فندق

فندق میوه‌ای فندقی از درخت فندق است. ظاهر کروی یا بیضی دارد و طولش ۱۵-۲۵ میلیمتر و قطرش ۱۰-۱۵ میلیمتر است و دارای پوسته فیبری بیرونی می‌باشد. گونه‌هایی از فندق از فندق معمولی بزرگ‌ترند و در بیشترین رشد دو برابر اندازه معمولی می‌شوند. میوه فندق زمانی که برسد از پوسته بیرون می‌افتد. هسته بذر فندق خوراکی است و می‌توان آن را به صورت خام یا پخته مصرف نمود. بذر میوه پوستی بسیار نارک و به رنگ قهوه‌ای تیره دارد که پیش از مصرف یا پخت‌وپز آن را جدا می‌کنند.

 

فندوق

 

فندق در سطح تجاری بیشتر در ترکیه، ایتالیا، یونان، گرجستان، در جنوب ایالت اسپانیایی کاتالونیا، در شهرستان کنت انگلستان و همچنین درایالت واشینگتن و اورگن ایالات متحده وایران-قزوین-الموت و اشکورات رودسر گیلان تولید می‌شود. ترکیه با تولید تقریباً ۷۵٪ از فندق جهان، بزرگ‌ترین تولیدکننده این میوه در بین کشورهای جهان می‌باشد. از فندق در صنعت شیرینی‌سازی برای ساخت پرالین مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین با ترکیب آن با شکلات می‌توان شکلات ترافل و همچنین محصولاتی همچون نوتلا و فرانجلیکو تولید نمود. روغن فندق نیز که از فندق بدست می‌آید، بسیار خوش‌طعم است و در پخت‌وپز مورد استفاده قرار می‌گیردفندق میوه ای با طبع گرم و خشک که بیشتر در نواحی کوهستانی ایران یافت و پرورش داده میشود.

خواص

 

– برای سرفه‌های مزمن 30 گرم مغز فندق همراه عسل ساعت 10 صبح میل شود این باعث می‌شود که اخلاط سینه و ریه خارج گردد.

– ضماد سوخته فندق با پی بز برای جلوگیری از ریزش مو مفید است.

– برای زخم‌های واریس 50 گرم پوست درخت فندق و 1000 گرم آب (آبی که مخلوط با سرکه است) را جوشانده زخم‌ها را بشویید.

– برای تنظیم قاعدگی 20 گرم پوست فندق را در 1000 گرم آب جوشانده در فواصل قاعدگی روزی یک فنجان میل شود.

– فندق پایین آورنده فشار خون است.

– کسانی را که مار زده است کشمش با فندق میل کنند.

– کسانی که سنگ کلیه دارند روزی 15 دانه فندق، غذای مناسبی برای آنها می‌باشد.

– برای رفع کرم کدو روغن فندق را بگیرید و به مدت 15 روز، روزی یک قاشق سوپ خوری از آن روغن میل کنید.

– روغن فندق تقویت کننده نیروی شهوانی است.

– کسانی که درد مفاصل دارند روزانه 10 دانه فندق بخورند.

– کسانی که نقرس دارند صبحانه 30 عدد فندق + یک قاشق عسل خوب جویده میل شود و همراه آن یک لیوان شیر مصرف شود.

– کسانی که درد استخوان دارند صبحانه از روش شماره 14 استفاده کنند.

– برای تقویت ریه مانند شماره 14 استفاده شود.

– افراد مسلول فندق + خرما یا انجیر همراه شیر به عنوان صبحانه بخورند.

– کسانی که ضعف عمومی دارند روزانه 10 عدد فندق بخورند.

– کسانی که می‌خواهند لاغر شوند 10 گرم گل فندق در 300 سی سی آب دم کرده بعد از هر غذا یک استکان بخورند.

– کسانی که بیماری MSدارند در غذای روزانه خود فندق را بگنجانند.روزانه20عدد،اطفال10عددهمراه‎یک‎ قاشق‎ عسل میل‎کنند.

– کسانی می‌خواهند روده‌های آنها تقویت شود در هنگام گرسنگی 10 عدد فندق بخورند.

