راهنمای کشت چغندر قند

مقدمه

داشتن آگاهی لازم درباره مسایل مختلف کاشت هر محصول، در بالا بردن توان تولید، عملکرد و سوددهی آن نقش بسیار مهمی ایفا می کند. از این رو لازم است کشاورزان قبل از اقدام به کشت هر نوع محصول درباره مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت آن اطلاعات لازم و کافی را کسب کنند. این موضوع درباره چغندرقند نیز به عنوان یکی از زراعت های مهم و استراتژیک کشور صادق و بسیار پر اهمیت است. لذا شرکت قند اصفهان در راستای اهداف بلند مدت بخش کشاورزی خود که همانا افزایش میزان موفقیت کشاورزان در امر تولید و بالا بردن خصوصیات کمی و کیفی چغندر قند است، به اجرای برنامه های مفید آموزشی جهت کشاورزان طرف قرارداد بهایی خاص داده است. بدین منظور واحد کشاورزی این شرکت نسبت به تهیه سلسله مطالبی در مورد مسایل مختلف کشت چغندرقند، از انتخاب زمین تا برداشت محصول اقدام کرده است که انشاا… در زمان های مقتضی در اختیار کشاورزان قرار می گیرند. در این نشریه به بحث پیرامون شرایط محیطی مناسب و اصول کلی کشت چغندر قند پرداخته می شود.

 

محاسن کشت چغندرقند

کشت چغندرقند دارای محاسن زیادی می باشد که عمده ترین آنها عبارتند از:

1- چغندر یکی از اجزاء کلیدی متشکله اقتصاد کشاورزی ملی است.

2- چغندرقند نسبت به طیف وسیعی از شرایط آب و هوائی و خاک سازگار است.

3- چغندرقند از نظر ارزش غذائی در ردیف محصولاتی از قبیل برنج، ذرت، گندم، سیب زمینی و حبوبات است.

4- در حال حاضر امکان کشت کامل مکانیزه چغندرقند فراهم شده است.

 5- چغندرقند در تناوب زراعی به خوبی جای می گیرد و عمیق بودن ریشه و پاک بودن مزارع آن از علفهای هرز اجازه می دهد که در تناوبهای مختلف جایگزین شود. چغندر خاک را در بهترین شرایط برای کشت غلاتی که بعداَ کشت می گردند نگه می دارد و عملکرد غلات را بهبود می بخشد. چغندرقند گیاهی وجینی است که ضمن کم کردن تراکم (تعداد) علفهای هرز حاصلخیزی و پوکی خاک را بهتر می کند.

6- محصولات فرعی چغندر با ارزش است. سربرگ چغندر و همچنین تفاله مخلوط با ملاس به دست آمده بعد از بهره برداری کارخانجات، غذای دام است. چغندر قند گیاهی با دو محصول است، برگها جهت علوفه و ریشه جهت قند گیری.

7- ارزش اندام هوائی یک هکتار چغندرقند در بهبود حاصلخیزی خاک در صورتی که به خاک برگردانده شود برابر 20 تا 30 تن کود حیوانی است.

8- چغندرقند یک محصول تضمینی است و همه ساله خرید آن توسط دولت تضمین می گردد.

 

 

 

سازگاری چغندرقند

چغندرقند نسبت به شرایط مختلف محیطی دارای سازگاری نسبتا" زیادی می باشد. نسبت به سرما، گرما، شوری و خشکی تحمل خوبی دارد. با این حال برای رسیدن به حداکثر عملکرد، لازم است که برای آن همانند سایر گیاهان زراعی بهترین شرایط رشد را فراهم کرد. شرایط مناسب رشد چغندرقند به قرار زیرند:

1-حرارت:

بهترین رشد چغندر قند هنگامی صورت می پذیرد که حداکثر درجه حرارت در تابستان از 35 درجه تجاوز نکند و در پاییز نیز روزها آفتابی، دمای هوا در  شبها پایین و درجه حرارت حداقل به یخبندان نزدیک شود. در کل، حرارت مناسب  رشد  چغندرقند بین  20 تا 24 درجه سانتیگراد است.

حرارت مناسب جهت جوانه زدن بذر چغندرقند بین 15 تا 20 درجه سانتیگراد است. اما جهت رسیدن به چنین درجه حرارت و کشت در آن شرایط، لازم است که مدت زیادی از فصل رویش از دست رود و چنین امکانی عملا" وجود ندارد. بنابراین هنگامی که درجه حرارت متوسط روزانه به 4 تا 5 درجه سانتیگراد رسید، می توان نسبت به کشت بذور اقدام کرد.

2- نور:

چغندر قند گیاهـی روز بلند است و به نـور زیادی جهت رشد و تجمع قند در ریشه نیاز دارد. وجود نور کافی در اواخر دوره رشد، موجب زیاد شدن ذخیره قند و افزایش خواص کیفی چغندر قند می گردد. بدین منظور  باید فاصله صحیح بوته ها و تراکم مطلوب بوته در مزرعه را مورد توجه خاص قرار داد و ضمن کوشش در جهت حفظ سلامت برگها نسبت به کنترل سریع علف های هرز نیز اقدام عاجل انجام داد.

3- رطوبت:

با اینکه چغندرقند به خشکی مقاوم است، اما حصول یک عملکرد بالا، مستلزم وجود رطوبت کافی و برنامه ریزی دقیق آبیاری است. برای چغندرکاری معمولاً آبیاری معتدل و سبک سودمند است، برای تولید یک ریشه 500 گرمی حدود 40 تا 50 لیتر آب مورد نیاز است. کل آب مورد نیاز چغندر قند در طول دوره رشد در مناطق مختلف کشور را بین 7300 تا 13600 متر مکعب در هکتار ذکر کرده اند.

4- خاک:

خاکهای حاصلخیز دارای زهکشی مناسب، با بافت متوسط (رسی - شنی) و اسیدیته (pH ) خنثی تا کمی قلیایی (7 تا 2/7) برای چغنـدرقند منـاسب هستند. خاکهای دارای مقادیر زیاد سنگ ، خاکهای فشرده و سفت که معمولاً با فقدان مواد آلی همراه هستند، برای کشت چغندرقند مناسب نمی باشند. اصولاً، محیط خاکی مناسب برای چغندرقند محیطی است که در بین ذرات خاک آن هوای فراوان وجود داشته باشد و خاک، سفت و متراکم نباشد که مانع گردش و نفوذ آب شود.خاک سست و پوک اجازه می دهد که ریشه چغندر به صورت عمیق در زمین فرو رود و به خوبی رشد کند.

چغندرقند جز در مراحل اولیه رشد نسبت به شوری خاک مقاوم است. با این حال شوری بالای خاک به عنوان یک عامل محدود کننده در تولید چغندرقند به حساب می آید.

 

تاریخ کاشت:

به طور کلی نمی توان تاریخ دقیقی از لحاظ تقویمی برای کشت چغندرقند در هر منطقه بیان کرد. توصیه دقیق تاریخ کاشت بر اساس درجه حرارت صورت می پذیرد. کشت چغندر قند در اولین زمان ممکن پس از پایان یخبندانهای زمستانه (در اواخر اسفند و اوایل فروردین) امکان پذیر است. تاخیر در تاریخ کاشت، به خصوص در مناطق با دوره رشد کوتاه، منجر به کاهش عملکرد می شود. هنگامی که متوسط درجه حرارت روزانه به 4 تا 5 درجه سانتیگراد رسید، می توان بذر چغندرقند را کشت کرد. هنگام کاشت چغندر باید وضعیت زمین از لحاظ رطوبت مطلوب باشد.

 

مراحل آماده سازی زمین:

میزان محصول چغندرقند، تا حد زیادی بستگی به ساختمان خاک و آماده سازی بستر بذر دارد. عمق شخم، زمان شخم، کاربرد کود و استعمال علف کش ها پیش از ظاهر شدن جوانه های چغندرقند (جهت عاری شدن بستر کاشت از علف های هرز)، همگی از عواملی هستند که محیط کشت مناسبی برای بذرها و بوته های جوان چغندر ایجاد می کنند. بهترین زمان برای انجام شخم در مزارع مورد کشت فصل پاییز است که در این حالت امکان استفاده بهینه از ماشین آلات (در پاییز که به آنها نیاز نیست)، ذخیره سازی رطوبت مناسب درخاک، عدم تاخیر کشت در بهار و صرفه جویی در مصرف آب فراهم می گردد. از طرفی از ورود ماشین آلات سنگین جهت آماده سازی زمین در بهار به علت تعجیل زارعین در کاشت بهاره اجباراً قبل از گاورو شدن خاک جلوگیری می شود و تخریب اراضی به حداقل خواهد رسید.

در زمان شخم، کودهای فسفره، پتاسه، کودهای آلی و دامی در سطح مزرعه پخش می شوند که  تا عمق مناسبی با خاک مخلوط شوند. بهتر است فسفر مورد استفاده، از منبع سوپر فسفات و پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم تامین شود. در شخم پاییزه، عمق شخم باید بین 30 تا 35 سانتیمتر بوده و زمین در وضعیت مناسبی از لحاظ رطوبتی (گاورو) باشد. بلافاصله پس از اتمام سرما لازم است که سایر مراحل آماده سازی زمین را انجام داد. در این زمان تنها نیاز به یک شخم سطحی با استفاده از گاو آهن قلمی است. چنین شخمی منجر به از بین رفتن علفهای هرز تازه سبز شده نیز می شود. جهت نرم کردن خاک و از بین بردن کلوخه های باقی مانده در زمین می توان از دیسک استفاده کرد. پس از انجام عملیات مذکور، با استفاده از ماله، سطح زمین به طور کامل تسطیح

 می شود. ماله کشی زمین همچنین منجر به فشرده شدن خاک و از بین رفتن فضاهای داخل خاک می شود و در نتیجه حالت مویینگی خاک و عمق کاشت یکنواخت را ممکن می سازد. نکته مهم آن است که در هنگام آماده سازی زمین، رطوبت خاک زیاد نباشد، در غیر این صورت ساختار خاک تخریب می شود.

