کنند.

پایه های هلو به روش جنسی (بذری ) یا به طریق رویشی ازدیاد پیدا می کنند. بذور پایه هایی که از طریق بذر ازدیاد می یابند به ویژه بذور P.persica از گرده افشانی آزاد به دست می آیند که ۹۵ % آن ها از طریق خود گشنی حاصل آمده اند و تصور می شود که ارقام هلو خود بارور هستند. ازدیاد پایه ها به طریق کلونی (رویشی ) دارای مزیت یکنواختی در باغ و خزانه می باشد. این روش در مقایسه با روش ازدیاد بذر دارای معایبی از جمله مشکل و پر زحمت بودن عمل ازدیاد ، هزینه بیشتر، همچنین متفاوت بودن عادت ریشه دهی پایه ها  و بازدهی کمتر می باشد.

درختان خزانه ای میوه هلو توسط کوپیوند سپری (شکمی ) و یا قاشی بر روی پایه های دانهال  ازدیاد می شوند.کوپیوند پاییزه بسیار معمول است ، اما کوپیوند بهاره و یا کوپیوند جودرو ( در نواحی که فصل رشد طولانی دارند ) نیز انجام می شود .برخی از ارقام هلو را می توان از طریق گرفتن نرم تیل های آبدار و برگدار در بهار و تابستان و تیمار آنها با یک ماده ی تسهیل کننده ی ریشه زایی و ریشه دار کردن در یک بستر ازدیاد تکثیر کرد .

هم چنین در نواحی دارای زمستان های ملایم برخی از ارقام هلو را می توان با سخت تیل ازدیاد کرد به شرط اینکه با اسیدایندول بوتیریک ( ۴۰۰۰ قسمت در میلیون برای ۵ ثانیه ) تیمار شده و آنگاه در پاییز در خزانه کشت شوند.بصورت تجاری تکثیر هلو توسط تیل انجام نمی شود اما ممکن است در آینده از تیل نیز استفاده شود .

 

بذر :

بذر هلو را می توان علاوه بر خزانه در محل اصلی نیز کاشته و در همان محل پیوند بزنند.

 

پیوند:

پایه درخت هلو را می توان از کاشتن بذر هلو ، بادام ، شلیل ، و آلو تهیه نمود که البته پایه هلو و شلیل ارجحیت دارد . در روش ازدیاد هلو به وسیله پیوند جوانه در نهالستان ها اکثرا از نهال های بذری به عنوان پایه استفاده می شود .برا ی این منظور بذرها به مدت ۳ ماه تحت معرض چینه سرمایی قرار می گیرند.پایه های بذری هلو ریشه های نازک حاصل نموده و به نماتد حساس می باشند .

مقاومت هلو در برابر سرمای زمستانه از سیب و گلابی کمتر و تقریبآ مشابه (به) می باشد . برای هلو سرمای کشنده معمولآ حدود ۲۱- درجه سانتی گراد است ولی اگر هوا به سرعت سرد شود در دمای ۹- تا۱۳- درجه سانتی گراد نیز جوانه و حتی شاخه های جوان خشک می شوند.نیاز سرمایی هلو برای بیرون آمدن از استراحت زمستانه ۵۰۰تا ۱۰۰۰ ساعت می باشد .هلو در مقابل گر مای تابستان مقاوم تر از سیب است و در تابستانهای گرم میوه های آن مانند گلابی کیفیت بهتری دارد .

– ریشه هلو در برابر کمبود تهویه خاک بسیار حساس است و از غرقاب شدن به شدت صدمه    می بیند.این درخت برای بهترین رشد به خاکهای نسبتآ سبک با عمق۱تا۵/۱ متر و زهکشی کامل نیاز دارد .هلو۲ تا ۳ سال بعد از کشت شروع به گل دادن کرده و اولین محصول اقتصادی خود را در سال چهارم یا پنجم تولید می کند .عمر اقتصادی هلو حدود ۱۰سال است و بعداز آن بار دهی آن کم می شودو باید درخت را قطع کرد .

– گل هلو بصورت جانبی از یک جوانه ساده ( SIMPL BUD )روی شاخه یک ساله به وجود می آید . اکثر ارقام هلو خود بارورند ،گرده افشانی می تواند توسط باد انجام شود ولی         کندو گذاری مقدار محصول را بالا می برد .در هلو معمولآتعداد میوه تشکیل شده بسیار بیشتر از حد تحمل درخت است و این درخت باید حتمآ تنک شود.

– میوه هلو به وسیله تعدادی کرک پوشیده شده است .گوشت میوه ممکن است سفید یا زرد و در اطراف هسته قرمز باشد .هسته ممکن است به گوشت چسبیده یا از آن جدا باشد . FREE STONE به خاطر گوشت نرم و پر آبی که داردند برای مصرف به صورت تازه و انواع هسته چسبان یا CLING برای کمپوت سازی مناسبند.