– فندق مقوی مغز است و جوهر دماغ را زیاد می‌کند و برای نیروی تفکر و تعقل یک غذای بسیار خوبی است.

– برای پادزهر سموم بعد از غذا 5 دانه فندق با انجیر میل شود.

– کسانی که کوسه هستند فندق را سوزانده با پی بز مخلوط کنند بصورت بمالند.

– اگر کم خون هستید بعد از هر غذا 5 دانه فندق بخورید.

– اگر چنانچه مبتلا به قلنج کلیه شدید بعد از غذا 6 عدد فندق را خوب جویده میل نمایید.

– خانم‌هایی که دوره قاعدگی آنها دردناک و زیاد است پوست فندق را جوشانده بعد از غذا یک فنجان بخورند.

– کسانی که رخسار زرد دارند برای درمان آن روزانه 10 دانه فندق بخورند.

 

خواص

 

– کسانی که سرطان دارند صبحانه 20 عدد فندق و 3 عدد خرما با یک لیوان آب هویج میل کنند.

– کسانی که موخوره دارند فندق را سوزانده با سرکه مخلوط کنند با آب رقیق نمایند سر موها را با آن محلول ماساژ دهند.

– اگر چشم نوزادی آبی یا ازرق است شما می‌توانید فندق را بسوزانید نرم کنید با روغن زیتون مخلوط کنید و چند روز بر فرق سر نوزاد بمالید. سپس چشم آنها خوب سیاه و جذاب می‌گردد.

– خانم‌هایی که حامله هستند روزی 5 دانه فندق میل کنند.

– روغن فندق جهت رفع چین و چروک صورت

– برای درمان جوش صورت روزی 2 مرتبه با نوک انگشت از روغن فندق روی جوشهای صورت بگذارید.

– فندق تقویت کننده‌ نطفه می‌باشد، 10 صبح و 5 عصر همراه خرما میل شود.

– فندق حاوی منیزیم و پتاسیم می‌باشد و این مواد بزرگترین داروی مقوی قلب و کلیه ها هستند.

– به خاطر وجود آهن در فندق می‌توان گفت که یکی از بهترین عوامل سازنده گلبولهای قرمز می‌باشد.

– فندق اختلال در رشد مو را برطرف می‌کند.

– فندق به خاطر داشتن ویتامین A و C برای تقویت پوست و ناخن و مو و تقویت بینایی بسیار مفید است.

– فندق به خاطر داشتن ویتامین‌های B برای درمان ضعف اعصاب، سستی و خمودگی، هیجان و اضطراب بسیار مؤثر است.

– برای درمان سیاتیک برگ خشک درخت فندق را سائیده با کمی خاکستر آتش سیگار و نمک مخلوط نموده با روغن منداب مخلوط کرده محلول را به محل درد بمالید.

– فندق باعث تنگ کردن عروق زیر پوست و باعث کشیدگی پوست و تغذیه و درمان آن می‌شود.

 

مواد معدنی و ویتامین ها

 

فندق دارای مواد معدنی زیر می باشد:

* کلسیم، که برای رشد استخوان ها و دندان‌ ها ضروری است.

* آهن، که در خون ‌سازی نقش دارد.

* روی، که نقش مهمی در هورمون‌ های جنسی دارد.

* پتاسیم، که برای تحریک سیستم عصبی و عملکرد مناسب عضلات و ماهیچه‌ ها ضروری است.

