پرورش و نگهداری درخت مو - انگور

تهیه زمین و بستر سازی:
در این زمینه، بایستی همزمان دو کار متفاوت انجام گیرد:
. در حوزه نفوذ ( اطراف تنه ) می بایست نفوذپذیری را افزایش و روان آبی را کاهش داد به این منظور، باید این منطقه را شخم زد از مالچ و از مواد جاذب الرطوبه، کود دامی و مواد آلی نیز در این منطقه استفاده کرد.
. سطح زمین را بصورتی شیب بندی کرد که برای هر درختچه مو یک حوزه آبگیر ایجاد شود، بطوریکه این حوزه آبگیر در فاصله بین دو بوته مجاور تقسیم شده باشد، با این کار ....

 

تهیه زمین و بستر سازی:
در این زمینه، بایستی همزمان دو کار متفاوت انجام گیرد:
. در حوزه نفوذ ( اطراف تنه ) می بایست نفوذپذیری را افزایش و روان آبی را کاهش داد به این منظور، باید این منطقه را شخم زد از مالچ و از مواد جاذب الرطوبه، کود دامی و مواد آلی نیز در این منطقه استفاده کرد.
. سطح زمین را بصورتی شیب بندی کرد که برای هر درختچه مو یک حوزه آبگیر ایجاد شود، بطوریکه این حوزه آبگیر در فاصله بین دو بوته مجاور تقسیم شده باشد، با این کارآبهای ناشی از بارندگی های فصلی را به سمت هربوته هدایت نموده و بدین ترتیب استفاده بهینه از نزولات جوی بعمل می آید.
- تامین نهال:
نهال مورد استفاده از ارقام مرغوب تجاری ، اصیل ، سالم و با کیفیت انتخاب شود که تحت نظارت کمیته فنی نهال استان تولید ودارای گواهی بهداشتی از مدیریت حفظ نباتات و مورد تایید موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال باشد، از نهال انگور سالم و مناسب برای تازه خوری که دارای حبه درشت، بازار پسند، بیدانه و خاصیت حمل و نقل بالا باشد استفاده شود.
استاندارد نهال انگور:
ارتفاع نهال حداقل 30 سانتیمتر و قطر آن یک سانتیمتر سن نهال از زمان کاشت قلمه حداکثر 2 سال باشد.

 

چاله کنی:
می بایست از اواخر مرداد تا اوایل شهریور ماه چاله های کاشت حفر شوند. ابعاد گودال 100×100 سانتی متر با ارتفاع 120 سانتی متر انتخاب می شود، البته در خاکهای حاصلخیزتر می توان ابعاد چاله ها را کمتر از میزان فوق الذکر در نظر گرفت. جهت پرکردن چاله های کاشت، علاوه بر خاک سطحی می توان از کود دامی ، پوشال برنج، سوپرجاذبها و یا مواد دیگری که نفوذپذیری خاک را افزایش می دهند استفاده کرد. معمولاً تا حدود 20 سانتی متر از ته چاله را با مخلوط کودهای دامی، فسفاته و پتاسه پر نموده و سپس بر روی آنها 30-20 سانتی متر خاک سطحی ( ترجیحاً خاک سبک ) ریخته و سپس قلمه انگور را که در حال گذراندن دوران خواب است داخل گودال می کاریم سطح چاله بایستی پایین تر از سطوح خاک اطراف بوده بصورتیکه با یک شیب ملایم آب اطراف را به چاله ها هدایت نماید، پس از سبز شدن قلمه، توصیه می شود از مالچ پلاستیکی روی سطح چاله استفاده کرده و آن را با لایه نازکی از خاک بپوشانند، این کار به منظور کاهش میزان تبخیر و تعرق، انجام می شود.