 

انـواع بـذر و مقدار مصرف

بذور چغندرقند براساس تعداد جوانه هایی که ایجاد می کنند، به دو دسته کلی تقسیم شده اند:

1- بذور پلی ژرم (چند جوانه ای): بذوری که در نتیجه کشت آنها معمولا" بیش از یک جوانه (معمولاً 2 تا 5) تولید می شود را بذور پلی ژرم گویند.

2-بذور منوژرم (تک جوانه ای): بذوری که از کاشت آنها تنها یک جوانه حاصل می شود را منوژرم گویند.

بر اساس نوع بذر، قوه نامیه بذر، شرایط آب و هوایی،  روش کاشت، بافت و شوری خاک، قدرت حاصلخیزی زمین، زمان کاشت،  میزان و نحوه آبیاری، نحوه آماده سازی زمین و … مقدار بذر مورد استفاده در واحد سطح مزرعه متفاوت خواهد بود.

 به طور کلی در روش سنتی و در شرایط نامطلوب استفاده از 20 تا 25 کیلوگرم بذر پلی ژرم در هکتار کـافی است و در صورتی که زمین سنگین و شور باشد لازم است که از مقدار بذر بیشتری (حدود 30 کیلوگرم ) استفاده کرد. 

در روش کشت مکانیزه برای یک هکتار چغندرکاری، حدود 3-2 کیلوگرم بذر با قوه نامیه حداقل 90 درصد نیاز است که در فاصله خطوط 50 سانتیمتر و فاصله بذور 8-4 سانتیمتر و در عمق 2 تا 3 سانتیمتر کشت می شوند. در شرایطی که وضعیت زمین برای کشت این بذور مناسب نباشد، از بذور چند جوانه ای استفاده می شود که در مورد اخیر حداکثر 12-10 کیلوگرم بذر نیاز خواهد بود.

 

روشهای کشت چغندرقند:

کشت چغندرقند به روشهای سنتی، مکانیزه و نشایی صورت می گیرد:

الف- روش سنتی (کرتی):

در این روش پس از اتمام عملیات تهیه زمین، به وسیله بیل یا مرزکش، در زمین کرتهایی ایجاد می شود. نکته مهم این است که باید سطح کرتها حتما" صاف باشد. وجود پستی و بلندی در زمین، منجر به نرسیدن آب به نواحی بلند و همچنین جمع شدن آب در نواحی گودتر می شود که این کار سبب هدر رفتن مقدار زیادی آب می شود. تجمع آب در مزرعه سبب خفگی ریشه ها و افزایش فعالیت قارچ های ایجاد کننده پوسیدگی ریشه می شود. پس از تهیه کرتها، بذرها با دست در داخل کرتها پاشیده شده و تا عمق 2 تا 3 سانتیمتری با خاک مخلوط می شوند.

افزایش مقدار بذر مصرفی، بالا رفتن میزان مصرف آب، شدیدتر شدن بیماری پوسیدگی ریشه، عدم امکان استفاده از ادوات مکانیزه برای انجام فعالیت های مربوط به داشت و برداشت و در نهایت بالا رفتن هزینه های تولید، از مهم ترین معایب این روش کشت هستند. به طور کلی کشت چغندرقند به این روش به علت وجود مشکلات فراوان توصیه نمی شود.

ب-روش مکانیزه:

در این روش بذور چغندرقند در وسط و یا طرفین پشته ها کشت می گردند و به روش نشتی و یا بارانی آبیاری می شوند. در این حالت آب هیچگاه پای گیاه نمی رسد و در نتیجه سطح خاک سله نمی بندد. از طرفی امکان گسترش و ایجاد بیماریهای گیاهی (به خصوص پوسیدگی ریشه) بسیار کمتر خواهد بود. از مهم ترین مزایای این روش آسانتر شدن عملیات کاشت، داشت و برداشت و در نتیجه کاهش هزینه های تولید و همچنین کاهش مصرف آب و بالا رفتن راندمان آبیاری است.

مهم ترین نکات مورد توجه در کاشت مکانیزه چغندرقند به قرار زیر هستند:

1-در صورت استفاده از سیستم آبیاری نشتی، سطح زمین باید کاملا" تسطیح شود و قطر دانه های خاک کمتر از دو سانتیمتر باشد. شیب مناسب زمین در کشت مکانیزه حدود 1 تا 2 در هزار است. کشت یکدست، تنظیم مناسب عمق کاشت و کاهش ضایعات برداشت مکانیزه فقط در صورت تسطیح بودن کامل زمین امکان پذیر است.

2- مهم ترین مسئله در مورد تهیه زمین چغندرقند آن است که خاک تا عمق حدود 3 سانتیمتر کاملا" نرم ، بدون هر گونه عوامل نامساعد مانند سنگ، کلوخ، ریشه گیاهان و … باشد. در کل عمق بذرکاری بسته به نوع خاک، امکان نزول باران یا آبیاری برای جوانه زنی و حرارت خاک بین 2 تا 5 سانتیمتر می باشد.

3-در صورتی که زمین از نظر تسطیح و یا دانه بندی مشکلاتی داشته باشد، استفاده از بذور منوژرم مناسب نبوده و بهتر است از بذور چند جوانه استفاده شود. در صورت بهره گیری از بـذور پلی ژرم جهت کشت مکانیزه، بهتر است از بذور درجه بندی شده (کالیبره) استفاده شود.

4- مناسب ترین فاصله ردیفهای کاشت (نشتی ها)50 سانتیمتر بوده (هر چند که روشهای کشت دیگری نیز وجود دارند) و طول فاروها با توجه به بافت خاک از 120 تا 150 متر تغییر می نماید. البته در سیستم های آبیاری بارانی، مسئله تسطیح زمین و رعایت طول خطوط کاشت اختیاری بوده و با توجه به ظرفیت سیستم آبیاری انتخاب می شوند.

5- در کاشت بذور منوژرم استفاده از بذرافشانهای پنوماتیک و دقیق کارها توصیه می شود. تنظیم دقیق بذرکارها از نظر میزان ریزش بذر و رعایت فاصله دقیق خطوط و عمق کاشت، کمک شایانی در تسهیل عملیات بعدی داشت می نماید. سرعت مطلوب بذرکارها کمتر از پنج کیلومتر در ساعت می باشد.

6- آبیاری از نکات مهم کشت چغندرقند بوده و لازم است که تا مرحله چهار برگی خاک به صورت مرطوب باقی بماند. بذر چغندرقند به لحاظ دارا بودن یک لایه پوشش سخت، در زمان کشت برای تولید جوانه به رطوبت زیاد نیاز دارد. بذر چغندر در این مرحله در اطراف خود 120 تا 150 درصد وزنش آب لازم دارد تا جوانه آن تندش کرده و از بذر خارج شود. زمانی که جوانه ها تولید، ولی هنوز از خاک خارج نشده اند، لازم است برای سهولت و سرعت خروج جوانه های ضعیف اولیه از خاک، زمین را مجددا آبیاری کرد تا سطح خاک، نرم و مرطوب شود. پس از آنکه جوانه ها از خاک خارج شدند، فواصل و تعداد دفعات آبیاری و مقدار مصرف آب بستگی به شرایط جوی (مقدار ریزش باران، درجه حرارت، میزان رطوبت محیط و… )، بافت خاک، شیب زمین، رقم چغندر ومرحله رشدی آن دارد. آبیاریهای سنگین در زمان کاشت به دلیل سرد شدن زمین، موجب تاخیر در سبز شدن بذور می شود.

 

علف های هرز و کنترل آنها

 یکی از گیاهانی که بیشترین خسارت را از وجود علف های هرز در مزارع می بیند، چغندرقند است. چغندرقند در ماههای اولیه رشد در رقابت با علفهای هرز بسیار ضعیف است، که این مسئله منجر به کاهش شدید عملکرد در مزارع آلوده به علف های هرز می شود. به طور کلی خسارت ناشی از علفهای هرز در مزارع چغندرقند، بسیار بیشتر از خسارت آفات و بیماریها است. در موارد متعدد، بر اثر عواملی مانند استفاده نادرست از علف کش های مناسب و یا عدم وجین به موقع مزارع، هکتارها مزرعه چغندر زیر هجوم و سلطه علفهای هرز منهدم شده اند.

مهمترین مرحله خسارت علف های هرز در مزارع چغندرقند تا مرحله 8  برگی شدن بوته های چغندر می باشد. چنانچه مزرعه چغندرقند را در سه ماهه اول بعد از کاشت عاری از علف هرز نگه داریم، دیگر نیاز به دفع علفهای هرز نخواهد بود و خسارتی به محصول وارد نمی کند. اما خاطر نشان می گردد که کنترل علفهای هرز مزارع چغندرقند تا زمان برداشت در جلوگیری از به بذر نشستن آنها جهت کاهش میزان آنها در کشتهای بعدی اهمیت زیادی دارد. همچنین حذف علف های هرز در طول فصل رشد، منجر به برداشت راحت تر محصول نیز خواهد شد.

