آلبالو-گیلاس

 

 

1- 1مقدمه

امروزه بسیار از گیاه­شناسان، گیلاس­ها و آلبالوهای حقیقی را که از خانواده گل­سرخیان Rosaceae هستند به هنگام طبقه بندی در جنس پرونوسPrunus قرار می­دهند. اما عده بسیار کمی نیز معتقد به سیستم طبقه­بندی قدیمی­تری هستند که گیلاس و آلبالو را در جنس کراسوس Cerasus قرار می­دهد. امروزه بسیاری از مولفین، گیلاس و آلبالوهای خوراکی را در جنس پرونوس و زیرجنس کراسوس قرار می­دهند، اما در بسیاری از متون چینی گیلاس و آلبالو در جنس سراسوس قرار ­می­گیرند.

1-2 رده بندی و معرفی مختصر گیلاس و آلبالو

در این قسمت توضیح مختصری راجع به گونه­هایی که از جنس پرونوس که جنبه خوراکی دارند و معمولا به اسم گیلاس و آلبالو شناخته شده­اند ارائه شده است.


                                           

1-2-1 گیلاس: پرونوس آویوم Prunus avium نام انگلیسی: Sweet cherry

درخت گیلاس بدون خار و دارای میوه یگوشت دار و محتوی یک هسته است. گیلاسمیوه ی کوچک، گرد و ملین است که در هنگام چیدن به رنگ قرمز یا سیاه می باشد و دارای یک هسته است. در واقع در طبیعت سه نوع گیلاس به رنگ های قرمز، سیاه و زرد یافت می شود.گیلاس ها را همیشه رسیده می چینند زیرا پس ازچیدن به خوبی رشد نمی کنند و شما می توانید آن را تنها 1 تا 3 روز به خوبی نگهداری نمایید.

گیلاس، درختی خزان کننده با قامتی بزرگ است که گاهی ارتفاعش به 20 متر هم می­رسد. پوست درخت، نازک و براق و برگهایش بزرگ هستند. برگ­ها زبر و خشن هستند و لبه­هایی دندانه دار و نامنظم دارند. دمبرگها در گیلاس طویل­اند و دارای غده­هایی متمایل به قرمز در نزدیکی پهنک برگ می­باشند. گل­ها در گیلاس کاملا سفید بوده و حدود 5/2 سانتی متر قطر دارند. این گل­ها یا به صورت منفرد در محور شاخه­های سال قبل و یا به طور گروهی و به صورت 5 گل که یک جوانه رویشی را در یک سیخک یا شاخه قدیمی­تر در برگرفته­اند، بوجود می­آیند. در گونه­های وحشی، میوه­ها تا حدودی گرد هستند و رنگشان قرمز یا سیاه و اندازه­شان کوچک است (قطرشان حدود 2 سانتی­متر است).

فواید گیلاس:بر طبق آخرین و بهترین اخبار به دست آمده مشخص گردیده که گیلاس ها منبع غنی آنتی اکسیدان ها هستند.گیلاس هاغذای متداولی در عصر حجر بوده اند و باستان شناسان بقایای هسته های گیلاس را در بسیاری از غارها و صخره های مسکونی ما قبل تاریخ یافته اند.

گیلاس شیرین (prunus avium) یک میوه فصلی است کهامروزه به غیر از مصرف تازه ی آن، می توان به خوبی ازمیوه ی خشک آن و یا به صورت آب میوه استفاده کرد.

گروه های گیاه شناختی زیر مجموعه درخت های گیلاس شامل: درختان آلو، هلو،بادام وزرد آلو است و نه تنها ازمیوه درخت گیلاس، بلکه از شکوفه ها و چوب آن نیز استفاده می گردد.برای این که ارزش این گیاهرا بدانیم کافی است بگوییم تمام قسمت های این میوه یعنی:گوشت، دم، هسته، برگ و ساقه ی آن در طب و صنعت استعمال دارد. ؛ اینمیوه دارایچربی کم و فیبر زیاد است و اگر شما درمان های گیاهی را قبول داشته باشید، بدانید که گواتر مزمن با خوردن گیلاس تا حد زیادی کنترل می شود و همچنین مانند یک عامل تخلیه و زهکشی در مجاری ادرار و لوله های هاضمه کار می کند و سنگ ها را از بین می برد و مصرف آن در حد مناسب به مبتلایان به دیابت و ورم مفاصل توصیه می شود زیرامیوه ای است کهنشاسته ی کمی دارد و قندش برای افراد دیابتی زیانبار نیست). گیلاس همچنینمسکن اعصاب بوده،ملین است، خون راپاک ومعده را نیز تمیز می کند و جوشانده ی دم گیلاس برای دفع سنگ های مثانه و تمیز کردن مجاری ادرار در طب تجربی مصرف دائم دارد.)

1-2-2 آلبالو: پرونوس کراسوس Prunus cerasus نام انگلیسی: Sour cherry

این گیاه درخت کوچکی است که معمولا به صورت یک درختچه خزان کننده می­باشد و پاجوش­های زیادی می­دهد. لذا ارقام وحشی آن موجب بوجود آمدن بیشه­زارهای انبوه می­شوند. برگ­های آلبالو کوچکتر ای برگهای گیلاسند و به صورت بیضی یا تخم مرغی شکل یا نوک تیز می­باشند که 4-7 سانتیمتر طول دارند و عرضشان نصف این مقدار است. لبه برگ­های این گیاه، دو برابر برگ­های گیلاس دندانه دارد و در نوک این دندانه­ها، غده­هایی وجود دارد که در دمبرگ نیز یافت می­شوند. گل­خت که به تعداد فراوان بر روی شاخه­های یکساله تشکیل می­شوند، سفید رنگ هستند، 5/2 -75/1سانتی­متر قطر دارند و روی دمگلی به طول 2 سانتی­متر قرار می­گیرند. میوه­ها در ارقام وحشی قرمز رنگ یا متمایل به سیاه، گرد و نرم هستند و گوشتی ترش مزه دارند.

           

مهم­ترین ویژگی­هایی که آلبالو و گیلاس را از هم متمایز می­کنند عبارتند از:

1. برگها؛ که در آلبالو، بخش­های پایینی­اش بی­برگ می­باشد.

2. طعم میوه؛ که در آلبالو تا حدودی تلخ یا ترش می­باشد.

3. شکل کاسه گل؛ که در آلبالو استکانی شکل است، در حالی که در گیلاس کوزه­ای شکل بوده و دهانه آن فشرده است.

منشا آلبالو مثل گیلاس از اطراف دریای خزر و استانبول می­باشد. سایر صاحبنظران در مباحثی که پیرامون این مطلب عنوان کرده­اند عقیده دارند که منشا آلبالو بسیار وسیع­تر از این حد است. لذا دانشمندان معتقدند که منشا این میوه از سوئیس تا دریای آدریاتیک در یک امتداد و از دریای خزر تا شمال اروپا در امتداد دیگر گسترش یافته است. اما تاکنون علت این موضوع مشخص نشده است که چرا گسترش گونه­های وحشی آلبالو از نقاط منشا در مقایسه با گیلاس کمتر است.

                        
                       


                                    

میوه ها ،از نظر نیاز های دمایی به دو دسته ذیل تقسیم می شوند :

1- میوه های مناطق معتدله

2- میوه های گرمسیری و نیمه گرم سیری

جایگاه گیلاس در گروه بندی میوه ها :

گیلاس در گروه بندی میو ها در گروه میوه های مناطق معتدله است و جزء میوه های درختی بخش میوه های هسته دار می باشد .

منطقه جغرافیایی :

گیلاس بومی نواحی بین دریای خزر و دریای سیاه می باشد و به احتمال زیاد بذر آن در زمان های بسیار قدیم ، توسط پرندگان ، به نقاط مختلف آسیا و اروپا برده شده است .

شرایط خاک و آب و هوایی :

شرایط خاک :

ریشه گیلاس ، همانند سایر میوه های هسته دار به نسبت سطحی بوده به 5/1-1 متر خاک نیاز دارد . برای درخت گیلاس خاک های لمونی شنی ارجح می باشد و همچنین باید گفت که عدم زهکشی به گیلاس آسیب وارد می آورد .

درختان آلبالو و گیلاس در هر نوع خاکی میرویند ؛ اما برای گیلاس خاک لیمونی شنی و برای آلبالو خاک لیمونی رسی مناسب تر است . این گیاهان در زمین های خشک و خیلی مرطوب بازدهی ندارند . ریشه آلبالو ، در مقایسه با گیلاس ، در برابر خاک های مرطوب مقاومت بیشتری نشان می دهد ؛ ولی زهکشی نکردن خاک به گیلاس صدمه میزند . در مناطق خیلی گرم ، باید از کاشت این درختان در شیب های جنوبی خودداری کنید ؛ زیرا پوست آنها درچنین مناطقی شکاف بر میدارد . درخت آلبالو را به علت سختی چوست تنه ، بخصوص به سبب مقاومت زیادی که در مقابل سرما ، شوری و قلیائیت خاک دارد ، می توان در اغلب مناطق ، اعم از مناطق مرتفع یا پست ، به خوبی کشت و پرورش داد . بزرگ ترین نقص این گونه ، تعداد زیاد ریشه جوش است که بتدریج تمام سطح اطراف درخت را فرا میگیرند .



برخی از ارقام گیلاس خود ناسازگار و دگرناسازگار هستند و به ارقام گرده دهنده نیاز دارند . اما ارقام مختلف آلبالو خود بارور است و نازی به ارقام گرده دهنده ندارند . دانه های گرده گیلاس سنگین و بسیار چسبنده اند و به همین دلیل قادر به نقل و انتفال با باد نیستند . فقط زنبور عسل میتواند گرده گل را از بساک یک گل به کلاله گل دیگر منتقل نماید . گیلاس هایی که گوشت سفت دارند ، درمقابل ترکیدگی ناشی از باران ، مقاوم تر از ارقام گوشت نرم هستند .

شرایط آب و هوایی:

این گیاه در مناطقی که زردالو و هلو به خاطر سرما رشد خوبی ندارند به خوبی رشد کرده و شایان ذکر است که در مناطقی که دارای تابستان های خنک و خشک هستند بهتر رشد می کند . از نظر مقاومت در برابر سرما ، گیلاس بین هلو ( حدود 21- درجه سانتی گراد ) و گلابی ( دمای 30- درجه سانتی گراد ) قرار دارد در حالی که گیلاس با 500 تا 1500 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتیگراد از استراحت بیرون می آید .

گیلاس عموما بین 55-35 درجه عرض شمالی و جنوبی در هر دو نیمکره کاشته می شود . سطح پراکندگی و انتشار این گیاهان خیلی وسیع است . گیلاس و آلبالو از درختان میوه مناطق معتدل سرد هستند . این دو گیاه در مناطقی که به علت سرما برای درختان هلو و زردآلو نامناسب است ، به خوبی رشد میکنند . مقاومت جوانه های گیلاس به سرما بیشتر از هلو و کمتر از گلابی و آلوست و دمای تا حدود 25- درجه سانتی گراد را تحمل میکنند ؛ ولی مقاومت جوانه های آلبالو بیشتر از گیلاس و به اندازه مقاومت جوانه های سیب اس . نیاز سرمایی جوانه های گیلاس در حدود 1200-500 ساعت و نیاز آلبالو 1300-600 ساعت زیر 7 درجه سانتی گراد است .

ارزش غذایی گیلاس :

میوه گیلاس سرشار از پتاسیم می­باشد (خدیوی خوب و همکاران، 1386) و در بین میوه­های مناطق معتدله یکی از غنی­ترین آنها از نظر منیزیم می­باشد. میوه سرشار از ویتامین A، C و B می­باشد .

خواص درمانی گیلاس :

قسمت دارویی گیلاس دم میوه آن می­باشد که به طول 5-3 سانتی متر، باریک و مدور به رنگ قهوه­ای روشن دیده می شود که در دو طرف کمی برجستگی دارد. مواد متشکله شامل کاتشین تانن­ها، گلی کوزیدهای سیانوژنیک، فلاونوئیدها، لکوآنتوسیانین، پورین­ها، اسید سالیسیلیک فنل­ها، آنیون­های کلروازت، کاتیون­های پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم و سدیم، مقداری ژنیستئین و پرونتین، اولئانولیک اسید، نارینجنین و کورستین در دم گیلاس وجود دارد.

دم گیلاس به عنوان مدر مورد استفاده قرار می­گیرد. در طب گذشته از دم گیلاس بعنوان مدر و دفع کننده سنگ مجاری ادراری استفاده می­شده است. دم گیلاس به علت داشتن مقداری فلاونوئید اثر ضد التهاب داشته و همچنین به علت داشتن املاح پتاسیم و سدیم و املاح دیگر دارای خاصیت مدری نیز می­باشد .

گیلاس و خواص آن

ارزش تغذیه ای گیلاس :

هر (100 گرم گیلاس ) حدود 14عدد گیلاس متوسط دارای این ترکیبات است :

انرژی06/72 کیلو کالری ، رطوبت 74/80 گرم ،کربوهیدرات 60/16 گرم ،پروتئین 21/1 گرم ،چربی 69/0 گرم ،فیبر 87/1 گرم ،کلسیم 71/14 میلی گرم،فسفر 12/19 میلی گرم ،آهن 38/0 میلی گرمپتاسیم 5/223 میلی گرم ،فلوئور 76/11 میلی گرم ، ویتامین آ 47/21 میلی گرم ، ویتامین ث 06/7 میلی گرم، اسید فولیک راهنمایی های تغذیه ای: چربی اشباع شده در گیلاس بسیار کم است.

کلسترولندارد مانند سایر گیاهان سدیم ندارد،فیبرخوراکی بالایی دارد، از ویتامین c بالایی برخوردار است.

بیماری : Wilsonomyces carpophilus

روی درختان هسته دار هلو، زرد آلو، بادام ، شلیل ، گیلاس، آلو، گوجه سبز دیده می شود اهمیتش روی هلو ، زرد آلو و بادام بیشتر است.


                   



                                          

علائم:


روی برگها و میوه ابتدا لکه هایی به رنگ قرمز و کوچک ظاهر می شود به تدریج بزگتر شده و قطرشان به 2-1 میلیمتر یا بیشتر می رسد روی برگها در اطراف این لکه ها هاله زرد رنگی بوجود می آید و دور لکه را می گیرد و قسمت داخلی لکه ، قهوه ای و بافت مرده می شود و می افتد و برگ حالت سوراخ سوراخ به خودش می گیرد.روی میوه لکه ها حالت خشن و کرکی به خود می گیرند.
در گیلاس ، آلبالو و گوجه سبز اینها معمولا کمی فرورفته و تیره رنگ هست.روی سرشاخه ها لکه ها به قطر 2-3 میلیمتر به رنگ ارغوانی ظاهر می شود که به تدریج باپیشرفت بیماری قسمت وسط این لکه ها ممکن است بافت مرده شود.جوانه های آلوده به رنگ قهوه ای تا قهوه ای تیره در می آیند و ممکن است بوسیله ترشحات صمغ مانندی پوشیده شوند و به حالت براق در بیایند.جوانه های آلوده معمولا می میرند و دیگه باز نمی شوند.
آلودگی جوانه و شاخه در هر موقع از پاییز تا بهار ممکن است انجام شود ولی آلودگی برگ و گل در بهار بعد از خارج شدن آنها از جوانه صورت می گیرد.زمستان گذرانی بصورت رشته های میسلیوم درشاخه ها و جوانه های آلوده انجام می شود و گاهی بصورت کنیدی روی سرشاخه ها و جوانه زمستان گذرانی می کند.
باران نقش مهمی در انتشار این بیماری دارد زیرا کنیدی ها با وزش باد جدا نمی شوند. در حالیکه قطرات باران تعداد زیادی از کنیدی ها را از کنیدی برها جدا می کند و پراکنده می سازد.روی یک درخت بارندگی نقش مهمی را در پراکنش آلودگی دارد ، آلودگی در پایین درخت خیلی بیشتر است .

کنترل:


سمپاشی پاییزه بعد از ریختن برگها برای جلوگیری از آلودگی های شاخه و جوانه ضروری است.
در آنهایی که آلودگیهای برگ و میوه مهم است سمپاشی بهاره لازم است.

افزایش درخت گیلاس :

افزایش درخت گیلاس به طور معمول از راه پیوند و گاهی به روش قلمه گیری و خوابندن انجام می شود . مهمترین پایه ها عبارتند از : گیلاس معمولی یا مازارد ( Mazzard ) و محلب ( P.mahaleb ) .

اندازه درختان پیوندی ، بر حسب قدرت و رقم پایه ، از خیلی بزرگ تا پاکوتاه تغییر می کند .

معمولا درختان گیلاس و آلبالو را با بذر و پیوند و گاهی به روش قلمه یا خوابانیدن شاخه تکثیر میکنند . بعضی از انواع آلبالو توسط پاجوش نیز تکثیر میشوند . برای پیوند این درختان ، از پیوند شکمی ، اسکنه و لوله ای استفاده میکنند ؛ که پیوند شکمی از همه متداول تر است . به تازگی نیز برای تکثیر گیلاس از روش پیوند قاشی استفاده میشود .

پیوند :

پیوند زدن عبارت است از متصل کردن دو قسمت گیاهی به صورتی که آن دو قسمت ، با باز زایی در محل اتصال ، با هم یکی شده ، به عنوان گیاهی جداگانه ، به رشد ادامه دهند .

در درخت گیلاس می توان از انواع پیوند اسکنه – سپری – پوست – نیمانیم و لوله ای استفاده کرد که ما در اینجا به معرفی برخی از این پیوند ها می پردازیم .

پیوند اسکنه :

یک شکاف عمودی در پایه ایجاد می شود به طوری که از مرکز چوب بگذرد . دو عدد پیوندک تهیه کرده و طوری در دو سوی شکاف قرار می دهند که لایه های زاینده روی هم قرار گیرند . پیوندگاه و نوک پیوندک ها را با چسب پیوند می پوشانند .

پیوند سپری :

در پایه یک برش T مانند زده می شود . پیوندک را از گیاه مورد نظر می گیرند و از بالا در شکاف پایه به طرف پایین وارد می کنند تا جفت شود . محل مورد نظر باید بسته شود .

پیوند پوست : در فصلی که گیاه پوست می دهد پوست را با یک برش عمودی از چوب جدا می کنند . پیوندک را طوری تبیه می کنند که در یک سوی آن یک برش کوتاه وجود داشته باشد . سوی دیگر پیوندک ، " شانه " نام دارد . پیوندک را در زیر پوست قرار داده و میخ می زنند ، سپس پیوندگاه را با چسب می پوشانند .

پیوند نیمانیم :

برش شیبداری در پایه زده می شود . پیوندک را نیز طوری برش می دهند که با پایه جفت شود . پیوندگاه را باید بست و با چسب پیوند پوشاند .

چسب پیوند :

باید به این نکته اشاره شود که پس از پیوند در اکثر پیوند ها باید از چسب پیوند نیز استفاده شود . چسب های پیوند در دو گونه موجود هستند :

1- چسب های گرم : نوع سفت این چسب از مواد صمغ 25/2 کیلوگرم – موم237 گرم – روغن خام بزرک 235 میلی لیتر – دوده 28 گرم – چسب ماهی 42 گرم پس از مخلوط کردن این مواد با هم ،آن را در ظرفی روغن مالی شده یا با کاغذ چوب پوشانیده شده می گذاریم تا به حالت جامد درآید . در این حالت می توان آن را به قطعات ریز جداکرده . و در هنگام مصرف آن را گرم کرده و با یک قلموی نقاشی پیوند گاه را پوشانید .

2- چسب سرد : موادی به نام چسب باغبانی در بازار موجود هستند که امولسیونی از زفت ( قیر معدنی ) و آب می باشند . پس از استفاده از این چسب ، آب آن تبخیر شده و لایه ای از زفتدر پیوندگاه برجای می ماند . بارش باران چسب را می شوید بنابراین باید پس از بارش باران دوباره چسب زده شود و یا از چسب گرم استفاده گردد .

نکته : هیچگاه نباید از موادی که برای سقف ساختمان ها به کار گرفته می شوند و ظاهری شبیه چسب پیوند دارند برای پوشش پیوندگاه استفاده کرد .

قلمه :

قلمه بخشی از ساقه ، برگ یا ریشه است که از گیاه مادری جدا شده و در شرایط مناسب برای ربیشه زایی قرار می گیرد .

قلمه ساقه :

از معمول ترین قلمه ها ، قلمه ساقه است که در آن قسمتی از ساقه را که دارای جوانه جانبی یا انتهایی است از گیاه مادری جدا ساخته ، برای ریشه زایی در محیطی مناسب قرار می دهند تا پس از ایجاد ریشه به صورت گیاهی جداگانه رشد کند . قلمه ساقه را می توان در مرحله های مختلف رشد گرفت .

خواباندن :

یکی از روش های گیاه افزایی است که در آن ساقه را در حالی که به گیاه مادری متصل است در خاک مرطوب یا پیت قرار می دهند تا ریشه دار شود و پس از آنکه ریشه کافی تولید کرد آن را از گیاه مادری جدا می کنند تا به عنوان گیاهی جداگانه به رشد خود ادامه دهد .

پیت :

پیت یا تورب عبارت است از باقیمانده های گیاهان آبزی باتلاق ها و مرداب ها که زیر آب به حالت نیمه پوسیده و تجزیه شده به جا مانده است و از خورد شده آن ها را پس از استخراج ، در آمیخته های خاک گلدانی به کار می برند . از میان انواع پیت در ایران پیت خزه از همه معروف تر است که دارای رنگ قهوه ای بوده و ظرفیت نگهداری آبی حدود 10 برابر وزن خشکش را دارد . این ماده اسیدی و با واکنشی برابر 8/3 تا 5/4 است مقدار کمی نیتروژن دارد و فسفر و پتاسیم آن ناچیز است بنابراین بیشتر به منظور نگهداری آب به خاک گلدان ها اضافه می شود .

خواباندن شیاری :

این شیوه خواباندن ، از یک شاخه گیاه مادری ، بیش از یک گیاه جدید به دست می دهد .

روش کار بدین ترتیب است که شاخه های جوان را به طور طولی در شیاری کم ژرفا قرار داده ، با 5 تا 10 سانتیمتر خاک مرطوب می پوشانند . هر چه شاخه بیشتر رشد کند خاک بیشتری روی آن می ریزند و قسمت انتهایی شاخه به طور معمول از زمین بیرون گذاشته می شود . از هر جوانه شاخه خوابانده ، گیاه جدیدی ایجاد می گردد و از زمین بیرون می آید . در اینجا نیز با زخم کردن قسمت زیرین ساقه ، ریشه زایی را آسان می کنند . در غیر این صورت ، ریشه از پایین شاخه ای که از جوانه شاخه رشد کرده ، ایجاد می گردد .

پیرایش هرس درخت گیلاس :

پیرایش هرس درخت گیلاس در ایران مرسوم نیست و در سایر نقاط دنیا نیز کوشش می شود میزان پیرایش در سطح حداقل نگه داشته شود ، زیرا پیرایش شدید به ویژه در سال های اولیه باعث دیر به بار نشستن گیاه و کم شدن مقدار محصول می گردد . پیرایش این میوه به شکل شلجمی باعث می شود که شاخه ها محکمتر گردد و برداشت مکانیکی آسانتر گردد .

شکل شلجمی :

این شکل بیشتر در میوه کاری و برای محدود کردن ارتفاع درخت و گسترده نمودن تاج آن به کار می رود . در این روش پس از آنکه نهال ترکه ای در زمین کشت شد ، سر آن را در فاصله ای حدود 150-120 سانتیمتری زمین قطع می سازند . در سال بعد ، تولید تعدادی شاخه های فرعی می کند که در زمستان تعدادی از آنها را که از رشد چند جوانه بالایی حاصل شده و زاویه بسته و رشد عمودی دارند ، حذف و از بقیه 2 تا 5 شاخه را که با تنه زاویه نزدیک به عمودی داشته باشند ودر اطراف تنه اصلی واقع شده و با یکدیگر 30-20 سانتیمتر فاصله عمودی داشته و به عنوان شاخه اصلی درخت آینده گزینش و بقیه را از ته قطع می کنند . شاخه های برگزیده اگر طولشان از حدود 30 سانتیمتر بیشتر باشد . باید با هرس سر زنی کوتاه کرد تا به نوبه خود منشعب شده ، استخوان بندی درخت را تشکیل می دهند . و لی اگر خیلی کوتاه باشند باید این عمل را به بعد موکول ساخت . در این شکل پیرایش به مجرد اینکه شاخه ای بر دیگران مسلط و از آنها بزرگتر باشد باید سر آن را قطع و نقش پیشاهنگ را به شاخه دیگر واگذار کرد . این طرز پیرایش سبب می شود که درخت در تمام جوانب خود دارای شاخه های قوی بشود و شاخه ها بتوانند محصول زیادی تولید کرده و در برابر وزن آن و نیز فشار های خارجی به راحتی مقاومت کنند .

مراحل پیرایش درخت به روش شلجمی . پیکان ها محل ایجاد برش ها را نشان می دهند.

میوه :

از نظر باغبانی ، میوه عبارت است از قسمت گوشتی و خوراکی یک گیاه چند ساله که به طور معمول به صورت تازه مصرف می شود و در به وجود آمدنش قسمت های مخلف گل تاثیر مستقیم دارند .

نحوه تشکیل میوه :

چون میوه ها کوچک هستند باید تعداد زیادی از گل ها تلقیح و تبدیل به میوه شوند تا یک محصول اقتصادی تولید گردد و بدین لحاظ در این گیاهان تنک کردن ضرورتی ندارد . گل های گیلاس بطور معمول بعد از سایر میوه های هسته دار باز می شوند .

بیشتر ارقام گیلاس خود سترون هستند و نیاز به درخت گرده زا دارند . گرده افشانی توسط حشرات انجام می شود و برای تولید میوه کافی نیاز به کندو گذاری دارد .

شکوفه ها به صورت جانبی روی سیخک های کوتاه ایجاد می شوند .

                               

          




فاصله کشت :

فاصله کشت در درختان قوی گیلاس ، می توان انتظار 25-20 تن محصول سالانه را داشت که البته به دلیل مساعد نبودن یک یا چند عامل محیطی و یا زراعی مقدار میوه تولید شده به طور معمول بسیار کمتر از این حد می باشد .

ارقام گیلاس


در ایران حدود 50 رقم گیلاس شناخته شده است . ارقام گیلاس بر اساس بافت گوشت و تشکیل میوه ، به دو گروه تقسیم می شوند . گیلاسهای گرد و گیلاس های قلبی شکل . میوه گیلاس های قلبی شکل گوشت نرم و ترد دارند و رنگ آنها از سیاه تا روشن متغیر است . رنگ آب میوه نیز از رنگ میوه تبعیت میکند . گیلاس های گرد نیز رنگ های مختلف از سیاه تا قرمز روشن دارند و گوشت میوه آنها سخت تر از گیلاس های قلبی شکل است .

سیاه مشهد - صورتی لواسان - زرد دانشکده کشاورزی - سفید ارومیه - بینگ - پروتیوا - آلبالوی مونت مورنسی 

     

 

منبع:

 

http://www.shimizist.com/fa/page.php?rid=29

کشت و پرورش درخت گیلاس 1

گیلاس یکی از محصولات مهم و جذاب باغبانی در دنیا می باشد.در کشور ما نیز این محصول بدلیل طعم و مزه مطلوب و دوره رسیدگی کوتاه میوه و تولید در اوایل فصل از اهمیت بالایی برخوردار است طبق گزارش های موجود در حال حاضر این محصول بیش از 40 نقطعه از جهان بطور تجاری کشت می شود.

مطالعات نشان می دهد که وجود شرایط بسیار متنوع اقلیمی بوم شناختی و تنوع وسیع شرایط آب و خاک در مناطق مختلف کشور امکانات بسیار وسیعی برای تولید گیلاس فراهم نموده است.بطوری که ایران جز 3 کشور اول تولید کننده گیلاس در دنیا می باشد.علیرغم این که کیفیت و نوع گیلاس صادرات از مرغوبیت بالایی برخوردار می باشد ولی متاسفانه بدلیل عدم برنامه ریزی مناسب در زمینه  بازاریابی این محصول نام ایران در دنیا به عنوان صادر کننده عمده گیلاس شناخته نشده است.

کمبود مواد غذایی ,شرایط نامطلوب اقتصادی,گرسنگی,فقر فرهنگی در نهایت رشد روز افزون جمعیت موجب نیاز غذایی شدیدشد و این امر نیز باعث کاربرد وسیع نهادهای کشاورزی بخصوص افزایش کاربرد سموم و انواع کودهای شیمیایی گشته است.که علاوه بر آلوده سازی رودخانه و دریاها,فرسایش و ﮋنتیکی و نابودی گونه های زیادی از جانوران و حتی گیاهان و ایجاد عدم تعادل اکولوژیکی در محیط انسان, موجب بیماری های مهلک لاعلاج را فراهم ساخته است.

تلاش انسان برای تامین معاش سبب برهم خوردن اکوسیستم شده است.در نتیجه بسیاری از موجودات بخصوص حشراتی که زمانی کم خطر یا بی خطر بوده اند به آفات عمده خسارت زا تبدیل شده اند.

عوارض سموم:

برای حفظ محصولات از گزند آفات و بیماری های گیاهی گرایش به سمت مبارزه شیمیایی علیه آفات بیشتر شده است. مصرف سموم خسارت ناشی از آفات و بیماری را کاهش می دهد ولی در عوض آلودگی محیط زیست٬ انسان٬ دام٬ جانوران خونسرد (ماهیان) حشرات و غیره را سبب می شود و در نتیجه بر هم خوردن تعادل طبیعی بین آفات و دشمنان طبیعی٬ پیدایش آفات جدید و یا افزایش خسارت ناشی از آفات همچنان سیر صعودی را می پیماید.مقارن شدن سریع آفات و سموم مصرفی جدید, سازندگان سموم را ناگزیر از ساخت و عرضه  فورمولاسیون های قوی با طیف و تاثیر گسترده کرده است.

مصرف بی رویه و غیر معقول آفت کش و عدم توجه کافی به مسائل زیست محیطی سبب شده است تا آفت کش ها به بدن جانوران و آبزیان راه یابد وبعدا از طریق زنجیره غذایی به بدن انسان منتقل می شود.

از آنجا که برنامه های مبارزه با آفات و کاربرد سموم شیمیایی عمدتا با اجتماعات کشاورزان و دیگر ساکنان سرو کار دارد خطر اولیه سموم شیمیایی از طریق مختلف به خود آنها بر می گردد.

بعضی از سموم بر سیستم اعصاب تاثیر دارند و بعضی از طریق سوخت و ساز بدن جذب می شود وبرخی از سموم دارای فلزات سنگین هستند که به یاخته های در حال تقسیم حمله می کنند .

سمپاشی بی رویه باعث از بین رفتن ماهیهای آبهای شیرین , کرم ابریشم , دام , بندپایان شکاری و انگلی و گرده افشان می شود.هنگامی که دشمنان طبیعی آفات قربانی سموم می شوند و از بین میبرند جمعیت آفات از قید طبیعی آنان رها می شوند و تعدادشان رو به افزونی می گردد.

احداث باغ:

زمین غرس نهال گیلاس باید صاف و تسطیح شده باشد و اگر شیب دار است کرت بندی شود تا حین آبیاری یا بارش دچار فرسایش نشود.

نکته مهم: بهتر است قبل از غرس از زمین آزمایش خاک بگیرم تا کمبود ها مشخص شود.

بهتر است قبل از غرس نهال ٬ 30-40 تن کود دامی پوسیده  در هکتار به زمین اضافه کرد.وهنگام غرس فاصله مناسب را رعایت نمود (   6*6-8*8  بسته به زمین  ) تا در آینده بهترین محصول را با کمترین مشکل برداشت نمود.

چاله ها باید 60*60 و به عمق 60 سانتی متر حفر شود وحتما خاک 30 سانتیمتر سطحی را جدا کرد که بعد از حفر چاله به همراه کود وکمی ماسه کف چاله ریخت تا نهال راحتر ریشه بزند

نکته مهم: در خرید نهال دقت نموده٬ریشه نهال را هنگام انتقال حتما با کیسه بپوشانید و قبل از غرس در محلول زیر ضد عفونی کنید**                                               بنومیل(200گرم)+خاک(10کیلوگرم)+کود حیوانی الک شده (5کیلوگرم)+100 لیتر آب

نکته مهم: محل پیوند باید حداقل 10 سانتی متر بالا تر از سطح زمین باشد.

قیم:

قیم بسیار مهمتر از آن است که فکر می کنیم درصد بالایی از خشک شدن نهال٬ بدلیل عدم استفاده از قیم و یا نصب نادرست آن است.قیم باید با فاصله 30 سانتی متر از نهال در خلا ف جهت بادی که به نهال می وزد طوری نصب شود که به طور مورب وسط نهال را قطع کند بطوری که یک سوم قیم از نهال بگذرد.و حتما با گره ای شبیه 8 انگلیسی به هم وصل شود حال شدید ترین باد هم نمی تواند نهال را زیاد جابجا کند.

هرس:

 هرس جز مهمترین عملیات باغات است که عمیق ترین تاثیر فیزیولوژیکی را روی درختان دارد.

مزایای هرس درست و به موقع:

1.تربیت و فرم دهی مناسب به درخت که موجب کاهش هزینه نگهداری و سمپاشی و غیره می شود.

2.ایجاد تعادل مناسب بین ریشه و شاخسار ها

3.افزایش نور گیری و تهویه بین شاخه های داخلی که موجب افزایش عملکرد و کاهش بیماری های قارچی می شود.

4.افزایش عمر مفید درخت

انواع هرس:

1.هرس فرم دهی:

نوعی هرس زمستانه است که در چند سال اول جهت ایجاد فرم اصلی درخت انجام می شود.

سال اول:بعد از کاشت نهال باید از ارتفاع80-100 سانتی متری از زمین سر برداری صورت گیرد

سال دوم:از دو یا سه شاخه فرعی ایجاد شده از بالای محل جوانه ای که به سمت خارج است قطع می کنیم.

سال سوم:مانند سال دوم دوباره شاخه های فرعی را ازبالای محل جوانه به سمت خارج قطع می کنیم٬حال ما درختی خوش فرم با شاخه های پایه و اصلی زیبا و محکم داریم که نوید دهنده محصول وعمر بالاست.

2.هرس تابستانه: همان سربرداری که اواخر تابستان جهت کنترل رشد و تحریک شکوفه دهی در فصل جاری انجام می شود.