در میان میوه‌های روغنی، فندق قابل هضم‌ترین و مغذی‌ترین آنها به شمار می‌رود. فندق خشک حدود 70 درصد وزن خود مواد چربی و 15 تا 20 درصد مواد پروتئینی دارد و به سبب فقدان مواد هیدروکربنی، مصرف آن به مبتلایان دیابت توصیه می‌شود. این میوه سرشار از ویتامین‌های A، B1، B2، C، E  این ویتامین ‌ها برای حفظ سلامت مغز و خون‌سازی ضروری هستند، مخصوصا برای کودکان در حال رشد.همچنین در 100 گرم مغز فندق600 کالری، در 100 گرم فندق با پوست 300 کالری و در یک عدد آن 10 کالری انرژی نهفته است. ویتامین E مفید برای بیماران کبد ی  اساس یک تحقیق مشخص شد که استفاده از مکمل‌های ویتامین E و مواد غذایی حاوی این ماده می‌تواند برای درمان بیماران مبتلا به بیماری‌های کبد ی مفید باشد. ویتامین E از تجزیه و همولیز گلبول ‌های قرمز خون جلوگیری می ‌کند، بنابراین به عنوان نوعی محافظ در برابر کم‌ خونی یا آنمی عمل می کند. از دیگر فواید ویتامین E که در فندق به وفور یافت می ‌شود، پیشگیری و ممانعت از عوامل ایجاد کننده سرطان می ‌باشد. اگر سرطان قبلا در بدن شکل گرفته باشد، ویتامین E با سلول‌ های سرطانی می‌ جنگد.

 

ویتامین ها

 

از آنجا که فندق دارای مقدار کمی مواد نشاسته‌ای و غنی از مواد معدنی است، برای مبتلایان به بیماری قند مفید است. فندق غنی از روغن است. در واقع 60 تا 70 درصد فندق از روغن تشکیل شده است. تامین انرژی، تنظیم حرارت، محفاظت در برابر عوامل بیرونی و کمک به گردش ویتامین‌های محلول در چربی.

در روغن فندق، برخی اسیدهای چرب وجود دارند که اعمال مهمی را برای بدن انجام می‌ دهند؛ به عنوان مثال “اسید اولئیک” موجود در روغن فندق از افزایش کلسترول خون پیشگیری می‌کند(کلسترول را به میزان 2/26درصد کاهش می ‌دهد)، قند خون را تنظیم می ‌کند و آپوپروتئین A-1 را که برای پیشگیری از بروز بیماری ‌های عروق سیاهرگ مفید است، افزایش می ‌دهد(به میزان 25 درصد) و آپوپروتئین B که مضر می ‌باشد را کاهش می ‌دهد(به میزان 5/7 درصد) دیگر اسید چرب مفید در روغن فندق، “اسید لینولئیک” است که به مقدار زیادی در روغن فندق یافت می ‌شود. لینولئیک اسید نقش خیلی مهمی در رشد و سلامت اندام‌ ها دارد.

 

شرایط فندوق

 

نیاز اکولوژیکی

درختان فندق به زمستان نسبتاً سرد و تابستان خنک نیاز دارند برای رشد و تکامل میوه تابستان خنک و طولانی از تابستان گرم و طولانی مناسبتر است. درختان فندق برای رفع نیاز سرمایی بایدمدت نسبتاً طولانی در معرض سرمای متوسط قرار گیرند. در مناطق مرطوب درختها نسبت به عوامل بیماریزا حساس هستند. درختان فندق مقاوم به سرما هستند. شاتونها و گلهای ماده فندق در مقایسه با گلهای باز شده مقاومت بیشتری نسبت به سرما دارند. در صورتیکه گلهای ماده باز شده باشند دمای 5/9- درجه سانتی گراد به آنها صدمه می زند بین حداقل و حداکثر دمای هوا با تاریخ های گل دهی گل آذین نر و ماده رابطه مستقیمی وجود دارد افزایش مجموع درجه حرارتهای موثر ظهور کلاله را در ارقام زودرس به تاخیر می اندازد. مقاومت بافتها نسبت به سرما تعیین شده است که از حساس تا مقاوم عبارتند از : استوانه مرکزی، آوندهای چوب، کامبیوم و پوست. در اواسط زمستان مقاومت جوانه های رویشی نسبت به سرما بیشتر از گلهای ماده است. همچنین مقاومت اکثر گلهای ماده در دی ماه بیشتر از گلهای نر است از کاشت فندق در مناطق پست که هوای سرد در آنجا باقی می ماند باید خودداری کرد و همینطور بادهای خشک نیز نباید در آن منطقه وجود داشته باشد مناطقی که دارای بارندگی متوسطی بوده و توزیع بارندگی نیز در طول فصل مناسب است برای کاشت موفقیت آمیز فندق خیلی مناسب هستند. خاکهای خنثی تا کمی اسیدی با 6= pH برای کاشت فندق مناسب است.