کاشت قلمه:
اگر در منطقه مورد کاشت، زمستان با یخبندان شدید توام باشد بایستی در اواخر زمستان اقدام به کشت قلمه نمود، لیکن اگر زمستان ملایم باشد می توان قلمه را در اواسط پاییز در محل اصلی کاشت در این حالت، آب حاصل از بارش باران و برف، باعث استقرار اولیه قلمه می شود. قلمه به طول یک متر خواهد بود که بصورت مورب در چاله قرار می گیرد(بهتر ایت از قلمه پاشنه دار استفاده شود).
فواصل کاشت انگور دیم به میزان بارندگی بستگی دارد و از 4*5متر در منطقه با بارندگی بیش از 500 میلیمتر تا 7*7 متر در مناطق با بارندگی 200 میلیمتر متغیر است. ( در مناطق با بارندگی 300-200 میلیمتر فواصل کاشت 6*6 متر است ).
در بسیاری از موارد کاشت نهال نتیجه بهتری از قلمه بدنبال خواهد داشت بخصوص اینکه دارای تلفات کمتری خواهد بود.
- انجام هرس فرم دهی:
پس از اینکه نهالهای انگور جدید کشت شدند سر نهال در 50 سانتی متری از سطح خاک قطع می شود. در طول اولین فصل رشد، جوانه برداری بهاره یا تابستانه که رشد درخت در فصل اول را هدایت می کند می تواند نخستین هرس دوره خواب را تسهیل نماید اما این عمل ضروری نیست. قطع شاخه های متقاطع، پاجوش و نرکها می تواند موثر باشد. به عنوان یک قاعده تا آنجا که ممکن است باید سطح برگ را بیشتر کرد تا رشد درخت به حداکثر برسد.
هرس انگور پس از اولین فصل رشد در تعیین شکل نهائی و عملکرد آن سرنوشت ساز است. حذف شاخه های غیراصلی غالباً نخستین هرس دوره خواب نامیده میشود.
در کاشت دیم بایستی طوری هرس کنیم که اولاً رشد رویشی بیش از حد نشود و ثانیاً نور زیاد به درون تاج نرسد. معمولاً هرس شدید زمستانه منجر به رشد رویشی زیاد از حد در تابستان خواهد شد که در کشت دیم، نامطلوب می باشد. اگر چه انجام هرس زمستانه در انگور ضروری است در کشت دیم حتی الامکان از بریدن شاخه های اضافی اجتناب می شود.
- پوشش و قیم گذاری نهال:
نهال هایی که واکاری می شوند می بایست از قیم برای هدایت رشد و حفاظت نهال در برابر باد استفاده گردد، پوشانیدن نهالها با شاخ و برگ درختان برای حفاظت آنها در برابر سرمازدگی زمستانه امری بسیار مهم می باشد.
- نگهداری باغ قبل از شروع باردهی:
این عملیات شامل مواردی نظیر شخم سالیانه بین ردیفها ، تهیه ، حمل و پخش کودهای دامی وشیمیایی، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز، هرس و... می باشد.
-نیاز آبی:

آب مورد نیاز در کشت دیم : تنها در سال اول بمنظور استقرار بوته ها ، 2 الی 3 نوبت آبیاری در تابستان لازم است.
نیاز آبی انگور بر حسب منطقه و رقم 7-5 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد. در آبیاری قطره ای نیاز آبی حدود 5-4 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می
تغذیه:
در زمان کاشت قلمه 150 گرم کودفسفاته و 150 گرم کود پتاسه بهمراه کود دامی پوسیده در چاله کاشت قرار می گیرد. میزان کود دامی مورد نیاز 10 تن در هکتار در زمان کاشت و سپس هر دوسال یکبار20 تن در هکتار می باشد. البته به منظور تولید میوه مطلوب و اقتصادی، تغذیه تکمیلی باغ دیم ضروری می باشد که بهتر است با استفاده از نتایج آزمون برگ و خاک انجام شود. ضمناً توصیه می شودکه کود نیتراته و پتاسه را بصورت سرک و سالانه در اوایل بهار و در صورت امکان بهمراه آبیاری تکمیلی، در اختیار گیاه قرار دهند.
- مراقبت و نگهداری:
در سالهای خشک و کم باران و در موارد حاد، معمولاً یک یا چند نوبت آبیاری تکمیلی انجام می دهند و همچنین به منظور جلوگیری از آفتاب سوختگی تنه از چسب چوب سفید یا رنگ پلاستیک سفید برای پوشش تنه استفاده می شود. ضمناً در سالهای کم آب بایستی مبارزه با علفهای هرز و کنه ها با جدیت و در چند نوبت انجام شود.
اجرای سیستم رو سیمی روسیمی
انتخاب نوع سیستم روسیمی یا کوردون به شرایط آب و هوای هر منطقه بستگی دارد . سیم مورد استفاده می بایست گالوانیزه از نوع مرغوب باشد و از نظر استحکام و مقاومت توان تحمل بار اضافه شده را داشته باشد. در صورتی که از آهن آلات برای پایه های استفاده شود زدن ضد زنگ برای پیشگیری از خورده شدن آهن ضروری است و اگر از پایه های بتنی استفاده شود عیار بتن مورد استفاده باید طوری باشد که بتواند مقاومت کافی را ایجاد کرده و در برابر یخبندانهای زمستانه دوام کافی را داشته باشد. ( عیار سیمان 250 باشد ) همچنین استفاده از میلگرد مناسب در درون بتن پایه ها الزامی است. ( رعایت کلیه اصول مربوط به استحکام بتن از جمله دانه بندی و نوع شن و ماسه و استفاده از ویبره و ... ضروری است ). فواصل پایه ها از یکدیگر حداکثر 6 متر و از مهار بتنی یا مهارکششی برای ثابت نگهداشتن ستونهای ابتدا و انتهای خط استفاده شود.
پایه ها می بایست طوری در خاک قرار گیرند و مهار شوند که در اثر بار حاصل از شاخ و برگ و میوه های باغ و همچنین سرعت و قدرت باد منطقه دچار خمش یا جابجایی نشوند.

کنترل علف های هرز : پابیل بموقع تاکستان ، استفاده از علف کش های قبل از رویش علف هرز، استفاده از علف کش های عمومی بصورت هدایت شده بین ردیف .
-عملیات ذخیره و حفظ رطوبت:
به منظور افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک در منطقه ریشه از مواد جاذب الرطوبه مثل خاک برگ، پوکه های معدنی، کود دامی، مالچ و سوپرجاذبها استفاده می شود که بویژه سوپرجاذبها قادرند تا چندین برابر وزن خود آب جذب کرده و ضمن بهبود نفوذپذیری خاک، در جذب و نگهداری رطوبت و در اختیار گذاشتن آن برای گیاه در مواقع مورد لزوم موثر باشند. بطور کلی در کاشت دیم بایستی طوری عمل کرد تا از یک بارندگی مختصر، حداکثر بهره برداری بعمل آید و آب در نواحی بین درختان جاری شده ( نفوذ نکند ) و به سمت منطقه ریشه (حوزه نفوذ) هدایت شود، این کار به روشهای مختلفی صورت می پذیرد که از جمله می توان به:
نوارهای کنتوری، تراسهای کنتوری، تراسهای ابرویی، انواع بانکتهای هلالی، مثلثی و قایقی شکل، ریز حوضه مربعی، کرت بندی و نیم بندهای دایره ای اشاره نمود.