3.هرس پاییزه: دراوایل فصل پاییز با حذف شاخه های آسیب دیده و آلوده جهت از بین برن کانون آفت وبیماری در باغ

4.هرس زمستانه: این هرس همانطور که از اسمش پیداست در فصل زمستان(خواب) قبل از باز شدن درخت انجام می شود انجام هرس سبک موجب افزایش محصول درفصل جاری می شود.

نکته مهم: محل برش را حتما با چسب باغبانی بپوشانید٬ چون محل تجمع و ورود عوامل بیماری زاست

نکته مهم:گاهی در ماهای سرد سال همزمان با پوشش برف روی زمین بر اثر انعکاس اشعه خورشید روی تنه درختان سوختگی ها وترک خوردگی هایی ایجاد می شود که علاوه بر کاهش عمر مفید درخت محل تجمع آفات و عوامل بیماری زا میشود(که در این منطقه بسیار رویت شده)٬ لذا پیشنهاد می شود تنه درخت را تا ارتفاع 60-100 سانتی متر با یک محافظ بپوشانیم برای این منظور ترکیب زیر را با قلم مو به تنه درخت بمالید:

گل سفید(10 کیلوگرم)+آهک(1.5 کیلوگرم)+ آب(10 لیتر)     

کود دهی:

میزان کود بسته به خاک زمین متغییر است اما آن چیز که مسلم است بهترین کود همان کود پوسیده دامی است که موجب بهبود بافت خاک می شود.

نکته مهم:بخش فعال ریشه٬ریشه مویی است که در سایه انداز درخت وجود دارد بسته به نوع آبیاری سطحی یا عمقی است.به همین دلیل بر لزوم آبیاری قطره ای تاکید می شود چون هم مصرف آب را کاهش می دهد و هم میزان جذب کود های شیمیایی بیشتر می شود و جلوی مصرف بی رویه و آلودگی محیط زیست هم گرفته می شود.

نکته مهم: علائم کمبود ازت: درختان مواجه با کمبود ازت دارای برگ های کوچک هستند و احتمالا ریزش زودرس یکی دیگر از علایم کمبود ازت است.

نکات مهم در کود دهی:

1.به دستور آزمایشگاه خاک شناسی عمل کنید٬کود اضافه علاوه بر زیان مالی موجب تخریب بافت خاک و همچنین آلوده شدن محیط زیست می شود.

2.نهال در 3 سال اول چون رشد رویشی داشته٬ فقط  نیاز به کود ازته(اوره) دارد٬  100-200 گرم هر سال(بهتر است در 3 نوبت )و از سال چهارم چون درخت شروع به میوه دهی می کند کود فسفره وپتاسه هم نیاز است.

3.مقدار کود مورد نیاز درختان بارور گیلاس بطور تقریبی  در هر هکتار 80 کیلو گرم ازت٬ 70 کیلو گرم فسفر و 120 کیلو گرم پتاس می باشد.

نکته مهم: برای گیلاس مصرف کود حیوانی در اوایل فصل پاییز مناسب است٬ وکودهای ازته هر ساله نیاز است.

3.درخت علاوه بر ازت پتاس و فسفر به عناصر ریز مغذی هم نیاز دارد که باید هر ساله تامین شود و یکی از بهترین روش کودهی ریز مغذی محلول پاشی به وسیله سمپاش وجذب توسط برگ است.

محلول پاشی با سکوسترون آهن 1 % و سولفات روی 20% در بهار در صورت مشاهده علایم کمبود در برگ (زمینه زرد رنگ بدون تغییر رنگ رگبرگ) به فاصله 14 روز 2-3 بار تکرار شود.

4.بهترین راه کودهی چالکود است

نکته مهم:قبل از به خواب رفتن درخت یکی از بهترین زمانها برای کود دهی است که موجب ذخیره کود در داخل تنه درخت می شود.

آفات وبیماری های گیلاس:

آفات:

مهمترین آفت در درخت گیلاس٬ مگس گیلاس است و بعد از آن به ترتیب کرم سفید ریشه٬سرخرطومی٬کنه قرمز٬سوسک چوبخوار و شته است.

نکته مهم:در مبارزه با همه این آفات مبارزه فیزیکی(غیر شیمیایی) می تواند بسیار موثرتر از مبارزه شیمیایی باشد.

مبارزه فیزیکی:

1-از بین بردن علف های هرز و نظافت باغ به منظور ایجاد شرایط مناسب جهت رشد درختان

2.جمع آوری برگ و میوه های ریخته در پای درخت قبل از خروج لاروها از آنها و رفتن داخل خاک

3-شخم زدن پای درخت

نکته: همه اینکارها  محل و کانون زمستان گذرانی این آفات را از بین می برد و با برهم زدن سیکل زندگی آنها موجب نابودی آنها می شود

4- غرق آب کردن باغ در شبهای زمستان٬ چون تخم یا شفیره این حشرات در عمق خاک (3-5 سانتی متری) هستند ایجاد یخ در سطح باغ موجب نابودی تخم و شفیره ها می شود.

 

مگس گیلاس:

زمستان گزرانی این حشره به صورت شفیره و در عمق (3-5 سانتی متری)خاک است ودر فصل بهار به حشره بالغ(مگس) تبدیل می شود این مگس با خرطوم خود در سطح میوه نارس شکافی ایجاد کرده وبعد تخم گذاری می کند بعد از چند روز تخم به لارو تبدیل شده و وارد میوه می شود و موجب کاهش مرغوبیت میوه می گردد.

علامت بارز مگس گیلاس نقطه ای زرد رنگ در وسط بدن آن است.

مبارزه:

1.غیر شیمیایی:

 الف. مبارزه فیزیکی که در بالا گفته شده

ب.تله ها که آفات را به دام می اندازند(نوارهای رنگی چسبنده و فرمونی)

2.شیمیایی:استفاده از سمومی همچون  دیازینون ٬گوزاتیون آمبوش٬دیپترکس و ... به همراه 1 % ملاس یا شکر  که اثر بخشی سمپاشی را بیشتر می کند.

نکته مهم:با مبارزه همزمان شیمیایی و غیر شیمیایی (تلفیقی IPM) می توان با کمترین هزینه  سالم ترین میوه را تهیه نمود.یعنی فقط یکبار سمپاشی آن هم 20 روز قبل از برداشت میوه.

البته تجربه نشان داده سمپاشی در زمانی که گلها تلقیح شده و یک سوم گلبرگها در حال ریزش هستند هم می تواند نتایج رضایت بخشی به همراه داشته باشد.

نکته مهم: استفاده از محلول مویان با هر نوع سم و کود برگی اثر آن سم و یا کود برگ را در حد %70-100 % افزایش داده و استفاده از آن برای کشاورزان توصیه می شود.

سرخرطومی گیلاس:

سوسکی است قرمز طلایی رنگ که مقابل نور به سبز فلزی در می آید.

زمستان گذرانی در 5-10 سانتی متری خاک و به صورت شفیره است.

زمان فعالیت این حشره در شب هاست و با تغذیه از گوشت میوه موجب بد شکل شدن میوه می شود. این سوسک پس از بلوغ روی سطح میوه با خرطوم شکاف ایجاد کرده و تخم می گذارد. بعد از 10 روز این تخمها به لارو تبدیل می شود ولاروهم از گوشت میوه استفاده کرده و علاوه بر کاهش مرغوبیت اغلب موجب ریزش میوه می شود.

مبارزه:

1.مبارزه فیزیکی که در بالا ذکر شده.

2.شیمیایی: مصرف سمومی مثل دیازینون          

باز هم تاکید می شود مبارزه غیر شیمیایی بسیار موثر تر است چون حشره در حالت خواب زمستانه بسیار آسیب پذیر تر است.

کرم سفید ریشه:

حشره بالغ همان سوسک های خالداری هستند که اندازه یک بند انگشت بوده و پرواز می کنند.

خسارت این حشره در مرحله لاروی است بخصوص لارو سن 3

این حشره پس از بلوغ  داخل شکافهای زمین یا درخت تخم گذاری می کند که این تخم ها به لارو تبدیل شده و وارد خاک شده و از ریشه درخت تغذیه می کنند خسارت این لار بگونه ایست که  3-4 عدد از این لاروهای سن 3 می توانند یک درخت را خشک کنند.

 

مبارزه:

1.غیر شیمیایی:بهترین نوع مبارزه از بین بردن حشره بالغ قبل از تخم گذاری است.چون مبارزه با لاروی که داخل عمق زمین است مشکل است.

2.شیمیایی:استفاده از سمومی همچون دیازینون٬ ایمیداکلوپراید و ... بر روی زمین

نکته: باید پس از مصرف سم درخت را آبیاری کرد تا سموم به عمق خاک نفوذ کند٬ البته مقدار آبیاری نباید بیش از 10 میلیمتر( درسایه انداز درخت ) باشد چون اثر سم کم می شود.

 

سوسک شاخک بلند رزاسه:

سوسک از شیره شکوفه ها استفاده می کند  پس از بلوغ  روی برگ وشاخه ها تخم گذاری می کند این تخم ها بعد از 8 روز  به لارو تبدیل می شوند .لاروها با ایجاد شکاف وارد ساقه و تنه درخت می شوند با استفاده از بافت چوبی منافذی در درخت ایجاد می کنند که به مرور موجب نا بودی درخت می شوند.

خسارت این آفت در مرحله لاروی است.

مبارز:

1.غیر شیمیایی: نابود کردن حشره بالغ(سوسک)

2.شیمیایی:مصرف حشره کشهای فسفره مثل دیازینون٬گوزاتیون و ...

زمستان را به صورت لارو در داخل شاخه یا تنه درختان خانواده رزاسه به سر می‌برد

نکته: فاصله زیاد کاشت سبب تبخیر سطحی بالا شده و درختان را نسبت به حمله چوبخواران حساس می‌نماید. باغهای بدون حصار به علت جریان هوا و باد آلودگی بیشتر خواهند داشت.
نکته: کم آبی درختان را در مقابل آفات چوبخوار حساس می‌سازد.
نکته: با انجام صحیح و پیگیر اصول داشت، فاصله، آب، کود و غیره می‌توانیم درختانی سالم داشته باشیم و از حمله حشرات چوبخوار جلوگیری کنیم.

 

 

کنه قرمز:

یکی ازمهمترین آفات باغ کنه قرمز اروپایی است زمستان گذرانی این آفت به صورت تخم روی سرشاخه ها ولی در زمستانهای ملایم بصورت پوره و جانور کامل نیز دیده می شوند .
خسارت:
خسارت کنه قرمزمرکبات ازطریق مکیدن شیره برگها ومیوه ها می باشد.با تغذیه کنه،لکه های کم رنگ روی سطح بالایی برگ ظاهرمی شود ودرآلودگی های شدید لکه های بزرگتر خشک شده وممکن است موجب قاشقی شدن،ریزش برگها وخشک شدن سرشاخه های جوان میگردد.فعالیت این کنه ها دربهاروپاییزبیشتراززمستان وتابستان است.میزان خسارت کنه قرمز بستگی به سلامت درخت،مدیریت آبیاری ووضعیت آب وهوایی دارد.برای مثال یک جمعیت نسبتاَ کم ازکنه ها باعث خسارت جدی روی درختهای ضعیف می شود.

مبارزه:

روغن پاشی در زمستان گاهی به همراه  سموم کنه کش و استفاده از کنه کش های همچون نیسورون٬اورتوس و ... در زمان فعالیت آفت

شته:                 

حشرات کوچک به رنگ سبز و سیاه هستند که عموما در پشت برگ تجمع کرده و از شیره گیاهی استفاده نموده  و سبب پیچ خوردگی برگ و سر شاخه ها٬ ضعف عمومی٬ ریزش شکوفه و میوه های تازه و انتقال بیماری های ویروسی می شوند.

در تراکم کم آسیب آنچنانی ایجاد نمی کنند اما در صورت طغیان حتما باید با آن مبارزه کرد.

مبارزه :

1.غیر شیمیایی:

الف: فیزیکی

ب. مبارزه بیولوژیک (حشرات شکارچی که آفات را می خورند مثل کفشدوزک)

2.شیمیایی

استفاده از یکی از شته کش اختصاصی زیر توصیه می شود.

پی متروزین(چس) به نسبت 5/0-75/0 کیلوگرم در 1000 لیتر آب

پریمور(پریکارب) به نسبت 5/0 کیلو گرم  در 1000 لیتر آب

شته کشها را هیچگاه با روغن به صورت ترکیبی استفاده نکنید

 

شانکر باکتریایی درختان گیلاس:

عدم آشنایی باغداران با این بیماری و همچنین نحوه کنترل نسبتا مشکل از جمله مهمترین عوامل افزایش خسارت و نابودی درختان بر اثر ابتلا به این بیماری گزارش گردیده است

عواملی مانند طول دوره سرما ٬آب٬هوای مرطوب وبهاره با یخبندان نقش موثری در ایجاد بیماری دارند و دمای خنک توام با باد برایر ایجاد آلودگی و پراکندگی پاتوژن بسیار مطلوب است.

شانکرها زخم هایی هستند که نسبت به بافتهای سالم اطراف کمی فرو رفته بوده و رنگ آنها از نارنجی روشن تا قهوه ای تیره متغییر است.

این بیماری با ایجاد شکاف های روی تنه و شاخه شروع می شود و از محل شکاف صمغ درخت تراوش میکند(بیشتر در بهار) به مرور برگ های بالا دست کمرنگ (سبز مایل به زرد) شده به داخل پیچ می خورد بعد از چند هفته آن منطقه بوی ترشیدگی می دهد ودر صورت عدم کنترل تعداد واندازه شکاف آنقدر زیاد می شوند که درخت نابود می شود.

عملیات زراعی مناسب و اعمال روشهای کنترل در پایین نگه داشتن میزان و شدت آلودگی نقش دارد

1.انتخاب زمان مناسب هرس: اگر هرس در اواخر بهار و یا اواخر تابستان ویا اوایل پاییز انجام شود آلودگی کمتر خواهد بود٬ هرس در پاییز و زمستان منجر به شدت بیماری می شود.پیش آگاهی در طول دوره هرس در مدیریت بیماری نقش دارد.

2.انتخاب پایه مقاوم

3.کشت در خاک مناسب: در خاکهای اسیدی شنی و خاک با زهکشی ضعیف کشت انجام نشود.

4. مدیریت علف های هرز

5. استفاده از قلمه سالم برای تکثیر٬ تا جایی که امکان دارد ارتفاع پیوند افزایش یابد.

 

 کنترل شیمیایی:

بیشتر برای جلوگیری گسترش آن است با چند نوبت سمپاشی با ترکیبات مسی همچون اکسی کلورایت مس و محلول بردو در طی سال و سمپاشی با استربتومایسین در بهار صورت می گیرد.

پیشنهاد: سمپاشی با اکسی کلورایت در هنگام خزان بعد از انجام هرس و بعد در اوایل بهار سمپاشی با ترکیبی از محلول بردو و استربتومایسین  می تواند بسیار موثر باشد.

نکته مهم: در این بیماری مبارزه شیمیایی نمی تواند بسیار موثر باشد و فقط جهت جلوگیری از گسترش بیماری است.

شانکرهای موجود روی تنه و شاخه های اصلی را می توان با سوزاندن توسط مشعل های گازی کنترل کرد شعله به مدت 5-10 ثانیه روی شانکرها وحاشیه آن گرفته شود تا زمانی که صدای سوخته سدن بافت زیرین شنیده شوند.زمان این کار اوایل تا اواسط بهار است.در صورت نیاز 2-3 هفته بعد تکرار شود.

پوسیدگی  ریشه:

این بیماری قارچی در خاک های بسیار مرطوب باعث آسیب به ریشه و ضعف درخت می شود.

بسته به نوع قارچ با نامهای مختلف همچون آرمیلاریا٬رزولیا٬فوزاریوم و ...   

پیشگیری:

1.ضد عفونی ریشه قبل از غرس با محلول ذکر شده در بالا

2.عدم آبیاری پای درخت و رعایت فاصله 5/0 متری تا تنه درخت هنگام آبیاری

3.قوی نگه داشتن درخت با کودهی وآبیاری مناسب

4. در صورت ظهور علایم پوسیدگی همچون زردی برگها از پایین به بالا٬ بوی پوسیدگی از خاک و ریشه٬  50 گرم بنومیل را تا فاصله 5/0 متری اطراف درخت بپاشید و بعد آبیاری کنید و یا محلول ریزی  100 گرم بنومیل در 100 لیتر آب در ناحیه سایه انداز

نکته :درختانی که رو به خشکی رفتن دیگر با بنومیل درمان نمی شوند و ازبین می روند.

مبارزه با بیماری پوسیدگی ریشه در قطعات کوچکک

گود کاشتن نهال و قرار گرفتن طوقه وتنه در زیر خاک موجب ضعف درخت شده و شرایط حمله قارچ را فراهم می شود.

 

روشهای عملی حفاظت از گل و میوه درختان از سرما زدگی

1.خوداری از پاکنی و شخم در دوره باز شدن گلها٬تشکیل میوه چون با افزایش هوادهی خاک موجب تشدید سرما زدگی می شود لذا بهتر است کوددهی اواخر پاییز باشد تا خاک به اندازه کافی فشرده شود.

2.محلول پاشی با محلول بردو 2 % (2 کیلو آهک+2 کیلو سولفات مس+ 100 لیتر آب) در زمان تورم جوانه به منظور کاهش باکتری های مولد هسته یخ

3.دود دادن با کاه و کلش و پوسته  برنج

4.بهتر است تا قبل از گلدهی درخت خوب آبیاری شود ودر دوران گل دادن به درخت آب داده نشود تا ریزش گل کمتر شود.

5.در صورتی که درخت قبل از گل دهی در اوایل بهار دچار سرمازدگی شد بهتر است برای کاهش اثر سرما زدگی و افزایش ماندگار شکوفه ها درخت را محلول زیر سمپاشی(محلول پاشی) کنیم .

5/0 کیلو اوره + 5/0 کیلو اسید بوریک +5/0 کیلو سولفات روی + 100 لیتر آب

 

 

منابع:

1.بوذری 1386 . ارزیابی ارقام گیلاس و آلبالوی به بیماری شانکر باکتریایی.هفدهمین کنگره گیاه پزشکی ایران. کرج  

2. طلایی.ع.1377.فیزیولوژی درختان میوه معتدله . اتشارات دانشگاه تهران

3.گنجی مقدم.1383. اصول تربیت و هرس درختان گیلاس و آلبالو.نشریه فنی.موسسه تحقیقات.آموزش و ترویج کشاورزی

4.اشکان.م.1381.بیماری درختان میوه هسته دار.مرکز نشر دانشگاه تهران

5. تهیه عکس از اینتر نت .

6.  http://amoltiyour.blogfa.com/post-34.aspx

7. http://www.bostane.ir/post/271

نحوه کاشت و پرورش درخت گردو

شرح گیاه

تاریخچه پرورش گردو به زمانهای بسیار دور و نامعلوم بر می گردد. گفته می شود که گردو در باغ شاه سلیمان پرورش داده می شد. در ایران قدیم گردو در معامله پایاپای بکار برده می شد که از این طریق به کشورهای مصر بیزانس ، ایتالیا و حتی کشورهای اروپائی و دنیای جدید انتشار یافته است. پایه های وحشی گردوی ایرانی در منطقه کوههای کارپاتیان (Carpathian mountains) در شرق اروپا، سرتا سر ترکیه ، عراق ، ایران ، روسیه جنوبی و افغانستان تا شمال غربی هیمالیا یافت شده است. بنابراین می توان گفت منشاء گردو ایران و مناطق اطراف آن می باشد که سپاه اسکندر در بازگشت خود آنرا به اروپا برده است. گردو درختی یک پایه و دارای برگهایی مرکب از برگچه های فردو بزرگ است. سنبله گلهای نر آن وضع آویخته دارد. ولی گلهای ماده آن دارای وضع قائم بر روی شاخه ها است. هر گل نر آن دارای پوششی مرکب از 3 تا 4 قطعه فلس مانند است که تعداد زیادی پرچم را از خارج فرا می گیرند در وسط پرچم ها نیز معمولاً اثر مادگی رشد نیافته دیده می شود. مجموعه گلهای ماده درخت گرد و هیچ وقت از 2 تا4 تجاوز نمی کند. هر گل ماده آن دارای پوششی کوچک از خارج می باشد این پوشش همراه با زوائد بزرگ و کوچک زیر گل (براکته و براکتئول) به تخمدان پیوسته است. گلهای ماده، مادگی 2 برچه ای دارند که مجموعاً تخمدانی یک خانه و به وضع تحتانی به وجود می آورند. قسمت آزاد مادگی نیز به 2 کلاله پهن و دور از هم ختم می شود. میوه آن شفت مانند و دارای میان برگوشتی و محتوی مواد تلخ است. میاه برگوشتدار میوه، فقط در گردوی تازه که همه قسمتهای میوه را در بر دارد، دیده می شود درون برگردو ، سخت و شکننده است و درون آن دانه مرکب از 2 لپه حجیم با اندوخته فراوان از مواد روغنی‏، جای دارد. - ارقام گردو عبارتند از : رقم سر (Serr)، رقم فرانکوت (Franquette)، مایت (Mayette)، پاریزین (Parisienne)، سجنو (Sejnovo)، هارتلی (Hartly)، پاین (Payne) ، اشلی (Ashley) ، سان لند (Sunland) ، چیکو (Chico) ، وینا (Vina) ، هاوارد (Howard) ، پدرو (Pedro) ، چاندلر (Chandler)، ته هاما (Tehama)

 

 

شناسنامه

گردو Juglandaceae	:تیره
Juglans regia L.	:نام لاتین
Walnut tree – Persan walnut	:نام انگلیسی
گردو - آقوزدارد	:نام فارسی
جوز	:نام عربی

آموزش پیوند زدن درختان-اورجینال

آموزش هرس کردن درختان-اورجینال

نیاز اکولوژیکیآب و هوا : درخت گردو در طول تابستان نسبت به گرما و سرمای بیش از حد حساس است در طول دوره خواب زمستانه گردو می تواند سرمای 11- درجه سانتی گراد را بدون خسارت جدی تحمل کند ولی پس از شروع رشد، سرمای 2- تا 3- درجه سانتی گراد موجب از بین رفتن برگها، شاخه ها و گلها شده و در نتیجه محصول کاهش می یابد. دمای بالاتر از 38 درجه سانتی گراد موجب آفتاب سوختگی پوست سبز و چروکیدگی مغز گردو می شود و گاهی اوقات نیز میوه ها پوک می شوند. در رطوبت نسبی کم و دمای بالاتر از 40 درجه سانتی گراد به گردو خسارت جدی وارد می شود. دمای پائین تابستان نیز مناسب نیست زیرا موجب می شود میوه ها به اندازه کافی پر نشود بارندگی و رطوبت در اواخر فصل بهار و در تابستان موجب افزایش شیوع بیماری بلایت گردو می شود ولی ارقامیکه برگهای آنها دیرتر ظاهر می شود معمولاً از آلودگی مصون می مانند. خاک : قبل از کاشت گردو ابتدا باید خاک رویی ، خاک زیرین ، تهویه، زهکشی ، واکنش شیمیایی خاک (PH) و قابل استفاده بودن عناصر مختلف مورد آزمایش قرار گیرد. تجزیه خاک رویی و خاک زیرین اطلاعات مفیدی در مورد وضعیت خاک بدست می دهد. خاک رویی باید حاصلخیز بوده و زهکشی خوبی داشته باشد. میزان اسیدیته خاک در قابل جذب بودن مواد معدنی موثر است. اکثر عناصر معدنی در دامنه اسیدتیه 6 تا 7 برای گیاه قابل جذب است. معمولاَ در مناطق سرد واکنش شیمیایی خاک اسیدی است که با اضافه کردن آهک می توان آنرا افزایش داد. غیر از خاک رویی وضعیت خاک زیرین نیز برای گردو اهمیت دارد زیرا ریشه های آن تا عمق 3 متری خاک نفوذ می کنند خاک زیرین باید عاری از سنگ ، رس سفت و لایه های غیر قابل نفوذ که ریشه را محدود می کنند. باشد. درخت گردو خاک فقیر ، خاک سطحی و خاک خشک را بهتر از شرایط آب و هوای نامساعد تحمل می کند. در ضمن خاک باید عاری از نماتدهای مولد زخم ریشه و بیماریهای قارچی باشد. پایه و مشخصات پایه : بذرهای بدست آمده از گرده افشانی آزاد گردوی ایرانی در تمامی دنیا به عنوان پایه بکار می روند. براساس گزارشهای مختلف بسیاری از گونه های گردو مثل J.nigra , J. microcarpa ، J.cinerea – J.ailantifolia ، J.hindsii , J.major و برخی دورگهای آنها کم و بیش باگردوی ایرانی سازگار هستند در برخی موارد علائم ناسازگاری مثل رشد بیش از حد پایه با پیوندک، جدا شدن پایه و پیوندک در محل پیوند،کاهش قدرت رشد پیوندک و جوش نخوردن درصد بالایی از پیوندهای انجام شده مشاهده می شود. مشخصات گردوی ایرانی : از پایه های بسیار معمول است. و نسبت به بیماری پوسیدگی طوقه و تحمل بیماری خط سیاه مقاوم است ولی برای خاکهایی که سطح آب زیرزمینی بالاست . خاکهای شور ، خاکهای آلوده به قارچ ریشه بلوط و خاکهای آلوده به نماتد پایه مناسبی نیست. این پایه در خزانه به کندی رشد می کند. ازدیاد گردو : گردو از طریق جنسی (بذر) و یا به روش غیر جنسی زیاد می شود. ازدیاد به وسیله بذر نهالهای گردوی بذری نیز معمولاً به عنوان پایه مورد استفاده قرار می گیرند برای این منظور میوه های نامطلوب و پوست سخت کاشته می شوند برای جوانه زنی رشد خوب استراتیفیه کردن لازم است برای استراتیفیه کردن، میوه های خیس شده را داخل جعبه و در محیط مناسب مثل ورمی کولایت ‏ پیت ماس با ماسه بادی به صورت لایه های متناوب چیده و به مدت دو یا سه ماه در معرض سرما (3 تا 5 درجه سانتی گراد) قرار می دهند در طی این مدت میوه ها باید مرطوب نگهداشته و به اندازه کافی تهویه شوند عوامل متعددی از جمله نوع و اندازه میوه، موقعیت بذر، عمق کاشت حرارت و رطوبت خاک و تیمار بذر در جوانه زنی بذر تاثیر دارند اگر میوه های بزرگ گردو در عمق 7 سانتی متر خاک به حالت عمودی قرار گیرند از جوانه زنی و رشد بهتری برخوردار می شوند. نهالستانها باید در محلی احداث شود که دارای خاک حاصلخیز بوده و امکان زهکش و آبیاری وجود داشته باشد. بذور گردو در فصل بهار و در عمق 7 سانتی متر خاک کاشته می شوند فاصله بین بذرها و فاصله ردیفهای کاشت به مدت زمانی که نهالها در خزانه باقی خواهند ماند بستگی دارد اگر مدت نگهداری نهالها در خزانه دو سال یا بیشتر باشد فاصله ردیف های کاشت یک متر و فاصله بین نهالها 30 سانتی متر در نظر گرفته می شود در مناطقی که طی فصل تابستان بارندگی صورت نمی گیرد استفاده از مالیج موجب حفظ رطوبت و کنترل علفهای هرز شده سرعت جوانه زنی و رشد نهالها افزایش می یابد. برای تامین حداکثر رشد نهالها ، آبیاری مکرر و مبارزه با علفهای هرز ضروری است به منظور مراقبت از نهالهای پیوندی یک سال قبل از انتقال نهالها به محل اصلی باید ریشه های سطحی آنها در عمق 20 تا 25 سانتی متری سطح خاک بریده شود. ازدیاد رویشی : شامل پیوند شاخه ، پیوند جوانه ، خوابانیدن و ریز ازدیادی است (البته ریشه زایی قلمه های گردو موفقیت چندانی نداشته است). پیوند شاخه و پیوند جوانه : درصد موفقیت از دیاد گردو از طریق پیوند جوانه بطور قطعی کمتر از میوه های دانه دار و هسته دار می باشد در نتیجه دقت بیشتری در نحوه عمل پیوند و نقل و انتقال پایه و پیوندک لازم است. موفقیت بیشتر هنگامی بدست می آید که پیوند نهالها به روش اسکنه و یا زبانه ای در داخل گلخانه در دمای 28 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 80 تا 100 درصد صورت گیرد و یا نهالها پس از پیوند در داخل اطاق کشت در دمای 1 25 درجه سانتی گراد و رطوبت 2 75 درصد نگهداری شوند. دما و رطوبت مناسب از شرایط اصلی تشکیل بافت کالوزاست در شرایط هوای آزاد معمولاً عوامل فوق قابل کنترل نبوده و در نتیجه منجر به عدم موفقیت در عمل پیوند می گردد. در کل انجام پیوند اسکنه در دیماه و نگهداری نهال به مدت سه هفته قبل از انتقال به نهالستان در دمای 26 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 90 درصد و پیوند وصله ای در اواخر خرداد به وسیله چاقوهای دو تیغه ای از روشهای ازدیاد رویشی گردو در سطح تجارتی است. خوابانیدن : با استفاده از ترکیبی از مواد تنظیم کننده رشد ریشه زائی خوبی در شاخه های خوابانده شده بدست آمده و روش مناسب برای ازدیاد گردو می باشد ولی گیاهان مادری ارقام تجارتی در مرحله اول باید با قلمه زیاد شوند. پیوند سرشاخه : در این روش پایه ها قبلاً بطور کامل مستقر شده اند پیوندک بسرعت رشد کرده و باردهی آن نیز نسبت به نهالهای پیوندی که بعداً به محل اصلی منتقل می شوند زودتر آغاز می شود پیوند سرشاخه معمولاً به صورت پیوند اسکنه و یا پیوند پوست در فصل بهار یا هنگامی که رشد گیاه تازه شروع شده است انجام می شود. شاخه هایی که به عنوان پیوندک استفاده می شود باید در دوره خواب زمستانه از پایه های مادر تهیه و قبلاً در بسته بندی مناسب داخل یخچال نگهداری شوند هنگام می پیوند سر شاخه در اوایل بهار انجام می گیرد خروج شیزه گیاهی گردو مشکلاتی ایجاد می کند که برای رفع آن می توان دو هفته قبل از عمل پیوند با بریدن نوک شاخه های درختان پایه از این عارضه جلوگیری کرد. در روش پیوند سرشاخه سرعت رشد درخت بیشتر بوده ، زخم شاخه های پیوند شده به سرعت الیتام یافته و درخت بزودی محصول زیادی تولید می کند محل زخم بعد از پیوند بوسیله چسب پیوند پوشش داده می شود و برای محافظت آفتاب سوختگی باید تنه درخت را با رنگ سفید رنگ آمیزی کرد.

کاشت گردو

نقشه کاشت : در زمین مسطح سیستم کاشت به صورت مربع مستطیل با آرایش پنج تائی بوده ولی در زمینهای شیب دار در روی خطوط تراز و تراس ها صورت می گیرد در سیستم کاشت مربع فاصله کاشت درختان و فاصله ردیفهای کاشت مساوی است. در حالیکه در آرایش پنج تائی یک درخت در مرکز چهار درخت کاشته می شود. در سیستم مستطیل فاصله ردیفها از فاصله بین درختها بیشتر است روش کاشت مربع به علت سادگی و مناسب بودن از نظر عملیات زراعی و تنک کردن در باغات گردو بسیار معمول است در صورتیکه کشت در زمینهای شیب دار باشد و شیب زمین بیشتر از 10 درصد باشد کاشت بر روی خطوط تراز صورت می گیرد با این روش روی ردیفهای کاشت تمامی درختان در یک سطح قرار می گیرند فاصله ردیفهای کاشت در شیبهای تند کمتر و بر عکس در شیبهای کم بیشتر است .

کاشت

در خاکهای رسی و خاکهای غیر حاصلخیز ابتدا کودالهایی به ابعاد یک متر کنده شده سپس داخل آن به وسیله خاک و کود دامی پوسیده به نسبت 2 :1 در آبان ماه پر شود. کلیه علفهای هرز و بقایای گیاهان باید قبل از کاشت از زمین خارج شود اگر لایه سختی در چاله باشد باید شکسته شود. نهالها را در یک گودال قرار داده روی ریشه ها را با خاک مرطوب می پوشانند تا از خشک شده آنها جلوگیری شود. در اواخر دوره خواب یا اوایل بهار گودالی ایجاد می کنند که سیستم ریشه بطور کامل در داخل آن قرار گیرد نهال را در داخل گودال قرارداد و ریشه ها را به هر طرف پخش می کنند. و سپس آنرا با خاک پر می کنند و با پا فشار داده و بلافاصله آبیاری می کنند. نهالها پس از کاشت باید از فاصله 40 تا 50 سانتی متری بالای محل پیوند سربرداری شوند. آبیاری در سال اول خیلی مهم است طی تابستان آبیاری مداوم از ضروریات است. ولی هنگام بارندگی از غرقابی شدن خاک باید جلوگیری شود.تنه نهالها برای جلوگیری از آفتاب سوختگی با رنگ سفید رنگ آمیزی شود. در صورت وجود باد شدید نهالها به قیم نیز نیاز دارند علفهای هرز پس از ظهور باید از بین بروند و درختان در مقابل آفات و بیماریها محافظت شوند.