آماده سازی خاک

نوع خاک مناسب برای کاشت فندق در مناطق مختلف متغیر است ولی بطور کلی خاک باید عمیق، حاصلخیز و دارای زهکشی خوبی باشد. در خاکهای عمیق مقدار زیادی آب و مواد غذایی ذخیره می شود که در طی فصول خشک مورد استفاده قرار می گیرد. ریشه های درخت فندق تا عمق 5/2 تا 4 متر بسرعت رشد می کند. عوامل نامساعدی مثل وجود لایه غیر قابل نفوذ، بالا بودن سطح آب زیرزمینی وجود سنگ و شن و عدم وجود تهویه در خاک، رشد ریشه ها را محدود می کند. خاک باید تا عمق 4 متر دارای تهویه خیلی باشد درختان فندق در مقایسه با درختان گردو تحمل بیشتری نسبت به خاکهای فشرده دارند. ازدیاد فندق از دیاد به دو رویش از دیاد به وسیله بذر و از دیاد رویشی انجام می گیرد. در ازدیاد به وسیله بذر با کاشت فندق بلافاصله پس از برداشت همراه با پریکارپ به مقدار زیادی جوانه زنی را کاهش می دهد. حذف پوسته بذر مثل حذف پریکارپ جوانه زنی را تا 81 درصد افزایش می دهد. خواب بذر با یک دوره استراتیفیکاسیون به مدت 6 ماه برطرف می شود. در صورتیکه فندق دیر برداشت شود (آخر شهریور) پریکارپ میوه ها سخت می شود در اینصورت ابتدا یک دوره استراتیفیکاسیون گرم در 20 درجه سانتی گراد ضروری است و بدنبال آن بذور فندق باید در معرض یک دوره سرما (4 درجه سانتی گراد) قرار گیرند. در میوه هایی که زود برداشت می شوند (آخر مرداد) آندوسپرم و جنین اغلب به اندازه کافی رشد نمی کند و جوانه زنی این قبیل بذور بخوبی صورت نمی گیرد. برای از بین بردن خواب بذور فندق اگر آنها را به مدت 6 هفته در معرض سرمای 5 درجه سانتی گراد قرار داده و سپس به 20 درجه سانتی گراد منتقل شوند اسید جیبرلیک در بذر تجمع یافته و موجب جوانه زنی می شود. در ازدیاد رویشی روشهای مختلفی وجود دارد که عبارتند از : از دیاد بوسیله قلمه – ازدیاد بوسیله خوابانیدن – ازدیاد بوسیله پیوند – ازدیاد بوسیله ریزازدیادی

 

شرایط

 

تاریخ و فواصل کاشت

زمینهای شیب دار قبل از کاشت باید تراس بندی شوند تا بتوان درختان فندق را با فواصل مناسب در آنها کاشت این عمل استفاده از کودهای شیمیایی ، دامی و نیز آبیاری را تسهیل می کند. در هنگام کاشت باید دقت شود داخل چاله ها عاری از سنگ باشد زیرا وجود سنگ ریشه ها را محدود می کند کاشت فندق در اواخر زمستان یا در بهار صورت میگیرد. در هنگام کاشت پس از حفر گودالها در ته هر گودال مقداری خاک را به صورت کپه ریخته و ریشه نهال را در روی آن قرار می دهند سپس بقیه گودال را با خاک رویی پر کرده و آنرا سفت می کنند. اطراف نهال را با خاک اره یا خاک سست پوشانده و آنرا آبیاری می کنند. برای کاهش تعداد پا جوش ها و حذف آسانتر آنها نهالها را از ارتفاع 50 تا 75 سانتی متری سربرداری می کنند و تنه نهالها را به منظور جلوگیری از آفتاب سوختگی با یک ماده سفید رنگ آمیزی کرده و یا با کاغذ سفید آنرا می پوشانند.

کاشت

در صورتیکه فندق بصورت بوته ای یا پرچین پرورش داده نشود فاصله کاشت 6 متر است. عملکرد فندق در حالت درخت بشتر از حالت بوته ای است. در حالت بوته ای قسمت مرکزی ضعیف مانده و یا در اثر سایه قسمتهای بیرونی از بین میرود. فاصله کاشت بسته به اینکه در بین درختان فندق چیز دیگری هم کاشته شود متفاوت است.