از مجموع مطالب ذکر شده مشخص می گردد که کنترل به موقع علف های هرز به همراه تنک نمودن سریع تر مزارع چغندرقند از اهمیت بسیار زیادی برخوردار  بوده و تاخیر در انجام عملیات تنک و وجین مزارع خسارتهای جبران ناپذیری را به کشاورزان وارد می آورد.

به طور کلی، جهت دستیابی به کنترل موثرتر علفهای هرز مزارع چغندرقند، لازم است که از چندین روش مختلف شامل سمپاشی مزارع، استفاده از کولتیواتور و وجین دستی به صورت ترکیبی، به شرح زیر استفاده نمود.

الف- اولین و اساسی ترین قدم در کنترل علف های هرز استفاده از سموم علف کش مناسب می باشد. میزان موفقیت در استفاده از علف کش ها ، کاملاً در ارتباط با نحوه صحیح مصرف آنها می باشد.

ب- علاوه بر استفاده از علف کشهای مناسب، برای از بین بردن علفهای هرز باقی مانده بین خطوط کشت لازم است از کولتیواتور استفاده گردد.

ج- در هر صورت بخشی از علف های هرز روی ردیف های کاشت به دلایل مختلف، بوسیله با مورد استفاده از بین نمی روند و به دلیل قرار گرفتن در نزدیکی بوته های چغندرقند به وسیله کولتیواتور نیز قابل کنترل نیستند، که لازم است این علف ها در زمان تنک کردن مزرعه توسط کارگران حذف شوند تا یک مزرعه عاری از علف هرز ایجاد گردد.

آفات و بیماریهای مزارع چغندرقند

چغندرقند مورد حمله آفات و عوامل بیماریزای زیادی قرار می گیرد. بر طبق آمار موجود متوسط خسارت سالانة آفات وبیماریها روی چغندر قند بین 11 تا 33 درصد می باشد. به عنوان مثال آفت کارادرینا می تواند در طول یک شبانه روز مزارع جوان چغندر قند را نابود نماید و یا در بعضی از مزارع که تعداد سرخرطوم کوتاه چغندر زیاد باشد، قسمت زیادی از بوته های دو برگی و جوان چغندر بوسیلة این حشره خورده می شود و سطح سبز مزرعه از بین میرود که احتیاج به واکاری پیش می آید. جبران چنین عقب ماندگی هایی در طول فصل رشد امکان پذیر نیست.

با توجه به اینکه سود تولید چغندر به عملکرد حاصل و کاهش هزینه های تولید وابستگی زیادی دارد، لازم است برنامه ریزی دقیقی برای مبارزه با آفات و امراض به عمل آید تا از افت شدید عملکرد پیشگیری شود. یک برنامه موفق کنترل شامل روشهای هماهنگی است که از ابتدای کشت و حتی قبل از آن تا پایان فصل زراعی یکی پس از دیگری بکار گرفته شوند تا در نهایت نتایج قابل قبولی را به بار آورد.

مهم ترین آفات مزارع چغندرقند استان اصفهان عبارتند از:

کک، سرخرطوم کوتاه، کرم طوقه بر، پروانه برگخوار (کارادرینا)، بید چغندرقند ( لیتا)، شته های برگی، شته ریشه، کنه

مهم ترین بیماریهای مزارع چغندرقند استان اصفهان عبارتند از:

پوسیدگی ریشه و طوقه، نماتد مولد سیست، کرلی تاپ، سفیدک سطحی، ویروس های زردی

 

تنک کردن

یکی از عملیات اجباری و پر خرج زراعت چغندرقند تنک کردن است. در اغلب موارد تعداد زیادی بوته اضافی در اثر مصرف بیش از حد بذر در مزرعه بو جود می آیند که باید این بوته های اضافی را حذف نمود تا جوانه های باقیمانده فرصت رشد پیدا نموده و محصول مناسبی بدهند. در صورت عدم تنک مزرعه بوته ها نور، دما، هوا و مواد غذائی کافی دریافت نکرده و از رشد کمی برخوردار می شوند. هر چه زمان تنک کردن زودتر باشد، بوته های باقیمانده از رشد بهتری برخوردار هستند. بهترین زمان تنک قبل از مرحله شش برگی بوته ها است. به طور کلی دیر تنک کردن مزرعه به منزله دیر کاشتن آن است. آنجا که پس از اتمام عملیات تنک ممکن است ریشه بعضی از بوته های باقیمانده آسیب دیده باشند، انجام یک مرحله آبیاری سنگین لازم است.

 

تغذیه چغندرقند

همانند سایر محصولات کشاورزی، چغندر قند نیز تنها بخشی از نیازهای غذائی خود را از خاک تامین می نماید و بقیه را بایستی از کودهای شیمیایی، کودهای آلی و یا محلول پاشی روی سطح برگ تامین نمود. برای زراعت چغندرقند باید، کودهـای فسفره و پتـاسه را بـه مقـدار توصیه شده در پـائیز به طـور یکنـواخت در زمیـن پخش کـرده و ابتدا با دیسک سبک در عمق 10-5 سانتیمتری خاک مخلوط کرد. سپس اقدام به شخم عمیق اولیه نموده تا کود در سطوح مختلف خاک تا عمق شخم به طور یکنواخت توزیع گردد. ترجیحاً ‌مصرف فسفر از منبع سوپر فسفات و پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم توصیه می گردد. با توجه به نقش مهمی که پتاسیم در رشد و توسعه چغندرقند ایفا می نماید لازم است که استفاده از کودهای پتاسه همواره مورد توجه ویژه قرار گیرد.

کاربرد کودهای آلی بخصوص کودهای حیوانی می تواند تا حد زیادی در افزایش عملکرد کمی و کیفی مزارع چغندرقند مفید فایده واقع گردد که بهتر است حتی المقدور از این کودها در مزارع استفاده شود. 

کمبود عناصر میکرو (آهن، منگنز، بر، روی و . . . ) در مزارع چغندرقند در بعضی از مواقع تا حدود 30 درصد از عملکرد محصول می کاهد و نیز سبب کاهش  مقاومت ریشه ها به بیماریها و آفات می گردد، که این مسئله ضرورت به کارگیری این کودها را در مزارع به خوبی مشخص می کند.

مهم ترین نکته در خصوص کود دهی به چغندرقند استفاده صحیح از کودهای ازته است. بعضی از کشاورزان تا آخرین روزهای قبل از برداشت اقدام به مصرف کودهای ازته می کنند که این کار بسیار اشتباه است و از کیفیت چغندر به خصوص درصد قند به شدت می کاهد.  به طور کلی  استفاده از کودهای شیمیایی به طور صحیح و فنی یکی از راههای رسیدن به محصول بالاتر است. اگر در مصرف کودهای مورد نیاز در زمانهای مناسب  کوتاهی شود، عملکرد محصول کاهش می یابد. همچنین مصرف بیش از حد کودها علاوه بر از دست رفتن مقادیر زیادی کود، تخریب ساختمان خاک و آلودگی محیط زیست را نیز در پی دارد. از طرفی این مسئله به مسمومیت گیاه منجر می شود و محصول نهایی را نیز کاهش می دهد. به عنوان مثال مصرف کمتر از حد ازت سبب کاهش عملکرد ریشه چغندرقند تا حدود 50 درصد می شود. از سوی دیگر مصرف زیادتر از حد آن سبب کاهش درصد قند (عیار) تا چندین واحد خواهد شد. بنابراین لازم است  بر اساس روش صحیح، میزان تقریبی کودهای مورد نیاز را در مزرعه تعیین کرد. این که چه مقــدار کود در طول فصـل زراعـی و در زمـان کشت باید مصرف شود، از طریق آزمایش های تجزیه خاک مشخص می شود.

 

آبیاری چغندرقند

عملاً تمام روشهای شناخته شده آبیاری در سطح دنیا  شامل آبیاری سطحی (از طریق جوی و پشته، آبیاری کرتی و نواری) و روشهای مختلف آبیاری بارانی در چغندر قند مورد استفاده قرار می گیرند.

چغندرقند یکی از گیاهان مقاوم به خشکی است، به طوری که مزرعه چغندرقندی که دچار تنش خشکی شود، می تواند حداکثر ظرفیت تولید خود را به شرط بهبود شرایط به دست آورد. به همین دلیل، تنش آبی این گیاه در مقایسه با گیاهان دیگر مانند سیب زمینی به عملکرد محصول کمتر خسارت می زند. همچنین مرحله رشد حساس به تنش خشکی در چغندرقند مشابه آنچه که در گلدهی غلات دیده می شود وجود ندارد. بنابراین با وجود چنین شرایطی درخصوص چغندرقند، می توان مدیریت بسیاری مناسبی بر آبیاری مزارع چغندرقند اعمال نمود و حداکثر میزان صرفه جویی را در این مزارع بخصوص در وضعیت خشکسالی کنونی داشت.

چغندرقند دارای سیستم ریشه عمیق است که آب را از حدود 90 تا 110 سانتیمتری عمق خاک استخراج می کند. چغندر حدود 70% آب مورد نیاز خودش را تا عمق 60 سانتیمتری می گیرد. لذا در صورتی که سطح خاک خشک باشد اما در اعماق پائین تر آب کافی وجود داشته باشد، مشکلات تنش کم آبی به حداقل می رسد.