هرس پس از کاشت : بهتر است سربرداری قلمه های کاشته شده پس از پایان خطر یخبندانهای بهاره انجام گیرد بطوریکه شاخه هایاضافی حذف و تنها دو جوانه سالم بر روی قویترین شاخه باقی بماند.
2- هرس فرم : با توجه به عادت رشد ارقام مهم انگور دیم استان ، هرس فرم بصورت پاچراغی کوتاه انجام گیرد. به عبارتی بوته مو طی سالهایاولیه به گونه ای هرس گردد که فقط یک تنه اصلی داشتباشد و بازوها از ارتفاع نیم متری منشعب شده باشند.
3- هرس باردهی : انجام هرس تعادلی بصورت سبک (فرمول 20+40 برای ارقام رشه و خوشناو) با حفظ فرمبوته و باقی گذاشتن شاخه های جانشین
* انجام هرنوع هرس می بایست بوسیله قیچی ضدعفونی شده با محلول 10% وایتکس انجام گیرد تا از انتقال بیماریهای مهم جلوگیری شود.
*بهترین زمان هرس خشک، اوایل بهار قبل از باز شدن جوانه هاست. اگر بوته ها زودتر هرس شوند، بیشتر در معرض خطر یخبندان قرار می گیرند.
4- کوددهی : بر اساس آزمون خاک و آزمون برگ ، مصرف کود دامی پوسیده به همراه کودهای شیمیایی بصورت چالکود ، یک ماه قبل از بیدارشدن بوته های انگور انجام گیرد. در صورتیکه آزمایشخاک قبل از احداث باغ انجام شده باشد، برای کنترل وضعیت تغذیه لازم استدر مرحله پس ازریزش گل از برگهای روبروی میوه نمونه برگ به همراه دمبرگ تهیه و میزان عناصر ازت ،پتاسیم و فسفر تعیین و براساس نتایج آزمون خاک و آزمون برگ توصیه کودی انجام گیرد.
* روش چالکود : حفر 4-2 چاله به عمق 30 سانتیمتر و به فاصله 50-30 سانتیمتر از تنه درخت و یا توزیع کود در فاصله 50-30 سانتیمتری اطراف تنه و مدفون نمودن آن با بیل.
- به منظور افزایش تشکیل میوه انجام محلولپاشی با کودهای اوره، سولفات روی و اسید بوریک با غلظت 15 در هزار(به نسبت مساوی از هر کود) بلافاصله پس از هرس خشک و قبل از باز شدن جوانه ها توصیه می گردد.
5- کنترل آفات و امراض :

مبارزه با آفات : آفات مهم انگور به شرح زیر می باشد :
1. زنجره مو
2. زنجرک مو
3. خوشه خوار انگور
و بیماری های انگور عبارت اند از :
1. بیماری سفیدک دروغین یا داخلی مو
2. بیماری پوسیدگی سفید ریشه ی مو
3. بیماری سفیدک سطحی یا حقیقی مو
شایع ترین بیماری بوته ی انگور سفیدک سطحی یا حقیقی مو می باشد که عامل آن گونه ای از قارچ ها به نام تر پازول ها است . جهت مبارزه با این نوع بیماری گوگرد جامد را به شکل پودر روی برگ ها می پاشند همچنین برای این کار از قارچ کش آبی توپاس استفاده می کنند این عمل 3 بار در تابستان به فاصله ی 1 ماه انجام می شود .

- زنجره مو : استفاده از سموم تماسی هنگام تخم ریزی حشره بالغ، هرس و انهدام شاخه های تخم ریزی شدهدراواسط تابستان، مصرف سموم فسفره گرانوله هنگام پابیل و پاشیدن سموم پودریمانند لیندین یاسوینرویخاک در قسمت سایه انداز بوته در اواخر بهار و اوایل تابستان.
- زنجرک مو : استفاده از حشره کش های سیستمیک یا سموم فسفره نفوذی در اواسط فصل ( 15 روزقبل از برداشتمیوه بصورت غوره)
-کنه نمدی مو: مصرف ترکیبات گوگردی علیه سفیدک این بیماری را نیز کنترل می کند. یا مصرفکنهکشبعداز تشکیل میوه
- خوشه خوار مو: استفاده ازحشره کش های فسفره نفوذی در فصل رشد 3-2 بار بر اساس اطلاعیه حفظ نباتات
- گال باکتریایی مو: استفاده از قلمه های ریشه دار گواهی شده و عاری از بیماری، استفاده از قیچی ضدعفونی شده و جلوگیری از تماس قیچی باغبانی آلوده با بوته های سالم، سوزاندن بوته های آلوده به همراه طوقه و ریشه و ضدعفونی محل استقرار بوته با آب آهک.حفاظت تنه و شاخه ها در برابر سرمای شدید زمستان.
-سفیدک پودری: ایجاد تهویه با انجام هرس مناسب و مصرف کالکسین یا استفاده از سموم حفاظتی یا گوگرد2بار پس از تشکیل میوه به فاصله 15 روز (مصرف سموم گوگردی در دمای بیش از 30 درجه انجام نگیرد).
- بیماریهای ویروسی: استفاده از قلمه ریشه دار گواهی شده و سالم، انهدام بوته های آلوده، کنترل ناقلین و کنترل علفهای هرز .
- آفتابسوختگی : هرس مناسب، تقویت بوته ها ، ایجاد چاله اطراف تنه جهت افزایش ذخیره رطوبت.
- کنترل علف های هرز : پابیل بموقع تاکستان ، استفاده از علف کش های قبل از رویش علف هرز، استفاده از علف کش های عمومی بصورت هدایت شده بین ردیف .