فاصله کاشت

در طراحی فاصله کاشت چند عامل باید در نظر گرفته شود : (1) درخت گردو حدود 15 تا 20 سال فضای معینی را اشغال می کند لذا در طراحی فاصله باید نهایت کار در نظر گرفته شود. (2) در سالهای اول تولید محصول بطور مستقیم به تعداد درخت بستگی دارد و هر چه درخت بیشتر باشد محصول بیشتر خواهد بود (3) در نظر گرفتن ارقامی که در جوانه های جانبی بارده هستند. (4) عملیات هرس و حذف درختان اضافی امکان کشت متراکم را فراهم می کند. (5) کشت متراکم مدیریت بهتری از نظر آبیاری ، کوددهی ، هرس و کنترل آفات و بیماریها نیاز دارد. لذا در ارقام مثل هارتلی که رشد رویشی قوی دارند و جوانه های انتهائی آنها باروری می شود فاصله کاشت 15 تا 20 متر در نظر گرفته می شود و در رقم وحیکو که رقمی زودرس با باردهی جانبی ولی در دوره باردهی درختی کوچک و متراکم می باشد فاصله کاشت در مرحله اول رشد 6/6 × 6/6 در نظر گرفته می شود و در نهایت با هرس و حذف تدریجی درختان اضافی فاصله کاشت به 3/9 × 3/9 تغییر می یابد و یا رقم گردوی وینا (Vina) که رشد زیادی دارد. و جوانه های جانبی آن بارور و پر محصول می باشد در مرحله اول رشد 3/9 × 3/9 متر و با تنظیم نهایی 3/13 × 3/13 متر می رسد. در صورت نیاز به ارقام گرده دهنده باید این ارقام در ردیفهای ثابت کاشته شوند و از کاشت آزاد در ردیف درختان اضافه که بعداً حذف می شوند باید خودداری نمود. درختان گرده دهنده که از هر هشت ردیف یکبار کاشته می شوند باید در موقعیتی باشند که در معرض وزش باد قرار گیرند

 

ترتیب و هرس درختان گردو

هرس درختان جوان را تربیت گویند. که با دو هدف انجام می شود : توسعه اسکلتی قوی و تقویت رشد شاخه ها به موازات تولید محصول زیاد و زودرس اصولاً میوه های گردو در جوانه های انتهایی یا جوانه جانبی و انتهایی شاخه های یکساله تولید می شوند. بنابراین ارقام گردو به دو دسته بارور در جوانه های انتهایی و بارور در جوانه های جانبی تقسم می شوند ارقام با باردهی انتهائی (هارتلی، فرانکورت) فقط نیاز یه تنک کردن دارند و در این ارقام نباید سرشاخه زنی صورت گیرد در غیر اینصورت درخت در رشد رویشی باقیمانده و میوه تولید نخواهد کرد. برعکس این حالت ارقام بارده در جوانه های جانبی (وینا وچیکو) به منظور تقویت رشد شاخه ها که مانع از باردهی زودرس می شود به شدت تنک و سرزنی می شوند. بعد از رشد سال اول نهالها از فاصله 2 متری سربرداری می شوند. کلیه شاخه های جانبی در روی محور اصلی بجز یک یا دو شاخه که در قسمت پائین تنه حفظ می شوند قطع می گردد. برای جلوگیری از رشد ضعیف شاخه های انشعاب یافته از تنه اصلی تمامی جوانه های اولیه که در بالاتر از فاصله 3/1 متری سطح زمین قرار دارند قطع می شوند تا جوانه های ثانویه فرصت رشد داشته باشند هر دو نوع رقم گردو ذکر شده بالا تا 2 سال مثل هم تربیت می شوند.

هرس درختان بارده

هدف اصلی از این هرس تولید محصول منظم زیاد و با کیفیت بالا است در کل این هرس چهار هدف عمده دارد (1) کنترل اندازه درخت. (2) حفظ قدرت رشد و باردهی سیخکها. (3) تولید شاخه های جدید برای جایگزینی شاخه های پیرتروکم بارورتر. (4) حذف شاخه های ضعیف خشک و مزاحم و ایجاد تسهیلات برای عملیات زراعی عمل هرس در دوره خواب درختان انجام می شود ولی بهتر است این کار در اوایل بهار انجام گیرد تاخیر در هرس موجب خروج شیره گیاهی می شود تمامی سطوح قطع شده باید با چسب پوشانده می شود. بهترین روش هرس درختان جوان (16 تا 17 ساله) و میان سال گردو (34 ، 35 ساله) بریدن انتهایی شاخه های سه ساله است. روش مناسب برای هرس درختان بالغ (40 ساله) قطع انتهای شاخه های 4 تا 5 ساله است.

تنک کردن

هنگامیکه درختان نزدیک بهم و به صورت انبوه کاشته شده اند تنک کردن شاخه ها برای تامین نور کافی ضروری است. حذف درخت باید قبل از متراکم شدن آنها صورت گیرد. تغذیه در صورتیکه مقدار یک یا چند عنصر غذایی در خاک کمتر از حد معمول باشد از کودهای مختلف برای برطرف کردن این کمبودها استفاده می شود. ازت : بندرت کمبود ازت مشاهده می شود علائم کمبود ازت در مراحل اولیه به صورت کم رنگ شدن شاخ و برگ ، کوچک شدن برگها ، کاهش رشد شاخه کاهش عملکرد و تشکیل میوه های کوچک با مغز کم می باشد. که کاربرد ازت به مقدار 225 – 175 کیلوگرم در هر هکتار در اوایل مرحله رشد از ظاهر شدن علائم فوق الذکر جلوگیری می کند. فسفر : کاربرد سوپر فسفات در زمستان در درختان جوان موجب افزایش کیفیت میوه ها می شود ولی درختان بالغ عکس العمل کندی نسبت به این مورد نشان می دهند. پتاسیم : علائم کمبود پتاسیم، برگها ابتدا کم رنگ شده و سپس حاشیه آنها به طرف بالا برگشته و پیچ می خورد و قسمت زیر برگ خاکستری رنگ می شود در صورت کمبود شدید برگها کوچک شده و در حاشیه و نوک برگها سوختگی ایجاد می شود و استفاده از سولفات پتاسیم علائم کمبود را برطرف می کنند. روی : علائم کمبود روی در اوایل فصل رشد قابل مشاهده است که باز شدن جوانه ها به تاخیر افتاده و برگها کوچک و زرد می شوند در صورت کمبود شدید انتهای شاخه نیز خشک می شود. درمان آن محلول پاشی سولفات روی (36 درصد) به میزان نیم کیلو در 400 لیتر آب بر روی شاخ و برگ می باشد. بر : علائم کمبود آن به صورت تغییر شکل برگ ، کوتاه شدن میان گره ها وزرد و خشک شدن نوک شاخه ها است استفاده از بوراکس از طریق خاک هر دو یا سه سال روش مناسب جلوگیری از کمبود است. منگنز : کمبود آن در اوایل بهار یا اواسط تابستان لکه های زردرنگی در بین رگبرگها ایجاد شده که بعداً به حاشیه برگها گسترش می یابد این برگها زودتر از موعد مقرر می ریزند محلول پاشی سولفات منگنز روی برگها درمان این کمبود است. آهن : در کمبود آهن در اوایل فصل رشد بین رگبرگها به رنگ زرد در آمده و در حالت پیشرفته سفید می شود که کمبود آهن ابتدا در برگهای انتهایی ظاهر می شود. مس : کمبود مس به صورت لکه های مرده ، زردی و ریزش زود هنگام برگها دیده می شود در ضمن لکه های کوچکی به رنگ قهوه ای تیره در اطراف نوک شاخه ها ظاهر می شود. محلول پاشی محلول بردو در اواخر بهار و یا اوایل تابستان کمبود مس را برطرف می کنند. منیزیم : علائم کمبود به صورت نواحی مشخص در نوک و حاشیه برگهای پائین درخت ظاهر می شود محلول پاشی سولفات منیزیم راه چاره است. در کل استفاده از ازت ، فسفر و پتاسیم به میزان 60 کیلوگرم در هکتار موجب تولید حداکثر گردو خواهد شد.

آبیاری

آبیاری در مناطق کم باران جهت درختان گردو ضروری است. آب غیر کافی موجب رشد کم ، کاهش عملکرد و کاهش کیفیت میوه می شود و آب بیش از حد نیز باعث کندی رشد و نیز موجب بروز بیماریهای طوقه و ریشه می گردد آبیاری برای درختان جوان و درختان پیوندی بسیار ضروری است ولی در درختان بالغ با افزایش توسعه ریشه ها میزان نیاز به آب کمتر می شود. میزان آبیاری و تعداد آن به سن درخت، نوع خاک ، مقدار بارندگی و پراکنش آن استفاده از مالچ و سیستم مدیریت خاک بستگی دارد. روشهای معمول آبیاری شامل آبیاری غرقابی ، جوی و پشته ، بارانی و قطره ای است انتخاب روش آبیاری به عوامل متعددی از جمله منبع تهیه آب ، سطح زمین ، پیشرفت تکنولوژی و میزان هزینه لازم در مقایسه با افزایش درآمد آن بستگی دارد. مبارزه با علفهای هرز در سالهای اخیر استفاده از علف کشها برای مبارزه با علفهای هرز جایگزین شخم شده است.

گل دهی

گردو درختی یک پایه است و گلهای نر و ماده آن جدا از هم و در روی یک درخت تشکیل می شوند گلهای نر بطور جانبی بر روی شاخه ارشد سال قبل ظاهر شده و به صورت شاتون آویزان می شوند گلهای ماده به صورت جفت در نوک شاخه پر شد سال جاری تشکیل می شوند. جوانه های گلهای ماده در طی تابستان تمایز می یابند.

گرده افشانی

درختان گردو خود بارور و دگر بارور هستند و در اکثر ارقام رسیدن گرده ها و آمادگی کلاله همزمان است بنابراین در گرده افشانی گردو و مشکلی ایجاد نمی شود در گردو پدیده دیکوگامی وجود دارد و به عنوان مثال در بسیاری از ارقام آزاد شدن گرده ها قبل از پذیرا شدن کلاله صورت می گیرد. (پروتاندری) و در برخی از ارقام رسیدن کلاله قبل از آزاد شدن گرده ها صورت می گیرد. (پروتوجینی) علاوه بر این کوتاه بودن دوره قوه نامیه دانه های گرده و دوره پذیرش کلاله وضعیت گرده افشانی را بدتر می کند گلهای گردو و توسط بادگرده افشانی میشوند به همین دلیل دارای گرده های فراوان وسبک بوده و کلاله بزرگ و پرمانندی دارد که به مدت چند روز قابلیت پذیرش دانه گرده را حفظ می کند. گرده افشانی موثر باکشت ارقام زودرس و دیررس که دانه های گرده خود را در یک دوره زمانی بیشتر آزاد می کنند، تامین میگردد. شرایط آب و هوائی نامساعد مثل باران برف تکرگ یخبندان درطی مدت گل دهی در بهار موجب کاهش محصول گردو می شود. گرده افشانی مصنوعی در گردو آسان بوده و موجب افزایش عملکرد می شود می توان شاتونهای نر را جمع آوری کرد و به مدت دو یا سه هفته در دسکاتور در صفر درجه سانتیگراد و یا داخل یخچال و در رطوبت پایین نگهداری کرد. این گرده ها را می توان برای گرده افشانی همان رقم یا ارقام دیگر در همان محل یا محلهای دیگر بکار برد. هنگامی که کلاله پذیرا شد هر 10 عدد شاتون را در یک پارچه کوچک قرار داده و در قسمت بالای درختها آویزان می کنند و آنرا 2 تا 3 بار در روز با یک چوب تکان می دهند . همچنین می توان برای بهبود گرده افشانی چندشاخه را با رقم گرده افشان پیوند کرد اولین دانه های گرده آزاد شده گردو ظرفیت جوانه زنی بیشتری دارند دانه های گرده ذخیر شده در شرایط طبیعی ، قوه نامیه خود را در مدت 2 تا 3 روز از دست میدهند در برخی موارد دانه های گرده جمع آوری شده در معرض تابش خورشید و در دمای 25 تا 30 درجه سانتی گراد قوه نامیه خود را در مدت 1 تا 3 ساعت از دست می دهند. معمولاً دانه های گرده در مدت 1 تا 3 روز بعد از گرده افشانی روی کلاله جوانه می زنند.

رشد و نمو میوه

رشد و نمو با گرده افشانی و تلقیح آغاز میشود. گلهای ماده گرده افشانی نشده بعد از رشد اولیه حدود سه هفته بعد از گرده افشانی می‌ریزند در ارقام زودرس و در شرایط دمای بالا میوه ها در مدتی زودتر از 20 هفته رسیده و برداشت میشوند.

رسیدن میوه

هر گونه تاخیردر چیدن میوه ها پس از رسیدن مغز موجب کاهش کیفیت و افزایش انتشار آفات و بیماریها دارد. معمولاً دو شاخص رسیدگی برای تعیین تاریخ برداشت گردو بکار می رود. میوه گردو و بطور محکم بوسیله پوست سبز ضخیمی احاطه شده است که در هنگام رسیدن میوه ترک برداشته و در نتیجه میوه ها بر روی زمین می افتند. زمانی که حدود 80 درصد پوست سبز میوه ها ترک برداشتند میوه‌ها رسیده اند ولی رسیدن مغز و پوست سبز همیشه همزمان نیست و اغلب مغز میوه ها زودتر از ترک برداشتن پوست سبز میرسد.بافتی که در بین دو نصفه مغز و اطراف آن وجود دارد در هنگام رسیدن تغییر رنگ داده و قهوه ای میشود که این یکی دیگر از شاخص های تعیین زمان رسیدن میوه ها است. بسته به شرایط اقلیمی معمولاً برداشت دوهفته بعد از قهوه ای شدن بافت اطراف مغز انجام میشود. تاخیر در برداشت موجب تیره تر شدن رنگ مغز و کاهش کیفیت آن میشود. استفاده از اتفن (2 کلرواتیل فسفرنیک اسید) به مقدار زیادی چیدن میوه گردو را تسهیل میکند. محلول پاشی 200 تا 500 میلی گرم در لیتر اتفن موجب تسریع رسیدگی مغز شده و برداشت 10 روز زودتر انجام میشود بعلاوه برداشت تمام میوه ها بطور همزمان امکان پذیر شده و ترک برداشتن پوست سبز نیز تسهیل می گردد. محلول پاشی میوه بوسیله اتفن ، کیفیت مغز گردو را نیز افزایش می دهد.

برداشت

قبل از برداشت باید زمین را مسطح نموده و مواد اضافی مثل شاخه ها و برگهای خشک را جمع‌آوری نمود. برداشت به 2 روش دستی و ماشینی انجام می گیرد. برداشت دستی : میوه های گردو اکثراً در ماههای شهریور و مهر برداشت می‌شود برداشت در ارتفاعات پائین زودتر و در ارتفاعات بالا دیرتر صورت می گیرد. در برداشت دستی بوسیله ضربه زدن با چوب گردو به زمین می افتد برداشت تمام میوه ها در 2 تا 3 نوبت به فاصله چند روز انجام می شود. میوه های چیده شده را به صورت توده جمع آوری کرده و روی آنرا با برگ و علف می پوشانند که در مدت 9 تا 15 روز عمل تخمیر صورت می گیرد. جدا کردن پوست سبز و شستن و تمیز کرن میوه ها با دست صورت می گیرد. سپس با آفتاب خشک می کنند. برداشت ماشینی : تمامی عملیات از قبیل برداشت جدا کردن پوست سبز، شستشو ، تمیز کردن، خشک کردن ، سفید کردن ، درجه بندی و بسته بندی می تواند بوسیله ماشین انجام گیرد. فرو بردن میوه ها همراه با پوست سبز داخل محلول اتفن به غلظت 1500 میلی گرم در لیتر موجب جدا شدن پوست میوه ها در مدت 3 تا 4 روز می گردد. قرار دادن میوه های خشک در محلول 26 تا 28 درصد هیپوکلرید کلسیم و سپس فرو بردن آنها در محلول یک درصد اسید سولفورو موجب سفید شدن آنها می‌شود برای خشک کرده دوباره هوای گرم را که دمای آن بین 32 تا 38 درجه سانتی گراد است به اطراف میوه ها هدایت میکنند تا رطوبت آنها به 8 درصد کاهش یابد. عملکرد : عملکرد درختان گردو بسته به سن و اندازه درخت ، نوع خاک تغذیه و مقدار آبیاری متغیر است یک درخت بزرگ 40 ساله می تواند تا 175 کیلوگرم میوه تولید کند در حالیکه متوسط عملکرد آن 40 کیلوگرم میباشد. درختان پیوندی گردو بعد از 8 تا 10 سال و پایه های بذر بعد از 18 تا 20 سال به باردهی اقتصادی می رسند.

آفات گردو

مبارزه با آفات و بیماریهای گردو به علت بزرگ بودن درختان مشکل است زیرا سمپاشی تمام درخت به سختی انجام میشود کاشت درختان پیوندی استفاده از پایه های پاکوتاه ، تربیت و هرس و انتخاب ارقامی که بطور جانبی محصول میدهند موجب کاهش اندازه درخت شده و سمپاشی برداشت میوه را آسانتر می کند. تدابیر بهداشتی شامل برداشت میوه را آسانتر می کند تدابیر بهداشتی شامل کاشت درختان سالم ، جلوگیری از انتقال آفات و بیماریها از طریق ادوات هرس و سایر وسایل کشاورزی ، هرس برگها و شاخه های بیمار وسوزاندن آنها است. بیماریهای گردو : بیماریهای لکه برگی گردو – بیماریهای آنتراکنوز – بیماری بلاریت گردو –شانکرگردو (خشکیدگی سرشاخه) ، شانکر عمیق پوست گردو – پوسیدگی ریشه و طوقه (ناشی از فیتوفتورا) – پوسیدگی ریشه و طوقه (ناشی از قارچ آرمیلاریا) بیماریهای ویروسی گردو مهمترین آنها شامل بیماری خط سیاه – بیماری موزائیک گردو آفات گردو : کرم سیب – مگس پوست خوار میوه گردو ، شپشک، گردو، ابریشم باف ناجور – شته گردو – سوسک شاخک بلند – پروانه فری. آفات انباری شامل شپشه آرد و شپشه دندانه دار از آفات انباری شایع هستند که می توان با سموم کازی مثل متیل بروماید آنها راکنترل نمود.

 

یک نوع آفتی که باعث سوراخ شدن وسط تنه درخت گردو می شود نیز وجود دارد که رفع مشکل آن به صورت زیر می باشد با تشکر از یکی دوستان به نام رضا که راهنمایی خوبی در این زمینه داشته اند:

علت سوراخ شدن تنه درخت گردو وجود کرم که اصطلاحا کرم خراط نامیده میشود یک سیم چوب لباسی را صاف نموده سر انرا مثل قلاب خم کنید و به آرامی داخل سوراخ کرده و بچرخانید و به آرامی بیرون بکشید تا کرم خارج شود وسوراخ را با چوب پنبه پر کنید یا محیط سوراخ شده را با کیسه نایلون از زیر تا بالای سوراخ بپوشانید و دو عدد قرص برنج داخل ان بیاندازید کیسه باید کاملا بسته باشد و هوا داخل وخارج نشود بهد از اینکه مطمئن شدید کرمها ازیین رفته اند سوراخ را پر کنید یک نو خمیر هم هست برای اینکار .

دامنه انتشار

در جنگلهای شمالی از آستارا تا گلی داغ از جلگه و ساحل تا ارتفاع 1500 متری از سطح دریا انتشار دارد بطور پراکنده یا کم و بیش انبوه در جنگلهای دیده میشود.و نیز در جنگلهای غرب و در راه سنندج به مریوان بطور خودرو دیده میشود. و در خیلی از نقاط کشور باغات اصلاح شده آن وجود دارد.

 

 

منبع:

 

http://elmekeshavarzi.mihanblog.com/post/614

خلاصه ای در خصوص کاشت و نگهداری درخت پسته

 

احداث باغ

ـ خصوصیات خاک:

کشت پسته در رده های مختلفی از خاک با موفقیت انجام می شود. در مناطق پسته کاری ایران بافت شنی لومی که یک باقت متوسط می باشد بهترین محصول را تولید مینماید. همچنین در بافتهای سنگین تر خاک مثل لوم ـ روسی ـ سیلتی و حتی لوم ـ رسی مصحول مناسبی تولید شده است. وجود زهکش های طبیعی همانند یک لایه شنی در عمق بیش از 2 متر از سطح خاک، میتواند سنگینی بافت را جبران نماید. مناسبت ترین خاک برای کشت و پرورش پسته از نظر عمق، خاکهایی عمق همراه با بافت یکنواخت میباشد. وجود خاک کم عمق و یا سخت لایه، باعث میشود که قسمتهای هوائی و زیرزمینی درخت، کوتاه مانده، در نتیجه باروری و عملکرد آن بطور محسوسی کاهش یابد. درختان پسته در شرایط ماندآبی رشد مناسبی ندارند.

ـ کیفیت آب:

در مورد ارزیابی کیفیت آب آبیاری 4 مورد مهم را باید در نظر گرفت:


1-در صورتیکه EC آب آبیاری کمتر از 7/0 دی زیمنس بر متر(ds/m) بوده و SAR آن کمتر از 5/3 باشد، کاربرد آبی هیچگونه محدودیتی ندارد.
2- در صورتیکه EC آب از 2 دی زیمنس بر متر (ds/m) بیشتر باشد، سبب تجمع املاح و پیدایش و توسعه خاکها می شود و قلیا می شود. به این دلیل استفاده از چنین آبهایی محدودیت ایجاد میکند.
3- آب آبیاری که SAR آن از 7 بیشتر باشد، سبب کاهش نفوذ آب در خاک میشود. در این حالت ، عدم تعادل بین سدیم محلول با کلسیم و منیزیم موجب پراکندگی ذرات، سله بستن و گرفتن خلل و فرج خاک خواهد شد.
4- اگر مقدار بر آب آبیاری از 7/0 تحت در میلیون و کلر آن از 3 میلی اکی والان در لیتر متجاوز کند، سبب تجمع این دو عنصر میشود. این تجمع باعث ایجاد مسمومیتهای خاصی در پسته میگردد.

ـ نمونه برداری از خاک و آب:

بهتر است که نمونه برداری قبل از احداث باغ و یا در حین آن انجام شده و نمونه برداریهای مداوم نیز در سالهای اولیه ایجاد باغ، برای شناسایی و تشخیص میزان عناصر و شرایط شوری و دفع مشکلات آن صورت گیرد. زیرا در این حالت کنترل و املاح مشکلات بسیار آسانتر بوده و هزینه یا خسارت کمتری برای باغدار به همراه خواهد داشت. تهیه نمونه ای آب و خاک باید به نحوی انجام شود که نماینده واقعی محل باشد.

ـ تهیه نمونه خاک:

نمونه برداری باید در یک زمان معین و مداوم، با توجه به روش آبیاری و تا عمق2 -5/1 متری در اعماق 200-160-120-80-40 سانتیمتر از سطح خاک انجام گیرد. در محل انتخاب شده جهت نمونه برداری، نباید تخلیه موادی مثل کود حیوانی، مصالح ساختمانی و... صورت گرفته باشد.

در صورتیکه زمین شکل هندسی داشته باشد، قطرهای آن را بطور تقریبی رسم نموده، سپس از محل تلاقی آنها یک نمونه و از محل راسلها با کمی فاصله به مرکز چهار نمونه تهیه میگردد. اگر زمین مورد بحث شکل هندسی نداشته باشد، در اینصورت به صورت زیگزاگ و یا مارپیچی حرکت کرده به نحوی که در محل هر تغییر جهت، یک نمونه تهیه گردد. مهمترین مرحله در تهیه نمونه خاک، دقت از مخلوط کردن صحیح نمونه ها بمنظور تهیه نمونه مرکب میباشد.

ـ تهیه نمونه آب:

نمونه برداری آب به سادگی امکان پذیر است، بدین ترتیب که ظرف نمونه برداری بایستی تمیز و عاری از هر گونه ماده دیگر باشد. در زمان نمونه برداری، حتی ظروف تمیز و نو را ابتدا با نمونه آب مورد نظر کاملا شستشو داده، سپس کاملا پر میگردد. بطوریکه فضای خاک برای هواد باقی نماند؛ زیرا وجود هوا، باعث رسوب کردن کربنات کلسیم خواهد شد. پس از تهیه نمونه آب، تا زمان تجزیه باید آن را حتما در یخچال نگهداری کرد. در غیر اینصورت در درجه حرارت معمولی اتاق، کلسیم (Ca++) و بیکربنات (Hco-3) رسوب کرده و شوری کل آب کاهش مییابد. ناگفته نماند که در زمان تهیه نمونه آب لازم است که حداقل نیم ساعت از شروع پمپاژ آب گذشته باشد.

آماده سازی زمین پس از تهیه نمونه های آب و خاک، در صورتیکه برای احداث باغ مثبت باشد پروفیل هایی به عمق حداکثر 2 متر برای شناسایی کامل خاک، در صورتیکه صورت امکان طبقه بندی آن حفر میشود.

برای شروع کار در صورتی که لایه سطحی خاک (قبل از تسطیح) خیلی شور باشد، لازم است لایه نازکی از سطح خاک را که محل تجمع املاح است کنار زده و خاکهای جمع شده را از مزرعه خارج نمود.

در صورتی که پروفیل و نمونه برداری نشان داد که بافت خاک کاملا شنی بوده و یا تا عمق 2 متری دارای سخت لایه باشد، باید از احداث باغ در چنین محلی اجتناب نمود. اگر با حفر پروفیل مشخص شد که خاک محل احداث باغ مطبق میباشد. (یک لایه شنی و یک لایه رسی یا بر عکس)، در این صورت قبل از انجام هر کاری، با توجه به نقشه باغ و تعیین جهت و امتداد ردیفی در محل کاشت، خاک را حداقل به عرض یک متر و به عمق یک تا دو متر با بیل مکانیکی و یا لودر کاملا مخلوط و یکدست مینمایند. با این کار اگر در عمق مذکور سخت لایه ای وجود دارد شکسته میشود.

پس از این میتوان سایر عملیات را طبق نقشه انجام داد. چنانچه سیستم آبیاری غرقابی مدنظر باشد بایستی شیب نهایی به حدود 2-1 درصد برسد. اگر در محل کاشت با توجه به نتایج، عملیات اصلاحی لازم باشد در این صورت ممکن است در نوار محل کاشت، گچ یا گوگرد و کود حیوانی پوشیده را به خاک اضافه کرده و سپس کاشت نهال را انجام داد.

لازم به ذکر است جهت اصلاح خاک (درصورتیکه Ph خاک بالاتر از 7/5 یا 8 باشد).

یا اندازه گیری سدیم قابل تبادل و با درنظر گرفتن مقدار بهینه آن، مقدار گچ و یا گوگرد لازم در هر هکتار را محاسبه و به زمین داده شود. البته باید درنظر داشت که آثار این اصلاح خاک در طولانی مدت و حداقل 2 تا 4 سال بعد بروز کرده و مشاهده خواهد شد. در صورتی که کود حیوانی مورد استفاده کاملا پوشیده شده و عاری از بذر علفهای هرز باشد، می توان آن را در نوار محل کاشت نهال ریخته و گوگرد را نیز به آن اضافه نمود.

لازم است تاکید شود دادن گچ به تنهایی، میتواند خاک را اصلاح کند ولی دادن گوگرد بدون کود حیوانی هیچ فایده ای بر آن مترتب نیست. پس از انجام عملیات فوق در صورتی که آبیاری به روش غرقابی انجام میشود،‌ باید در زمان کاشت نکات زیر را در نظر گرفت:

حد مجاز شوری برای پسته 8 میلی موس بر سانتیمتر (دی زیمنس بر متر) میباشد، البته شوری تا 12 میلی موس بر سانتیمتر نیز قابل قبول است و شوری بیش از آن موجب خشکیدن نهال و خسارت به آن میشود. در اراضی بکر باید قبل از کشت یا توام با کشت پسته در سالهای اولیه، به منظور کاهش شوری خاک عملیاتی مثل زراعت جو و امثال آن انجام گیرد تا بدینوسیله با آبیاری های مرتب و با دور کم، شوری خاک کاهش یافته و به حد مجاز نزدیک شود وگرنه خشکیدن تعدادی نهال در هر آبیاری، اجتناب ناپذیر خواهد بود. کاشت نهال و یا بذر خصوصا در مناطقی که منابع آب و خاک کشور است،‌ باید در داغ آب و خاک شور است، نباید در داغ آب و نوک پشته ها انجام شود و بهتر است محل کاشت کمی پایین تر از محل داغ آب انتخاب شود.
اگر قبلا نهال در وسط پشته کشت شده باشد، ‌توصیه میشود به مرور از حالت جوی و پشته درآمده و به کرتی تبدیل شوند و خاک اطراف طوقه ها برداشته شود.

در صورتی که کاشت پسته در اراضی بسیار شور و یا شور و قلیا و سدیمی، مدنظر می باشد به جای جوی و پشته، نواری به عرض حداقل یک متر و با عمق مناسب (جهت آبگیری به حجم کافی) ایجاد شده و نهال درست در وسط این نوار کشت شود (شکل نوار مستطیل بوده و با عمق مربوطه، در حقیقت مکعب مستطیلی است که در کف و روی زمین آن نهال ها کاشته میشوند). در برخی موارد استثنایی، دادن خاک رس به اراضی بسیار شنی و یا اضافه کردن شن به اراضی رسی با اطمینان از شورنبودن شن و یا رس اضافه شده توصیه میشود.

شخم زدن و دیسک کردن

شخم زدن و دیسک کردن عملیات شخم به منظور زیر و روکردن خاک و از بین بردن علفهای هرز، عملیات دیسک زدن به منظور خردکردن کلوخ ها و جمع آوری علفهای هرز انجام میشود. گاهی چنانچه بافت خاک نامناسب بوده و نیاز به اضافه کردن مواد اصلاحی باشد، این مواد قبل از شخم و دیسک زدن به خاک اضافه شده و سپس این عملیات انجام میگیرد.

پیاده کردن نقشه کاشت نقشه کاشت شامل محل ردیفهای کشت، محل درختان اصلی، محل قرار گرفتن درختان نر، محل قرار گرفتن خیابانهای اصلی و فرعی، محل قرارگرفتن نوارهای بادشکن، مسیرهای اصلی و فرعی حرکت آب و... میباشد که با توجه به طرح کشت (مستطیلی، مربعی، لوزی و...)‌متفاوت میباشد.

مرزبندی و جوی بندی پس از انتخاب روش آبیاری و در صورت وجود آبیاری غرقابی، بایستی طراحی و پیش بینی لازم جهت مرزبندی قطعات، ‌ایجاد مسیر حرکت آب در ورودی های اصلی و فرعی انجام شود. در صورت نیاز، ایجاد محل مناسب برای جمع آوری آب اضافه (زهکش) ضروری میباشد.

ایجاد نوارهای بادشکن

ایجاد نوارهای بادشکن با توجه به وضعیت اقلیمی منطقه و در صورت وجود بادهای شدید، طوفانی و حرکت شنهای روان در منطقه بایستی در اطراف مزرعه نوارهای بادشکنی از درختان مناسب (با ارتفاع بالا) و عمود بر جهت باد ایجاد گردند تعداد نوارها به نوع گیاهان انتخاب شده بستگی دارد. ضمنا گیاهان انتخاب شده باید میزبان مشترکی برای آفات و بیماریهای پسته باشند.

درختان گز، سنجد، سرو، کاج و حتی درختان پسته نر بادشکن های مناسبی هستند.

کودهای آلیبطور کلی مزیت کودهای آلی بطور عمده ناشی از مقدار ازت آنها است. نیتروژن میتواند به شکل آلی در خاک ذخیره شده و پس از معدنی شدن برای گیاه قابل استفاده خواهد شد. گیاهان پوشش دهنده سطح خاک که در پاییز و ابتدای بهار میرویند، ازت معدنی خاک را جذب و به مواد آلی تبدیل مینمایند. لذا باعث کاهش آبشویی و ازت زدایی میگردد. شخم زدن و مخلوط نمودن گیاه پوشش دهنده، در خلال فصل رشد، از راه فرایند معدنی کردن ازت آن را به صورت تدریجی آزاد میسازد.

کود دهی پسته

انواع کودهای آلی کودهای آلی بر اساس منشا پیدایش به سه دسته عمده حیوانی، گیاهی و مخلوط تقسیم میشوند.

مزایای کودهای آلیاین کودها ممکن است بتوانند تمامی عناصر ضروری پر مصرف و کم مصرف را برای گیاه تامین کنند. اهمیت دیگر کودهای آلی، بهبود و افزایش نفوذپذیری خاک نسبت به آب و هوا و در نتیجه نفوذپذیری ریشه یا گیاه میباشد.

کودهای دامی در ایران خصوصا در باغات پسته از کود ماکیان نوع مرغی بسیار مصرف می شود و بهتر است از مصرف مداوم کود مرغی در باغات پسته خودداری نمود و حداقل هر سه یا پنج سال از کود آلی دیگری استفاده شود.

مقدار مصرف این کود به علت بالابودن ازت آن بیش از 10 تن در هکتار برای درختان جوان (15 ساله) توصیه نمیشود. در مورد درختان بارور و مسن میتوان میزان استفاده از آن را تا حداکثر 20 تن در هکتار بالا برد. بطور کلی کود پرندگان و کود مرغی دارای درصد آهن بالا میباشند. به همین علت از مصرف متجاوز است، باید جداً خودداری نمود. کودهای مرغی را بایستی در شیار کودی عمیق، مصرف و مدفون کرد.

کودهای دامی گاوی و گوسفندی تفاوتی در کاربرد نداشته و گاهی نیز به صورت مخلوط بکار برده میشوند که انجام آن توصیه میشود، زیرا کودهای گاوی ازت و پتاسیم کمتری از کودهای گوسفندی دارند. بهتر است برای اراضی دارای کمبود پتاسیم از کودهای گوسفندی استفاده شود و کودهای گاوی در اراضی معمولی و نسبتا غنی از نظر مواد غذایی مصرف شوند. میزان مصرف کودهای مخلوط یا گاوی معادل 20 تن در هکتار برای درختان جوان زیر 15 سال و 40-20 تن برای درختان بارور و مسن توصیه میشود.

در صورت وجود مسائلی از جمله وضعیت ژنتیکی برخی پایه ها و یا پایه و پیوندکها، تغییرات موضعی pH و... کمبودهایی به صورت خفیف و یا لکه ای در طولانی مدت مشاهده شد، می توان از کودهای شیمیایی خصوصا به صورت محلول پاشی و تزریق و یا دادن موضعی به خاک به عنوان مکمل کودهای حیوانی و دامی استفاده نمود. بهتر است مقادیر توصیه شده هر کدام از کودها اجزای آنها را به نصف تقلیل داد. کلیه مقادیر کودی توصیه شده اعم از مرغی و یا گاوی و... باید به عنوان کود زمستانه فقط در شیار کودی به عرض 40 و عمق 40 سانتیمتر در انتهای سایه انداز درختان مصرف شود.

کود سبز :
کود سبز بطور متوسط هر 1 کیلوگرم کود حیوانی ارزش 2.5 کیلوگرم کود سبز را دارد. ضمنا با استفاده از کودهای سبز علاوه بر تامین ماده آلی خاک، مواد غذایی آن نیز در نتیجه معرفی شدن ازت آن تا حدی تامین میگردد.