به طور کلی در مرحله جوانه زنی بذر، چغندرقند به آبیاری های سبک و متعدد نیاز است. اما پس از عملیات تنک انجام یک آبیاری سنگین ضرورت می یابد و  در طول فصل رشد فواصل آبیاری بسته به بافت خاک و شرایط آب و هوایی تفاوت دارد. همچنین 2 تا 4 هفته قیل از برداشت نیز بایدآبیاری ها قطع شود که این زمان قطع آبیاری باید به گونه ای باشد که خاک آنقدر خشک نشود که برداشت با مشکل مواجه شود.

با توجه به اینکه در استان اصفهان خشکسالی همواره گریبانگیر تولید محصولات کشاورزی مختلف همانند چغندرقند می باشد ، جهت جبران این کم آبی، تغییر الگوی کشت، بهبود راندمان آبیاری، افزایش بهره وری از آب و اعمال تکنیک های کم آبیاری (از جمله طولانی کردن دور آبیاری، حذف آبیاری در مراحلی از رشد گیاه که حساسیت کمتری به کم آبی دارد و ...) ضروری است و در این زمینه استفاده از روش های نوین آبیاری نیز بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد. به لحاظ مقاومت بالای چغندرقند در مقابل بروز تنش های خشکی، استفاده از شیوه های کم آبیاری می تواند تا حد زیادی در خصوص کاهش مصرف آب در این زراعت مفید فایده واقع شود و می تواند جایگزین مناسبی برای بسیاری از زراعت های با مصرف آب بیشتر گردد.

افزایش عملکرد ریشه در مزارع چغندرقند

چغندرقند بر خلاف اکثر محصولات زراعی که بر اساس وزن خریداری می شوند با دو فاکتور وزن و درصد قند (عیار) خریداری می شود:

برای بالا بردن مقدار محصول در واحد سطح لازم است نکات زیر در نظر گرفته شود:

1) استفاده از بذور اصلاح شده مناسب کشت هر منطقه

2) آبیاری کامل و صحیح و استفاده مفیدتر از منابع آب با توجه به کمبود شدید آب در اکثر مناطق کشور و  ‌تناسب سطح کشت با آب موجود

3)  داشتن دقت فراوان در جهت ایجاد تراکم مطلوب بوته در واحد سطح (80 تا 100 هزار بوته در هکتار)

4) تغییر روشهای کاشت و بهبود عملیات زراعتی با استفاده از ماشین‌آلات جدید برای تهیه زمین و سایر عملیات لازم.

5) استفاده صحیح  از کودهای دامی و شیمیایی

6) انتخاب تناوب صحیح

7) ‌انتخاب زمین مناسب از نظر عمق و بافت خاک

8) رعایت تاریخ کاشت مناسب در هر منطقه

9) مبارزه صحیح و بموقع با آفات و امراض گیاهی و به خصوص علفهای هرز

10) برداشت به موقع و صحیح چغندرقند و تحویل آن به کارخانجات قند بلافاصله پس از برداشت

11)تنظیم صحیح ماشینهای برداشت چغندرقند و کاهش ضایعات برداشت.

 

 

عوامل موثر بر افزایش درصد قند

از زمانی که یک کشاورز تصمیم به کشت چغندر می گیرد تا زمانی که چغندر برداشت و بارگیری می شود، در کلیه مراحل، نحوه اقدامات و فعالیت های او در کاهش و یا افزایش عیار مؤثر می باشد. به طور کلی  مهمترین عوامل موثر بر درصد قند چغندرقند به قرار زیر هستند:

ا- انتخاب بذر متناسب با شرایط آب و هوایی، طول دوره رشد و مقاوم به عوامل نامساعد کشت در منطقه، افزایش میزان عیار را در پی دارد.

2- انجام شخم مناسب به منظور افزایش نفوذپذیری خاک و جلوگیری از چند شاخه شدن ریشه ها و نیز جمع آوری سنگهای موجود در خاک مزرعه تا حد امکان، از اهمیت بسیار زیادی در افزایش درصد قند برخوردار است.

3- وجود تعداد  مناسب بوته در واحد سطح (9 تا 10 بوته در هر متر مربع) به افزایش عیار منجر می گردد.

4- انتخاب تاریخ دقیق کاشت چغندرقند در افزایش درصد قند اهمیت بسیار دارد.

5- کنترل به موقع علف های هرز به میزان زیادی در افزایش عیار چغندرقند نقش دارد.

6- تغذیه اصولی گیاه تأثیر بسیاری در بهبود وضعیت تولید قند در چغندرقند دارد. مصرف بیش از حد و دیرهنگام کودهای ازته (بخصوص اوره و نیترات آمونیوم) باعث کاهش میزان قند خواهد شد. همچنین کمبود سایر عناصر (آهن، روی، منگنز، منیزیم، بر و ... ) غلظت قند در ریشه را کاهش می دهد.

7- انجام آبیاری های صحیح و به موقع در بالارفتن کیفیت ریشه ها چغندرقند نقش مهمی ایفا میکند.

8- کنترل به موقع آفات و بیماری ها در طول فصل به بهبود وضعیت کیفی ریشه های تولیدی می انجامد.

9-حفظ سلامت برگها تا آخرین لحظات رشد از گزند آفات و یا عدم چرانیدن آنها باعث  افزایش عیار می گردد.

10- برداشت به موقع چغندرقند با توجه به  علایم رسیدگی مزرعه موجب افزایش درصد قند ریشه ها می شود.

11- ممانعت از یخ زدن چغندرقند در جلوگیری از کاهش عیار فوق العاده موثر است.

12- چنانچه بوته ها به مدت شش هفته در معرض دمای 4 تا 8 درجه سانتیگراد قرار گیرند، به ساقه می روند و میزان قندشان کاهش می یابد که در صورت رعایت دقیق تاریخ کاشت می توان از این عمل ممانعت نمود.

13-سرزنی صحیح چغندرقند منجر به بالارفتن کیفیت چغندر تحویلی به کارخانه می گردد.

14-عدم تأخیر در جمع آوری و حمل چغندرقند به کارخانه به دلیل کاهش تنفس ریشه و ممانعت از تجزیه قند ها در بالارفتن درصد قند موثر است .

 

 

منبع:

 

http://www.crop.blogsky.com/1391/02/10/post-263/

پرورش و نگهداری درخت مو - انگور

تهیه زمین و بستر سازی:
در این زمینه، بایستی همزمان دو کار متفاوت انجام گیرد:
. در حوزه نفوذ ( اطراف تنه ) می بایست نفوذپذیری را افزایش و روان آبی را کاهش داد به این منظور، باید این منطقه را شخم زد از مالچ و از مواد جاذب الرطوبه، کود دامی و مواد آلی نیز در این منطقه استفاده کرد.
. سطح زمین را بصورتی شیب بندی کرد که برای هر درختچه مو یک حوزه آبگیر ایجاد شود، بطوریکه این حوزه آبگیر در فاصله بین دو بوته مجاور تقسیم شده باشد، با این کار ....

 

تهیه زمین و بستر سازی:
در این زمینه، بایستی همزمان دو کار متفاوت انجام گیرد:
. در حوزه نفوذ ( اطراف تنه ) می بایست نفوذپذیری را افزایش و روان آبی را کاهش داد به این منظور، باید این منطقه را شخم زد از مالچ و از مواد جاذب الرطوبه، کود دامی و مواد آلی نیز در این منطقه استفاده کرد.
. سطح زمین را بصورتی شیب بندی کرد که برای هر درختچه مو یک حوزه آبگیر ایجاد شود، بطوریکه این حوزه آبگیر در فاصله بین دو بوته مجاور تقسیم شده باشد، با این کارآبهای ناشی از بارندگی های فصلی را به سمت هربوته هدایت نموده و بدین ترتیب استفاده بهینه از نزولات جوی بعمل می آید.
- تامین نهال:
نهال مورد استفاده از ارقام مرغوب تجاری ، اصیل ، سالم و با کیفیت انتخاب شود که تحت نظارت کمیته فنی نهال استان تولید ودارای گواهی بهداشتی از مدیریت حفظ نباتات و مورد تایید موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال باشد، از نهال انگور سالم و مناسب برای تازه خوری که دارای حبه درشت، بازار پسند، بیدانه و خاصیت حمل و نقل بالا باشد استفاده شود.
استاندارد نهال انگور:
ارتفاع نهال حداقل 30 سانتیمتر و قطر آن یک سانتیمتر سن نهال از زمان کاشت قلمه حداکثر 2 سال باشد.

 

چاله کنی:
می بایست از اواخر مرداد تا اوایل شهریور ماه چاله های کاشت حفر شوند. ابعاد گودال 100×100 سانتی متر با ارتفاع 120 سانتی متر انتخاب می شود، البته در خاکهای حاصلخیزتر می توان ابعاد چاله ها را کمتر از میزان فوق الذکر در نظر گرفت. جهت پرکردن چاله های کاشت، علاوه بر خاک سطحی می توان از کود دامی ، پوشال برنج، سوپرجاذبها و یا مواد دیگری که نفوذپذیری خاک را افزایش می دهند استفاده کرد. معمولاً تا حدود 20 سانتی متر از ته چاله را با مخلوط کودهای دامی، فسفاته و پتاسه پر نموده و سپس بر روی آنها 30-20 سانتی متر خاک سطحی ( ترجیحاً خاک سبک ) ریخته و سپس قلمه انگور را که در حال گذراندن دوران خواب است داخل گودال می کاریم سطح چاله بایستی پایین تر از سطوح خاک اطراف بوده بصورتیکه با یک شیب ملایم آب اطراف را به چاله ها هدایت نماید، پس از سبز شدن قلمه، توصیه می شود از مالچ پلاستیکی روی سطح چاله استفاده کرده و آن را با لایه نازکی از خاک بپوشانند، این کار به منظور کاهش میزان تبخیر و تعرق، انجام می شود.