داشت

مراقبت از درختان فندق از جنبه های مختلفی صورت می گیرد. که بقرار زیر است : هرس:در درختان بارده شاخه های جانبی که بر روی شاخه های اصلی قرار دارند هر سال هرس شده مر شاخه های ضعیف حذف می شوند. اگر در هنگام کاشت هرس ریشه صورت گرفته باشد در مراحل بعدی نیاز به هرس کمتر خواهد بود ولی وقتی درختان فندق 12 تا15 ساله شدند بهتر است مقدار زیادی از شاخه های جانبی هرس شوند تا رشد شاخه های قوی تحریک شود. در این حالت در هر درخت 8 تا 10 شاخه باقی می گذارند تا میوه بهتر پر شده و محصول افزایش یابد. اضافه کردن کود دامی به مقدار 30 تن در پائیز به همراه 600 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات و در بهار 400 تا 500 کیلوگرم سولفات آمونیوم یا 300 تا 400 کیلوگرم سیانید کلسیم و یا 150 تا 300 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیوم پیشنهاد می شود. مبارزه با آفات : آفات فندقها از قبیل کنه فندق، سرخور طومی فندق ، سوسک چوب خوار، کنه مولد کال فندق، سپردار فندق ، نماند ، پژمردگی باکتریابی، پژمردگی فندق ، پوسیدگی قهوه ای یا آنتراکوز کپک خاکستری و بیماری ویروس موزائیک می باشد. آبیاری : اگر فندق در خاکهای حاصلخیز که ظرفیت نگهداری آب زیادی دارند کاشته شود به آبیاری کمی نیاز خواهد داشت. حذف پاجوشها : حذف پاجوشها در اطراف تنه فندق ضروری است به منظور حذف موثر پا جوشها ضروری است که عمل حذف 3 تا 4 بار در سال و تا چند سال پس از کاشت صورت گیرد.حذف پا جوشهای جدید باید تا حد امکان از نزدیک محل رشد آنها صورت گیرد.مبارزه با علف های هرز که توسط علف کش های شیمیایی صورت می گیرد.

 

داشت

 

گل دهی : گل دهی فندق 3 تا 4 سال پس از کاشت صورت می گیرد ولی معمولاً باردهی از سال 5 یا 6 شروع می شود مدت باردهی 10 تا 20 سال است شاخه هایی که طول آنها 16 تا 25 سانتی متر است بیشترین ظرفیت باردهی را دارند.تمام گونه های جنس Corylus یک پایه بوده، گلهای یک جنسی تولید می کنند و گرده افشانی آنها توسط باد صورت می گیرد. دوره گل دهی فندق در شرایط طبیعی حدود 3 ماه طول می کشد که با گرده افشانی ارقام زودرس شروع شده و با مرحله اوج گل دهی در ارقام دیررس تمام می شود. فندق گیاهی خود ناسازگار است لذا برای انجام گرده افشانی مطلوب باید ارقام مختلف با هم کاشته شود. کاشت 12درصد درختان گرده افشان در شرایط مساعد برای گرده افشانی رقم اصلی کافی است.

برداشت

میوه های فندق پس از رسیدن بر روی زمین می ریزند میوه هایی که به روی زمین می ریزند در اثر رطوبت خاک تغییر رنگ می دهند از این رو برای جلوگیری از آن باید در اولین فرصت پوست میوه ها جدا شود.میوه ها در طول فصل باید 2 تا 3 بار جمع آوری شوند. عملکرد درختان فندق بسته به سن و قدمت درخت فاصله کاشت ، عملیات آماده سازی خاک و عوامل دیگر متفاوت است اگر یک هکتار باغ 2200 کیلوگرم محصول تولید کند محصول خوبی داشته است عملکرد درختان، بارده از سالی به سال بعد دچار نوسان می‌گردد.

منابع :

fa.wikipedia.org

www.hidoctor.ir

www.tebyan.net

daneshnameh.roshd.ir

http://kolbeyesalamati.com