خصوصیات گیاه انتخابی جهت تولید کود سبز:

1-گیاه باید از رشد سریعی برخوردار باشد تا حجم زیاد آن از رشد علفهای هرز نیز جلوگیری کند.

2-گیاه مورد کاشت با دورهای آبیاری درخت پسته سازگاری داشته و احتیاج زیادی به آب جهت رشد کامل نداشته باشد.

3-در زمان حداقل ارزش آب (زمستان تا اواخر بهار) بتواند سریعا رشد نماید.

در باغهای پسته بهتر است که گیاه بین ردیفها کشت شده و در صورتی که ارتفاع گیاه زیاد باشد، باید آن را خرد کرده و با دقت بدون صدمه زدن به گل و میوه درختان، آنها را در زیر خاک مدفون نمود. گیاهان مناسب کود سبز برای کشت پسته گیاهانی است که اولا خواص فوق را داشته و در عین حال بیماری مشترکی یا پسته نداشته باشند.

روشهای کاشت و تولید نهال

ـ کاشت مستقیم بذر در زمین اصلیپس از آماده سازی زمین به منظور احداث باغ، باید ابتدا جوی و پشته هایی به عرض 100-50 سانتیمتر و عمق 70-50 سانتیمتر ایجاد گردد. سپس آن را آبیاری نموده و در فصل زمستان نسبت به کشت مستقیم بذور پسته رقم بادامی ریز اقدام میشود. لازم است که بذور به مدت 12 ساعت قبل از کاشت خیسانده و با قارچ کچ مناسب ضدعفونی شوند. در یک طرف پشته گودالهایی با عمق 3-2 سانتیمتر و با فاصله 3-2 متر از یکدیگر ایجاد و پس از قراردادن بذور در داخل هر گودال روی آن با ماسه پوشانده خواهد شد.

در مناطقی که دارای شرایط شوری خاک و آب هستند، عرض جویهای کشت 1.5-1 متر و عمق آنها حدود 30-20 سانتیمتر در نظر گرفته و کشت بذور در وسط جوی انجام میشود. لازم است محل کاشت بذر از سطح جوی حدود 5-10 سانتیمتر بالاتر باشد تا در هنگام آبیاری، آب حدود 5 سانتیمتر روی بذر را بپوشاند. طول جویهای کشت در این روش بین 50-30 متر و فواصل ردیفها حدود 8-6 متر درنظر گرفته میشود.
آبیاری بسته به شرایط آب و هوایی و میزان آب موجود، پس از سبزشدن بذور هر 15-10 روز یک بار انجام میشود.

کاشت پسته در گلدان برای این منظور از کیسه های پلاستیکی سیاه به قطر 15-10 سانتیمتر و ارتفاع 30-25 سانتیمتر استفاده میشود.
ترکیب در خاک گلدان شامل ماسه شیرین + دو پنجم خاک زراعی + یک پنجم کود حیوانی پوسیده (ترجیحا کود گاوی) میباشد.

در این روش ممکن است گلدان ها به صورت آزاد در کنار یکدیگر قرار گیرند یا به صورت کرتی درآیند. پس از خیساندن بذور موردنظر و ضدعفونی آنها، 2 عدد بذر در عمق 3-2 سانتیمتر خاک گلدان قرار گرفته و روی آن با ماسه یا خاک اره پوشانیده میشود. زمان کاشت در گلدان اواخر زمستان و اوایل بهار میباشد.

در صورت تولید نهال گلدانی در شالی یا گلخانه، میتوان در پاییز یا اوایل زمستان نیز اقدام به کاشت بذر نمود. از مزایای این روش بالابودن بازده تولید نهال، سهولت و عدم محدودیت زمانی در امر جابجایی گلدان میباشد.

کاشت پسته در خزانه

در این روش از یک قطعه زمین به مساحت های 20*10 یا 30*20 متر استفاده می شود. از آماده سازی زمین با افزودن کود حیوانی پوسیده (20 تن در هکتار)، ماسه با رس (60 تن) و مقداری کود شیمیایی (فسفات آمونوم به میزان 400 کیلوگرم در هکتار) نسبت به املاح و تقویت زمین اقدام می گردد. از اواسط اسفند تا اواسط فروردین ماه، بذر پسته ارقام بادامی ریز یا فزونی را به مدت 12 ساعت نیسانیده و ضدخونی میکنند.

در قطعه مورد نظر ردیفه ایی به فواصل 30-20 سانتیمتر ایجاد و بذور روسی ردیفها به فاصله 15-10 سانتیمتر ی و در عمق 3 سانتیمتر کشت میشوند. آبیاری نهالها ابتدا 10-7 روز یک مرتبه و بعد هر 12-10 روز یک مرتبه انجام میشود.

نهال های تولیدی در زمستان سال اول یا دوم به زمین لهبی منتقل میشوند. در هنگام انتقال نهالها باید دقت لازم در زمان بیرون آوردن آنها از زمین خزانه صورت گیرد تا از قطع شدن نوک ریشه اصلی و پوشش ریشه جلوگیری شود. در صورت عدم رعایت این مسئله ممکن است میزان تلفات به 40-30 درصد برسد.

ـ فاصله کاشت درختان در اکثر باغهای پسته به دلیل عدم آگاهی باغداران، فواصل کاشت رعایت نشده و باغ هایی با شکلهای نامنظم و متراکم مشاهده میگردد که علاوه بر عدم رعایت اصول صحیح باغداری، مشکیات عملیات داشت و برداشت را دارد. به منظور جلوگیری از بروز این مشکل، فاصله مناسب بین دو ردیف 8-6 متر و روی ردیف 4-3 متر توصیه میشود.

ـ کشت مخلوط کاشت هر نوع گیاه اعم از زراعی یا باغی در فاصله بین درختان را کشت مخلوط میگویند. طول دوره نونهالی درختان پسته نسبتا طولانی میباشد. بنابراین باغدار اقدام به کاشت گیاهان مناسب در فاصله بین درختان پسته میکند تا علاوه بر تامین بخشی از هزینه های تولید، سبب اصلاح و بهبود ساختمان خاک نیز شود. از گیاهان زراعی مناسب و متداول در کشت مخلوط میتوان گندم، جو، یونجه، چغندر، شلغم، ضداب و زعفران را نام برد. از گیاهان باغی میتوان انگور، انار، بادام، زردآلو و سیب را نام برد.

آبیاری بسیاری از باغداران به آبیاری نهال پسته، پس از کاشت چندان اهمیت نمیدهند. آبیاری نهال پسته بلافاصله پس از کاشت شروع شده و با دوره های حداکثر 7 روزه در سال اول ادامه مییابد. در سال دوم دور آبیاری به مرور به 14 روز یک بار تبدیل شده و در صورتی که آب کافی در اختیار باشد تا زمان پیوند، نهال ها با همین دور آبیاری میشوند. میزان آب داده شده در هر دور آبیاری در سالهای اول و دوم به علت عدم توسعه کامل ریشه بیشتر از نیاز آبی گیاه بوده که عمده آن صرف آبشویی املاح و نفوذ عمقی میشود. از سال سوم به بعد با توسعه ریشه مقدار آب آبیاری به میزان 4000 مترمکعب در هکتار در سال به روش غرقابی سنتی، مقدار قابل قبولی میباشد.

تغذیه به منظور تغذیه صحیح بهتر است نمونه خاک از محل کاشت تهیه و سپس بر اساس آن کودهای لازم توصیه شود. دستورالعمل کلی برای اراضی که خاک آنها از نظر تغذیه ای پایین تر از حد متوسط باشد، میزان 300 گرم ازت خالص، 300 گرم P2O5 و 300 گرم K2O به اضافه 20 کیلوگرم کود حیوانی پوسیده برای هر نهال قابل توصیه است. لازم به ذکر است که مقادیر فوق به ترتیب از 400 گرم اوره، 800 گرم فسفات آمونیوم و 600 گرم سولفات پتاسیم به دست میآید.

پیوند درختان پسته

سه نوع روش پیوندزنی در ایران مرسوم است:


1- پیوند لوله ای 2- پیوند شکمی 3- پیوند اسکنه ای

پیوند اسکنه ای و پیوند شکمی از قدیم الایام در ایران کاربرد داشته که به تدریج کنار گذاشته شده است. هم اکنون استفاده از پیوند لوله ای به دلیل سادگی، سرعت عملیات و درصد بالای جوش خوردن بین پایه با پیوندک رواج یافته و 99 درصد درختان پسته با استفاده از این روش تکثیر میشوند. از آنجا که درخت پسته از نوع درختان صمغ دار است، ایجاد هرگونه خراش در تنه یا در شاخه های آن موجب تراوش صمغ میگردد که در مجاورت هوا سفت میشود. بنابراین در پیوند شکمی نهال پسته، شکاف افقی در پایین شکاف عمودی به شکل 1 زده میشود (پیوند شکمی در درختان میوه معمولا به شکل ‏T است) تا صمغ مترشحه از شکاف افقی مانع رویش و رشد جوانه پیوندک شود.

ـ آماده سازی پایه، تهیه پیوندک و انجام عمل پیوندزنی به منظور سهولت در عمل پیوند، نخست پایه مورد نظر انتخاب میگردد. در اسفندماه نهالهای 3-2 ساله پسته در زمین اصلی سویه برداری میشوند.

پس از رشد جوانه های جانبی بر روی پایه سوبرداری شده بسته به نوع ‌آرایش تنه درخت 1 تا 3 شاخه جانبی بر روی پایه اصلی نگهداری شده و سایر شاخه ها حذف میشوند.

در پیوند لوله ای هم اندازه بودن قطر پایه و پیوندک ضروری است. به همین منظور ابتدا پایه و شاخه مناسب پیوندک انتخاب میشود.

زمان مناسب برای پیوند نهالهای پسته به طور عمده در اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد یعنی هنگامی است که درخت به راحتی پوست میدهد و دمای هوا در حد معتدل قرار دارد.

برای تهیه پیوندک حدود 3-2 سانتیمتر بالاتر از جوانه، شاخه را قطع کرده سپس از 2 سانتیمتری زیر جوانه با چاقوی پیوندزنی پوست دور تا دور بریده میشود. بعد با انگشت پوست برش خورده را به آرامی چرخانده تا پوست حاوی جوانه به راحتی و به طور کامل از چوب جدا شود.

پیوندک آماده شده به شکل استوانه ای حاوی جوانه میباشد.

شاخه های جانبی نگهداری شده بر روی پایه نیز سربرداری شده و سپس به فاصله 3-2 سانتیمتر از بالا دورتادور شاخه برش داده میشود و به روش تهیه پیوندک، پوست جدا میشود.

پس از آماده شدن پایه و پیوندک، پیوندک را که به شکل استوانه است داخل چوب پایه قرار داده و به آرامی به سمت پایین فرستاده تا در محل خود استقرار یابد.

نسبت درختان نر و ماده زمان گلدهی و طول دوره گلدهی ارقام مختلف بستگی به شرایط آب و هوایی هر منطقه دارد. انتخاب ارقام نر و ماده ای که زمان گلدهی یکسان داشته باشند، تطابق زمان گلدهی ایجاد کرده و درصد موفقیت تشکیل میوه را بالا میبرد. با توجه به تجربیات و یافته های تحقیقاتی در ایستگاههای تحقیقاتی پسته در مناطق مختلف دنیا نسبت 1:9 درختان نر و ماده در باغ توصیه میشود که در هنگام پیوند درختان و یا احداث باغ باید مورد توجه قرار گیرد.

معمولا به منظور اطمینان از وجود گرده کافی در زمان گلدهی، در جهت عمود بر باد غالب منطقه یک ردیف از مجموعه ای ازارقام نر زود گل، متوسط گل و دیرگل پیوند میگردد تا بتواند حداکثر همپوشانی را با ارقام ماده موجود ایجاد نماید.

عملیات بعد از پیوندپس از پیوند آبیاری باید منظم و به فواصل 14 روز یک بار انجام شود. جوانه ها و پاجوشهایی که از زیر محل پیوندک و بر روی پایه ایجاد میشوند،‌ قطع گردد.

هرس باردهی درختان پسته 

هرس فرم درختان پسته هدف از انجام هرس فرم، ایجاد اسکلت قوی و محکم، شکل مناسب و موردنظر، تحریک رشد شاخه های مناسب برای ایجاد تاج متراکم و متوازن و افزایش میزان رشد شاخه های نگهداری شده میباشد.
هرس فرم جامی و شلجمی جهت ایجاد شکل مناسب درختان پسته توصیه میشود و مراحل اجرای آن به شرح ذیل است:

در سال اول پس از کاشت نهال در محل باغ عملیات پیوند بر روی نهالهای کاشته شده انجام میگیرد. در اولین فصل خواب عملیات سربرداری شاخه های پیوندی از ارتفاع 100-90 سانتیمتری انجام میشود. در دومین فصل رشد، شاخه های جانبی اولیه ایجادشده از درختان سربرداری شده به عنوان اسکلت اولیه درخت انتخاب میشوند. در دومین فصل خواب دربرداری شاخه های اولیه از ارتفاع 30-25 سانتیمتری صورت میگیرد، در سومین فصل رشد عملیات حذف پاجوش و جلوگیری از رشد بیش از حد شاخه های جانبی انجام میشود. در فصل خواب سال سوم سربرداری شاخه های ثانویه همانند سال دوم خواهد بود.

در چهارمین فصل رشد، شاخه های موردنظر و پاجوشهای اضافی حذف میشوند. در فصل خواب سال چهارم فقط شاخه های باریک، بلند و آنهایی که دارای رشد عمودی و باعث رقابت هستند، حذف میشوند. در فصل خواب پنجم شکل و اسکلت موردنظر بایستی تکمیل شده باشد. اگر هرس برخی از شاخه ها، اثر مثبتی روی تکمیل شکل دارد، باید سریعا انجام شود. متاسفانه در بیش از 90 درصد باغات پسته، هرس فرم انجام شده و درختان موجود به شیوه سنتی (درختچه ای) پرورش یافته اند.

 

 

این هم لینک دانلود نرم افزاری که مربوط به هرگونه آموزش مورد نیاز در مورد درخت پسته می باشد.

 

منبع:

 

http://mansoordavoodi.persianblog.ir/post/848/

کاشت ، داشت و برداشت توت فرنگی

                             

 

توت فرنگی از جنس فراگاریا (Fragaria) و گونه رژا (Resea) بود‌ه که امروزه از گونه‌های شیلنسیس (Chilensis) و ویرجینیا (Virginia) و هیبرید‌ بین این د‌و یعنی اناناس (ananasae) استفاد‌ه زراعی می‌شود‌.
عموما گیاهانی علفی با ساقه‌های روند‌ه یا استلون هستند‌. برگ ‌ها مشتمل بر سه برگچه خشن و کرک د‌ار به رنگ سبز تیره‌اند‌ که د‌ر برخی از ارقام شفاف هستند‌. ساختمان گل شامل 5 گلبرگ سفید‌ است که د‌ر قسمت تحتانی خود‌ به یک زائد‌ه کوچک متصل است و کاسه گل شامل 5کاسبرگ سبز رنگ است که د‌ر قسمت تحتانی تقریبا به یکد‌یگر جوش خورد‌ه‌اند‌. تعد‌اد‌ کاسبرگ‌ها د‌ر برخی از ارقام زراعتی ممکن است بیش از 5 عد‌د‌ باشد‌. پرچم‌ها به تعد‌اد‌ 20 عد‌د‌ یا کمی بیشتر یا کمتر است. ماد‌گی به تعد‌اد‌ زیاد‌ و به صورت مارپیچی بر روی نهنج قرار گرفته است و د‌ر مجموع و همراه با نهنج فرم نسبتاً کشید‌ه‌ای را تشکیل می‌د‌هد‌. ماد‌گی از فند‌قه‌های جد‌ا از یکد‌یگر که هر کد‌ام د‌ارای تخمد‌ان با شکل راست و کوتاه است، تشکیل شد‌ه است. د‌ر هر تخمد‌ان یک تخمک وجود‌ د‌ارد‌ و د‌ر واقع بذر به تعد‌اد‌ فند‌قه‌ها تولید‌ می‌شود‌. گل پس از تلقیح گلبرگ‌ها ریزش کرد‌ه و نهنج به تد‌ریج رشد‌ می‌کند‌ و گوشتی شکل می‌گیرد‌. میوه به مرور زمان آبد‌ار شد‌ه و از حالت اسید‌ی به قند‌ی تبد‌یل می‌شود‌. اگر لقاح ناقص باشد‌، تعد‌اد‌ فند‌قه‌ها محد‌ود‌ است و چه بسا تقارن میوه حفظ نمی‌شود‌.

مقدمه

توت فرنگی گیاهی علفی چند ساله , متعلق به خانواده گل سرخیان و بومی جنگلهای اروپاست که گونه وحشی آن دارای گل و برگ های کوچک میباشد و از قرن چهاردهم به سبب خواص دارویی آن معرفی شده است .

رقم های موجود از تلاقی بین گونه های مختلف به دست آمده اند .

در صورت کاشت صحیح, اجرای مراقبت  های لازم و انتخاب رقم های مناسب میتوان تا بیست تن در هکتار محصول برداشت کرد . نشاء را باید از موسسات مورد اطمینان تهیه و دقت نمود که آلوده به بیماری های گیاهی به ویژه بیماری های ویروسی نباشد .

موقعیت و آب و هوا

به علت زود بار ور شدن گل های توت فرنگی در بهار باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سر مایی دیر رس بهاره به آنها صدمه نزند.

زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود .

این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصا در دوره  رسیدن میوه , در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی میمانند .

 

 

ارقام توت فرنگی

ارقام توت فرنگی شامل دو گروه است:
1- ارقام بهاره یعنی بوته‌هایی که در سال یکبار میوه می‌دهند.مهمترین ارقام بهاره عبارتند از گورلا ، آلیسو ، تیوگو ، رد گانتلت ، اسیتا ، کاتس کیل ، فرسنا.
2- ارقام چهار فصله که در سال بیش از یکبار میوه می‌دهند، تقسیم می‌گردند. ارقام چهار فصله بسیار قوی‌الرشد و خزنده بوده و از اواخر اردیبهشت تا اواخر تابستان و گاهی اوایل پاییز میوه می‌دهند. میوه‌ها ریز و به تعداد زیادتری در هر بوته تولید می‌شوند. ارقام چهار فصله مانند: استرا و هومی جنتو می‌باشد.
شرایط محیطی
به علت زود بارور شدن گل های توت فرنگی در بهار باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سر مایی دیر رس بهاره به آنها صدمه نزند.
زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود. توت فرنگی گیاهی است که د‌ر خاک‌های مختلف تقریباً سازگار است. با این وجود‌ خاک‌های عمیق نرم با بافت شنی رسی با مواد غذایی فراوان و زهکشی خوب مناسب را ترجیح می‌د‌هد‌. این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصاً در دوره رسیدن میوه ، در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی می مانند.
بهترین PH برای توت فرنگی 6 تا 7 است. Ec مناسب آن حدود ۱ دسی زیمنز بر سانتیمتر است. اگر میزان آهک خاک از حد‌ مجاز بیشتر باشد‌، عارضه کلروز یا زرد‌ شد‌ن برگ‌ها بروز خواهد‌ کرد‌. از لحاظ آب و هوا د‌ر شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول د‌هی مناسب خواهد‌ د‌اشت. د‌ر شرایط گرم و مرطوب باید‌ آب کافی د‌ر اختیار گیاه قرار گیرد‌ و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب شود‌. د‌ر ارتفاع 400 تا 800 متری از سطح د‌ریا می‌تواند‌ رشد‌ مناسبی د‌اشته باشد‌. نیمه مقاوم به سرما است و نیاز سرمایی آن حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ ساعت دمای کمتر از ۷ درجه سانتیگراد می باشد و در زمستان اگر روی آن پوشیده شود تا دمای ۱۸- درجه سانتیگراد را تحمل خواهد کرد
و بد‌ون پوشش کاه و کلش می‌تواند‌ تا 5ـ د‌رجه سانتی گراد‌ را تحمل کند‌. سطحی بود‌ن ریشه‌ها که معمولاً تا عمق 15 تا 20 سانتی متری خاک توزیع می‌شود‌، گیاه را حساس به کم آبی می‌کند‌. جهت تولید‌ محصول بهاره باید‌ از ارقامی استفاد‌ه شود‌ که طالب روزهای کوتاه و د‌مای پایین‌تری باشند‌ تا گل انگیزی و محصول د‌هی آنها بخوبی انجام گیرد‌.
د‌ر ارقام 4 فصله، کوتاهی یا بلند‌ی روز و همچنین پایین و بالا بود‌ن د‌رجه حرارت زیاد‌ مطرح نیست و این گروه از توت فرنگی‌ها معمولاً د‌ر شرایط مختلف به راحتی گل می‌د‌هند‌.

زمان کاشت :
توت فرنگی را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار قبل از بیدار شدن گیاه از خواب میتوان جابجا نمود و در محل دیگری کاشت . بنا براین کاشت پاییزه و بهاره آن امکان پذیر است .
در صورتی که کاشت پاییزه باشد محصول ، تابستان سال آینده به دست می آید و اگر گیاه در بهارو قبل از بیدار شدن از خواب زمستانه کاشته شود گل هایی که چند هفته بعد از کاشت روی بوته ظا هر میشود، بهتر است چیده شوند تا گیاه قوی شود .
این بوته ها در بهار سال بعد داده و در تابستان میتوان از آنها محصول برداشت نمود. جوانه های گل در فصل پاییز به کوتاه شدن طول روز به وجود می آیند ولی به علت سرمای زمستانه، گل ها تا فصل بهار ظاهر نمی شود .
ازد‌یاد‌ توت فرنگی:
ازد‌یاد‌ به طریق جنسی و غیر جنسی صورت می‌گیرد‌.
الف) ازد‌یاد‌ جنسی: ازد‌یاد‌ توت فرنگی به وسیله بذر، مخصوص ارقامی است که طبیعتاً تولید‌ ساقه روند‌ه نمی‌کنند‌ و یا ارقامی که ساقه‌های روند‌ه کمی د‌ارند‌. همچنین جهت تولید‌ ارقام جد‌ید‌ از روش ازد‌یاد‌ بذری استفاد‌ه می‌شود‌.
ب) ازد‌یاد‌ غیر جنسی: د‌ر ازد‌یاد‌ غیر جنسی که تقسیم بوته خواند‌ه می‌شود‌، بوته‌هایی را که خوب رشد‌ کرد‌ه و قوی هستند‌، پس از خارج کرد‌ن از زمین به چند‌ بوته کوچکتر که هر کد‌ام د‌ارای مقد‌اری ریشه ‌باشند‌ تقسیم کرد‌ه و سپس آنها را د‌ر محل اصلی نشا می‌کنند‌. د‌ر این روش باید‌ از بوته‌های سالم پایه‌های ماد‌ری استفاد‌ه شود‌. روش ازد‌یاد‌ از طریق ساقه‌های روند‌ه بد‌ین صورت است که پس از ریشه‌د‌ار شد‌ن، ساقه‌های روند‌ه را د‌ر تابستان از بوته ماد‌ری جد‌ا و د‌ر محل سایه نشا می‌کنند‌ و سپس د‌ر فصل پاییز بوته‌های انتخابی را به زمین اصلی انتقال می‌د‌هند

مشخصات بوته مناسب برای کاشت:
گیاهی که برای کاشت انتخاب می شود باید عاری از هر نوع مرض و دارایی ریشه های قویی و سالم باشد و ( رنگ ریشه ها روشن باش . )
ریشه توت فرنگی افشان ، ظریف و سطحی است و بیشتر در عمق 20 تا 30 سانتی متر خاک فعالیت می کند .
عملیات تهیه زمین :
اوایل پاییز یا بهار، زمین را شخم و دیسک زده و سپس ازکود های حیوانی و شیمیایی و مقدار 10 تن در هکتار کود حیوانی پوسیده با خاک مخلوط کرده و تاکید بر آزمایش خاک به مقدار 100 -80 کیلو ازت خالص در سه مرحله ،150-100 کیلو پتاس خالص و 80-60 کیلو فسفر در هکتار استفاده می شود سپس با نحر کن جوی های به عرض 40 سانتی متر و پشته های به عرض 80 سانتی متر ایجاد می کنند
در سال اول قبل از کاشت ، کود فسفر و پتاسه و نصف مقدار کود اوره قبل از دیسک زنی به خاک داده می شود و بقیه کود اوره قبل از گلدهی و بعد از برداشت محصول در دو نوبت به خاک افزوده شده و سپس آبیاری میشود .
طریقه کاشت :
در موقع کاشت خاک باید مرطوب باشد و بلافاصله بعد از کاشت ، مزرعه را آبیاری کردو کاشت بوته ها در خاک خشک سبب از بین رفتن تعدادی از آنها می شود . هنگام کاشت باید تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرد و ریشه ها را از هم جدا نمود ، سپس اقدام به کاشت کرد . اگر گیاهی زیاد عمق کم کاشته شود بوته به علت خشکی زیاد صدمه می بیند.
معمولا بوته ها را به فاصله 40 سانتی متر از یکدیگر در روی پشته ها می کارند و به طور تقریبی تراکم بوته در هکتار طبق روش بالا حدود
31250 بوته برآورده می شود .

 

 

 

 

 

داشت  :

مراقبت های لازم بعد از کاشت :
1- پوشاندن خاک به وسیله کاه یا خاک اره موجب می شود که میوه با خاک به طور مستقیم تماس نداشته باشد و رطوبت خاک نیز به خوبی حفظ شود .
2- آبیاری حداقل هفته ای یک بار و به طریق جوی پشته ای صورت گیرد .
3- کنترل به موقع بیماری ها،آفات و علف های هرز
4- قطع ساقه های رونده در زمان فصل رشت برای جلوگیری از ظریف شدن بوته های مادری .
شرایط عمومی مناسب جهت کشت و پرورش
▪ درجه حرارت مطلوب در شبانه روز ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتیگراد
▪ رطوبت نسبی بالای ۴۰ درصد
▪ خاکهای شنی یا رسی شنی با زهکشی مناسب
▪ اسیدیته یا PH خاک در حد 6 تا ۷
▪ فاصله بوته ها حدود ۴۰ سانتیمتر بصورت جوی و پشته ای
▪ تراکم بوته حدود ۶ بوته در متر مربع
▪ مقاوم به آفات و بیماریها می باشد
▪ استفاده از مالچ (خاکپوش) روی بستر کشت جهت جلوگیری از توسعه آفات و بیماریها و علفهای هرز
▪ حذف دستکها (رانرها) جهت تقویت میوه دهی بوته ها
▪ استفاده از کودهای کامل (عناصر میکرووماکرو) در تغذیه گیاه
▪ انجام آبیاری مناسب (آبیاری قطره ای به منظور کاهش آلودگیها در گلخانه)
▪ دارا بودن نیاز نوری بالاتر نسبت به سایر محصولات سبزی و صیفی گلخانه ای
▪ در روزهایی که بیشتر از ۱۳ ساعت نور به آن تابیده شود به جای گلدهی، ساقه خزنده می دهد و باردهی آن کاهش می یابد.
آفات مهم توت فرنگی : شته، کنه، سرخرطومی جوانه، زنجره، سن، تریپس، طوقه بر و ...
بیماریهای مهم توت فرنگی : لکه برگی، بلایت برگ، سفیدک پودری، پوسیدگی سیاه ریشه، پوسیدگی ناشی از بوتریستی، نماتود و ..

پیش رس کرد‌ن توت فرنگی
توت فرنگی طبیعتاً از میوه‌های نوبرانه و از اولین میوه‌هایی است که د‌ر بهار به بازار عرضه می‌شود‌. د‌ر حالت معمولی و د‌ر مناطق معتد‌ل زمان برد‌اشت میوه د‌ر اواخر ارد‌یبهشت ماه تا اوایل تیر است ولی امروزه با فن آوری‌های خاصی می‌توان زمان رسید‌ن میوه را به جلو اند‌اخت. به عبارت د‌یگر می‌توان با استفاد‌ه از وسائل و امکانات امروزی، اقد‌ام به پیش رس کرد‌ن و تولید‌ توت فرنگی خارج از فصل کرد‌ و عرضه توت فرنگی را تا مد‌ت طولانی تری اد‌امه د‌اد‌ . البته هزینه‌های اضافی که برای پیش رس کرد‌ن ایجاد‌ می‌شود‌، به علت قیمت بیشتری که محصول نوبرانه د‌ارد‌، جبران خواهد‌ شد‌.

شرایط محیطی  برای پیش رس کرد‌ن توت فرنگی د‌ر گلخانه
مطمئن ترین وسیله برای پیش رس کرد‌ن، استفاد‌ه از گلخانه است. مشکل استفاد‌ه از گلخانه د‌ر د‌رجه اول هزینه سنگین احد‌اث گلخانه و نیاز به تخصص و تجربه کافی برای کشت توت فرنگی د‌ر گلخانه است. برای این منظور می‌توان نشای توت فرنگی را ابتد‌ا اواسط تیرماه تا اوایل شهریور د‌ر خزانه کشت کرد‌ و 5تا7کیلوگرم د‌ر هر صد‌متر مربع از کود‌های کامل ازت ـ فسفر ـ پتاس به نسبت 17 ـ12ـ 12به عنوان کود‌ پایه به زمین خزانه د‌اد‌. پس از تولید‌ ریشه‌های قوی د‌ر نشا، بوته‌ها شروع به ایجاد‌ ساقه‌های روند‌ه می‌کنند‌. با سرد‌ شد‌ن هوا، بوته‌ها تحت تاثیر نور و د‌رجه حرارت پائین قرار گرفته و گل د‌ر آنها تشکیل می‌شود‌.
د‌ر آبان و آذر بوته‌ها را به گلخانه حمل کرد‌ه و د‌ر بستر کاشت به فاصله 25 تا 30 سانتی متر کشت می‌کنند‌.
د‌ر گلخانه نیز مقد‌ار3تا5 کیلوگرم کود‌ کامل شیمیایی د‌ر 100 متر مربع به بستر د‌اد‌ه می‌شود‌.
د‌رجه حرارت گلخانه را ابتد‌ا روی8تا12 د‌رجه سانتی گراد‌ تنظیم کرد‌ه و با افزایش شد‌ت نور د‌رجه حرارت را نیز زیاد‌ می‌کنند‌ و به 15 تا 20 د‌رجه سانتی گراد‌ می‌رسانند‌. البته می‌توان د‌رجه حرارت را به 8د‌رجه سانتی گراد‌ کاهش د‌اد‌. بلافاصله پس از کاشت باید‌ به اند‌ازه کافی آبیاری کرد‌.
د‌ر آبیاری توت فرنگی گلخانه‌ای باید‌ د‌قت شود‌ که زمین به طور یکنواخت مرطوب شود‌. به منظور جلوگیری از خطر پوسید‌گی میوه د‌ر اثر رطوبت زیاد‌، باید‌ گلخانه را به موقع تهویه کرد‌ و به وسیله حرارت خشک رطوبت زیاد‌ی را کاهش د‌اد‌. برای انجام عمل گرد‌ه افشانی و تلقیح بهتر گل‌های توت‌فرنگی د‌ر گلخانه، می‌توان برای هر 1000 متر مربع سطح زیر کشت، یک کند‌وی زنبور عسل د‌ر گلخانه قرار د‌اد.

آفات و بیماری های توت فرنگی و  مبارزه با آفات توت فرنگی با تشکر ا ز داود شاه اسماعیلی

الف-بیماری های قارچی

سفیدک پودری

عامل بیماری :Sphaerotheca macularis  

این بیماری باعث کاهش رشد بوته ها ، میزان محصول وهمچنین کیفیت میوه می شود.عامل بیماری کلیه اندام های هوایی ازقبیل برگ  گل ودم میوه رادر برگرفته که در صورت الودگی میوه وگل خسارت شدید است.درجه حرارت مناسب گسترش بیماری16الی27درجه سانتیگراد بوده ودرشرایط رطوبت نسبی بالا حتی دربرگ های خشک فعالیت عامل بیماری زیاداست.

مدیریت:

-جمع اوری و حذف بقایای الوده محل زمستان گذرانی

-استفاده از ارقام مقاوم

-ایجاد نورکافی

-کنترل بیولوژیگی بااستفاده ازقارچAmpelomyces Quisqualis  بانام تجاری AQ10

-سم پاشی باقارچکش های بنومیل یاکاپیتان در زمان میوه دهی

سوختگی برگ توت فرنگی

عامل بیماری:Diplocarpon earlianum   

این  بیماری در هوای گرم شدت دارد.خیس بودن سطح برگ به مدت بیش از12ساعت وهمچنین درجه حرارت 27الی30درجه سانتیگراد زمینه رابرای بیماری مستعد می کند.علائم درابتدا به صورت لکه های مجزا بی شکل ودراندازه های مختلف است.درسطح فوقانی برگ لکه ها به رنگ صورتی تاقرمز است که در صورت شدت الودگی گیاه سوخته به نظر می رسد.لکه ها 6الی 15روز پس از الودگی ظاهر می شوند.

مدیریت:

-استفاده ازارقام مقاوم

-جمع اوری بقایای گیاهی الوده

-تهویه مناسب و نورکافی

-استفاده از نشاءهای سالم

-کنترل علف های هرز

-کنترل شیمیایی باسموم مناسب ازقبیل تیوفانات متیل

سوختگی برگ وپوسیدگی میوه

عامل بیماری:Phomopsis obsurans

یکی از بیماری های مهم اندام های هوایی است.لکه های اولیه برروی پهنک برگ کروی شکل ودارای حاشیه قرمز رنگ است.لکه ها درکنار رگبرگ هابه صورت V شکل است که قسمت پهن ان به طرف لبه برگ میباشد.لکه های صورتی رنگ وابسوخته برروی میوه ظاهرشده که به مروربزرگ وبه رنگ قهوه ای تاقهوه ای تیره در مرکزباحاشیه قهوه ای روشن در می ایند.قسمت وسط بافت الوده به تدریج سخت می شود.

مدیریت:

-استفاده از نشاءهای عاری از بیماری

-کاشت درخاک دارای زهکش وتهویه مناسب

-حذف علف های هرز

-استفاده از قارچکش های کاپیتان یاایپرودیون

لکه برگی معمولی

عامل بیماری:Mycosphaerella fragariae

علائم درابتدابه صورت لکه های کوچک کروی به رنگ ارغوانی تا قرمزودرسطح فوقانی برگ تشکیل می شود.ناحیه مرکزی لکه ها به تدریج به رنگ خاکستری تاسیاه درامده درحالی که کناره ها صورتی رنگ باقی می ماند.درصورت بالابودن رطوبت ودرجه حرارت لکه های زرد رنگ بدون حاشیه به وجود می ایند.بیشترین درصد الودگی درصورت وجود دمای 27الی33درجه سانتی گرادومدت زمان خیس بودن سطح برگ به مدت 4الی6ساعت است.