 

 

خاک

خاک های سنگین و مرطوب برای کشت هلو مناسب نبوده و هلو طالب خاک های زهکشی شده با بافت لومی شنی و شنی لومی به عمق ۱-۱/۵ متر می باشد. نیاز آبی هلو نسبت به دیگر میوه های هسته دار بیشتر بوده و در اواخر دوره رشد میوه، این نیاز افزایش می یابد. ریشه هلو در برابر کمبود تهویه خاک بسیار حساس است و از غرقابی شدن، به شدت آسیب می بیند.

این درخت برای بهترین رشد به خاک های به نسبت سبک نیاز دارد.پایه های هلو در سازگاری با انواع خاک های مختلف متفاوت اند. نهال های بذری هلو بهترین رشد را در خاک های لومی شنی با زهکشی خوب دارند. گرچه رشد آن ها در سایرخاک ها با زهکشی خوب، نظیر؛ خاک های لومی سیلیتی ، لومی سنگلاخ و شنی رضایت بخش می باشد ولی در خاک هایی با بافت ریز و زهکشی ناقص مطلوب نیست.

پس از کندن درختان هلو از یک باغ نمی توان مجدداً داخل آن خاک هلو کاشت . به این دلیل که ریشه هلوهای قبلی آرسنیک و گاز سیانید هیدروژن دارد خاک کرده که منجر به مسمومیت درختان هلوی بعدی می شود.

در درخت هلو شاخه های شیفون دیده می شود. گرده افشانی به صورت کلیستوگامی (گرده افشانی داخل غنچه ) در درخت هلو صورت می گیرد .

 

 

پایه های مناسب کشت هلو

۱- پایه آلو وگوجه سبز (برای خاکهای رسی ومرطوب)

۲- پایه های هولوی نرک (برای افزایش باردهی )

۳- پایه گیلاس چینی (برای تولید هلوی پاکوتاه )

۴- پایه بادام (برای زمینهای آهکی وسنگلاخی )

۵- پایه G677(دورگ بادام وهلو، تکثیرآن باقلمه خشبی ونیمه خشبی )

 

شرایط رشد و نگهداری

گیاه هلو در خاک های عمیق، به خوبی زهکشی شده، آهکی و با PH معادل ۷-۶ رشد می کند. شکوفه های هلو خیلی زود شکفته می شوند، از اینرو معمولاً هلو در نواحی جنوبی بهتر رشد می کند. سرمازدگی بزرگترین مشکل پرورش دهندگان هلو است. چنانچه گل های شکفته شده و میوه های نارس در معرض دمای ۲- درجه سانتی گراد یا کمتر قرار بگیرند، از بین می روند. تکثیر هلو معمولاً از طریق کاشت جوانه ساقه های زیرزمینی صورت می گیرد و برای کنترل ارتفاع درخت، چندبار آن را هرس می کنند.

هرس کردن مانع بلندشدن بیش از اندازه گیاه می شود و بدین ترتیب انرژی گیاه صرف شاخه دهی و در نتیجه تولید میوه بیشتر می شود. میوه های هلو را معمولاً با دست می چینند و سپس آنها را درون جعبه های مخصوص حمل میوه قرار می دهند. طول عمر میوه هلو پس از برداشت بسیار کوتاه است و تحت شرایط خاص نهایتاً می توان آنها را به مدت دو هفته در انبار نگه داشت. میوه هلو پس از برداشت عمدتاً دچار بیماری های قارچی مانند آنتراکنوز، ریزوپوس، پوسیدگی قهوه ای و پوسیدگی باکتریایی می شود که برای جلوگیری از آنها می توان از قارچ کش استفاده کرد.

هلوهایی برای خوردن مناسب است که هنگام لمس، کمی نرم تا سفت بوده و عاری از هرگونه خال و لک باشند. در صورتی که هلوها کال باشند می‌توان آن‌ها را به مدت ۲ تا ۳ روز در یک پاکت کاغذی در هوای اتاق قرار داد. وقتی هلو رسید ۳ تا ۴ روز در دمای اتاق و به مدت بیشتر در یخچال می‌ماند.

 

 

انواع هلو

۱- هلو انجیری                                         ۲ – هلو آلبرتا پیش رس

۳ – هلو آلبرتا دیر رس                               ۴ – هلو حاج کاظمی

۵ – هلو ولد آبادی                                    ۶- هلو زعفرانی

۷ – هلو فرانسه پیش رس

 

 

منبع:

 

http://nahalestan1.ir