کاشت قلمه:
اگر در منطقه مورد کاشت، زمستان با یخبندان شدید توام باشد بایستی در اواخر زمستان اقدام به کشت قلمه نمود، لیکن اگر زمستان ملایم باشد می توان قلمه را در اواسط پاییز در محل اصلی کاشت در این حالت، آب حاصل از بارش باران و برف، باعث استقرار اولیه قلمه می شود. قلمه به طول یک متر خواهد بود که بصورت مورب در چاله قرار می گیرد(بهتر ایت از قلمه پاشنه دار استفاده شود).
فواصل کاشت انگور دیم به میزان بارندگی بستگی دارد و از 4*5متر در منطقه با بارندگی بیش از 500 میلیمتر تا 7*7 متر در مناطق با بارندگی 200 میلیمتر متغیر است. ( در مناطق با بارندگی 300-200 میلیمتر فواصل کاشت 6*6 متر است ).
در بسیاری از موارد کاشت نهال نتیجه بهتری از قلمه بدنبال خواهد داشت بخصوص اینکه دارای تلفات کمتری خواهد بود.
- انجام هرس فرم دهی:
پس از اینکه نهالهای انگور جدید کشت شدند سر نهال در 50 سانتی متری از سطح خاک قطع می شود. در طول اولین فصل رشد، جوانه برداری بهاره یا تابستانه که رشد درخت در فصل اول را هدایت می کند می تواند نخستین هرس دوره خواب را تسهیل نماید اما این عمل ضروری نیست. قطع شاخه های متقاطع، پاجوش و نرکها می تواند موثر باشد. به عنوان یک قاعده تا آنجا که ممکن است باید سطح برگ را بیشتر کرد تا رشد درخت به حداکثر برسد.
هرس انگور پس از اولین فصل رشد در تعیین شکل نهائی و عملکرد آن سرنوشت ساز است. حذف شاخه های غیراصلی غالباً نخستین هرس دوره خواب نامیده میشود.
در کاشت دیم بایستی طوری هرس کنیم که اولاً رشد رویشی بیش از حد نشود و ثانیاً نور زیاد به درون تاج نرسد. معمولاً هرس شدید زمستانه منجر به رشد رویشی زیاد از حد در تابستان خواهد شد که در کشت دیم، نامطلوب می باشد. اگر چه انجام هرس زمستانه در انگور ضروری است در کشت دیم حتی الامکان از بریدن شاخه های اضافی اجتناب می شود.
- پوشش و قیم گذاری نهال:
نهال هایی که واکاری می شوند می بایست از قیم برای هدایت رشد و حفاظت نهال در برابر باد استفاده گردد، پوشانیدن نهالها با شاخ و برگ درختان برای حفاظت آنها در برابر سرمازدگی زمستانه امری بسیار مهم می باشد.
- نگهداری باغ قبل از شروع باردهی:
این عملیات شامل مواردی نظیر شخم سالیانه بین ردیفها ، تهیه ، حمل و پخش کودهای دامی وشیمیایی، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز، هرس و... می باشد.
-نیاز آبی:

آب مورد نیاز در کشت دیم : تنها در سال اول بمنظور استقرار بوته ها ، 2 الی 3 نوبت آبیاری در تابستان لازم است.
نیاز آبی انگور بر حسب منطقه و رقم 7-5 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد. در آبیاری قطره ای نیاز آبی حدود 5-4 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می
تغذیه:
در زمان کاشت قلمه 150 گرم کودفسفاته و 150 گرم کود پتاسه بهمراه کود دامی پوسیده در چاله کاشت قرار می گیرد. میزان کود دامی مورد نیاز 10 تن در هکتار در زمان کاشت و سپس هر دوسال یکبار20 تن در هکتار می باشد. البته به منظور تولید میوه مطلوب و اقتصادی، تغذیه تکمیلی باغ دیم ضروری می باشد که بهتر است با استفاده از نتایج آزمون برگ و خاک انجام شود. ضمناً توصیه می شودکه کود نیتراته و پتاسه را بصورت سرک و سالانه در اوایل بهار و در صورت امکان بهمراه آبیاری تکمیلی، در اختیار گیاه قرار دهند.
- مراقبت و نگهداری:
در سالهای خشک و کم باران و در موارد حاد، معمولاً یک یا چند نوبت آبیاری تکمیلی انجام می دهند و همچنین به منظور جلوگیری از آفتاب سوختگی تنه از چسب چوب سفید یا رنگ پلاستیک سفید برای پوشش تنه استفاده می شود. ضمناً در سالهای کم آب بایستی مبارزه با علفهای هرز و کنه ها با جدیت و در چند نوبت انجام شود.
اجرای سیستم رو سیمی روسیمی
انتخاب نوع سیستم روسیمی یا کوردون به شرایط آب و هوای هر منطقه بستگی دارد . سیم مورد استفاده می بایست گالوانیزه از نوع مرغوب باشد و از نظر استحکام و مقاومت توان تحمل بار اضافه شده را داشته باشد. در صورتی که از آهن آلات برای پایه های استفاده شود زدن ضد زنگ برای پیشگیری از خورده شدن آهن ضروری است و اگر از پایه های بتنی استفاده شود عیار بتن مورد استفاده باید طوری باشد که بتواند مقاومت کافی را ایجاد کرده و در برابر یخبندانهای زمستانه دوام کافی را داشته باشد. ( عیار سیمان 250 باشد ) همچنین استفاده از میلگرد مناسب در درون بتن پایه ها الزامی است. ( رعایت کلیه اصول مربوط به استحکام بتن از جمله دانه بندی و نوع شن و ماسه و استفاده از ویبره و ... ضروری است ). فواصل پایه ها از یکدیگر حداکثر 6 متر و از مهار بتنی یا مهارکششی برای ثابت نگهداشتن ستونهای ابتدا و انتهای خط استفاده شود.
پایه ها می بایست طوری در خاک قرار گیرند و مهار شوند که در اثر بار حاصل از شاخ و برگ و میوه های باغ و همچنین سرعت و قدرت باد منطقه دچار خمش یا جابجایی نشوند.

کنترل علف های هرز : پابیل بموقع تاکستان ، استفاده از علف کش های قبل از رویش علف هرز، استفاده از علف کش های عمومی بصورت هدایت شده بین ردیف .
-عملیات ذخیره و حفظ رطوبت:
به منظور افزایش ظرفیت نگهداری آب خاک در منطقه ریشه از مواد جاذب الرطوبه مثل خاک برگ، پوکه های معدنی، کود دامی، مالچ و سوپرجاذبها استفاده می شود که بویژه سوپرجاذبها قادرند تا چندین برابر وزن خود آب جذب کرده و ضمن بهبود نفوذپذیری خاک، در جذب و نگهداری رطوبت و در اختیار گذاشتن آن برای گیاه در مواقع مورد لزوم موثر باشند. بطور کلی در کاشت دیم بایستی طوری عمل کرد تا از یک بارندگی مختصر، حداکثر بهره برداری بعمل آید و آب در نواحی بین درختان جاری شده ( نفوذ نکند ) و به سمت منطقه ریشه (حوزه نفوذ) هدایت شود، این کار به روشهای مختلفی صورت می پذیرد که از جمله می توان به:
نوارهای کنتوری، تراسهای کنتوری، تراسهای ابرویی، انواع بانکتهای هلالی، مثلثی و قایقی شکل، ریز حوضه مربعی، کرت بندی و نیم بندهای دایره ای اشاره نمود.

هرس پس از کاشت : بهتر است سربرداری قلمه های کاشته شده پس از پایان خطر یخبندانهای بهاره انجام گیرد بطوریکه شاخه هایاضافی حذف و تنها دو جوانه سالم بر روی قویترین شاخه باقی بماند.
2- هرس فرم : با توجه به عادت رشد ارقام مهم انگور دیم استان ، هرس فرم بصورت پاچراغی کوتاه انجام گیرد. به عبارتی بوته مو طی سالهایاولیه به گونه ای هرس گردد که فقط یک تنه اصلی داشتباشد و بازوها از ارتفاع نیم متری منشعب شده باشند.
3- هرس باردهی : انجام هرس تعادلی بصورت سبک (فرمول 20+40 برای ارقام رشه و خوشناو) با حفظ فرمبوته و باقی گذاشتن شاخه های جانشین
* انجام هرنوع هرس می بایست بوسیله قیچی ضدعفونی شده با محلول 10% وایتکس انجام گیرد تا از انتقال بیماریهای مهم جلوگیری شود.
*بهترین زمان هرس خشک، اوایل بهار قبل از باز شدن جوانه هاست. اگر بوته ها زودتر هرس شوند، بیشتر در معرض خطر یخبندان قرار می گیرند.
4- کوددهی : بر اساس آزمون خاک و آزمون برگ ، مصرف کود دامی پوسیده به همراه کودهای شیمیایی بصورت چالکود ، یک ماه قبل از بیدارشدن بوته های انگور انجام گیرد. در صورتیکه آزمایشخاک قبل از احداث باغ انجام شده باشد، برای کنترل وضعیت تغذیه لازم استدر مرحله پس ازریزش گل از برگهای روبروی میوه نمونه برگ به همراه دمبرگ تهیه و میزان عناصر ازت ،پتاسیم و فسفر تعیین و براساس نتایج آزمون خاک و آزمون برگ توصیه کودی انجام گیرد.
* روش چالکود : حفر 4-2 چاله به عمق 30 سانتیمتر و به فاصله 50-30 سانتیمتر از تنه درخت و یا توزیع کود در فاصله 50-30 سانتیمتری اطراف تنه و مدفون نمودن آن با بیل.
- به منظور افزایش تشکیل میوه انجام محلولپاشی با کودهای اوره، سولفات روی و اسید بوریک با غلظت 15 در هزار(به نسبت مساوی از هر کود) بلافاصله پس از هرس خشک و قبل از باز شدن جوانه ها توصیه می گردد.
5- کنترل آفات و امراض :