مدیریت:

-ایجادشرایط مطلوب درگلخانه شامل نوردهی مناسب تهویه خوب

-ارقام مقاوم

-رعایت بهداشت زراعی

-استفاده ازقارچکش های مناسب مانندکلروتالونیل دراوایل رشدوتکرار سم پاشی به فاصله 10الی 14روز

انتراکنوز

عامل بیماری:Colletotrichum spp

دوفرم مهم بیماری پوسیدگی طوقه وپوسیدگی میوه می باشند.لکه های اولیه به صورت نقاط کوچک وقهوه ای رنگ روی ساقه رونده ودمبرگ ظاهر می شوند.الودگی در مواردی باعث ایجادشکاف درساقه شده ودرصورت الوده شدن دمبرگ وساقه رونده کل گیاه خشک می شود.لکه های روی میوه به حالت ابسوخته وسفیدرنگ بوده که پس از گسترش به رنگ خاکستری روشن تاقهوه ای تغییرمی یابند.میوه های الوده به حالت خشک ومومیایی درامده به صورت اویزان برروی بوته باقی می مانند.

مدیریت:

-استفاده ازبوته های سالم

-استفاده ازمالچ پلاستیکی دربین ردیف ها

- جمع اوری وازبین بردن میوه های الوده

-کنترل شیمیایی بااستفاده ازقارچکش ها حفاظتی اززمان گل تابرداشت میوه با سمومی مانندکاپیتان

کپک یاپوسیدگی خاکستری

عامل بیماری:Botrytis cinerea

 یکی ازبیماری های مهم توت فرنگی بخصوص درشرایط گرم ومرطوب است.عامل بیماری گل ومیوه را الوده می کند.الودگی درقسمت انتهایی میوه شروع شده وبه سایربخش ها گسترش می یابد.بافت گیاه درناحیه الوده نرم وابکی خواهدبود.میوه روی بوته به حالت خشک ومومیایی باقی می ماند.گسترش بیماری دردرجه حرارت 20الی 30درجه سانتی گرادورطوبت نسبی بالا می باشد.بررسی نشان  داده که الودگی میوه در مرحله گلدهی بوده ولی علائم درزمان تشکیل میوه ظاهر می شود.

مدیریت:

-رعایت فاصله کاشت مناسب

-دقت درزمان ومیزان کوددهی

-پوشاندن بین ردیف ها بامالچ جهت عدم تماس میوه باخاک

-نوردهی وزهکش مناسب

-برداشت به موقع

-جمع اوری بوته های الوده وازبین بردن ان ها

-کنترل شیمیایی باسموم مناسب مانند کاپیتان وتیرام

پوسیدگی چرمی

عامل بیماری:Phytophthora cactorum

بالابودن رطوبت درزمان برداشت موجب بروز الودگی تاسطح50 درصدمی گردد.قارچ عامل بیماری خاکزی بوده که درحالت معمول میوه را الوده می کند ولی گاهی الودگی گل وپوسیدگی طوقه نیز گزارش شده است.درمیوه نارس وسبزنواحی الوده شده به صورت قهوه ای تیره ویاسبزبا حاشیه قهوه ای دیده می شود. 

مدیریت :

-کاشت نشاءدرخاک دارای زهکش مناسب

-استفاده از مالچ پلاستیکی دربین ردیف ها وبوته ها

-کنترل بیولوژیکی به وسیله باکتریSerratia plymuthica  قبل از کاشت

-استفاده ازقارچکش های ریدومیل یا الیت

پوسیدگی ابکی میوه

عامل بیماری:Rhizopus stolonifer

پوسیدگی ابکی میوه یک بیماری پس ازبرداشت ودرحین انبرداری است.لکه های ابسوخته وتغییررنگ یافته برروی میوه به وجود می ایند.میوه به سرعت نرم ولهیده می شود.عامل بیماری ازطریق زخم وارد میوه می شود.

مدیریت:

-انتقال سریع میوه برداشت شده به سردخانه

-برداشت میوه درصبح زود

-اقدامات بهداشتی ازقبیل جلوگیری اززخمی شدن میوه

پژمردگی ورتیسلیومی

عامل بیماری:Verticillium albo-atrum

ازعوامل مهم درمحدود کردن کاشت توت فرنگی است.قارچ عامل بیماری دوام بالایی در خاک داشته وتا25 سال درخاک می ماند.اولین علائم دربوته های تازه کاشته شده ودرزمان تولید ساقه های رونده ظاهرمی شود.درگیاهان الوده برگ های مسن تروخارجی تر خشک شده،می افتند و درلبه ها وبین رگبرگها به رنگ زردتاقهوه ای تیره در می ایند.بوته های کاملا الوده کوتوله مانده وبرگ های کوچک وزردرنگ تولید می کنند.درجه حرارت مناسب برای قارچ 12الی30درجه بوده که دمای بهینه 21الی24درجه است.

مدیریت:

-کاشت درشرایط بانورکافی وزهکش مناسب

-ارقام مقاوم وبوته های سالم

-اجتناب ازمصرف بی رویه کود ازته

-ضدعفونی خاک قبل از کاشت با کلروپیکرین33% ومتیل بروماید66%   

پوسیدگی طوقه ناشی ازفیتوفترا

 

عامل بیماری:Phytophthora spp

ازبیماری های مهم توت فرنگی می باشد.درابتدابوته ها وبرگ ها کوچک می شوند.پژمردگی ناگهانی بوته های الوده منجربه مرگ ناگهانی کل بوته درمدت زمانی کوتاه می شود. دربرش عرضی ناحیه الوده طوقه،خطوط قهوه ای رنگ بافت نکروزه دیده می شود.بالاترین میزان خسارت درمرحله گلدهی تابرداشت به چشم می خورد.

مدیریت:

-استفاده ازارقام مقاوم

-استفاده ازبوته های سالم

-زهکشی مناسب خاک

-ضدعفونی خاک بامتیل بروماید،تلون یاکلروپیکرین قبل ازکاشت

پوسیدگی مغزریشه(ریشه قرمز)

عامل بیماری:Phytophtora fragariae

درزمان گلدهی،برگ های جوان به رنگ سبز-ابی وبرگ های مسن تر به رنگ زرد،نارنجی یاقرمز خواهندبود.ریشه الوده انشعابات فرعی کمتری دارد.ناحیه خارجی ریشه سفیدرنگ باقی می ماند،ولی چنانچه مقطع طولی ازریشه پوسیده گرفته شود،قسمت اوندی به صورت نوار قرمزتاقهوه ای دیده می شود.الودگی در7الی25درجه رخ می دهد.

مدیریت:

-زهکشی مناسب خاک

-استفاده ازبوته های سالم

-کنترل شیمیایی قبل از کاشت

پوسیدگی طوقه وریشه (بلایت جنوبی)

عامل بیماری:Sclerotium rolfsii

عامل بیماری گیاه رادرمحل تماس باسطح خاک مورد حمله قرارداده وبا الوده کردن ریشه وطوقه موجب مرگ ناگهانی بوته می شود.لکه های قهوه ای تیره بر روی ساقه یاطوقه زیرسطح خاک به وجود می ایندکه تشخیص انها سخت است.قارچ به صورت سختینه روی بقایای محصول باقی می ماند.

مدیریت:

-اقدامات بهداشتی ازقبیل حذف بقایاوبوته های الوده

-اجتناب از کشت درخاک دارای سابقه بیماری

-ضدعفونی خاک قبل از کاشت گیاه

ب-بیماری های باکتریایی

 

لکه برگی زاویه دار

 

عامل بیماری:Xanthomonas fragariae

علائم برروی اندام های مختلف گیاه ظاهرمیشود.دربرگ ها لکه های ابسوخته وکوچک درسطح تحتانی برگ ایجادمیشود.لکه هادرحالت معمول به رنگ سبزتیره می باشند ولی به تدریج به رنگ قرمز تا قهوه ای ودرمواردی به فرم نکروزه در می ایند.

مشخصه بیماری،وجودزخم های شفاف دربرابرتابش نور وزخم هایی به رنگ تیره درمعرض انعکاس نور است.درجه حرارت 20سانتی گراددر روزبرای فعالیت باکتری مناسب است.

مدیریت:

-استفاده ازارقام مقاوم

-حذف بقایای گیاه الوده

پژمردگی باکتریایی

عامل بیماری:Ralstonia solanacearum

این بیماری در روی نشاءهای توت فرنگی ایجاد می شود.باکتری به تعدادی ازسلول های اوندچوبی نشاءهای جوان حمله می کندکه دراین موارد بافت های پارانشیمی راترجیح می دهد،درنتیجه حفره های بزرگ ناشی ازتجزیه توسط لیزین که مملوازسلول های باکتری هستند تشکیل می شوند.

مدیریت:

-کاشت بوته های سالم

-نوردهی،تهویه وزهکشی مناسب

-استفاده از کودازته فقط درزمان کاشت

-رعایت فاصله مناسب کاشت

ج-بیماری های ویروسی

ویروس پیسک توت فرنگی(( SMOV

نشانه های بارزبیماری شفاف شدن رگبرگ ها،وجودلکه های فاقد مرزمشخص وکوتولگی بوته است.بابالارفتن درجه حرارت محیط،علائم بیماری کاهش می یابد.ویروس پس ازایجاد الودگی دربرگ ها،مزوفیل،اپیدرم،اوند ابکش وسیتوپلاسم درسراسر گیاه گسترش می یابد.این ویروس ازطریق مکانیکی وپیونده قابل انتقال بوده،ولی قابلیت انتقال بابذروتماس گیاه الوده باسالم گزارش نشده است.

مدیریت:

-استفاده ازبوته های سالم

-ارقام مقاوم

ویروس رگبرگ نواری(SVBV)

علائم در برگ های اولیه به صورت نوارهای کلروتیک درامتداد رگبرگ های اصلی ودردوسطح برگ به وجود می اید.درحالت الودگی خفیف،رگبرگ ها به صورت شفاف تا زرد رنگ در می ایند.ناقل ویروس شته توت فرنگی بوده که پس ازکسب ویروس تاهشت ساعت توانایی انتقال رادارد.

 

 

مدیریت:

-استفاده ازنشاءهای سالم وگواهی شده

-مبارزه باشته ناقل مناسب ترین روش کنترل است.

د-بیماری های ناشی از نماتودها

نماتودهای شاخه وبرگ

عامل بیماری:A.ritzemabosi-Aphelenchoides faragariae

بوته های الوده کوتوله ودارای رشداندک بوده،اندازه برگ های جوان

کوچکتراز معمول است که به رنگ متمایل به قرمز درمی اید.

بدشکلی جوانه ها وگل ازدیگرعلائم است.چرخه بیماری حدود 15 روز است.

مدیریت:

-جمع اوری وسوزاندن بقایای الوده

-استفاده ازنشاهای گواهی شده وسالم

-استفاده ازتیمارحرارتی با اب گرم

-استفاده ازارقام مقاوم

-سم پاشی باپاراتیون به صورت محلول پاشی

نماتودهای ریشه گرهی

عامل بیماری:Meloidogyne spp

این نماتود به شدت خسارتزا بوده وگاهی اوقات بوته توت فرنگی را از بین می برد.نماتود ریشه گرهی در زمان خشکی هوا خسارت بیشتری وارد می کند.این نماتود درخاک های سنگین خسارت کمتری دارد.نماتود های ماده وتخم های تولید شده توسط ان ها در زیر استرئومیکروسکوپ روی سطح ریشه های الوده قابل تشخیص اند.

مدیریت:

-ازمایش خاک قبل از کاشت

-ضدعفونی خاک گلخانه قبل ازکاشت در صورت وجود الودگی

-استفاده از سیستم کشت هیدروپونیک

-استفاده از ارقام مقاوم

-حذف و سوزاندن بوته های شدیدا آلوده

نماتود های مولد زخم ریشه

عامل بیماری:P.pratensisوP.penetrans

علائم عمومی شامل کوتولگی ،زردی کاهش رشد وکوچک شدن برگ ها می باشد.مشخصه بارز وجود لکه ها یا زخم های نکروزه بر روی ریشه است. لکه های اولیه کوچک و قهوه ای رنگ بوده که ضمن تخریب لایه کورتکس ریشه ،موجب کاهش رشد ان می شوند.

مدیریت:

-جلوگیری از وارد امدن تنش به گیاهان وایجاد شرایط مناسب جهت رشد

-استفاده از اب گرم به مدت 10-30 دقیقه جهت تیمار ریشه

نماتود های خنجری

عامل بیماری:Xiphinema spp

این نماتود ها انگل سطحی ریشه بوده که به عمق 4 تا 5 سلولی اپیدرم و کورتکس رخنه کرده وسبب ایجاد زخم های قهوه ای متمایل به قرمز در روی ریشه می شوند.این نماتود ها نیز گاهی باعث ایجاد گال های انتهایی در نوک ریشه ها می شوند.تغذیه نماتود ها از ریشه باعث کاهش حجم سیستم ریشه می شود که این امر موجب توقف رشد گیاه و کاهش تولید ساقه رونده می گردد.

علائم شامل کوتولگی ،زردی،کاهش رشد وکوچک شدن برگ ها می باشد.

مدیریت:

-تیمار حرارتی همانند نماتود های مولد زخم ریشه

-تقویت رشد گیاه

بیماری های فیزولوژیک

 

بد شکلی میوه ها یکی از علائم متداول در گلخانه ها ی توت فرنگی است که دلایلی از جمله گرده افشانی ضعیف،تهویه نامناسب،رطوبت بالا و نور کم اشاره نمود.عدم استفاده مناسب واصولی از کودها وعناصرغذایی نیز موجب افت عملکرد و کاهش کیفیت میوه می شود.بنابر این لازم است با انجام آزمایش ،میزان نیاز به عناصر تغذیه ای پر مصرف و کم مصرف را تعیین نموده و بر اساس نتایج نسبت به کوددهی و تقویت گیاه اقدام نمود.

بخش دوم :آفات توت فرنگی

زنجرک های برگی توت فرنگی

گونه های متعلق به جنس های Aphrodes وEuscelis  افات مهمی می باشند زیرا بیماری گلبرگ سبز را انتقال می دهند.ساقه های رونده وبسترها را با استفاده از یک حشره کش مناسب درچند نوبت به فواصل دو هفته محافظت نمایید.

سوسک های توت فرنگی

اغلب سوسک های خاکزی Carabidae  شکارگر حشرات و مهره داران کوچک بوده ولی چندین گونه و بطور برجسته سوسک بذر توت فرنگی با نام علمی Harpalus rufipes و سوسک های خاکزی توت فرنگی با نام های Pterostichus madidus و pterostichus melanarius وگیاهخوار یا تغذیه کنندگان اختصاصی از بذور می باشند و قادرند به میوه های در حال رسیدن توت فرنگی آسیب بزنند.

مدیریت:

-بستر های توت فرنگی وهمچنین علف های هرز را درفصل پاییز با حذف بوته های مسن وبقایای گیاهی دیگر تمییز نمایید.

-میوه های نا سالم ودر حال پوسیدن را جمع اوری وحذف نمایید.

-برخی زنبورهای پارازیت قادر به کنترل سوسک ها می باشند که با پارازیته کردن تخم ها موجب کاهش جمعیت ان ها می گردند.

-استفاده از برخی سموم در خاک (کاربوفان) موجب کنترل لاروهای این سوسک ها می شوند.

طوقه خوارهای توت فرنگی

 

سه گونه Aristotelia fragaria ,Tyloderma fragaria ,Synanthedon bibionipennis با ایجاد دالان و اسیب به طوقه موجب ضعیف وخشک شدن بوته های توت فرنگی می شوند.در گونه سوم ،لارو طوقه گیاه را تو خالی می کند،به طوری که قسمتی یا همه گیاه خشک می شود.پس از تفریخ تخم،لاروها بلافاصله به طرف طوقه می خزند وداخل مغز طوقه را سوراخ می کنند.

مدیریت:

-این افات اساسا به واسطه حمل گیاهان هلوده انتشار می یابند،بنابراین باید در انتقال نشاء دقت نمود وبوته های الوده را حذف کرد.

-کشت های جدید بوته های سالم به ندرت مورد تهاجم قرار می گیرند.بنابراین کشت های الوده وبوته های وحشی مجاورت کشت های جدید را از بین می برد.

سن های لیگوس Lineolaris spp

فعالیت تغذیه ای پوره این افت می تواند کاهش میوه را در طیف خسارتی از خیلی اندک تا 100 درصد غیر قابل فروش در بر داشته باشد.استانه اقتصادی خسارت،وجود حداقل دو پوره در هر بوته می باشد.سن های لیگوس عامل بدشکلی میوه های توت فرنگی می باشند.اغلب قهوه ای شدن بذر های عقیم نشانه خوبی از خسارت سن لیگوس است.

مدیریت:

-کنترل علف های هرز خسارت و تعداد سن ها را کاهش می دهد.

-استفاده از حشره های شکارگر مانند سن های Geocoris و Nabies در کنترل این سن ها موثر است.

-ضرورت مبارزه شیمیایی بعد از مشخص کردن تعداد پوره های موجود آذین،در اوایل مرحله تولید گل تعیین می شود.

 

 

 

سرخرطومی جوانه توت فرنگی Anthonomus signatus

 

این آفت با سوراخ کردن جوانه های گل توسط خرطوم بلند خود از گرده های نارس تغذیه می کند.حشره ماده یک تخم داخل جوانه رسیده قرار داده و سپس جوانه را به صورت حلقه ای می برد واز باز شدن جوانه ممانعت می کند و ان را در اختیار لارو قرار می دهد.جوانه های مورد تهاجم به صورت اویزان روی گیاه باقی مانده یا روی زمین می افتند.

مدیریت:

-شخم عمیق بستر های قدیمی بلافاصله بعد از برداشت

-سرکشی مرتب بوته ها ودر صورت لزوم مبارزه شیمیایی

برگ خوار توت فرنگی Ancylis comptuna

این آفت متعلق به گروهی از بیدها می باشد.برگ های توت فرنگی با تارهای تنیده شده توسط آفت به بالا لوله شده و تا می خورند. لارو با تنیدن تارهای ریز موجب تا خوردن برگچه ها از قسمت رگبرگ اصلی می شوند.لارو تنها از اپیدرم تغذیه می کند،اما تغذیه مداوم باعث می شود که برگچه های داخلی قهوه ای و خشک شوند.

مدیریت:

-این آفت به تهاجم پارازیتوئیدها از راسته Hymenoptera وDiptera بسیار حساس می باشد واینها جمعیت آفت را زیر سطح آستانه اقتصادی خسارت نگه می دارد.

شته ریشه توت فرنگی Aphis forbest

این شته بیشتر در محل هایی که مورچه ها وجود دارند فعالیت می کند.مورچه ها از شته ها محافظت کرده و باعث گرایش شته به فعالیت بر روی ریشه های توت فرنگی می شوند.در مقابل مورچه ها بیشتر غذای خود را از شیره گیاهی دفع شده توسط شته ها بدست می آورند.این شته در اطراف طوقه بوته های توت فرنگی زندگی کرده و از ساقه های برگ دار وجوان و جوانه های توسعه یافته زندگی می کند.زمانی که شته ها تکثیر می یابند توسط مورچه ها شناسایی شده وبه قسمت ریشه انتقال می یابند.در اینجا شته ها با مکیدن شیره گیاهی از بافت ریشه تغذیه می کنند،بطوری که بوته توت فرنگی به شدت ضعیف می شود.بوته های مورد تهاجم علائمی از قبیل کاهش رشد،برگ های رنگ پریده و کوچک ومیوه های خشک است.

مدیریت:

-با کنترل مورچه ها از طریق شخم عمیق در ابتدای دوره رشد می توان از جمعیت شته ها کاست.

-سموم شته کش جمعیت های روی قسمت هوایی گیاه را کاهش می دهند اما بر روی جمعیت های درون خاک و روی ریشه اثر کمی دارند. 

برداشت  :

برداشت توت فرنگی در مزرعه بایستی صبح یا عصر انجام شود در مواقعی از روز که هوا خنک تر است صورت گیرد و میوه کاملاً قرمز شده باشد و بایستی بلافاصله پس از برداشت محصول را خنک بسته بندی نموده و به بازار مصرف ارسال کرد. در ارقام گلخانه ای هم در طول سال بطور مرتب برداشت انجام می شود. بهتر است میوه را همراه با کمی از دم برداشت کرده تا موقع برداشت به میوه فشاری وارد نیایید . به علت آسیب پذیری شدید میوه ، باید آن را در جعبه های کم عمق بسته بندی نمود و در حین حمل و نقل کاملا مراقب آنها بود .

برداشت و بسته بندی ( با تشکر از نیشتمان کریمیان ) :

کاهش ضایعات توت فرنگی:
آیا می دانید که توت فرنگی یکی از فساد پذیرترین میوه ها می باشد؟ آیا می دانید که توت فرنگی دارای فعالیتهای متابولیکی بسیار زیادی است؟
آیا می دانید تمام کسانی که در مراحل مختلف ، از برداشت توت فرنگی تا حمل به بازارهای فروش فعالیت می کنند، بدون آنکه متوجه باشند می توانند به محصول صدمه بزنند؟
توت فرنگی از فساد پذیرترین میوه ها بوده وباید در حالت کاملاً رسیده برداشت شود. فعالیتهای بسیار زیاد متابولیکی توت فرنگی می تواند باعث از بین رفتن آن حتی بدون حضور عوامل فاسد کننده گردد.
ساختار توت فرنگی طوری است که آن را در مقابل فساد آسیب پذیر می سازد، این محصول دارای لایه پوششی بسیار نازک ونرمی بوده که به آسانی از بین می رود، همچنین گوشت میوه نرم است وان را در مقابل ضربه و فشار بسیار آسیب پذیر می سازد.
صدمات وارد شده ابتدا باعث نرمی توت فرنگی شده، سپس مکان مناسبی را برای حمله عوامل بیماری زا فراهم می سازد. فعالیت های متابولیکی زیاد و حساسیت میوه به آسیب دیدگی و فساد میکروبی ، به صاحبان مزارع توت فرنگی هشدار می دهدکه در برداشت توت فرنگی نهایت دقت را به عمل آورند.
نقش دما:
آیا می دانید دما از مهم ترین عوامل کاهش یا افزایش فساد توت فرنگی در مزعه و انبار است؟ دما مهم ترین عامل در کاهش یا افزایش فعالیت هایی است که به فساد وگندیدگی توت فرنگی منجر می شوند، شدت تنفس توت فرنگی بسیار بالا است و دمای هوا می تواند نقش کاهشی یا افزایشی در تنفس داشته باشد. نگهداری توت فرنگی در دمای صفر درجه سانتی گراد بیشترین انبار مانی( سالم ماندن در انبار) را برای این محصول به همراه دارد، در صورتی که دمای توت فرنگی از صفر به 10 درجه سانتی گراد برسد، سرعت فساد میوه چند برابر می شود، و قرار گرفتن توت فرنگی بعد از برداشت در جلو آفتاب و گرمای حدود 30 درجه سانتی گراد بیشترین صدمه را به توت فرنگی وارد می سازد
 نقش کنترل کیفی:
آیا می دانید که تولید کنندگان توت فرنگی باید مفهوم کنترل کیفی را از تولید در محل مزرعه تا تحویل به بازار د قیقاً رعایت کنند؟
کنترل کیفی در توت فرنگی شامل مراحلی است که از مزرعه شروع شده و تا عرضه محصول به بازار ادامه دارد. در مزعه باید محصول درجه یک با کیفیت بالا انتخاب شود و در مرحله برداشت و پس از آن نیز از هرگونه فشار وصدمه رساندن به توت فرنگی باید اجتناب کرد. هرگونه تاخیر در سرد کردن محصول، سرعت فساد پذیری میوه را چند برابر می کند، قرار گرفتن محصول در بسته بندی مناسب و حمل محصول در شرایط مطلوب نیز می تواند به کامل نمودن مسئله کنترل کیفی کمک نماید.
نقش عوامل بیماری زای قارچی:
عوامل بیماری زای قارچی ازنقش مهمی در آلودگی میوه های توت فرنگی به عهده دارند. مهم ترین قارچ آلوده کنند توت فرنگی کپک خاکستری می باشد ، کپک خاکستری از بدو تشکیل غنچه های گل می تواند وارد اندام اولیه تشکیل میوه شود و تا زمان رسیدگی میوه آنجا بماند و یا در زمان نرم شدن یا صدمه خوردن میوه وارد آن شده و در داخل یا روی میوه فعالیت تخریبی خود را آغاز نماید. این کپک ها در هنگام بارندگی وهوای مرطوب صدمه بیشتری وارد می سازند. این بیماری در هوای گرم فعالیت بهتری دارد و در دمای نزدیک صفر هم به فعالیت خود با شدت کمتری ادامه می دهد.
عامل بماری قارچی دیگری که در دماهای بالاتر صدمات بسیار جدی تری به توت فرنگی وارد می سازد ریزوپوس نام دارد که فعالیت این قارچ در دمای 5 درجه سانتی گراد محدود می شود. رعایت بهداشت در مزرعه ، جلوگیری ز تماس میوه با خاک مرطوب، اجتناب از آسیب دیدگی میوه ، درجه بندی وحذف میوه های آلوده وآسیب دیده ، کنترل دما ورطوبت نسبی و در شرایط ویژه استفاده از مقدار زیاد گاز کربنیک در هنگام حمل ونقل می تواند خراب شدن و یا شدت فساد میوه را کاهش دهد.
نقش آسیب دیدگی:
توت فرنگی به صدمات وآسیب دیدگی های جدی در مراحل برداشت و بسته بندی بسیار حساس است. بسیاری از تولید کنندگان و به خصوص برداشت کنندگان میوه، از اهمیت این صدمه به ظاهر ساده آگاه نیستند و نمی دانند که یک عمل مکانیکی ساده در یک دوره زمانی چند ساعته چه بسا که شرایط بسیار بدی را برای شروع فعالیت های تخریبی و گندرویی روی میوه مهیا می کند.
توت فرنگی همچنین در اثر استفاده از جعبه های نا مناسب ، پرکردن بیش از حد جعبه ها ، تماس لبه های تیز جعبه با میوه به دلیل فشار و نیز در زمان انتقال دچار صدمات فراوانی می گردد. در انتخاب جعبه و انتخاب وسیله حمل ونقل مناسب می تواند از بروز نرمی و له شدگی و به دنبال آن شروع فعالیت کپک خاکستری جلوگیری نماید.
نقش میزان رطوبت و کاهش آب میوه:
توت فرنگی در زمان رسیدگی پر آب می باشد که این مسئله به شادابی ظاهر و طراوت و بازار پسندی میوه بسیار کمک می کند.
تاخیر در برداشت و نگهداری توت فرنگی در فضای گرم و دور از محیط انباری سرد ، منجر به از دست دادن آب میوه شده و با از دست دادن آب ، ظاهر میوه پلاسیده و از میزان بازار پسندی آن به شدت کاسته می شود.
برداشت به موقع محصول، سرد کردن سریع، کاهش دمای میوه و افزایش رطوبت نسبی انبار تا سطح 90 و95 درصد، می تواند شادابی میوه را در زمان نگهداری حفظ کرده و از پلاسیدگی و آلوده شدن آن جلوگیری نماید.
 

 

نقش برداشت و درجه بندی توت فرنگی:
توت فرنگی را در زمان برداشت همراه کاسبرگ آن برداشت می کنند ، کاسبرگ مانند محافظی در میزان ماندگاری توت فرنگی نقش مثبت ایفا می کند.معمولاً دم میوه را با چخش آن در بین انگشت شصت و اشاره ، بدون آن که به میوه صدمه ای برسد قطع می کنند. میوه را بایستی به آرامی در جعبه قرار دارد، در حین برداشت میوه های رسیده ای که 75 درصد سطح آنها رنگ گرفته است برداشت می شوند. در این زمان معمولاً میوه هایی را که از لحاظ شکل و رنگ و اندازه یکنواخت هستند، در جعبه ها می چینند و میوه های صدمه دیده و آلوده را حذف می کنند. برداشت کنندگان باید در هنگام برداشت از صدمه رساندن و لگد کردن بوته و میوه ها خود داری کنند ، تا کیفیت برداشت میوه در چین بعدی حفظ گردد.
درجه بندی توت فرنگی:
مجموعه عملیات درجه بندی توت فرنگی شامل : تمیز کردن ، جداسازی میوه های صدمه دیده و معیوب، جداسازی بر مبنای فاکتور های کیفیتی مانند: سالم بودن، ریزی ودرشتی، میزان رسیدگی ورنگ گرفتگی انجام می پذیرد. گاهی درجه بندی می تواند بر مبنای صنایع مصرف کننده این محصول باشد، که در این صورت میوه های بدون کاسبرگ ریز یا درشت انتخاب خواهند شد ، این عملیات قبل از بسته بندی انجام می پذیرد.
بسته بندی توت فرنگی:
اگر بسته بندی توت فرنگی درظرف های کوچک انجام شود ، کار درجه بندی پیشاپیش باید انجام گرفته و سپس روانه سردخانه گردد، ولی اگر محصول به صورت فله و توسط تونل سرد کننده در بنامه سرد کردن قرار دارد، بهتر است که درجه بندی تئت فرنگی به بعد از سرد کردن اولیه موکول گردد.
از بسته بندی محصول چه انتظاری داریم؟
1.    حفاظت و نگهداری محتویات بسته
2.    تسهیل و تسریع در جابجایی محصول
3.    تبلیغ ارزش غذایی محصول و محل تولید روی بسته
4.    رعایت سفارشات مشتری و حجم میوه مورد نظر
5.    جذابیت وبهداشت بسته بندی
6.    قابلیت تهویه محصول
7.    رعایت مسائل زسیت محیطی
بنابراین می توان گفت : نصف ارزش محصول به نحوه بسته بندی آن است. در بسته بندی توت فرنگی به عنوان یک میوه ظریف و آسیب پذیر ، انتظار این است که در داخل بسته بندی سلامت وبهداشت توت فرنگی حفظ شده و تهویه مناسب صورت گیرد ، همچنین میوه ها روی هم فشار نیاورده و بسته بندی ها نیز طوری باشد که فشاری بر روی یکدیگر نداشته باشند. معمولاً در مصارف تازه خوری از بسته بندی های کوچک یک کیلوئی و کمتر استفاده کرده و در برنامه مصارف فرآوری میوه در گارگاه صنایع تبدیلی از بسته بندیهای 5تا 6 کیلوئی استفاده می گردد.