مرحله برداشت :
- زمان برداشت : بهترین زمان برداشت انگور هنگامی است که دم خوشه ها شروع به خشبی شدن کند.
- روش برداشت : خوشه ها بوسیله قیچی باغبانی یا چاقوی تیز به گونه ای برداشت شوند که هیچ نوع فشار یا آسیب مکانیکی به حبه ها وارد نشود. هنگام بسته بندی حبه های فاسد و خوشه های آسیب دیده جدا گردند.

تصاویر کشت دیم :

این تصاویردرختچه های انگور دیم در جنگل گناورکن روستای جفریز گوغر را نشان می دهد,انگورهای بش در این منطقه در فصل پاییز و همزمان با گردوچینی برداشت می شوند این درختچه ها به لحاظ اینکه با آب باران تغذیه می شوند حدود20 سالی دارند البته پیشینه ی کاشت انگور در این جنگل قرق به قرون گذشته می رسد و به نقل از بزرگترها درختان انگور سیاه بزرگی در این منطقه وجود داشته که با شتر محصولات آن را به اطراف می برده اند

انگور خاصیت ضد چاقی، ضد پیری و ضد دیابت دارد

متخصصان تغذیه ترکیبی را در انگور شناسایی کرده‌اند که خواص آنتی اکسیدانی و اثرات مفید و مثبت دیگری برای بدن دارد.به گزارش ایسنا، این متخصصان در آزمایشات جدید خود دریافته‌اند که این ترکیب موسوم به «رسویراترول» می‌تواند تاثیر سودمند نوعی هورمون چربی را در بدن افزایش دهد.
«رسویراترول» فعالیت هورمون «آدیپونکتین» را تحریک می‌کند. این هورمون از سلولهایی تولید می‌شود که چربی را می‌سازند و ذخیره می‌کنند. هورمون آدیپونکتین تاثیرات سودمند بسیاری روی مشکلات پزشکی ناشی از چاقی دارد.

به گزارش روزنامه یو اس ای تو دی، دکتر فنگ لیو، استاد داروشناسی و عضو انستیتو طول عمر و مطالعات سالمندی بارشاپ در مرکز علوم بهداشتی دانشگاه تگزاس در این باره اظهار داشت: هم آدیپونکتین و هم رسویراترول هر دو نقش ضد چاقی، ضد مقاومت انسولینی و ضد پیری دارند.

دکتر لیو تصریح کرد: نتایج این مطالعات برای افراد چاق، دیابتی و سالمندان جالب توجه و مفید است.

همچنین این یافته اطلاعات مهمی را در زمینه تولید داروها و روش‌های درمانی جدید برای بهبود این قبیل مشکلات و بیماریها ارائه می‌کند.

جزئیات این آزمایشات در مجله «شیمی بیولوژی» منتشر شده است

  منابع :

bostane.ir - forum.niksalehi.com - bbk-iran.com - irajsargazi.persianblog.ir - boostane.ir - zaarch.blogfa.com -  kordestan.womenhc.com