مبارزه با آفات : آفات مهم انگور به شرح زیر می باشد :
1. زنجره مو
2. زنجرک مو
3. خوشه خوار انگور
و بیماری های انگور عبارت اند از :
1. بیماری سفیدک دروغین یا داخلی مو
2. بیماری پوسیدگی سفید ریشه ی مو
3. بیماری سفیدک سطحی یا حقیقی مو
شایع ترین بیماری بوته ی انگور سفیدک سطحی یا حقیقی مو می باشد که عامل آن گونه ای از قارچ ها به نام تر پازول ها است . جهت مبارزه با این نوع بیماری گوگرد جامد را به شکل پودر روی برگ ها می پاشند همچنین برای این کار از قارچ کش آبی توپاس استفاده می کنند این عمل 3 بار در تابستان به فاصله ی 1 ماه انجام می شود .

- زنجره مو : استفاده از سموم تماسی هنگام تخم ریزی حشره بالغ، هرس و انهدام شاخه های تخم ریزی شدهدراواسط تابستان، مصرف سموم فسفره گرانوله هنگام پابیل و پاشیدن سموم پودریمانند لیندین یاسوینرویخاک در قسمت سایه انداز بوته در اواخر بهار و اوایل تابستان.
- زنجرک مو : استفاده از حشره کش های سیستمیک یا سموم فسفره نفوذی در اواسط فصل ( 15 روزقبل از برداشتمیوه بصورت غوره)
-کنه نمدی مو: مصرف ترکیبات گوگردی علیه سفیدک این بیماری را نیز کنترل می کند. یا مصرفکنهکشبعداز تشکیل میوه
- خوشه خوار مو: استفاده ازحشره کش های فسفره نفوذی در فصل رشد 3-2 بار بر اساس اطلاعیه حفظ نباتات
- گال باکتریایی مو: استفاده از قلمه های ریشه دار گواهی شده و عاری از بیماری، استفاده از قیچی ضدعفونی شده و جلوگیری از تماس قیچی باغبانی آلوده با بوته های سالم، سوزاندن بوته های آلوده به همراه طوقه و ریشه و ضدعفونی محل استقرار بوته با آب آهک.حفاظت تنه و شاخه ها در برابر سرمای شدید زمستان.
-سفیدک پودری: ایجاد تهویه با انجام هرس مناسب و مصرف کالکسین یا استفاده از سموم حفاظتی یا گوگرد2بار پس از تشکیل میوه به فاصله 15 روز (مصرف سموم گوگردی در دمای بیش از 30 درجه انجام نگیرد).
- بیماریهای ویروسی: استفاده از قلمه ریشه دار گواهی شده و سالم، انهدام بوته های آلوده، کنترل ناقلین و کنترل علفهای هرز .
- آفتابسوختگی : هرس مناسب، تقویت بوته ها ، ایجاد چاله اطراف تنه جهت افزایش ذخیره رطوبت.
- کنترل علف های هرز : پابیل بموقع تاکستان ، استفاده از علف کش های قبل از رویش علف هرز، استفاده از علف کش های عمومی بصورت هدایت شده بین ردیف .

مرحله برداشت :
- زمان برداشت : بهترین زمان برداشت انگور هنگامی است که دم خوشه ها شروع به خشبی شدن کند.
- روش برداشت : خوشه ها بوسیله قیچی باغبانی یا چاقوی تیز به گونه ای برداشت شوند که هیچ نوع فشار یا آسیب مکانیکی به حبه ها وارد نشود. هنگام بسته بندی حبه های فاسد و خوشه های آسیب دیده جدا گردند.

تصاویر کشت دیم :

این تصاویردرختچه های انگور دیم در جنگل گناورکن روستای جفریز گوغر را نشان می دهد,انگورهای بش در این منطقه در فصل پاییز و همزمان با گردوچینی برداشت می شوند این درختچه ها به لحاظ اینکه با آب باران تغذیه می شوند حدود20 سالی دارند البته پیشینه ی کاشت انگور در این جنگل قرق به قرون گذشته می رسد و به نقل از بزرگترها درختان انگور سیاه بزرگی در این منطقه وجود داشته که با شتر محصولات آن را به اطراف می برده اند

انگور خاصیت ضد چاقی، ضد پیری و ضد دیابت دارد

متخصصان تغذیه ترکیبی را در انگور شناسایی کرده‌اند که خواص آنتی اکسیدانی و اثرات مفید و مثبت دیگری برای بدن دارد.به گزارش ایسنا، این متخصصان در آزمایشات جدید خود دریافته‌اند که این ترکیب موسوم به «رسویراترول» می‌تواند تاثیر سودمند نوعی هورمون چربی را در بدن افزایش دهد.
«رسویراترول» فعالیت هورمون «آدیپونکتین» را تحریک می‌کند. این هورمون از سلولهایی تولید می‌شود که چربی را می‌سازند و ذخیره می‌کنند. هورمون آدیپونکتین تاثیرات سودمند بسیاری روی مشکلات پزشکی ناشی از چاقی دارد.

به گزارش روزنامه یو اس ای تو دی، دکتر فنگ لیو، استاد داروشناسی و عضو انستیتو طول عمر و مطالعات سالمندی بارشاپ در مرکز علوم بهداشتی دانشگاه تگزاس در این باره اظهار داشت: هم آدیپونکتین و هم رسویراترول هر دو نقش ضد چاقی، ضد مقاومت انسولینی و ضد پیری دارند.

دکتر لیو تصریح کرد: نتایج این مطالعات برای افراد چاق، دیابتی و سالمندان جالب توجه و مفید است.

همچنین این یافته اطلاعات مهمی را در زمینه تولید داروها و روش‌های درمانی جدید برای بهبود این قبیل مشکلات و بیماریها ارائه می‌کند.

جزئیات این آزمایشات در مجله «شیمی بیولوژی» منتشر شده است

  منابع :

bostane.ir - forum.niksalehi.com - bbk-iran.com - irajsargazi.persianblog.ir - boostane.ir - zaarch.blogfa.com -  kordestan.womenhc.com

بادام : کاشت ، داشت ، برداشت

بادام یکی از قدیمی ترین درختانی است که در مناطق سردسیری و نیمه سردسیری ایران کشت می شود .بعضی از دانشمندان گیاه شناس موطن اصلی بادام را به ایران نسبت می دهند . فرض بر این است که خواستگاه اصلی بادام منطقه وسیعی از ایران و تاجیکستان و افغانستان تا غرب پاکستان بوده که همراه کاروانها  به فنیقیه و از آنجا به یونان و بعدها توسط یونانی ها به سایر بنادر دریای مدیترانه انتقال و انتشار یافته است قریب دویست سال است که بادام در نقاط مختلف حوزه مدیترانه از طریق هسته تکثیر شده و در اثر انتخاب طبیعی توده های مختلفی از بادام در نقاط مختلف جغرافیایی دنیا به وجود آمده و سازگار شده اند . به طور مثال توده بادام های اسفاکس در تونس طوری با طبیعت آنجا سازگار شده اند که نیازی به سرما نداشته و نیاز سرمایی را از بین خود حذف نموده اند به طور کلی می توان گفت بادام بومی نقاط گرم و خشک آسیای غربی بوده و امروزه کشت آن در اسپانیا ،‌ ایتالیا ، ایران ،‌مراکش ،‌ پرتغال ، یونان و ترکیه به طور وسیع معمول گردیده است . در دو دهه اخیر شاهد افزایش تولید بادام در آمریکا نیز هستیم امروزه آن کشور یکی از صادر کنندگان عمده این محصول به اروپا و سایر نقاط دنیا بوده و در سطح بین المللی ۴/۳ صادرات جهانی مغز بادام را در اختیار دارد . 

 

مشخصات گیاه شناسی بادام :

درخت بادام از جنس prunes و از خانواده rosacea است که خویشاوندی نزدیکی با گونه های مختلف میوه های هسته دار از قبیل آلو و گوجه و بویزه با هلو و شلیل دارد . و از تلقیح بین بادام و هلو دو رگ هایی به نام هلو * بادام به دست آمده است که گیاه شناسان به نام  Amygdalus commumis و از زیر خانواده Prunoidae معرفی کرده اند علاوه بر بادام های اهلی گونه های وحشی بسیار متعددی در خاورمیانه و آسیای مرکزی به طور گسترده ای وجود دارد که حاصل تلقیح و دورگ گیری طبیعی آنها بین خود یا بین گونه های اهلی است و در حال تحول و دگرگونی های گیاهی هستند .