اهمیت سرد کردن اولیه:
با وجودی که مکرراً توصیه می شود که تولیدکنندگان توت فرنگی میوه را در ساعت خنک روز برداشت کنند ، اما صاحبان مزارع به ناچار و تحت تاثیر مسائل کارگری غالباً نمی توانند این موضوع را رعایت کنند. بنابراین میوه اغلب در ساعتی برداشت می شود که با درجه حرارت گرم محیط هم دما شده و به دلیل شدت بالای تنفس در توت فرنگی ، محصول از همان ساعت اولیه دچار مشکل و شروع فعالیتهای متابولیکی زیان آور می گردد، ناچاراً استفاده از انبارهای تخصصی سرد کننده محصول امری اجتناب ناپذیر جلوه می کند.
سرد کردن سزیع محصول توت فرنگی بلافاصله بعد از برداشت ، عملیاتی مستقل از مسئله نگهداری در سرد خانه است. سالن های سرد کردن اولیه محصول به وسائل وتجهیزات ویژه ای نیاز دارند، برای بالا بردن قابلیتهای نگهداری محصولات فسادپذیر مانند توت فرنگی و تمشک انجام عملیات سرد کردن اولیه قبل از حمل ونقل ونگهداری در سرد خانه یا عرضه محصول به بازار مصرف ، از ضروریات می باشد. در این روش از آب سرد ، یخ و هوای سرد و تبخیر سطحی در خلا استفاده می کنند ، مناسبترین روش، استفاده از جریان هوای سرد به طور سریع می باشد. در جریان سریع هوای سرد سرعت انتقال حرارت از محصول زیاد بوده و سرعت سرد کردن بالا می رود در ضمن هوای سرد فشار لازم برای نفوذ در بسته ها و جعبه ها دارا بوده و سطح تماس مناسبی نیز با میوه ها خواهد دشت.
شرایط انبارهای سردخانه ای توت فرنگی:
انبار سرد به مکانی گفته می شود که درجه حرارت آن بالاتر از نقطه انجماد محصول انباری باشد ، این درجه حرارت معمولاً از منفی 2 تا مثبت 16 درجه سانتی گراد متغیر است. استفاده از انبارهای سرد مناسب ترین روش نگهداری میوه محسوب می شود ، در این روش طعم و بافت ارزش تغذیه ای و سایر خصوصیات محصول نسبت به سایر روشهای نگهداری از جمله انجماد، خشک کردن ، نگهداری به وسیله مواد شیمیایی و نگهدارنده، کمتر تغیر می نماید. اصول واساس کار انبارهای سرد بر این استوار است که با سرد کردن محصول در حد نقطه انجماد در زمان نگهداری، هرگونه فساد میکروبی، شیمیائی وفیزیکی کاملاً کند شده وقدرت انبارمانی میوه بالا می رود.
حداکثر زمان نگهداری مفید برای توت فرنگی یک تا دوهفته در دمای حدود مثبت دو درجه و رطوبت نسبی 90 درصد می باشد، باید متوجه بود که استفاده از دماهای پائین تر موجب از بین رفتن کیفیت و انجماد توت فرنگی می شود. در رطوبت پایین، محصول آب خود را از دست داده و پلاسیده وپژمرده می شود وآب موجود در توت فرنگی به صورت بخار از لایه های میانی سلول خارج شده و تبخیر می گردد، وچون توت فرنگی توان کافی برای جلوگیری از تعرق را ندارد لذا آب از قسمتهای پر آب آن به صورت بخار خارج می شود. د.ره نگهداری مفید محصول در سرد خانه بستگی به عوامل وشرایط مختلف نظیر شدت تنفس، میزان رطوبت نسبی، درجه حرارت انبار، میزان آسیب مکانیکی وارد شده به میوه ومیزان خلوص هوا و نور دارد.
مدیریت کنترل و کاهش ضایعات توت فرنگی:
به طور کلی در یک برنامه ریزی سیستمیک و کامل برای کاهش ضایعات توت فرنگی باید تمام موارد را رعایت نمود. در این برنامه ریزی ابتدا کارهایی را که قبل از برداشت توت فرنگی می توان انجام داد ، مطابق برنامه زمان بندی در دستور کار قرار داده و تیمارهای پیش از برداشت را می توان از زمان نگهداری محصول در مزرعه در نظر گرفت:
1.    باید از زمان صحیح برداشت مطمئن بود ، ساعات خنک روز و اول صبح بهترین اوقات است.
2.    برداشت صحیح توت فرنگی نکته بسیار مهمی است ، در زمان برداشت باید سلامت گل آذین ( مجموعه گل ها) را بعد از برداشت تکه حبه ها در نظر داشت و در وهله دوم در هنگام برداشت از فشار دادن میوه خودداری نمود. در وهله سوم همراه بودن کاسبرگ نکته مهمی است و در نهایت مراقبت از سایر بوته ها در میزان عملکرد و کیفیت آن حائز اهمیت است.
3.    می توان در برنامه ریزی صحیح برای تغذیه گیاه به مسائل کیفی بعد آن بعد از برداشت توجه بیشتری نمود ، می دانیم که استفاده از کودهای پتاسه می تواند در کیفیت و مزه توت فرنگی تاثیر مثبتی داشته باشد ، همچنین استفاده از ترکیبات کلسیمی در استحکام بافت میوه بسیار نقش بالائی دارند، به همین منظور استفاده از سولفات کلسیم در کشت های توت فرنگی رایج است. در سالهای اخیر آزمایشاتی بر روی تاثیر کلرید کلسیم بر روی برگ ومیوه انجام گرفته که نتایج کار تاثیر مثبت کلرید کلسیم را روی میزان ماندگاری توت فرنگی نشان داده و از رشد کپک خاکستری هم جلوگیری نموده ولی روی مزه میوه تاثیر منفی داشته است، میزان مصرف محلول کلرید کلسیم در یک هکتار مزرعه توت فرنگی 20 کیلوگرم در هر نوبت می باشد.
4.    می توان قبل از برداشت توت فرنگی از ترکیبات قارچ کش استفاده نمود، این ترکیبات باید دارای دوره سمیت کوتاه باشند تا اثر سمیت آنها قبا از مصرف کاملاً از بین رفته باشد.یکی از افتخارات محصول توت فرنگی در استان کردستان ارگانیک بودن آن است ، بنابراین تا جایی که امکان داشته باشد باید از مصرف این سموم خودداری کرد ، سموم قارچ کش که تا کنون مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از: متامکسان ، ایپدودین و کاپ تانول که هفته ای یک بار در زمان گلدهی و تکامل میوه مورد استفاده قرار می گیرند.
5.    در هنگام بسته بندی توت فرنگی باید از هرگونه صدمه رساندن و فشار دادن میوه جداً خودداری گردد، متعاقب هرنوع صدمه وآسیبی فعالیتهای متابولیکی افزایش پیدا کرده و حمله عوامل بیماری زا از همان نقطه شروع می گردد. پس از برداشت توت فرنگی می توان با انجام دادن یک سری کارها میزان ضایعات توت فرنگی را کاهش داد. این موارد عبارتند از:
•    دادن سرما اولیه به توت فرنگی از نکات کلیدی در نگهداری آن است قبلاً بیان نمودیم که توت فرنگی در زمان برداشت هم دمای محیط است و سرعت تنفس آن هم بسیار بالاست ، دمای هوا می تواند سرعت فعالیتهای آنزیمی و تنفس را بالا ببرد که هردو در جهت تخریب ساختمان و بافت توت فرنگی عمل می کنند، بنابراین سرد کردن اولیه می تواند در مدت کوتاهی این نعالیت ها را بسیار کند نماید.برای دادن سرمای اولیه در یک روش از اتاق های مخصوص تحت خلا وپاشش آب استفاده می شود ، در این روش در اثر تبخیر آب گرمای محصول گرفته می شود . در روش دیگر محصول را در معرض هوای سرد و پرفشار سیستم های خنک کننده قرار می دهند. همچنین در روش دیگری ازآب سرد استفاده می کنند ، که در این روش به علت تغیر در کیفیت ظاهری حبه ها بسیار مورد استفاده نیست.
•    بعضی از کارگاه های فرآوری برای نگهداری طولانی مدت توت فرنگی آن را منجمد کرده و در سرد خانه های زیر صفر نگهداری می کنند ، توت فرنگی یعد از منجمد شدن مانند سایر میوه ها قابلیت تازه خوری را نخواهد داشت.
•    در بعضی از انواع بسته بندی که در آنها از پوشش های نازک ،پلی وینیل کلراید استفاده می شود از کاهش وزن و از دست رفتن آب میوه جلوگیری شده و کیفیت میوه حفظ می گردد ، پوشش های نازک پی وی سی دارای خاصیت کشش پذیری مناسب و نفوذ پذیری قابل کنترل هستد ، این پوشش ها باعث افزایش دی اکسید کربن شده و در زیر آن میزان اکسیژن پائین می یابد و این امر در کاهش تنفس توت فرنگی نقش داشته و دوام آن را افزایش می دهد.
•    برای نگهداری توت فرنگی می توان از انبارهایی که هوای آنها قابل کنترل است نیز استفاده نمود. توت فرنگی از میوه هایی است که مقدار بالای دی اکسید کربن را به راحتی تحمل می کند برعکس کاهش اکسیژن باعث بد طعمی و بد مزگی میوه می شود.
6.    ازبهترین روش های مبارزه با عوامل زنده آلوده کننده استفاده از روشهای بیولوژیکی است در حال حاضر یک ترکیب استخراج شده از قارچ بنام پیرول نیترین به عنوان یک ماده ضد قارچ در افزایش عمر انبار داری توت فرنگی استفاده می شود.
7.    تکنیک دیگری که امروزه در ضد عفونی کردن مواد غذایی و میوه وسبزی از جایگاه مناسبی برخوردار است استفاده از پرتو تابی اشعه گاما در روی ترکیبات دیواره میوه هاست.
8.    روش بسیار مناسبی که برای نگهداری میوه توت فرنگی مرسوم گردیده استفاده از ترکیبات فرار عصاره توت فرنگی است. اخیراً ثابت گردیده که ترکیبات معطر استخراج شده از عصاره توت فرنگی می توانند در کنترل فساد قارچی میوه بعد از برداشت موثر باشد.
9.    از مهمترین و کارسازترین روشهای کاهش ضایعات توت فرنگی در سطح دنیا توجه به صفت سفتی بافت توت فرنگی در بنامه اصلاح نبات است. خوشبختانه امروزه محققان این محصول ارقام بسیار مناسبی با درجه سفتی بالا را به بازار عرضه نموده اند که از جمله این ارقام می توان به رقم سلوا، کامراسو و مرک اشاره نمود. این ارقام در بسته بندی و حمل ونقل و ماندگاری بیشتر نتایج قابل قبولی را از خود نشلن داده اند.

 

(خبر :( یکشنبه ۱۱ تیر ۱۳۹۱ ) با ابداع بسته بندی جدید نانویی محققان ایرانی، عمر توت فرنگی را سه برابر کردند- ایسنا

 

 

محققان گروه اقتصاد و تکنولوژی نانوذرات جهاد دانشگاهی واحد تربیت مدرس موفق شدند با همکاری یک شرکت نانوفناوری با به کارگیری فناوری نانو در بسته بندی محصول توت فرنگی، ماندگاری این محصول را تا سه برابر افزایش دهند.

زهرا ذاکری، مدیر طرح با اعلام این مطلب به خبرنگار فناوری ایسنا افزود: با توجه به این که مهم ترین مشکل توت فرنگی کاران استان گلستان مدت کوتاه ماندگاری محصول است، تولید بسته بندی مناسب که بتواند میزان ماندگاری را افزایش دهد، تاثیر قابل توجهی بر افزایش توان قیمت گذاری کشاورزان، کاهش قدرت واسطه های محصولات کشاورزی، بهبود توزیع درآمد، کاهش فقر و سایر شاخص‌های اقتصادی-رفاهی کشاورزان دارد. به عنوان نمونه کشاورزان استان گلستان برای هر کیلو محصول توت فرنگی در سال 91 به طور متوسط دو هزار تومان دریافت کردند. در صورتی که میانگین قیمت در تهران حداقل شش هزار تومان به ازای هر کیلو بوده است.

ماندگاری بیشتر محصول این امکان را به کشاورزان می دهد که محصول خود را در استان های دیگر به فروش برسانند و اگر فقط بتوانند 50 درصد از شکاف قیمتی موجود را به خود اختصاص دهند درآمدشان حدود 140 درصد افزایش می یابد.

وی خاطرنشان کرد: بسته بندی های جدید از نظر شکل ظاهری شفاف بوده و تفاوت زیادی با ظروف معمول ندارد، لذا کشاورزان به راحتی می توانند از آن استفاده کنند. در این نوع بسته بندی ذرات نانو به صورت یک شبکه درآمده و به صورت یک سد در مقابل نفوذ هوا و آلودگی ها عمل می کنند.

ذاکری، تصریح کرد: بسته بندی تهیه شده کاملاً با محیط زیست سازگار بوده و هیچ گونه آلودگی زیست محیطی را به دنبال نخواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: این تحقیق کاربردی برای سایر محصولات کشاورزی نیز در حال انجام است. )

 

 

منابع :

بوستان 

http://www.bostane.ir/post/216

 

pkyco.com - agri-es.ir - bostane.ir - isna.ir

1.    تفصلی، عنایت الله ، 1380، نشریه ترویجی شماره 16 کشت توت فرنگی ، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه شیراز
2.    دانش پژوه، محمد علی ، 1380، بررسی وکشت توت فرنگی ، انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد
3.    رادنیا، حسین،  1379، کمبود مواد غذایی در نباتات زراعی ، انتشارات سازمان جهاد کشاورزی
4.    سالار دینی ، علی اکبر و مسعود مجتهدی، 1382، اصول تغذیه گیاه، مرکز نشر دانشگاهی
5.    شرافتیان ، داریوش، 1382، آماده سازی توت فرنگی برای مصارف تازه خوری، انتشارات خانیران
6.    کرمی ، فرهاد، 1384، روشهای کاهش ضایعات توا فرنگی ، انتشارت تهران

کاشت داشت وبرداشت کیوی

 

 

مقدمه

 

گیاهی است متعلق به خانواده Actinidiacea، وبانام  علمیActinidadeliciosaاست این گیاه از   شاخه گیاهان گلدار،رده نهاندانگان،وزیررده دولپه ایها،فوق راسته Dilleniidaeراسته  Ericales وجنس یاژانرActinidiaمی باشدو دارای 20 گونه مختلف است . درحدود10گونه آن از لحاظ تجارتی دارایاهمیت جهانی است ، که 7 گونه  آن به عنوان «پیچهای زینتی»وسه گونه دیگرشامل Actinidia arguta,Actinidia kolomickta,Actinidiachinensis جهتتولیدمیوه مورداستفاده قرار می گیرند.

 

از بین سه گونه مذکور گونه Actinidia chinensis به دلیل مرغوبیت میوه وصادراتی بودن آن از اهمیت اقتصادی برخوردا راست و میوه آن به نام های

Lohang gooseberry,sheep foach,Monki peach,kiwifruit,Chinese gooseberry ,kiwi berry,yang tao, شهرت یافته است معمول ترین نام  آن درجهان

kiwiیا chinese gooseberry می باشد.

 

شرایط وعوامل محیطی

واکنش درخت کیوی به عوامل محیطی به دلیل چندساله بودن ونحوه رشدوباروری آنها،همانندتمامی درختان میوه،تاحدودی باسایرگیاهان متفاوت است.ازآن جایی که درختان کیوی پس از چندسال حجم زیادی ازمحیط اطراف خودرااشغال می کنند،بایدبافاصله نسبتا زیادی ازیکدیگرکشت شوند.تغییردادن عوامل تشکیل دهنده محیط رشدومناسب کردن آنهابرای گیاهان کاشته شده اغلب اگرغیرممکن نباشد،بسیاردشواراست،درنتیجه بایدکوشش شودتامحیط کشت این گیاه ازبدوامرمناسب باشد.

مهمترین عوامل محیطی که نحوه رشد ومیزان محصول یک درخت راتعیین میکنند عبارتنداز:حرارت ،نور،موقعیت محل،خاک وآب. 

مجموعه عوامل عرض جغرافیایی،ارتفاع ازسطح دریاومقدارشیب زمین،موقعیت محل رامشخص میکند.اثراین عوامل دردرجه اول بر روی مقدارحرارت محیط .دردرجه دوم  بر روی شدت نور است .بدین ترتیب که هرچه عرض جغرافیایی بیشتر باشد، چون نورخورشید با زاویه کمتری به سطح زمین میتابد ، میزان حرارت محیط  و شدت نوری که درد سترس گیاهان قرار می گیرد،کمتر میشود .شیب زمین بر حسب جهت آن می تواند بر دما اثر مثبت و یا منفی داشته باشد درنیمکره شمالی شیبهای روبه جنوب حداکثرمقدارنورخورشیدرادریافت می دارند.این گونه اراضی دربهارزودترگرم می شوند،درتابستان گرمتروخشک ترندودرپاییزدیرترسرد می گردند.شیبهای روبه شمال درست برعکس شیبهای روبه جنوب عمل می کنند.شیبهای روبه شرق و یا غرب حد واسط شیبهای روبه شمال روبه جنوب هستندبرای کشت نهال کیوی منابع مختلف،شیب روبه جنوب راتوصیه کرده اند. 

 

این گیاه برای رشد به 240- 225 روز دورة رشدی بدون یخبندان نیاز دارد. این درختان درفصل تابستان تا دمای 40 درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌نمایند. درجه حرارت اپتیمم برای رشد این گیاه در دورة رشد ماکزیمم، 24 درجة سانتی‌گراد می‌باشد. دمای کمتر از 1- درجة سانتی‌گراد در فصل بهار باعث از بین رفتن برگهای جوان، میوه‌‌ها و شاخه‌‌های جدید می‌شود. دمای کمتر از 5/2- درجه سانتی‌گراد در آبان‌ماه باعث صدمه به تنة گیاهان جوان و برگها می‌شود.
حداقل دمایی که گیاه بالغ رقم هایوارد کیوی می‌تواند تحمل کند 9- تا 12- درجة سانتی‌گراد می‌باشد . دمای پائین‌تر از 12- درجة سانتی‌گراد در فصل زمستان درختان جوان را از بین برده و تا حدودی به درختان بالغ صدمه می‌زند. رطوبت مناسب هوا حدود 80-70 درصد می‌باشد.

 

فقط مناطقی با حداقل باد، مناسب کشت کیوی می‌باشد زیرا شاخه‌های این درختان به آسانی در اثر باد شکسته شده، میوه‌ها آسیب دیده و رشد گیاه کم می‌شود. وزش بادهای ساحلی با سرعت 24-8 کیلومتر در ساعت و بادهای بهاره و پاییزه با سرعت 80- 24 کیلومتر در ساعت باعث شکستن شاخه‌ها، کاهش رشد وعملکرد می‌شود.

 

نکته: باتوجه به اینکه هرساله ما شاهد خسارت های زیاد بابت بادهای موسمی بهاره  علی الخصوص باغ های احداث شده نزدیک ساحل  دریا باشکستن شاخه های جوان هستیم ازآنجایی که شاخه های بهاره تاثیر زیادی بر باروری درختان  کیوی درسال بعددارد لذا حفاظت ازشاخه های بهاره اهمیت زیادی دارد.بستن شاخه های بهاره به سیم داربست ،کوتاه یا هرس اخه های بالای یک مترو زدن بادشکن اطراف باغ  می تواند مناسب باشد. 

 

 این گیاه در خاک‌های عمیق آبرفتی بهترین رشد را دارد. در خاک‌های لومی و سیلتی‌لوم بهتر از خاک‌های شنی‌لوم رشد می‌کند. خاک مناسب کشت این گیاه بایستی سبک و غنی از مواد آلی و دارای زهکشی مناسب بوده و عمق کافی داشته باشد. بدلیل حساسیت این گیاه به شوری بویژه نمک‌های بر و سدیم، آب آبیاری بایستی حداقل شوری را داشته باشد. کلرید، بیکربنات،‌ بر و سدیم ‌بیشترین خسارت را به این گیاه وارد می‌آورند.

 

phاپتیمم برای رشد کیوی 5/6 – 5/5 می‌باشد. حدود 1500 میلی متر باران در سال با پراکنش مناسب برای رفع نیاز آبی آن کافی است. در مناطقی با تابستان‌های گرم تا 45 درجةسانتی‌گراد در صورتی که مقدار کافی آبیاری صورت گیرد (93- 74 مترمکعب در هکتار در روز) می‌توان به کشت آن اقدام کرد. در دمای 32 درجة سانتی‌گراد در تابستان به 55 مترمکعب در هر هکتار آب در روز نیاز دارد

 

ارقام مهم:
در ایران بیش از 95% باغات کیوی با استفاده از رقم هایوارد ، بدلیل ویژگی‌هایی نظیر درشتی و یکنواختی میوه، بازار پسندی و خاصیت خوب انبارداری، کشت شده است. و برای گرده افشانی از دو رقم نر توموری و ماتوا استفاده می‌شود که زمان گلدهی رقم توموری با رقم ماده هایوارد همپوشانی بیشتری دارد. بطور معمول حدود 10 درصد باغ برای درختان نر در نظر گرفته می‌شود. نسبت پایه نر به ماده 1 به 9  است و بهتر است پراکندگی پایه‌های نر در باغ طوری باشد که در تمام ردیف‌ها پایه نر وجود داشته باشد 

 

ارقام تجارتی مهم کیوی ماده عبارتند از : آبوت ، آلیسون ، برونو ، هایوارد ، مونتی و ارقام نر ماتوا و توموری

 

تکثیر وتولیدنهال 

کیوی را میتوان به چهارروش تکثیر کردکه عبارتند: 

1-تکثیرازطریق بذر

2-ثکثیر ازطریق قلمه که باتوجه به نوع واریته موردنظر،میتوان چهارنوع قلمه انتخاب نمود 

الف:قلمه چوبی یاخشبی 

 ب:قلمه های نیمه خشبی 

 ج:قلمه های علفی 

د:قلمه های ریشه ای 

3-تکثیر ازطریق کشت بافت

4-تکثیرازطریق پیوند

الف:پیوند جوانه(پیوند شکمی وپیوندوصله ای)

ب:پیوند شاخه(پیوند زبانه یا انگلیسی،پیوندپوستی وپیوند اسکنه ای) 

 

تکثیر

 

بیش از 99 درصد کشت کیوی دنیا اختصاص به رقم هایوارد دارد که به جهت سهل بودن ریشه‌زایی، درمازندران به روش قلمه ودرگیلان تولید نهال های اصلاح شده به روش پیوند اسکنه می‌باشد. 

ازدیاد به روش قلمه:

 روش تکثیر  مستقیم : در این روش مهم ترین نکته ، انتخاب  پایه  مادری مناسب و  سالم  از نظر فنوتیپ و  ژنوتیپ در باغ  می باشد  ( رقم هایوارد ) قلمه هایی که از رشد رویشی شاخه های یکساله بدست آمده اند  به طول 15-10 سانتی متر و به قطر 7- 1 سانتیمتردارای سه جوانه تهیه می کنیم، زمان مناسب قلمه گیری از نیمه دوم دی ماه تا نیمه دوم بهمن ماه می باشد

 

عملیات قلمه گیری:

1-قیچی باید کاملاً تیز باشد تا باعث له شدن بافتهای قلمه نگردد

 

 

2-محل فوقانی قلمه شیب مناسب داشته و با چسب پیوند پوشیده گردد
3-محل تحتانی قلمه ها با قارچ کش تیوفانات متیل به نسبت 5-2 در هزار و بنومیل به نسبت 1 در هزار ضدعفونی گردد.

 

روشهای ریشه دار کردن قلمه:                                   

الف:گلخانه گرم: در روش اول دمای گلخانه 22- 18 درجه سانتی گراد می باشد، بستر کشتی که قبلاً‌ آماده  گردیده است با قارچکش بنومیل ضدعفونی کرده و به کاشت قلمه های تهیه شده اقدام می نماییم. زمان کاشت قلمه اواخر دی ماه تا اوایل اسفندماه می باشد و در طول مدت 60- 45 روز ریشه دار شده و آماده انتقال به گلدان شماره 17 یا نایلکس های پلاستیکی به ابعاد 20×10×10 سانتی متر می باشد.

 

 ب:گلخانه معتدل:عملیات کاشت قلمه، مشابه روش گلخانه گرم بوده اما دمای آن 12- 8 درجه سانتی گراد و قلمه ها تا اواخر اردیبهشت ماه ریشه دار شده و قابل انتقال به گلدان یا بستر کاشت می باشند و زمان مناسب انتقال قلمه به گلدان از اواخر دی ماه تا اواخر بهمن ماه می باشد. 

 

 ازدیاد به روش پیوند

   

 

1-استخراج بذر از میوه وکاشت آن درخزانه(تولیدپایه) میوه کاملاً رسیده و قند آن تکمیل شده باشد با این منظور بهتر است میوه های برداشت شده را در دمای بالای 12 درجه سانتیگراد قرار داده تا نرم شده و بذر کاملاً‌ از گوشت جدا گردد دراین زمان عملیات بذرگیری شروع می شود و میوه های نرم شده را روی سطح چوبی مالش داده تا له شود سپس باقیمانده را با مقداری ماسه بادی مخلوط کرده تا ماده ژلاتینی چسبیده به بذر نیز از آن خارج گردد و بذر حاصله را با آب شیرین شستشو داده و با قارچکشهای کاربندازیم یا ویتاواکس ضدعفونی می نماییم. بذری را که از این روش به دست می آید به دو طریق می توان جوانه دار کرد.

 

 2-آماده سازی بستر

 

 

    الف : روش گلخانه گرم : دمای این گلخانه بین 22-18 درجه سانتیگراد می باشد از اوایل دی ماه بذرهای موردنظر درکرتهایی که از قبل با بستر مناسب   ( ماسه 1/3 + خاک هوموس3/1+تفاله چای یاخاک برگ3/1) به ژرفای 10-15سانتیمترتهیه گردیده است به صورت نواری یا ردیفی با فاصله ردیف 10 سانتی متر بذرپاشی می نماییم ، جهت یکنواختی بذرپاشی بهتر است سطح بستر رابایک غلتک مسطح وهموارکرد و بذرها رابا مقداری ماسه مخلوط و سپس بذرپاشی گردد. بعد از اتمام بذرپاشی مقدار2/0تا5/0سانتی متر خاک هوموسی3/1،خاک برگ3/1وماسه بادی3/1 را ترکیب کرده روی بذرهامی ریزیم (بطوری که بعداز آبیاری بذر ها نمایان نباشد) با آبیاری ملایم جهت چسبیدن بذر به بستر و خروج هوا از حفره ها عملیات بذرپاشی تمام می شود.                

 

 ب : روش گلخانه معتدل : این روش نیز کاملاً‌ مشابه روش قبلی است با این تفاوت که به علت کاهش دما در گلخانه که بین 10-8 درجه سانتی گراد است   

     

 

 3-انتقال به خزانه دوم (انتظار یا گلدان):

 

در روش گلخانه گرم نشای موردنظر پس از 45 روز یعنی دراواخر بهمن ماه قابل انتقال به  گلدان میباشدودر روش گلخانه معتدل زمان انتقال نشاء به گلدان در اواخر فروردین ماه امکان پذیر میباشد و عملیات پیوندزنی به نیمه دوم دی ماه برمی گردد.

 

انتقال نهال­های بذری کیوی پایه به خزانه دوم موجب می­ شود تا ریشه ­ها توسعه خوبی یافته و درهم پیچیدگی ریشه ­ها نیز به حداقل خود رسیده وجابجایی نهال ها پس از پیوند درهر زمانی امکان پذیرباشد.ترکیب خاکی برای کاشت نهال بذری پایه کیوی 3/1خاک هوموس،3/1ماسه،3/1کود دامی پوسیده  می باشد درصورتی که زمان کاشت نشا کیوی هواگرم باشد جهت جلوگیری از تاثیرمنفی شدت نورآفتاب بلافاصله بعداز کاشت برای10تا20روزبرروی خزانه توری گذاشته و آبیاری می شود.

 

نکته:یک هفته در میان محلول پاشی نهال ها انجام شود تانهال  قوی وقابل پیوندزدن داشته باشیم. 

 

پیوند

 

پیوند به روش اسکنه ای انجام می شود در این روش ممکن است پایه و پیوندک دارای قطر مساوی باشند و یا پیوندک نازکتر باشد . طول پیوندک باید درحدود 8تا10سانتیمتر بوده و حداقل یک جوانه داشته باشدو محل قطع پیوندک کنار جوانه باشد. پیوندک در هنگام استراحت گیاه از شاخه یکساله گرفته می شود.روش کار بدین ترتیب است که سرپایه راقطع کرده،درامتدادقطرسطح برش یک شکاف عمودی به طول 5سانتیمترایجادمی کنندو دو پیوندک را که ته آنها به شکل گوه ای است بریده شده است در دو طرف آن قرار می دهند. به طوری که لایه های زاینده پایه وپیوندک بر روی هم قرارگیرند

 

 دراین روش محل اتصال پیوندک به پایه بانوار چسب وپلاستیک پیوندزنی بسته تااز نفوذهوا و رطوبت جلوگیری شود ونوک پیوندک برروی نوار آن باید با چسب پیوندپوشانیده شود تا ازنفوذ آفات وبیماری به پایه وپیوندک جلوگیری شودهمچنین رطوبت خودرا ازدست ندهند.

 

نحوه احداث باغ کیوی

 

 

خاک محلی است که کیوی ریشه های خودرادرآن می گستراندلذاخیلی مهم بوده وبایدموردتوجه قرارگیردتابهترین ترکیب بدست آید.بنابراین بهترین خاک برای پرورش کیوی خاک شنی هوموس دار است این مخلوط یعنی خاک سبک شنی(50%کود پوسیده دامی و50%ماسه دریا)مناسب ترین ترکیب می باشد

 

کاشت کیوی

 

1-طراحی باغ کیوی:درطراحی باغ کیوی فاصله نهال ها را4متروردیف هارا 5مترویا فاصله ردیف ونهال ها را4*4متردرنظر میگیرند(4در4)و(5در5)وبعضا(5/3*5/4)بستگی به مساحت زمین نیزدارد.

 

 

2-آماده سازی محل کشت نهال کیوی : بهترین خاک برای کاشت کیوی شنی هوموس دار یامخلوط ماسه بادی وکوددامی پوسیده شده است. زمین اصلی را شخم سپس روتیواتور زده روتیواتور یادیسک خورد کرده درصورتی که زمین ما خاک آن سبک باشد چاله های به قطر120تا150سانتی متر با عمق 50سانتی متر خاک برداری شده سپس خاک برداشته شده به اندازه %50آن کوددامی ومقداری خاک هوموسی یا خاک برگ اضافه می کنیم  سپس ضمن اینکه چاله ی خاک برداری شده راپر می کنیم به ارتفاع  40سانتی مترازسطح زمین  خاک می ریزیم به طوری که سطح پشته صاف باشد درصورتی که زمین ما دارای خاک نیمه سنگین باشدچاله ای به قطر120*150سانتی متر خاک برداری کرده وبه خاک خروجی %50ماسه وکوددامی اضافه کرده ضمن اینکه چاله خاک برداری شده راپر می کنیم تا ارتفاع 70سانتی متر ازسطح زمین خاک آماده شده را می ریزیم وپس از صاف کردن پشته نهال را می کاریم. درصورتی که زمین های ما پست ودارای خاک های سنگین باشندزدن زهکش بین ردیف های کیوی الزامی می باشد

 

 

3-زمان کاشت کیوی:بهترین زمان کاشت کیوی ماههای شهریور ومهرماه(بهترین موقع)ویا اسفندوفروردین می باشد

 

 

4-نحوه کاشت نهال نر وماده کیوی: یک پایه نربرای نه پایه ماده به شرط آنکه پایه های نروماده همزمان شکوفه دهندکافی است.

 

 

نسبت پایه نر به ماده:

 

 

 

توجه:درتلقیح بروش دستی هر گل نر برای 5 گل ماده مناسب است.

مدت پولن پذیری گل های ماده7-9روزوقدرت گرده دهی گل های نر2-3روزاست.

عملیات داشت کیوی

این مرحله ازمهمترین مراحل رشدکیوی به شمارمی رودکه عبارتنداز:آبیاری،کوددهی،سله شکنی،خاک دهی پای نهال،مبارزه باآفات وبیماری هاو...

 

دربخش تغذیه وآفات وبیماری ها مفصل بحث خواهدشد

 

روش های آبیاری کیوی

1-بارانی(پمپ،لوله های اصلی،انشعابات فرعی،فواره)

2-میکروجت

3-قطره ای(پمپ،لوله های پلاستیکی قطرکم،سرلانس یاقطره چکان

کود وتغذیه کیوی:

کیوی گیاه پرتوقع است.

*نحوه بدست آوردن مقداردقیق غلظت کود یامحلول غذایی:   

 

FC=K*Fr/Tr, Id=100idn/Tr*EU

 

FC= غلظت کوددرآب برحسب قسمت درمیلیون(PPM)

       

   =ضریب ثابت برابر100k

 

 Fr=مقدارکودمحلول برای هرنوبت آبیاری برحسب کیلوگرم درهکتار

 

Tr=نسبت زمان کوددادن به زمان آبیاری،درهربار8/0درنظرمیگیرند.

 

Id=مقدارناخالص آبیاری برحسب میلیمتر 

 

Idn=مقدارخالص آبیاری

 

Tr=ضریب تعرق

 

Eu=ضریب یکنواختی توزیع

 

مثال:اگر Idnمقدارخالص آبیاری20میلیمترباشدیعنی مقدار20000لیتردرهکتاردرهرنوبت و TRضریب تعرقدرآبیاری 0.8و EUضریب یکنواختی توزیع90%باشد.

 

Id=100idn/TR*En=100*20/0.8*90=24.7

 

اگربخواهیم برای هربارآبیاری3کیلوگرم کوددرهکتاررادرنظربگیریم محاسبهاینگونه است.

 

Id=K*Fr/TR.Id=3  /   0.8*24.7=15.2ppm

 

مقدارکودهای لازم درسال های مختلف برای آبیاری: توجه:اگربخواهیم دریک باغ کیوی مقدار100کیلوگرم کودرادرطی 100روزدراختیارگیاه قراردهیم وبرنامه آبیاری طوری باشدکه درهرقطعه هردوروزیکبارآبیاری شود.جمعاآن قطعه50باردرزمان کوددادن آبیاری می شودپس درهرمرتبه بایددولیتردرهکتاربرای هربارمحاسبه کنیم ودرفرمول های ذکرشده بالاقراردهیم.

 

نکته بسیارمهم دیگراین است که که نمی توان هرنوع کودمحلولی رابکاربرد.

کودی که برای آبیاری قطره ای درنظرگرفته می شودبایددارای مشخصات زیر باشد:

1-باعث ایجادرسوب روی سوراخ های قطره چکان هاوداخل لوله هانشود.

2-موادغذایی متشکله آن دارای نسبت مناسبی ازعناصرازت،فسفر،پتاسیم ومیکروالمنت باشد.                                                                           

3-phوکودمحلول بایدبه صورتی باشدکه تاحدودی ازسختی آب کاسته ومانع رسوب موادغذایی در داخل لوله ها وقطره چکان هاشود .

4-مواد تشکیل دهنده به صورتی باشند که به خوبی جذب خاک شده وحداکثرآن مورداستفاده گیاه قراربگیرد.

 

دردوسال اول مقدارکودی که به نهال داده می شود،بسیارمحدوداست سال اول مقدار30گرم ترکیبات اوره (14گرم ازت)برای هردومترمربع خاک اطراف نهال درنظرگرفته می شودواین عمل 3-4باردرماه های فروردین تامردادتکرارمی شود.سال دوم 120گرم اوره(55گرم ازت)در3-4مترمربع خاک اطراف آنهادراسفندماه پخش میگرددسپس درسه مرحله درهرمرحله 60گرم اوره (28گرم ازت)ازماه های فروردین تامردادتکرارمی شود.

 

سال سوم مقدار250کیلوگرم (115کیلوگرم ازت )برای هرهکتارباغ دراسفندماه درنظرگرفته می شود.سپس مقدار125کیلوگرم اوره(57کیلو گرم ازت)دراریبهشت ماه به باغ می دهند.درموقعی که خاک رطوبت نسبی دارد،فقط مصرف ترکیبات اوره کافی است ولی بایددقت نمودکه رطوبت خاک بیش ازحدلازم نباشد،زیرا دراین صورت ریشه ضایع شده ازبین می روند.موقع مصرف کودرابایدطوری انتخاب نمودکه پس از آن بارندگی باشدتاازت رادرخودحل کرده وبه ریشه برساند.

 

زمانی که نهال هابارورشدنداگرنتیجه آزمایش خاک وبرگ هردومساعدباشدمقدار170کیلوگرم کودازته درهکتارلازم است که115کیلوگرم آن دراسفندماه و55کیلوگرم آن دراردیبهشت به خاک داده می شود کودفسفره رانیزبه مقدار56کیلوگرم درهکتاردرماه بهمن واسفندبه خاک می دهند.

 

کود پتاسه:به مقدار150تا200کیلو گرم درهکتار2تا3مرحله دربین ماه های اسفند ومردادبه باغ داده میشود.کودرابایدسرتاسرباغ پخش نمودتاریشه بتوانددرتمامی محدوده انتشارخودآن راجذب نماید .

 

نکته:درمناطقی که هرس شدیدروی درخت انجام میگیرد،مقدارنیازگیاه به کودبیشترازگیاهانی است که هرس کمتری روی آنهاصورت گرفته است ومعمولاشاخه هارابه قیم هابسته وآنهارابه حال خودباقی می گذارندبخصوص کودپتاسه برای تولیدمیوه بسیارضروری است.

 

 کود کامل مایع(کلاته) مخصوص کیوی  

کود کامل مایع کیوی از جمله محصولاتی است که بیش از 90% تولید آن در باغات مازندران انجام می‌شود. درختی است که به سرما حساس بوده و از لحاظ نیاز به عناصر غذایی به ازت، پتاسیم، گوگرد، فسفر، و منزیم نیاز بالایی دارد.