 

مشخصات ظاهری درخت بادام :

بادام درختی است قوی که ارتفاع آن بر حسب رقم و آب و هوا و حاصلخیزی خاک و مواظبت های زراعی بین 6 تا 10 متر یا بیشتر متغیر است . درخت بادام ریشه های قوی دارد که می تواند به طور عمودی تا 3 متر در خاک نفوذ کند بدین سبب قادر است بخشی از احتیاجات و نیاز آبی خود را در مواقع خشکی و کم آبی از اعماق خاک تامین نماید . در تنه درخت بادام در جوانی به رنگ خاکستری شفاف و صاف بوده به تدریج تیره تر شده و ترک بر می دارد گل بادام شامل 5 کاسبرگ و 5 گلبرگ و 20 تا 30 پرچم است تخمدان آن محتوای دو  تخمک است. جوانه های گل ممکن است منفرد یا 2-3جوانه همراه با جوانه های چوب در یک گره مشاهده شوند . بعضی ارقام بادام غالبا دارای گل های خود ناسازگار بوده و گیاه دگرگشنی است. برگهای بادام  کشیده و نوک تیز و ضخیم و چرمی است . علت  تلخی میوه بعضی از ارقام بادام  وجود ماده ای به نام گلوکوزید سیانوزنتیک آمیگدالین در مغز آنهاست.

 

نیازهای اکو لو ژ یکی بادام :

-                   نیاز به سرما

-                   نیاز به گرما

-                   نیاز به نور

-                   بارندگی

-                   رطوبت

-                   باد 

-                   شرایط خاک

-                   نیاز ابی درخت

 

فصل گلدهی :

پس از آن که میزان سرمای مورد نیاز درختان بادام تامین شد جوانه های گل دهنده با توجه به گرمای محیط متحول شده و دکرکونی به تدریج آغاز می شود. در شرایط مساوی ارقامی که نیاز زیاد به سرما دارند و میزان سرمای لازم به حد کافی به آن ها نرسد متحول نمی شوند و گل های انها دیر تر از موعد شروع به باز شدن می کنند. لذا تاریخ گل کردن بستگی زیادی به شرایط اقلیمی دارد و بر حسب وضعیت اب و هوایی هر سال تاریخ گل کردن از ده روز تا چندین هفته ممکن است نوسان داشته باشد.   

 

سال آوری :

جوانه های گل دهنده بادام مثل اغلب میوه های این جنس در زمانی که میوه روی درخت دیده می شود  آغاز به تکوین و تکمیل می کنند. واین خود سرآغاز تناوب یا سال آوری است. به این معنا وقتی که تولید در سالی زیاد باشد جوانه های گل سال بعد به سبب کمبود مواد غذایی کمتر و برعکس وقتی تولید کم باشد جوانه های زایشی بیشتر می شوند. ویژگی تناوب که معمولأ 6-7 سال پس از کاشت پدید می آید متأ ثر از شرایط رشد گیاهی است مثلأ اگر درخت بادام خشکی زیاد تری متحمل شده یا مواد غذایی کمتری به آن برسد ،تنا وب تولید آن شدید تر خواهد شد. با این حال در گونه های اروپایی اختلاف زیادی بین ارقام از نظر سال آوری دیده می شود مثلاً در ارقامی مانند راشل اگر به خوبی آبیاری شده و مواظبت های زراعی لازم انجام شده باشد باز پدیده سال آوری پس از یک سال پرباری ،‌آشکار می شود حال آنکه رقم فرراگنس نسبت به این عارضه حساسیت کمتری نشان داده است . به هر ترتیب بین ارقام بادام های بارآور رقمی دیده نمی شود که نسبت به سال آوری قاطعانه بی تفاوت باشد .

 

 

موارد عمده ای که باید در انتخاب ارقام در نظر گرفت :

1 _ دوره گل دهی بادام

الف – دیر گلی در بادام

ب – انطباق گل دهی

ج – ارقام خود بارور و خودسترون

2 – عوامل موثر بر تولید بادام

3 – مقاومت بادام به بیماریها  و آفت ها

4 – دوره بلوغ و سهولت برداشت

5 – کیفیت مغز بادام در تجارت

 

کاشت نهال :

فصل کاشت :

نهال بادام نیز مثل اغلب درخت های میوه معمولاً‌ هنگام خواب زمستانه قبل از بیدار شدن درخت کاشته می شود اما بهترین موقع کاشت آن در ایران از آذر تا نیمه دوم دی ماه است و این موقعی است که ریشه های حساس بادام ،‌ شک انتقال را بهتر تحمل می کنند و با استقرار در جای خود تا قبل از باز شدن برگچه ها ،‌ به ریشه زایی مجدد می پردازند . در غیر این صورت برگچه های جوان پس از بیداری ،‌ از ذخیره قبلی درخت استفاده کرده و در نتیجه احتمال خشک شدن آن زیاد می باشد . برای کاشت هرگونه نهال میوه ای که هنگام انتقال و دوری راه صدماتی دیده باشند ، عمل اندود و یا آغشته کردن ریشه نهال ها در مخلوطی مرکب از خاک رس با مخلوط کود گاوی به اضافه آب که در چاله نهال ریخته می شود عملی مفید و موثر در استقرار نهال خواهد بود .

تراکم کاشت :

فواصل کاشت و زمانهای مورد نیاز در یک هکتار به عموامل زیر مربوط می شود :

شرایط اقلیمی  : در مناطق کم آب و زمینهای کم عمق تراکم درخت کمتر و فاصله آنها بیشتر است باغهایی که دسترسی کافی به آب دارند تراکم درخت در آنها بیشتر است .

قدرت رشد درخت : در ارقامی که حجم کمتری دارند می توان تراکم درخت افزایش داد .

کشت دیم : در کشت دیم تراکم درخت را با میزان بارندگی تنظیم می کنند .

 

آفت ها و بیماریهای عمده درختان بادام :

-                   زنبور مغز خوار بادام

-                   شته های بادام

-                   شپشک آسیایی

-                   شپشک گوجه

-                   بیماری پوسیدگی ریشه

-                   لکه آجری بادام

-                   بیماری قارچی روی برگ ،‌ شاخه و میوه بادام به نام Fusieoeeum amygdali

اهمیت اقتصادی بادام در ایران و جهان :

در دهه های اخیر تحولات زیادی در توسعه و کشت بادام صورت گرفته است . در این زمینه کشورهای حوزه مدیترانه ( اسپانیا – ایتالیا – فرانسه – یونان و کشورهای شمال آفریقا ) به منظور دست یابی به ارقام پر محصول و مرغوب در اصلاح ژنتیکی اینگونه کارهای مهمی انجام داده اند و برخی از کشورها با روش های پیشرفته سطح زیر کشت آن را افزایش داده اند . بر اساس آمار سازمان خوار بار کشاورزی جهانی ( F.A.O) مقدار تولید بادام در جهان جمعاً 806/560/1 تن بوده که از این مقدار 000/560 تن به کشور آمریکا تعلق داشته است .

مشکلات بادام کاری در ایران :

-                   غیر پیوندی بودن درختان در نتیجه یک دست نبودن محصول

-                   سرما زدگی بهاره ، تولید نا منظم محصول

-                   نا مرغوب بودن محصول به علت اختلاط زیاد

-                   عدم همزمانی در رسیدن میوه ها

-                   طغیان آفات و بیماری ،‌ در اثر رها شدگی و پیری درختان

-                   غیر مکانیزه بودن باغها با توجه به تراکم بیشتر درختان 

 

عملیات قبل از احداث باغ :

انتخاب زمین باغ :

پایه بادام بذری ،‌ هلو ، و هلو * بادام حساس به بیماری قارچی ریشه ای از جمله ورتیسلیوم ، آمیلاریا و فیتوفترا می باشند .

در انتخاب زمین باغ باید دقت نمود که کشت قبلی بادام نباشد و گیاهان حساس به بیماری قارچی نیز کشت نشده باشد .

آماده سازی زمین :

آماده سازی زمین در دو مرحله صورت می گیرد :

-                   عملیات قبل از کاشت

-                   عملیات پس از کاشت

عملیات قبل از کاشت : خرد کردن طبقات فشرده در خاک زیرین با استفاده سوسلاپ ، شخم خیلی عمیق و یا ریپر

بی نیاز کردن درختان از کودهای پایه فسفات ،‌ پتاس و کود آلی در سالهای اول رشد . در فصل تابستان قبل از عملیات کاشت بر اساس تجزیه خاک ، مقدار کافی از کود آلی و کودهای فسفات و پتاس را به طور یکنواخت در سطح زمین پخش می کنند سپس با شخم عمیق کودها را در عمق هفتاد تا هشتاد سانتی متر قرار می دهند .

 

عملیات در سطح زمین باغ پس از کاشت :

این عملیات از دو نظر مفید می باشد :

ایجاد یک لایه نرم و خشک از خاک در سطح زمین به منظور جلوگیری از تبخیر ( مالچ خاک ) . دفع علف های هرز که مصرف کننده آب و مواد غذایی می باشند ، بدین جهت در فصل پاییز یک شخم سبک و کم عمق در سطح باغ می زنند سپس در فصل بهار و تابستان پس از هر بارندگی با پنجه غازی سطح زمین را سله شکنی کرده و علف های هرز آن را از بین می برند .