 

 ازت: گلوگاه رشد گیاه بوده و کمبود آن به شدت رشد کیوی را کاهش می دهد. کمبود آن ابتدا در برگهای پیر و سپس در برگهای جوانتر دیده می شود زیادی ازت نیز رشد کیوی را کاهش می دهد که بصورت سوختگی بین برگها از حاشیه برگ شروع شده و به رگبرگهای میانی می رسد. از این رو رساندن میزان مناسب و مورد نیاز این عنصر به گیاه در تولید آن نقش فراوان دارد.

 

فسفر: با کمترین علائم ظاهری کمبود آن در کاهش رشد کیوی موثر می باشد کمبود آن باعث لاغر شدن ساقه‌ها و کوچک شدن برگها می‌شود و زیاد بودن فسفر درگیاه نیز باعث اختلال در جذب عناصری مانند روی می شود. 

 

پتاسیم: نخستین علامت کمبود آن کاهش رشد گیاه در دوران شکوفه دهی و جوانه زدن است. کمبود پتاسیم در کاهش کیفیت محصول تولیدی و پائین آمدن سلامت و شادابی گیاه و محصول تاثیر فراوان دارد، از علائم کمبود آن به پیچیدگی حاشیه برگها، تغییر رنگ برگ به قهو‌ه‌ای، سوختگی و نکروزه شدن برگها، ریزش برگها و کوچک شدن میوه‌ها می‌توان اشاره کرد. همچنین پوسیدگی شکوفه ها درکیوی تحت تاثیر کمبود پتاسم می‌باشد. کمبود پتاسیم به شدت عملکرد تولید میوه را کاهش داده ، تعداد، اندازه و کیفیت محصول را تحت تاثیر قرار می دهد. 

 

منزیم: کمبود منزیم به سلامت و شادابی گیاه لطمه شدیدی وارد می‌کند نکروزه شدن‌،تغییر شکل و رنگ شدید و حساسیت شدید گیاه به آفات و بیماریها از مشکلات کمبود منزیم برای کیوی می‌باشد. 

 

گوگرد: کمبود کوگرد نیز باعث کاهش شدید رشد گیاه و تولید است. عناصر ریز مغزی مانند اهن، روی، منگز، بور، مس و مولیبدن زمانی مطرح می شوند که گیا ه از نظر تغذیه عناصر پرمصرف به خوبی حمایت شود وبرای یک تولید خوب و با کیفیت و همراه با مصرف عناصر پر مصرف، عناصر کم مصرف تأثیر خود رانشان دهند. 

 

تأثیرعمومی عناصری مانند آهن، روی، مس و ... در کیوی بر کیفیت و عملکرد گیاه و محصول آن می باشد، کمبود آنها به کاهش رشد گیاه ، بروز علائم ظاهری در پایین آمدن کیفیت گیاه و محصول تولیدی ، کاهش مقاومت گیاه دربرابر آفتاب و .... دامن می‌زند. علائم کاهش این عناصر به صورت نکروزه شدن برگها ، تغییر رنگ برگها و کاهش رشد گیاه بروز می‌کند. که با یک فرمول صحیح و رساندن مواد غذایی با کود مایع هامون در زمان مناسب به گیاه به افزایش تولید، کیفیت و سلامت گیاه و محصول خود می‌رسیم. 

 

 

 میزان مصرف : 5/2 الی 5/3 لیتر کود را در 1000 لیتر آب حل کرده سپس محلول پاشی انجام شود . محلول فوق قابل جذب از طریق برگ و ریشه می باشد.

 

     N=14%  ,  P2O5=4%  ,  K2O=8%  ,  Zn=1000ppm  ,  Fe=1250ppm 

,  Mn=700ppm  ,  Mg=2000ppm  ,  B=300ppm  ,  Cu=200ppm 

, Mo=40ppm  

 

هرس کیوی

 

برای گل دهی بیشتربایددرخت کیوی راهرس کردکه هرس تابستانه وکندکننده های رشدسبب تحریک گیاه برای گلدهی بیشترمی شودتعدادگل درکیوی بسیارزیاداست ولی تعدادکمی ازآنها به میوه تبدیل می شودازعوامل آن عدم گرده افشانی،سقط جوانه گل،عدم تامین نیازسرمایی،متعادل نبودن نسبت بین برگ ومیوه می باشد.شایدمهمترین مسئله درپرورش کیوی گرده افشانی گل های آن باشدچراکه رابطه مستقیم باتعدادواندازه نهایی میوه دارد.هرس درختان ماده ونر باهم فرق دارند.بازوهای میوه دهنده کیوی،فقط روی شاخه های سال جاری که ازروی شاخه های سال قبل منشعب شده اند بوجودمی آید.عمدتا6عددازشکوفه های انتهایی شاخه تبدیل به میوه می گردد.شاخه های ایده آل برای تولیدمیوه آنهایی هستندکه درآنهافاصله بین جوانه ها ها کم باشدوجوانه ها خوب رشدنموده وبه طرف بالاقرارگرفته باشند.

 

انواع هرس کیوی

 

1-هرس زمستانه

 

الف)هرس شاخه های یکساله کامل:این هرس بصورت شاخه های انگوراست راهنمای اصلی جهت انجام این هرس سیم ثابت مرکزی است معمولادرسیستم ستونی تی بار طوری هرس می کنندکه هر شاخه فرعی حدود25تا40سانتی مترازهمدیگر قرارگیرند.تابدین صورت ازتوهم رفتگی شاخه ها وسایه اندازی زیادجلوگیری شوددراین سیستم شاخه های آویزان کناری راتاارتفاع زانو ازسطح زمین قطع میکنندیااینکه انتهای شاخه هارابه طوری که اززمین فاصله مشخصی داشته باشد،هرس میکنند.   

                                                                                                                                

ب)هرس شاخه های جانبی کوتاه:شاخه های باردهنده هردوسال یا سه سال یک بارازنقطه اتصال به تنه اصلی به طورکامل هرس می شود وشاخه های جوان جایگزین آنها می گردد.درزمستان اول شاخه های جانبی راکه حدودهشت جوانه دارندبه فاصله 30سانتیمترقطع می کننداین جوانه هادربهارهمان سال رشدخواهندکردوازآنهاحدود6میوه تولیدخواهدشدهدف ازهرس زمستانه باقی گذاشتن مقدارکافی شاخه های چوبی یکساله روی درخت تاجوانه ها بطوریکنواخت درسراسرشاخه تقسیم شوند.بدین جهت لازم است درهرمسیری تنها یکسری جوانه باقی گذاشته شود.بهترین زمان هرس اواخرآذرماه بعدازریزش برگ هاست .هرس شدید  در این زمان باعث  رشد شاخه های جدید زیاد شده و  سطح میوه دهی بالا می رود در این  هرس کلیه شاخه های ضعیف و پیچیده را حذف کرده وروی شاخه های انتخاب شده 3تا6جوانه نگهداری می شود.

 

 2-هرس تابستانه:به هرس تابستانه هرس سبزنیزگفته می شوددراین هرس جلوی رشدبی رویه آن گرفته می شودوشاخه های زیادبلند وبهم پیچ خورده وخشکیده قطع می شود.                                                                                                                                                      

 

آفات

 

شپشک توت یک آفت بسیار خطرناک و پلیفاژ در بسیاری از کشورهای جهان است . این حشره با داشتن بیش از 40 میزبان در بسیاری از باغات دنیا در گروه آفات درجه یک جای گرفته است . این آفت از سال 1343 همراه با نهال های توت خارجی وارد استان گیلان گردید و همراه با گسترش نوغانداری و انتقال نهال های توت به سایر استانهای کشور، هم اکنون تمامی توتستانهای ایران آلوده به این آفت هستند. خطر عمده آن گسترش و اشاعه بر روی درختان میوه مانند کیوی، هلو، گردو در نقاط مختلف کشور است. مشکلات عدیده ناشی از سموم نباتی و عدم کارآیی لازم آنها بر روی این سپردار، بررسی قدرت پارازیتیسم دو گونه زنبور پارازیتوئید به نامهای ‏‎Encarsia berlesei‎‏ و ‏‎E. faseiata‎‏ را ایجاب می نماید .بیماری بعدی که باعث خسارت درختان کیوی میشود شانگهای است وهمچنین پوسیدگی ریشه که درخاک های مرطوب وسنگین اتفاق می افتد. توضیحات  کامل تر به همراه تصویردر بخش تغذیه و آفات وبیماری  ها داده می شود.

 

نگهداری میوه کیوی

 

اگر کیوی شما نارس وسفت است یک عدد سیب کنار کیوی ها قرار دهید وانها را داخل ظرفی ریخته ودر یخچال قرار دهید.

هنگام خرید این میوه نمونه‌ای از آن را در میان انگشتان خود قرار دهید و درصورتی که بر اثر فشار جزیی، نرمی زیر دستان خود احساس کردید از خریدن آن صرف‌نظر کنید. این میوه را می‌توانید در دمای اتاق نگهداری کرده، آن‌را به مدت چند روز ذخیره کنید. هرگز این میوه را کنار سیب، گلابی و سیب زمینی قرار ندهید، زیرا از این میوه‌ها گازی متصاعد می‌شود که موجب رسیدن بیش از اندازه این میوه می‌شود. به علاوه، توصیه می‌شود هیچ‌گاه کیوی بسیار نرم یا لک دار نخرید؛ اما در صورتی که میوه شما نارس است می توانید آن را در کاغذ همراه میوه‌هایی نظیر سیب، گلابی یا موز قرار دهید تا فرآیند رسیدن تسریع شود. هرگز به اندازه میوه توجه نداشته باشید، زیرا در میزان مواد مغذی موجود در آن تأثیری ندارد. تصور نکنید میوه درشت‌تر دارای مقدار بیشتری ماده مغذی است و ارزش تغذیه ای بیشتری دارد .

هشدار

این میوه از میوه‌هایی محسوب می‌شود که دارای اگزالات هستند. اگزالات ترکیبی است که وقتی وارد بدن می‌شود ، در مایعات بدن باقی می‌ماند و موجب بروز عارضه در اعضایی نظیر کلیه‌ها و کیسه صفرا می شود. به این منظور این میوه برای افرادی که مستعد سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا هستند باید با احتیاط میل شود. به علاوه، اگزالات موجود در این میوه، مانع جذب کلسیم می‌شود. به این دلیل نباید حداقل 2 تا 3 ساعت قبل و بعد از مصرف لبنیات و حتی قرص‌های کلسیم این میوه را تناول کرد تا مانع جذب این ماده مغذی نشود.

 

منبع:

 

http://nahalestanetalesh.blogsky.com/1393/10/30/post-10/%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D9%88%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%DA%A9%DB%8C%D9%88%DB%8C

نحوه کشت گوجه فرنگی گلخانه ای

مشخصات گیاهشناسی

گوجه فرنگی از گیاهان عالی گلدار ، از راسته دو لپه ای ها ، از خانواده solonaceae ، از جنس lyopersicon می باشد . این گیاه دارای واریته های بسیاری است که ممکن است برای استفاده از میوه آن و یا تزئینات کشت شوند . ریشه آن عمیق و گاهی به طول یک متر می رسد که چنانچه نشاء شود تولید ریشه های جانبی قوی خواهد کرد . ساقه جوان گوجه فرنگی علفی ، گرد ، صاف ، شکننده و کرکدار بوده که در اثر مسن شدن گوشه دار ، سخت و تقریبا خشبی می گردد . ساقه خزنده و منشعب به طول 5/1 متر می رسد ولی بعضی از واریته های آن به نام validum دارای ساقه کوتاه ، محکم و ایستاده است و در هوا بدون کمک قیم می ایستد . برگهای این گیاه متناوب و مرکب می باشد که بزرگی آنها نسبت به واریته های مختلف یکسان نیست . رنگ برگها سبز روشن و پشت آنها معمولا کرکدار است . گلهای کوچک گوجه فرنگی به صورت خوشه در روی ساقه بین دو گره ظاهر می شود . 5 گلبرگ زرد رنگ به هم پِوسته دارد که در انتها از هم جدا هستند . گلبرگها برگشته ، پهن و نیزه ای شکل می باشند . کاسه گل سبز رنگ دارای 5 کاسبرگ بلند و کشیده یا نیزه ای شکل که در ابتدا کوچکتر از گلبرگها بوده ولی با رشد میوه بر طول آن افزوده می شود . پرچمها 5 عدد با بساکهای بزرگ که در روی میله کوتاهی قرار می گیرد . میوه گوجه فرنگی سته و از 2 تا چند حفره تشکیل شده است . میوه ها گوشتی و دارای تعداد زیادی تخم های قلبی شکل کوچک می باشد .
رنگ و شکل میوه ، دیر یا زودرس بودن میوه ، گوشتی یا آبدار بودن میوه و بالاخره صاف یا چروک بودن میوه در واریته های مختلف گوجه فرنگی متفاوت است . بذر گوجه فرنگی کوچک ، سبک ، پهن و سفید رنگ است و تا حدود 4 تا 5 سال قوه نامیه خود را حفظ می کند .
تشکیل میوه در بوته گوجه فرنگی تابع چند عامل است که در یکدیگر تاثیر متقابل دارند . این عوامل عبارتند از مواد غذایی ، درجه حرارت و طول مدت روز . از طرف دیگر تلقیح در گلهای گوجه فرنگی بسیار دشوار بوده ، رطوبت زیاد هوا و یا ریزش آب روی گلها در هنگام تلقیح میزان میوه دهی را به شدن پایین می آورد .

                                

 

ارقام در گوجه فرنگی

گوجه فرنگی دارای واریته های بسیار زیادی است که از نظر رشد گیاه کیفیت میوه ، شکل میوه و مقاومت به امراض و آفات تفاوتهای زیادی با یکدیگر دارند . این گیاه را می توان از نظر رنگ به زرد ، قرمز ، نارنجی و از حیث شکل به گرد ، بیضی ، صاف ، کنگره دار در اندازه های کوچک و بزرگ تقسیم نمود .
در انتخاب واریته باید مقدمتا هدف از پرورش گوجه فرنگی مشخص شود . آیا منظور تولید در مقیاس کوچکی برای مصارف خانگی است و یا منظور عرضه به بازار است و یا تحویل به کارخانه برای تبدیل به رب و کنسرو مطرح می باشد . دو واریته معروف گوجه فرنگی گلخانه ای عبارتند از :
vendor این واریته دارای میوه های متوسط ، پوست ضخیم و مقاوم به ویروس موزائیک تنباکو و بیماری leaf mold بوده ولی نسبت به gray mold حساس می باشد .
vantage دارای میوه متوسط و سفت ، گلابی شکل با پوست ضخیم است ولی چون نسبت به ویروس موزائیک تنباکو حساسیت دارد کمتر از vendor مورد استفاده قرار می گیرد . این واریته در مقابل leaf mold مقاوم و به gray mold حساس می باشد . در زیر برخی از واریته های دیگر گوجه فرنگی با ذکر خلاصه ای از مشخصات آنها نام برده شده است :
1 _ هیبریدهای نسل اول که به بیماری leaf mold مقاومند .
ailresist : بلند و گسترده ، میوه ها متوسط و مناسب برای نقاط کم نور .
amberely cross : بلند و گسترده ، پر محصول و زود رس
arasta : کوتاه و پرپشت ، عملکرد محصول خوب .
bonset : متوسط ، زود رس ، مقاوم به بیماری ورتسلیوم
harrisons , systan cross : کوتاه و پر پشت ، رنگ و کیفیت میوه ها خوب ، مناسب برای گلخانه های سرد .
2 _ واریته های معمولی
alicante : بلند و گسترده ، زودرس ، کیفیت میوه ها خوب
ailsa craig : بلند و گسترده ، میوه ها دارای شکل خوب و اندازه متوسط
best of all : بلند و گسترده کیفیت میوه ها خوب ، پر محصول .
market king : بلند و گسترده ، داخل گلخانه یا هوای آزاد ، عملکرد محصول خوب .
3 _ واریته های زرد رنگ
golden dawn : زودرس ، اندازه میوه ها متوسط
mild – day sun : اندازه میوه ها متوسط ، دارای رشد خوب در هوای آزاد

 

شرایط لازم برای پرورش گوجه فرنگی در گلخانه

 

 

حرارت

حرارت یکی از عوامل مهم در پرورش گوجه فرنگی است . برای تهیه نشاء گوجه فرنگی گلخانه هایی که دارای حرارت یکنواختی بین 18 تا 20 درجه سانتیگراد باشد نتیجه مطلوبی داشته و از این مرجله به بعد حرارت بین 16 تا 18 درجه سانتیگراد در روز و 12 تا 14 درجه سانتیگراد در شب برای گیاه مناسب شناخته شده است .
لازم به ذکر است که در روزهای آفتابی حرارت گلخانه به 21 تا 24 درجه سانتیگراد افزایش پیدا می کند ضمنا با نزدیک شدن شب باید درجه حرارت به سرعت کاهش و با شروع روز سریعا افزایش داده شود . این مطلب بیانگر این است که حرارت گلخانه به نور بستگی دارد و باید حرارت و نور تواما کنترل شود . نامنظم بودن حرارت اثراتی بر روی بوته های گوجه فرنگی و عملکرد محصول می گذارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود .
- چنانچه در طول روز حرارت زیاد و در شب کم شود در رشد نباتات اختلالی ایجاد می شود . علت این امر این است که غذای ساخته شده توسط برگها در هوای گرم روز اگر در شب حرارات کم باشد نمی تواند کاملا مورد استفاده قرار گیرد که نتیجتا برگها پیچش پیدا کرده ، گیاه کوتاه و میوه ها شکاف خورده و کوچک می شوند .
- در صورتیکه حرارت در شب زیاد باشد گیاهان ضعیف و دراز و باریک شده و میوه ها ریز می شوند .
- اگر بوته گوجه فرنگی شبانه روز در حرارتهای پایین نگهداری شود دارای رشد بطءی تری بوده در حالیکه پرورش آن در حرارتهای زیاد در طول شبانه روز رشد آنها را تسریع کرده و معمولا تولید میوه های زودرس و کوچک می نماید . هر چند در مجموع عملکرد محول در واحد سطح بیشتر نخواهد بود .
به طور کلی حرارتهای خیلی بالا سریع تر از حرارتهای پایین تر از حد مطلوب موجب مرگ گیاه خواهد شد . لازم به یادآوری است که حرارت محیط کشتی که در آن گیاه پرورش می یابد در عمق 10 تا 15 سانتی متری نباید از 15 درجه سانتی گراد کمتر باشد .

                                                  

 

 

نور

 

 

گوجه فرنگی احتیاج فراوانی به نور دارد بنابراین در نقاطی که زمستان و پاییز نور کافی نمی باشد باید نسبت به جهت گلخانه ، نوع پوشش و محل آن دقت کافی به عمل آید تا نیاز به استفاده از نورهای مصنوعی نباشد . کمبود نور بخصوص در ماههای زمستان باعث کاهش رشد و نمو گیاه شده ، تشکیل گل و رشد میوه را مختل می سازد . متوسط شدت نور لازم برای گوجه فرنگی 20000 لوکس معین شده است .
سرمایه گذاری در جهت تجهیز گلخانه به لامپهای فلورسنت به منظور رفع کمبود نور به ویوه در مرحله تهیه نشاء و نقاطی که دارای آب و هوای ابری می باشند ضروری است . برای نشاء های جوان ساعات روشنایی نباید بیش از 17 ساعت در شبانه روز بوده که معمولا 17 تا 21 روز تکرار می گردد

آب

گوجه فرنگی برای رشد و نمو سریع خود و همچنین به خاطر محصول زیادی که تولید می کند نیاز فراوانی به آب دارد . از علل دیگر مصرف آب زیاد در این گیاه می توان به تبخیر آب اشاره نمود زیرا در اثر تهویه که برای پایین آوردن رطوبت محیط لازم است تبخیر شدت یافته و در نتیجه نیاز گیاه به آب افزایش می یابد . کنترل دقیق مقدار و زمان آبیاری در برقراری تعادل بین رشد رویشی و زایشی گیاه و در نتیجه میزان باروری و کیفیت محصول گوجه فرنگی موثر خواهد بود . این عمل هر چند مشکل است ولی استفاده از رطوبت سنج می تواند کمکی در این راه محسوب شود .
کم یا زیاد شدن دفعات آبیاری و نامرتب بودن آن مخصوصا در اواخر دوره رشد گیاه و موقع رسیدن میوه دچار پاره ای از بیماریهای فیزیولوژی می شود . در روزهای گرم آفتابی اگر آّب کافی در اختیار گوجه فرنگی قرار نگیرد پومرده شده و اغلب در روی برگهای فوقانی آنها لکه هایی ظاهر می شود ، به علاوه گلها به سرعت خواهند ریخت . نباتاتی که بیش از حد آبیاری می شوند برگهای قسمت پایینی آنها زرد شده که ادامه این وضعیت پوسیدگی ریشه را به دنبال خواهد داشت . آبیاری گوجه فرنگی معمولا در مواقع لزوم صورت گرفته ولی از شروع میوه و متورم شدن تا پایان دوره برداشت باید افزایش پیدا کند و خاک همیشه مرطوب نگهداری شود . چنانچه در این مرحله خاک خشک شده و یک مرتبه آبیاری شدید انجام شود باعث ترک خوردن پوست میوه ها می گردد . میزان آّب در گوجه فرنگی به مقدار زیادی استگی به وضعیت آب و هوای خارج از گلخانه دارد . روزهای گرم و آفتابی گیاه نیاز بیشتری در مقایسه با روزهای ابری دارد . همچنین مقدار آب بستگی به نوع محیط کشت داشته و در سیستمهای مختلف کاشت و پرورش گوجه فرنگی نیز متفاوت می باشد .
مطابق برخی از آزمایشات هر بوته گوجه فرنگی گلخانه ای در طول دوره رشد 65 لیتر آب مصرف می کند . بنابراین برای هر مترمربع سطخ زیر کشت حدود 300 تا 340 لیتر آب لازم است .

محیط کشت ( خاک )

یکی دیگر از عوامل مهم در پرورش گجه فرنگی گلخانه ای محیط کشت می باشد . محیط کشتی که برای این منظور فراهم می شود علاوه بر نگهداری نبات باید دارای خصوصیات زیر باشد :
تهویه در آن به خوبی انجام گیرد ، آب و مواد غذایی کافی در خود ذخیره کند ، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد ، عاری از آلودگیها بوده و بتوان آن را بدون اینکه اثر سویی روی گیاه بگذارد ضد عفونی نمود .
گوجه فرنگی را می توان داخل بسترهایی در خاک کف گلخانه کشت نمود . خاکی که برای این منظور استفاده می شود باید پوک ، قوی و بافت آن شنی یا شنی لومی بوده و زهکشی در آن بخوبی انجام گیرد . علاوه بر خاک محیط کشت های دیگری که در پرورش گوجه فرنگی گلخانه ای استفاده می شود عبارتند از :

1 _ محیط کشت بذراز آنجا که پس از جوانه زدن بذر ، بوته های گوجه فرنگی در گلدانهای دیگری نشاء می شوند لذا برای کشت بذر به مواد غذایی چندانی احتیاج نیست . در این رابطه فرمول 1 برای تهیه محیط کشت بذر توصیه می گردد :
فرمول 1 : لوم 2 قسمت به علاوه 1 قسمت پت به علاوه 1 قسمت ماسه که به هر پیمانه 45 گرم سوپر فسفات و 24 گرم سنگ آهک اضافه می شود .
2 _ محیط کشت نشاءپس از جوانه زدن بذور ، نباتات جوان را در داخل گلدان و یا جعبه های مخصوص نشاء می کنند . از این مرحله به بعد گیاه حداکثر 10 تا 12 هفته و 6 تا 7 هفته و یا حتی برای محصولات دیررس زمانی کوهتاتر در گلدانها نگهداری می شوند . فرمول 2 برای محیط کشت نشاء پیشنهاد می گردد :
فرمول 2 : 7 قسمت لوم به علاوه 3 قسمت پت به علاوه 2 قسمت ماسه که به هر پیمانه 24 گرم سنگ آهک و 120 گرم کود اضافه می شود .
3 _ محیط کشت برای پرورش نباتبه منظور پرورش گوجه فرنگی در گلدان ، کیسه های پلاستیکی ، تغارهای پلاستیکی و غیره از فرمول 3 استفاده می شود .
فرمول 3 : 7 قسمت لوم به علاوه 3 قسمت پت به علاوه 2 قسمت ماسه که به هر پیمانه حدود 45 گرم سنگ آهک و 240 گرم کود اضافه می شود .
4 _ محیط کشت برای پرورش گوجه فرنگی به روش هایدروپونیکدر این روش محیط کشت را معمولا از موادی مانند پیت موس ، خاک اره و یا محلوط ورمی کولیت به نسبت مساوی از نظر حجم تهیه می نمایند . چنانچه ورمی کولیت در اختیار نبود پرلیت را می توان به نسبت 50 درصد جایگزین آن نمود . ضمنا سنگ آهک دولومیت و سنگ گچ به مقدار 6 تا 9 کیلوگرم در متر مکعب با هریک مواد فوق پیشنهاد می گردد .
خاک اره به دلیل وزن سبک ، عاری از آلودگی و سهولت در جابجایی یکی از بهترین محیط کشتهایی است که برای پرورش گوجه فرنگی در گلخانه به روش هایدروپونیک استفاده می شود . خاک اره های نرم در مقایسه با خاک اره هایی که دانه های آن درشت است ترجیح داده می شود ولی باید توجه داشت که درجه ریزی خاک اره نباید به ترتیبی باشد که در اثر آبیاری فشرده شده و مانع زهکشی گردد . علاوه بر محیط کشتهایی که در بالا اشاره شد برای پرورش گوجه فرنگی به روش هایدروپونیک از پوست صنوبر ، ماسه ، سنگریزه به قطر یک سانتی متر ، مخلوط ماسه و پیت و مخلوط خاک اره و ماسه استفاد می گردد . از آنجا که از مخلوط خاک اره و ماسه رطوبت به طور جانبی پخش می شود خاک اره به تنهایی ترجیح داده می شود .

 

گلخانه پرورش گوجه فرنگی

از عوامل مهمی که در پرورش گوجه فرنگی گلخانه ای باید مورد توجه قرار گیرد داشتن یک گلخانه مناسب است . تامین حرارت ، تهویه و همچنین آبرسانی در گلخانه از نکاتی می باشد که هنگام ساختن گلخانه باید مورد مطالعه دقیق قرار گیرد .

ساختمان گلخانهبه منظور پرورش گوجه فرنگی از انواع گلخانه ها ( پلاستیکی یا شیشه ای ) در اشکال مختلف می توان استفاده نمود . اسکلت این گلخانه ها از چوب و فلز و احتمالا قسمتی از دیوارهای آن از آجر یا سیمان ساخته می شود . گلخا نها هایی که دیواره های آنها کاملا از شیشه و یا پلاستیک انتخاب شود نفوذ حرارت و نور در روزهای آفتابی به داخل گلخانه افزایش داشته ولی بعد از غروب آفتاب حرارت بیشتری را از دست می دهند . هر چند که هزینه تامین حرارت گلخانه های تمام شیشه ای خصوصا در مناطق سردسیر سنگین می باشد ولی شاغلین این حرفه به دلیل استفاده از نور بیشتر ، از این گلخانه ها استفاده می کنند .
چنانچه در تهیه اسکلت گلخانه چوب به کار رود لازم است که از تخته های محکم استفاده کرده و آنها را با مواد شیمیایی مناسب آغشته نمود . اسکلت گلخانه بهخصوص اسکلتهای چوبی را باید به وسیله رنگهای روشنی که نور را منعکس می نمایند رنگ آمیزی کرد . برای اسکلت این گلخا نه ها که در ابعاد و اشکال مختلف ساخته می شوند می توان از لوله های فلزی توخالی و میله های گرد توپر استفاده کرد که ساده ترین آن طح نیم استوانه ای ( quonset ) می باشد . پوشش گلخانه را علاوه بر شیشه می توان از پلی اتیلن و فایبرگلاس نیز تهیه کرد . در مناطقی که سرد است دو لایه کردن پلی اتیلن به حفظ حرارت داخل گلخانه کمک می کند . گلخا نه های پلاستیکی در مقایسه با گلخا نه های شیشه ای ، در شب حرارت کمتری را در خود نگهداری می کنند .
نکته دیگری که در ساخت این گلخانه ها باید مورد توجه قرار گیرد ارتفاع گلخانه است . گوجه فرنگی گیاهی است که اگر خوب پرورش یابد از رشد طولی قابل توجهی برخوردار خواهد بود . بنابراین در صورتیکه هدف برداشت محصول خوب باشد ، به دلیل محدود بودن سطح گلخانه باید از ارتنفاع گلخانه استفاده کرد و به همین منظور گلخانه های پرورش گوجه فرنگی را باید با ارتفاع زیاد احداث نمود .
نکاتی که در تهیه گلخانه گوجه فرنگی باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از :
- گلخانه طوری ساخته شود که از سقف آن قطرات آب ریزش نکند .
- تهویه در آن به خوبی انجام شود . مسئله ای که در فصل تابستان حائز اهمیت است .
- گلخانه باید دارای سیستم حرارتی مناسب باشد که حرارت مورد نیاز گوجه فرنگی تامین گردد .
- به دلیل نیاز قابل توجه گوجه فرنگی به آب ، گلخانه باید دارای آب کافی باشد .
- از نوع سیستم حرارتی استفاده شود که سرویس خدماتی مربوطه در دسترس باشد .
- محل احداث گلخانه حتی الامکان دور از سایه درختان و ساختمانها باشد . جهت ساختمان گلخانه شمالی ـ جنوبی بوده و ردیفهای کاشت نیز شمالی و جنوبی در نظر گرفته شوند .
- محل احداث گلخانه مجهز به برق باشد .
- از دیوار شمالی گلخانه که مجهز به پنکه است به فاصله حدود 5/8 متر مانعی وجود نداشته باشد .
- به منظور احداث چندین گلخانه نزدیک هم فاصله هر گلخانه حدود 5/4 متر در نظر گرفته شود .
- یکی از نکاتی که در گلخانه ها مطرح است و باید مورد توجه قرار گیرد مسئله بهداشتی بودن محیط گلخانه می باشد . معمولا پس از برداشت محصول گوجه فرنگی مازاد آن را از گلخانه خارج نموده سپس سقف ، دیواره ها ، وسائل حرارتی و تهویه ، کف گلخانه ، بسترها و گلدانها و به طور کلی تمام اشیاء موجود در گلخانه را به وسیله آب تمیز کنند . به منظور ضد عفونی گلخانه و وسایل و ادوات موجود در آن می توان از محلولهای پاک کننده شیمیایی یا محلول 1 به 25 فرمالین استفاده کرد که در اینصورت قبل از کاشت نشاء هوای گلخانه را باید کاملا تعویض نمود

                                              

 

تهویه

 

ساده ترین سیستم تهویه در گلخانه های گوجه فرنگی ، نصب پنجره می باشد که باید تعداد و اندازه آنها متناسب با حجم گلخانه بوده و در جهات مناسب دیواره های گلخانه تعبیه نمود . کانالهای پلاستیکی که در طول گلخانه از سقف آویزان شده و از یکطرف توسط پنکه هوای تازه به داخل آن هدایت می شود یکی دیگر از روشهای مناسب تهویه به شمار میرود . در این روش معمولا پنکه های تخلیه هوا باعث خارج شدن هوای گرم گلخانه شده که به جای آن هوای تازه از سوراخهای کانال پلاستیکی داخل گلخانه می گردد .

استفاده از حرارت مصنوعی در گلخانهبرای گرم کردن گلخانه منابع حرارتی مختلف مانند برق ، نفت ، گازوئیل ، چوب و آب گرم وجود دارد که بسته به هزینه از هرکدام می توان در مناطق گوناگون استفاده نمود . سیستمی که برای گرم کردن گلخانه ها در نظر گرفته می شود باید حرارت لازم را تامین کرده و از آنجا که کنترل درجه حرارت در این گلخانه ها به خصوص انواع پلاستیکی آن نیاز به دقت زیاد دارد استفاده از سیستم خودکار مناسبتر می باشد . گرم کردن گلخانه به وسیله لوله های آب گرم و یا کانالهای پلاستیکی که بین ردیفهای گوجه فرنگی قرار میگیرد ترجیح داده می شود زیرا ضمن کاهش رطوبت اطراف بوته ها ، حرارت بیشتری تولید می کند .

آبرسانیعلاوه بر آبیاری دستی به وسیله شلنگ که یک روش ساده محسوب می شود می توان از آبیاری قطره ای در گلخانه های پرورش گوجه فرنگی نیز استفاده نمود . این روش ضمن کنترل یکنواخت رطوبت خاک ، برنامه آبرسانی را سهل تر کرده و نیازمندیهای مربوط به آب و کارگر را کاهش خواهد داد . آبیاری قطره ای ممکن است انواع مختلف داشته باشد که در زیر به یک نوع آن اشاره می شود .
در این روش لوله اصلی ، آب را به داخل لوله های هدایت کننده ای که دارای سوراخهایی به قطر 035/0 اینچ می باشند رسانیده سپس توسط شلنگهای بسیار نازکی به قطر 045/0 تا 036/0 اینچ آب به داخل گلدان و یا در بستر کنار بوته ها منتقل خواهد شد . به منظور پخش یکنواخت آب باید طول لوله های هدایت کننده و قطر آن با فاصله بین سوراخها و فشار آب تناسب داشته باشد . ضمنا لوله های هدایت کننده باید طوری نصب شوند که شیب آنها به طرف بالا قرار نگیرد .
این سیستم آبیاری که برای پرورش گوجه فرنگی در گلدان بسیار مناسب می باشد نیاز به پمپهایی برای به جریان انداختن آب در لوله ها دارد که باید ظرفیت آن متناسب با تعداد لوله های هدایت کننده آب و سوراخهای آن تعیین شود .
آبیاری قطره ای در روشهای هایدروپونیک که محلول غذایی از روی بستر در اختیار گیاه قرار می گیرد مورد استفاده های فراوانی دارد .
سیستمهای مختلف کاشت و پرورش گوجه فرنگی در گلخانهborder cultureدر صورتیکه خاک کف گلخانه خوب و عاری از آفات و بیماریها باشد این روش یکی از روشهای ایده آل محسوب می گردد . به همین دلیل برای استفاده از این روش باید قبل از ساختن گلخانه خاک مورد آزمایش قرار گیرد . از این روش فقط در چند سال اول که خاک مناسب است استفاده شده و بعد از آن به روشهای دیگر مثلا استفاده از گلدان تبدیل می گردد . برای این منظور بسترهایی در کف گلخانه تهیه نموده و آنها را توسط راهروهای سیمانی با دیواره های کوتاه از هم جدا می کنند . معمولا در این سیستم به جای گلخانه از تونلهای پلاستیکی نیز استفاده می کنند .
خاکگوجه فرنگی برای گسترش ریشه های عمیق و قوی خود احتیاج به زمینی نرم و عمیق دارد . بنابراین گلخانه باید در محلی بنا شود که دارای خاکی نرم و قوی بوده و در آن زهکشی به خوبی انجام گیرد . از خاکهای سرد و مرطوب برای کشت گوجه فرنگی در گلخانه باید بر حذر بود . چنانچه خاک در اثر کشت مجدد مبتلا به آفات و امراض گردد باید آن را تعویض کرد که بدین منظور خاکهای زراعتی قوی که قبلا در آن گوجه فرنگی کشت نشده باشد نتیجه خوبی خواهد داشت ، استفاده کرد . همچنین می توان با ضد عفونی آفات موجود در خاک را از بین برد . گوجه فرنگی به خاکهای قوی و خوب آماده شده ph آن 5/6 باشد نیاز دارد . خاک را ابتدا شخم زده بعد از خارج کردن علفهای هرز مقداری کود حیوانی حدود 10 کیلوگرم در مترمربع و گاهی پیت موس به مقدار 6 کیلوگرم در هر مترمربع به خاک بستر اضافه می نمایند . چنانچه مقداری کمپوست به خاک گوجه فرنگی اضافه شود در عملکرد محصول بی تاثیر نخواهد بود .

 

کاشت

در مناطق معتدل حدود پنجاه تا شصت روز قبل از کشت در محل اصلی بذر آن را در شاسی، گلخانه یا خزانه کاشته و در اوایل فروردین ماه پس از اینکه سرما برطرف شد نشاء آن را از خزانه درآورده و در زمین اصلی می کارند.کاشت در مناطق گرمسیر اواخر زمستان انجام می شود.مقدار بذری که برای کاشت در خزانه در نظر می گیریم حدود 4 گرم در یکصد متر مربع است.

 

فاصله خطوط کاشت برای واریته هایی که پایه آنها بلند است حدود 80 تا 120 سانتی متر و جهت ارقام پایه کوتاه 70 تا 110 سانتی متر می باشند. فاصله بین بوته ها برای واریته های فوق 40 تا 60 سانتی متر باید در نظر گرفته شوند پس از چندی که بوته ها شروع به رشد کردن نمودند برای اینکه محصول مرغوبتری داشته باشیم باید مقدار کمی از شاخه های آن را هرس نمائیم. چنانچه پای هر بوته کمی خاک داده شود مطلوبتر است.وجین کردن و سیخک زدن اطراف بوته ها از جمله کارهای ضروری است که باید صورت گیرد.

کاشت را به طریقه پشته با جوی عمیق یا پشته با جوی کم عمق که همان سیستم فارو می باشد انجام می دهند. طریقه دوم معمول تر و متداولتر است به خصوص در مزارع وسیع مقرون به صرفه خواهد بود. باید توجه داشته باشند با در نظر گرفتن فواصل فوق الذکر در هر پشته فقط یک طرف آن را کشت نمایند.

 عملیات داشت گوجه فرنگی

داشت گوجه فرنگی شامل موارد مبارزه باآفات وبیماریها تغذیه مناسب گیاه ومبارزه با علفهای هرز وهمچنین آبیاری مناسب می باشد که در ذیل یک به یک موارد فوق را تشریح می نماییم.

تغذیه مناسب گیاه

 

16حدود  عنصر شیمیایی مورد نیاز برای رشد این گیاه واکثر گیاهان می باشد:

عناصر H هیدروژن (از طریق آب)، C کربن (تزریق دی‌اکسید کربن)، O اکسیژن (از طریق هوا)

تقسیم‌بندی عناصر غذایی:

1 ـ عناصر ماکرو (پر مصرف):

N ازت، P فسفر، K پتاسیم، Ca کلسیم، Mg منیزیم، S گوگرد

2 ـ عناصر میکرو (کم مصرف):

Fe آهن، Cu مس، Zn روی، Mn منگنز، B بر، Mo مولیبدن

N (ازت) برای رشد رویشی، P (فسفر) برای گسترش ریشه‌ها، K (پتاسیم) باعث افزایش مقاومت گیاه به آفات می‌شود.

راههای مصرف: آب آبیاری، محلول‌پاشی روی برگ یا خاک قبل از کشت

N (ازت):

تاثیر ازت بر رشد سبزینه ای و محصول گوجه فرنگی از عناصر دیگر بیشتر است . ازت تشکیل گل و میوه را افزایش داده و بلوغ را به تاخیر می اندازد. کمبود ازت در گیاه سبب کاهش جیبرلین , اکسین و افزایش ممانعت کننده های رشد () می شود . ریزش تعدادزیادی از گلها در درجه حرارت های زیاد نیز به علت کمبود ازت در گیاه گوجه فرنگی است . این گیاه برای تولید بیش از 100تن محصول در هکتار به جذب ازت بیشتری در هر روز نیاز دارد . اندازه , رنگ , مزه و درصد مواد جامد در میوه در اثرمصرف زیاد ازت کاهش و اسیدیته قابل سنجش افزایش می یابد . به طور کلی ازت زیاد سبب بروز کاهش مقاومت گیاه نسبت به بیماریها می شود . ظهور مرگ انتهایی میوه (Blossom end  rot) با افزایش میزان ازت به خصوص در فرم آمونیومی افزایش پیدا می کند در صورتی که شدت پوسیدگی ریشه (Botrytis cinera) با درمان کمبود ازت در گیاه کاهش پیدا می کند . گوجه فرنگی فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می دهد . ضمنا نیترات راندومان مصرف آب (  W.U.E) را بهبود بخشیده و غلضت اسید آمینه آزاد را کاهش می دهد.

 

علائم کمبود:

 باعث افزایش رشد رویشی شده و در نهایت در تولید گل و میوه بیشتر موثر می باشد ، کمبود این عنصر در گوجه فرنگی باعث به تأخیر افتادن رشد ، تغییر رنگ طبیعی گیاه ، کوچک و نازک باقی ماندن برگها و تغییر رنگ آنها از سبز مایل به زرد به ارغوانی ، سفت و فیبری شدن شاخه ها ، زرد شدن جوانه های گل و ریختن آنها ، کوچک ماندن میوه و کاهش شدید محصول می شود رشد بیش از حد ریشه و قهوه‌ای شدن ریشه از دیگر علائم کمبود این عنصر می باشد.

 

 

       

                                                  

 

 

 

منبع:

 

http://novinborhan.blogfa.com/page/tomatogreenhouse

 

 

آشنایی با کشاورزی به روش هیدروپونیک

 

در سال‌های اخیر استفاده از سیستم کشت هیدروپونیک در گلخانه‌های کشور بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
سیستم کشت هیدروپونیک عمودی در حقیقت یک روش بسترساز برای کشت هیدروپونیک است که با افزایش تراکم کشت گیاه سبب افزایش بهره وری از یک مساحت ثابت تحت کشت می‌شود.

با استفاده از این روش کشت و با توجه به هزینه اولیه آن که معادل سایر روش‌های بسترسازی معمول است، می‌توان راندمان تولید محصول در گلخانه یا زمین مورد نظر را تا 30 درصد افزایش داد و با توجه به ثابت ماندن هزینه‌های مربوط به گرمایش و سرمایش و همچنین هزینه‌های بسترسازی، میزان تولید خالص نیز افزایش می‌یابد.

 

این روش قبلاً در کشورهای دیگر با موفقیت اجرا شده است و برای کشت انواع میوه و سبزی و حتی گل‌های کوچک بسیار مناسب است و با اعمال تغییرات اندکی در نحوه پیاده سازی سیستم می‌تواند تقریباً در هر گلخانه‌ای مورد استفاده قرار گیرد.

 

از این روش به دلیل کاهش چشمگیر مصرف آب می‌توان در مناطق کم آب کشور نیز استفاده کرد. همچنین این روش کشت، قابلیت انطباق با روش کشت آکوپونیک و سیستم‌های هیدروپونیک را نیز داراست.
کیفیت بالای محصول تولید شده به جهت قرار گرفتن در ارتفاع و چرخش 360 درجه‌ای و سهولت کار در تمام مراحل کشت از دیگر مزایای این روش است.
در واقع هیدروپونیک (آبکشت) علم و فن کاشت گیاهان بدون خاک است. ریشه ها در هوا که باید بسیار مرطوب نگه داشته شوند یا در آب که باید خوب تهویه شود یا در برخی مواد جامد غیر از خاک که رطوبت را در خود نگه می دارد رشد می کند. آب موجود در اطراف ریشه ها که غذا و اکسیژن مورد نیاز گیاه را تامین می کند حاوی ترکیبات متعادلی از مواد غذایی است.
 

سه روش اصلی و مناسب برای کشت هیدروپونیک عبارتند از:

الف ـ کشت در مواد دانه بندی شده: مواد دانه بندی شده شامل ذراتی کوچک با خاصیت شیمیایی خنثی است.

ب ـ کشت در پشم شیشه: پشم شیشه الیاف اسفنج مانندی است که منشاء مواد آن سنگ های آتشفشانی است.

ج ـ کشت در آب: در این روش ریشه ها در ترکیب آب با هوا و در داخل آب رشد می کنند.

نیازهای شیمیایی ریشه یا کل گیاه را می توان با محاسبه دقیق مقدار عناصر محلول غذایی در منطقه ریشه برآورد کرد و تعادل شیمیایی محلول را نیز حفظ نمود.
پرورش گیاهان به روش هیدروپونیک تا قبل از دکتر گریک صرفاً در حد تحقیقات آزمایشگاهی و یا به صورت موردی در برخی تمدنهای باستانی مطرح بوده است بدون آنکه درک صحیح و مناسبی از این روش وجود داشته باشد. دکتر گریک به تشخیص خود درباره ظرفیت و دامنه توسعه تجاری هیدروپونیک و مشاهداتش در مورد تکنیکهای آزمایشگاهی به کار گرفته شده باور داشت و بر آن بود که این آزمایشها را با هدف توسعه یک حرفه تجاری ادامه دهد.



گزارشات اخیر نشان می دهد که در حال حاضر بیش از یک میلیون خانواده در امریکا دارای دستگاههای کشت بدون خاک بوده که از آن جهت تولید مصرف خانگی استفاده می شود. فرانسه، کانادا، افریقای جنوبی، هلند، ژاپن، استرالیا، و آلمان از جمله کشورهای پیشرو در زمینه کشت هیدروپونیک می باشند.
در ایران کشت هیدروپونیک محصولات سبزی، صیفی و برخی میوه ها مانند توت فرنگی رونق قابل توجهی نیافته است. اما در برخی از نقاط ایران مانند شهرهای هشتگرد کرج، کرمانشاه، تهران و جزیره کیش تولید محصولات باغی به روش کشت هیدروپونیک و به صورت تجاری گسترش یافته است.

 

 

 

مزایای کشت هایدروپونیک

1- امکان پرورش گیاهان به روش هیدروپونیک، درتمام نقاط وجود دارد. محصولات هیدروپونیک را می توان در مناطقی که دارای خاک های نامناسب و یا خاک های آلوده به بیماری هستند، نیز پرورش داد.

2- تراکم در واحد سطح کشت هیدروپونیک بالا است. در کشت هیدروپونیک می توان برخی از محصولات را در مکانی کوچک درمدت کوتاهی، پرورش داد. همچنین در کشت هایدروپونیک این امکان وجود دارد که بتوان محصولات را در چند سطح یا طبقه بر روی یکدیگر، کشت کرد. با توجه به این که هزینه های حمل محصولات به بازار هزینه بالایی را شامل می شود، می توان با احداث گلخانه در مرکز شهر، مقدار بعد مسافت و هزینه حمل را کاهش داد. مزارع هایدروپونیک خود صرف نظر از ارزشمندی زمین، دارای ارزش افزوده است.

3- میزان کار سنگین کاهش می یابد. کارها و تلاش هایی مانند شخم زدن خاک، انجام کشت، ضدعفونی کردن بذر و آبیاری و دیگر فعالیتهای مرسوم و رایج، در کشت هیدروپونیک بعضاً وجود ندارد.

4- حفظ و نگهداری بهتر آب، امکان پذیر می شود. در یک طرح مناسب هیدروپونیک، آب مورد استفاده در مقایسه با کشت محصولات باغی در خاک به مراتب کاهش می یابد.

5- مشکلات ناشی از وجود آفات و بیماری ها کاهش می یابد. در کشت هیدروپونیک، نیاز به ضد عفونی کاهش می یابد. در سیستم های کشت در محلول غذایی می توان بیماری های خاکزی گیاه را به آسانی ریشه کن کرد. همچنین در سیستم های کشت هایدروپونیک احتمال مبارزه با بیماریهای خاکزی انسانی، کاهش می یابد. این امکان وجود دارد که بیماری ها از فضولات حیوانات یا میکروارگانیسم های خاک به گیاهان سرایت کرده و منجر به بیمار شدن آنها شود که البته وقوع این مسئله در کشورهای توسعه یافته نادر است.

6- مشکل علف های هرز، ریشه کن می شود. به علت خالص بودن بستر های کشت و امکان ضدعفونی کردن آسان آن، بذر علف های هرز در آن وجود ندارند.

7- میزان تولید محصول افزایش می یابد. تولید در کشت هایدروپونیک بالا بوده و این مسئله از نظر اقتصادی حتی استفاده از زمین های گران قیمت را توجیه پذیر می سازد.

 

8- حفظ و نگهداری مواد غذایی آسان می شود. با ایجاد سیستم های بازیافتی یا چرخشی همواره می توان محلول های غذایی هیدروپونیک مورد استفاده مجدد قرار گیرد و امکان آلودگی زمین و آب رودخانه ها را به حداقل رساند.

9- به کنترل شرایط محیطی کمک می شود. چون در گلخانه هیدروپونیک عواملی چون نور، حرارت، رطوبت و ترکیب گازهای جو گلخانه و حتی محلول دهی طی یک برنامه زمان بندی شده است سریعاً می توان شرایط محیطی را کنترل کرد.

10- کنترل شیمیایی منطقه رشد ریشه آسان است. مسمومیت های ناشی از وجود نمک های معدنی محلول غذایی را می توان با شستشو از محیط ریشه، خارج کرد. همچنین مقادیر pH و EC (قابلیت هدایت الکتریکی) را می توان، تنظیم نمود. علاوه بر این در سیستم هیدروپونیک، می توان از بروز مشکلات ناشی از تجمع نمک های معدنی در منطقه رشد ریشه که در کشت های خاکی اتفاق می افتد جلوگیری نمود، به خصوص اگر از محلول غذایی با کیفیت خوب استفاده شود.

11- استقرار گیاهان جدید آسان تر است. لطمات ناشی از جابجایی گیاهان در سیستم هیدروپونیک، کاهش می یابد.

12- آیش در برنامه تناوب کشت محصولات، وجود ندارد. از تمامی سطح کشت موجود در همه زمان ها می توان استفاده کرد.

باغبانان و پرورش دهندگان مبتدی که می خواهند فعالیت در زمینه هیدروپونیک را شروع کنند، می توانند این کار را در منزل خود آغازکرده و هر زمان که امکاناتی برای ساخت و راه اندازی سیستم کشت در محلول غذایی برایشان فراهم شد، آنگاه فعالیت خود را در مقیاس کوچک و ساده فنی، شروع کنند.  

منابع:

http://www.phce.org/1389-05-23-15-58-56/833-1391-02-10-13-22-05.html

http://www.rasekhoon.net/forum/threadshow-326438-1.aspx
http://www.golkhaneha.com/Pages/?PageId=52
http://www.iraneng.com/showthread.php/235107%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9

 

 

 

 

 

کشت خیار گلخانه ای

                                               

 

نحوه کشت :
پس از انتخاب بذر باید فکر نحوه کشت باشیم به طور کلی در مقابل ما دو راه برای کشت بذر قرار دارد. یکی کشت مستقیم و کشت به صورت خزانه که از این دو راه به خاطر صرفه جویی در استفاده از امکانات گلخانه ای و مراقبت بیشتر و بهتر تا جوانه زدن٬ بهتر است از کشت در خزانه بهره گیری کرد. برای کشت مستقیم زمین باید رطوبت کافی داشته و به اصطلاح گاورو باشد و بهتر است زیر و روی بذر به مقدار مورد نیاز بیته موس ریخته شود.

بهترین خاک برای کشت در گلدانهای نشاء ماده ای طبیعی به نام بیته موس می باشد که در بازار انواع خارجی و ایرانی آن یافت می شود.اگر محل قرار گرفتن سینی نشاء دارای ۳۰ درجه سانتی گراد حرارت بوده و نور و رطوبت کافی وجود داشته باشد پس از ۵ تا ۷ روز بذر جوانه می زند و چنانچه شرایط مناسب نبوده و عوامل نور و گرما و رطوبت به صورت دلخواه نباشد اولا در زمان جوانه زنی تاخیر ایجاد می شود و ثانیا در جریان رشد گیاه نیز اختلالاتی پدیدار خواهد شد. توصیه می شود این نوع بذرها را به علت گرانی آنها ۲۴ ساعت قبل از کاشت در زمین و یا گلدان در یک پارچه نخی و یا پنبه ای در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد نگهداری کرد. باید دقت کرد قبل از این کار بذرها ابتدا در آب ولرم خیسانده شوند از طرفی باید مراقبت های لازم را به عمل آورد تا گیاه جوان بدون آفت و بیماری به زمین منتقل شود.

 

 

انتقال نشاء به زمین اصلی :
وقتی بذرها سبز شدند و رشد کافی نمودند باید آنها را به زمین گلخانه منتقل کنیم.بدین منظور حفره هایی که با فاصله معین و بر اساس تراکم بوته در متر مربع محاسبه شده است بر روی بسترها تعبیه می کنیم که دقیقا به اندازه حجم خاک گلدانهای سینی نشاءمی باشد. آنگاه با احتیاط کامل نشاء را همراه با خاک گلدان از گلدانها جدا کرده و در حفره ها قرار می دهیم.در اینجا باید مراقب باشیم تا به ریشه ها آسیبی وارد نیاید. بعد از انتقال نشاء به زمین آبیاری را شروع می کنیم . به یاد داشته باشیم مدت قرار گرفتن نشاء در گلدان نباید از حد معمول کند زیرا در این صورت است که ریشه به علت حجم کم خاک دچار مشکل شده و از رشد طبیعی باز می ماند و در نتیجه گیاه از ابتدا ضعیف خواهد بود و پس از آن هم رشد درستی نخواهد داشت.

 

 

تراکم بوته ها :
به منظور دستیابی به بیشترین برداشت محصول از متر مربع تراکم بوته ها حائز اهمیت است.بعضی از کشاورزان و گلخانه داران بر این باورند که اگر تعداد بوته در واحد سطح بیشتر باشد محصول بیشتری می توانند برداشت کنند.بر اساس تجارب بدست آمده در گلخانه های خاکی برای واریته های موجود تراکمی برابر با ۷/۱ تا ۳ بوته٬ بنابر تجربه شخصی فصل کاشت و نوع واریته از نظر کوچکی و بزرگی برگ در نظر می گیرند که در این مورد می توان از کشاورزان با تجربه و کارشناسان مربوطه کمک گرفت. ناگفته نماند که این کار دلایل فنی و مهمی دارد که از جمله می توان میزان نوردهی و جذب مواد مغذی خاک در فصول سرد را نام برد.پس به خاطر اینکه بوته ها از نور کافی برخوردار بوده و رشد مناسبی داشته باشند باید به گونه ای کاشت شوند که به روی یک دیگر کمتر سایه بیاندازند و به عبارتی دیگر موجب جلوگیری از تابش نور کافی به گیاه نشوند از طرفی در فصول سرد میزان غذا رسانی خاک به ریشه کمتر می شود و اگر تراکم هم در چنین وضعیتی زیاد باشد طبیعی است که به ریشه مواد کافی نخواهد رسید

 

آبیاری اولیه :
برای آبیاری گلخانه بهتر است از سیستم تحت فشار به صورت قطره ای استفاده کنیم.در این روش که بهترین نوع آن استفاده از نوارهای آبیاری است که از حدر رفتن آب جلوگیری می کند. بر اساس برنامه ای منظم به آبیاری گیاه خواهیم پرداخت زیرا آبیاری به صورت سنتی ضمن بالا بردن مصرف آب و همچنین رطوبت گلخانه مواد غذایی در خاک را شسته و دسترسی ریشه را به این مواد کم کرده.شایان ذکر است که آبیاری گیاه بر اساس سن گیاه بافت خاک و زمان مصرف متفاوت است. برای مثال می توان گفت که خاک در زمستان به آب کمتری نیازمند است تا در فصل تابستان ولی در هر صورت باید به طور یکنواخت و دوره های منظم آبیاری کرد و مسلما در خاک های سبک مقدار آبیاری کمتر و فاصله زمانی بین آن نیز کمتر خواهد بود. توصیه می شود در هنگام آبیاری زمین را برای مدت طولانی به حالت اشباع قرار ندهیم و حتما رطوبت ۲۵ درصدی را در فاصله دو آبیاری رعایت نمایید به عبارت دیگر برای تناوب آبیاری٬ زمانی اقدام به آبیاری نمایید که رطوبت خاک به ۲۵٪ رسیده باشد ضمنا این را هم بدانید که گیاه خیار در زمانی که به گلدهی می رسد نیاز بیشتری به آب دارد.

 

برخی از کشاورزان معتقدند بعد از اینکه گیاه جوان ۴ برگ حقیقی خود را کامل کرد باید یک دوره تشنگی به گیاه داد.چون اعتقاد دارند ریشه گیاه در حالت تشنگی به طور طبیعی به دنبال یافتن آب به عمق خاک نفوذ می کند و این حرکت ریشه باعث افزایش حجم ریشه می شود. به هر حال گیاه پس از دوره تشنگی و آبیاری پس از آن رشد سریعی خواهد داشت. در زمان رشد بوته باید نخهای گلخانه را آماده کرده و بر فراز بوته ها به سیم های مهار در فضای سقف گلخانه متصل نمود تا در هنگام رشد سریع بوته ها به طور منظم به دور نخ ها بسته شود برای بستن بوته ها به دور نخ ها روش های مختلفی وجود دارد می توان پائین نخ ها را به سیم مهار در پائین گیاه بست و یا اینکه نخ اضافه را به دور قرقره های سیمی پیچانده و بر روی سیم مهار قرار داد و یا اینکه به وسیله کلیپس های مخصوص که به اندازه قطر ساقه گیاه است و به انتهای نخ ها بسته می شود ارتباط ساقه و نخ را بدون گره زدن به گیاه برقرار نمود شایان ذکر است که نباید در مرحله نخ کشی بی توجهی نمود زیرا غفلت در این کار باعث شکستن ساقه گیاه می شود و سبب آسیب جدی به گیاه خواهد شد

 

 

آبیاری :
آبیاری گلخانه برای خاک های سبک می تواند به روش نشتی باشد یعنی با ایجاد جوی و پشته آبیاری صورت می گیرد. در صورت استفاده از سیستم های قطره ای که با لوله های مخصوص صورت می گیرد نیازمند یک محاسبه دقیق هستیم زیرا معمولا وسط خط لوله از فشار آب کمتری برخوردار است و به این علت آبیاری به صورت یکنواخت انجام نمی شود.آبیاری قطره ای باید به صورتی باشد که پیازرطوبتی بین دو قطره چکان به یکدیگر متصل شود . همانطور که می دانید روزانه مقدار معینی اب زمین تبخیر می شود که باید در موقع مناسب تامین گردد.در صورتی که نسبت به آب یک منطقه مشکوک باشیم با آزمایش آب تصمیم نهایی را اتخاذ می کنیم مقادیر مجاز ec در آب براساس میلی موس تامین می شود ec کمتر از ۱ بسیار خوب ec بین ۱ تا۲ مناسب و ec ۲ تا ۳ کمی زیاد ec ۳ تا ۴ زیاد و ec بالاتر از ۴ بسیار زیاد غیر قابل قبول می باشد.

 

 

هرس اولیه :
در بته خیار تا زمانی که ارتفاع گیاه به ۳۰ سانتی متر نرسیده هیچگونه هرسی را انجام نمی دهیم . اما پس از اینکه بوته به ارتفاع ۳۰ سانتی متری رسید شاخه های فرعی و میوه و گلهای آن را به تدریج حذف می کنیم. با این کار به گیاه اجازه می دهیم که تمام انرژی تولیدی توسط گیاه صرف رشد ساقه و برگهای اولیه شود و بدین وسیله گیاه قوی و شاداب باشد از ارتفاع ۳۰ سانتی متر به بعد شاخه های فرعی را حذف کنیم ولی با توجه به فصل کاشت و نظر برخی کارشناسان و کشاورزان با سابقه برخی به شاخه های فرعی اجازه می دهند رشد نمایند و بر اساس واریته و فصل کاشت طول شاخه های فرعی را تنظیم می کنند. قابل ذکر است که در فصل بهار جوانه انتهایی شاخه های فرعی را بعد از ظهور برگ پنجم حذف می کنند به یاد داشته باشید که هرس اولیه گیاه تاثیر مستقیم و بسیار خوبی در رشد و بار دهی بوته خواهد داشت البته مشروط بر اینکه به طور صحیح و اصولی انجام گیرد.

 

 

 

 

 

 

برداشت محصول :
از مواردی که باید در انجام آن دقت بسیاری کرد تا آسیبی به گیاه وارد نشود نحوه چیدن خیار از بوته است که به دلایلی با اهمیت است شیوه اصولی و صحیح چیدن خیار از بوته این است که آن را به سمت بالا کشیده تا بدین وسیله از ساقه جدا شود این عمل باعث می شود که بقایا یا دنباله میوه بر روی ساقه باقی نماند زیرا باقی ماندن این قسمت بر روی ساقه باعث پوسیدگی ساقه می شود و از طرفی دنباله میوه علاوه بر اینکه وزن میوه را سنگین تر می کند باعث جلوگیری از نرم شدن سریع میوه هم می شود امروزه در اکثر گلخانه ها دیده می شود که خیار را به وسیله قیچی از شاخه جدا می کنند این کار زمانی می تواند مشکل آفرین باشد که قیچی آلوده به بیماریهای قارچی و ویروسی خاصی باشد. در این حالت امکان انتقال بیماری از یک بوته به بوته دیگر زیاد است. بد نیست بدانید به تازگی دستگاهی اختراع شده است که به وسیله اشعه می تواند میوه را از ساقه جدا کند.ولی تا زمانی که دسترسی به این وسائل امکان پذیر باشد بهتر است حتاالمقدور میوه با دستکش چیده شود ضمنا از ابزارهایی استفاده کنید که اطمینان داشته باشید آلوده نیستند.

 

پائین کشی بوته ها :
زمانی که بوته ها به سقف مفید گلخانه می رسند باید پائین کشیده شوند.نکته ای که در این دوره حائز اهمیت است هرس برگهای فرسوده تر و پیر تر در طول دوره برداشت است.به طوری که هنگام پائین کشیدن بوته برگهای پائینی ضمن اینکه عمر خود را سپری کرده اند تعداد کمی نیز برای هرس کردن باقی مانده باشد. باید همواره به یاد داشته باشید که هرس برگهای فرسوده در هر نوبت نباید بیش از ۳ برگ در بوته باشد و حداقل ۱۸ تا ۲۵ برگ روی بوته باقی بماند. هرس برگ های فرسوده باید در طول دوره و به تناوب انجام گیرد که در هنگام پائین کشی مشکلی پیش نیاید و ضمنا متوجه باشیم برگهایی که هرس می کنیم نباید از تعداد برگهای تولید شده بیش تر باشد. به هر حال بعد از هرس برگ های مسن تر و رسیدن بوته به سقف٬ ۳ روش برای هرس بوته خیار مرسوم است.

 

اول اینکه با حذف برگهای پائینی و شل کردن نخ ها از قرقره که به سیم مهار متصل است ساقه را به صورت گرد در روی زمین قرار داده البته گاهی ساقه ها به جای اینکه روی زمین قرار گیرند بر روی شاسی های مخصوصی که با فاصله ۵۰ سانتی متر تعبیه شده اند قرار می گیرند. زمانی که بوته به انتها می رسد به دو شاخه فرعی اجازه می دهیم که رشد خود را ادامه دهند و دوباره به سمت پائین حرکت کنند.این دو شاخه فرعی را مانند شاخه های اصلی در نظر می گیریم و پس از رشد این شاخه ها جوانه ای انتهایی شاخه اصلی را حذف می کنیم و سوم اگر در پایان فصل کشت با فرا رسیدن هوای گرم مصادف باشد می توان به جای پائین کشیدن بوته ها آن را بر روی سیم ها انداخته تا مانند سایبانی در گلخانه عمل کند در این حالت باید کاملا مراقب بود که بوته ها در موقع خم شدن شکسته نشوند و بعد ها دچار ضایعات و بیماری نگردند.

 

 

در مورد خیار چی میدونید؟
حتما با خودتون فکر میکنید که این گیاه از کجا اومده باید بگم که جواب این سوال هنوز مشخص نشده ولی احتمال داده میشه که بومی مناطق گرمسیری آسیا و افریقا باشه. خیار از جنس Cucumis و اسم علمی اون Cucumis sativus است. البته اینم بگم که این گیاه انواع زیادی داره. برگ ها یزرگ و پهنی داره یه نمونه از برگ این گیاه رو میتونید تو اون برگ هایی که تو مطلب بیماری های تیره کدوییان نوشتم ببینید. این گیاه یک پایه ی ولی گل های نر و مادش از هم جدا هستن. البته اینم بگم که ارقامی از این گیاه وجود داره که فقط گل های ماده تولید میکنه که به اونا میگن ماده زا. تا حالا راجع به بکر زایی چیزی شنیدید؟ گل های خیار گل هایی هستن که میتونن به روش بکرزایی هم تولید میوه کنن. البته منظور از بکرزایی در این گل اینه که بدون گرده افشانی هم میتونن میوه تولید کنن اخه ما تو بعضی جانوران هم بکرزایی داریم. تا حالا دید درختی رو که در عرض مدتی کوتاهی پر از شته شده؟ بعد حتما تعجب کردید و با خودتون فکر کردید که اخه این همه شته از کجا اومدن؟ اگه بدونید که شته ها حشراتین که از طریق بکرزایی هم میتونن تکثیر پیدا کنن اونوقت دیگه زیاد تعجب نمیکنید. از بحث خیار پرت نشیم.

 

 

تا حالا با خودتون فکر کردید که چرا ته خیار تلخه؟
این تلخی بخاطر ماده ایه تو خیار که مزه تلخی داره به نام کوکوربتاسین. که اینم خودش چند نوعه بصورت مونوگلیکوزید و آگلیکون تو گیاه وجود داره.

 

. خارهای ریزی رو که روی میوه خیار هست میبینید؟ فکر میکنید چی باشه؟

شما فکر میکنید که نوعی بیماریه ویا اینکه آفتی به این گیاه حمله کرده و این میوه دیگه به درد نمیخوره در صورتیکه این طور نیست و این کاملا طبیعیه و وقتی که خیار میرسه این برآمدگی های روی میوه هم از بین میره.

 

خیار از تیره ی کدوئیان با نام علمی Cucumis sativus و نام انگلیسی Cucumber است. این سبزی محصول فصل گرم است و گیاه جوان ان به یخبندان حساسند. مانگین درجه حرارت روزانه برای رشد خیار بن 18 تا 24 درجه سانتیگراد مناسبترین است. خیار دارای پتاسیم بالایی است و باعث حل و کاهش اسید اوریک بدن ( بدن انسان خاصیتی دارد که می تواند خود را با تغییرات وفق دهد و اگر تغییرات بیش از حد باشه باعث می شه که بعضی از رفتار های طبیعی بدن دچار تغییر بشه اینجا یه بحثی وجود داره به نام محیط اسیدی و محیط بازی یا همون قلیایی که در بعضی موارد فرضا در دستگاه گوارش ممکنه که محیط اسیدی بشه که در اصطلاح میگن که فرد ترش کرده که غذا هایی که می تونن محیط را اسیدی کنن میشه از مواد گوشتی نام برد و مواد گیاهی نیز بیشتر خاصیت قلیایی یا همون بازی دارند که میتونن محیط رو قلیایی کنن که در صورت وجود محیط اسیدی حالت اسیدی کاهش پیدا میکنه ) می شود و برای رماتیسم- یرقان- رفع خارش پوست- رفع سردرد- رفع گرفتگی بینی و خرد کردن سنگ کلیه مناسب است. جالب ست بدانید که میوه ی خیار بصورت نارس مصرف می شود .

 

بذر خیار در دمای 11 درجه سانتیگراد جوانه می زند. در مناطق سردسیر بعد از رفع سرما کاشت خیار انجام می شود. در مناطق جنوبی کشورمان در دو فصل بهار و پائیز این گیاه کاشته می شود. باید توجه داشت در مرحله ی گلدهی باید کود از انتها به گیاه داده شود تا میزان محصول افزایش یابد. اگر تنش رطوبتی به گیاه خیار داده شود میوه ها تلخ خواهد شد البته عوامل دیگری از قبیل نامظمی در میزان کود و آب و دما نیز باعث تلخی خواهد شد اما تلخی ته خیار طبیعی و به علت وجود ماده ای به نام کوکومرین می باشد. . خیار را تقریبا در هر خاکی م توان به خوبی پروراند. اما خاک خوب خاکی است که سبک دارای زهکشی خوب و مواد الی زیاد داشته باشد(fertile) . عده ای از خیار بدگویی کرده و اونو میوه ای بی فایده میدونن و فلسفه ی آنان این است که خیار علاوه بر اینکه ماده ی مفید قابل توجهی ندارد دیر هضم نیز می باشد. و جز ضرر سودی برای بدن ندارد. درست است که خیار مواد چربی و نشاسته ای و قندی کمی دارد اما دارای فوائدی نیز میباشد که نباید انها را دست کم گرفت. خوردن و بوئیدن و مالیدن گوشت خیار بر پیشانی برای رفع سردرد سودمنده و همچنین آمده که جوشانده ی پوست خیار یرقان را درمان می کند . آب خیار پیشاب آور بوده و برطرف کننده ی سنگ کلیه می باشد.

 

منبع:forum.patoghu.com