خاک ورزی یا اصلاح خاک :

برای اصلاح خاک سعی می کنند مقدار هموس را در خاک افزایش دهند . افزایش هموس در خاک ، با کاشت کود سبز ، کودهای حیوانی و بقای مواد سلولوزی در خاک ایجاد می گردد .

 

برداشت :

 محصول بادام بعد از رسیدن میوه ها  با دست یا چوب های بلند و یا به طور مکانیکی برداشت می شود . در زمان رسیدن میوه ،‌ پوست سبز بادام تغییر رنگ داه پژمرده شده و شکاف طولی در آن ایجاد می گردد در این مرحله میوه ها به راحتی از درخت جدا شده و پوست گیری آن نیز آسان می گردد . میوه بادام برخلاف سایر میوه ها به صورت چغاله نیز مورد مصرف قرار می گیرد ، بنابراین در دو مرحله به صورت میوه سبز و خشک محصول آن را برداشت می کنند .

 

منابع و مآخذ :

-            http://www.baghdari.blogfa.com/post-30.aspx

-            بادام ( کاشت ، تولید و فرآوری ) ، نگارش تراب امیر قاسمی ، ناشر : آیندگان ، نوبت چاپ : اول 1381.

-          راهنمای بادام ( کاشت ، داشت و برداشت ) ، سعید چای چی ، نادر حسن زاده ، محمد مشهدی جعفر لو ، احمد بای بوردی ، ناشر : نشر آموزش کشاورزی ، نوبن چاپ : اول 13

 

کشت و پرورش درخت زیتون

 

 

                                               

برداشت محصول هدف نهائی همه تلاش‌هائی است که در سرمایه‌گذاری و کاشت و داشت انجام می‌شود و مطلوب‌ترین حالت، زمان است که آنچه به دست آمده در حداکثر اندازه ممکن و تلفات آن حداقل باشد.
زیتون‌کاری نیز از این قاعده جدا نیست. زیتون از زمان‌های بسیار دور در منطقه مدیترانه پرورش داده می‌شده است و روغن آن نه تنها به‌عنوان غذا بلکه به‌عنوان دارو و لوازم آرایشی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است و امروزه نقش مهمی در رژیم غذائی و اقتصاد ساکنین این منطقه و سایر مناطقی که مبادرت به پرورش آن کرده‌اند دارد. روغن زیتون در واقع آب میوه زیتون محسوب شده و تنها به وسایل مکانیکی از طریق فشار یا سانتریفوژ از میوه‌ها استخراج می‌شود.
روغن زیتون از آنجائی که به‌صورت کاملاً طبیعی مصرف می‌شود، ویژگی‌های مربوط به طعم و عطر (ارگانولپتیک) آن بسیار بااهمیت است. این ویژگی‌ها مستقیماً به خصوصیات و سلامت میوه‌ای که از آن استخراج می‌شود، بستگی دارد. بنابراین از باغ زیتون باید در تمام مراحل به‌خوبی محافظت شده تا میوه‌ها دچار آسیب‌دیدگی نشوند.
مسئولیت باغدار زیتون تا همین‌جا خاتمه نمی‌یابد، بلکه باید در مراحل مختلف داشت و حمل و نقل نیز مراقبت ویژ‌ه‌ای اعمال شود تا میوه‌ای که تحویل کارخانه روغن‌کشی یا کنسروسازی می‌گردد، همچنان تازگی و کیفیت خود را حفظ کرده باشد. ظهور ماشین‌های برداشت و به‌کار بردن مواد شیمیائی که برداشت را آسان‌تر و سریع‌‌تر می‌سازد، در همین رابطه بوده است.
امروزه برداشت محصول زیتون از نظر گرانی‌ نیروی ‌کار و تأمین کارگر، مشکلاتی ایجاد کرده است که قیمت تمام شده برداشت محصول را در مجموع تا ۵۰ درصد درآمد آن برآورد کرده‌اند، سیستم قدیمی جمع‌آوری میوه زیتون به‌صورت سنتی، اصولاً مبتنی‌ بر برداشت محصول به‌طور دستی است که معمولاً مستلزم استفاده از تعداد زیادی کارگر فصلی می‌باشد.
روش سنتی برداشت بر حسب منطقه، عوارض زمین، ارقام زیتون، سیستم هرس و تربیت درخت متفاوت است.
کاشت زیتون
زیتون درختی است که می تواند سالها در رویشگاه خود باقی بماند و در صورتی که مراقبت‌های لازم از آن به عمل آید و درخت سالم باشد، تا مدت های زیادی حتی بیش از یک قرن میوه می‌دهد. بنابراین در انتخاب نهال آن باید دقت و مراقبت کافی به عمل آید. درخت زیتون وقتی کاشته می شود که درخت(از آبان تا فروردین ماه) در خواب باشد.
کشت زیتون در ایران
این گیاه حدود ۶۰۰ سال پیش هم زمان با مهاجرت گروهی از کردان کرمانجی از حلب سوریه به منطقه رودبار وارد شد.
داشت
از عمده مسائل در مراقبت زیتون آبیاری آن می باشد. بیشترین سطح زیر کشت زیتون در جهان بصورت دیم می باشد به همین دلیل در مورد نیازهای آبی زیتون اطلاعات تحقیق شده زیادی وجود ندارد لیکن معمولی ترین روش مدیریت زمان بندی آبیاری براساس تجربیات گذشته است البته روشن های بهبود یافته ای از قبیل اندازه گیری رطوبت خاک با دست (روش حسی) و یا تجهیزات خاص ... نیز وجوددارد. و از مسائل مهم دیگر داشت گیاه هرس درخت می باشد هرس در زیتون باعث می شود تا درختان جوان زودتر به بار بنشینند محصول تولیدی یکنواخت باشد سال آوری در آن کاهش یابد عمر درخت و در نتیجه طول دوره بهره دهی آن افزایش یابد غالباً هرس پس از برداشت محصول آغاز می شود در باغهائی که میوه زیتون در مرحله ای رسیده سبز به منظور کنسرو سازی برداشت می گردد هرس در ماههای آبان و آذر انجام میشود در مناطقی که خطر سرمازدگی زمستانه وجو دارد در فصل سرد باید از هرس اجتناب کرد زیرا حجم بیشتر تاج درخت هرس نشده، یک سپر حفاظتی ایجاد می کند که خطر سرما زدگی را کاهش میدهد در بیشتر باغهای و زیتون مناطق مدیترانه هرس هر دو سال یکبار انجام می شود البته تحقیق نشان داده شده است که مورد ارقام روغنی بین یک هرس و هرس بعدی سه سال فاصله بهتر است مبارزه با آفات نیز از مراقبتهای لازم در حفظ درخت زیتون می باشد از آفات مهم شپشک سیاه زیتون (saissentia olecce) است که به روش طبیعی با یک نوع کفشدوزک و یا مبارزه شیمیایی می توان با آن مقابله نمود. از دیگر آفات شپشک زیتون (Parlatoria oleae) است که با آن با روش کنترل بیولوژیک و شیمیایی می توان مقابله نمود. از آفات دیگر کنه زیتون (Dxyenus maxwelli) پسیل زیتون (Euphyllura divina ) تر پس زیتون (Liothrips oleae) مگس زیتون (Bactrocear oleae) بید زیتون (prayse oleae)، گره زیتون بیماری لکه طاووسی – بیماری سفیدک پودری – بیماری خوره میوه و نماندهای زیتون می باشد.
هرس کردن در ختان زیتون 

به تعداد نظریه های گوناگون در مورد هرس کردن ،شیوه های مختلف هرس وجود دارد.از اطلاعات ذیل می توان فقط به عنوان راهنما استفاده کردودر مورد فواید روش های مختلف هرس کردن واحتیاجات  شیوه های گوناگون برداشت محصول به هرس بایستی تحقیق و بررسی نمود.هرس بیش از حد در میان باغداران بدون تجربه مرسوم است.

12-18 ماه اول
*وقتی ارتفاع درخت به300میلیمتر تا 600میلیمتری رسید، شاخه هایی که از زیر 300 میلیمتر شروع به رشد می کنند حذف کنید.
*شاخه هایی که از بالای 300میلیمتری رشد می کنند ،شاخه های اصلی هستند بایستی نصف آنها را قطع نمود تا رشدشان کند گردد.
*شاخه های رشد سریع و قوی را جایگزین شاخه های اصلی آسیب دیده یا کند رشد نمایید.
*وقتی ارتفاع درخت بین 900میلیمتر و 2/1متر باشد،شاخه های در حال رویش از تنه در فاصله بین 300میلیمتر و600میلیمتر را حذف کنید.
*بسته به رقم،تهیه زمین واقلیم،درمدت رشد از 300میلیمتر تا 2متر درختی با تنه راست2/1متر که برای برداشت مکانیکی لازم می باشد بایستی در مدت 18ماه تا 2سال بدست آید.
هرس کردن بایستی محدود به تثبیت شکل درخت به صورت:
* شکل گلدانی بسیار متداول
*شکل تک تنه یا تک مخروطی
*شکل هرمی
*8شکل چند هرمی.
سال دوم تا چهارم به درخت اجازه رشد روی تاج خود می دهند.
*هرس کردن را محدود به حذف شاخه های پایینتراز یک متر و ترمیم یافتن هر آسیبی می کنند.
*درخت بایستی به شکل گلدانی قابل تشخیص در مدت 4سال رشد نماید.
هرس کردن درخت بالغ
*هرس کردن بطور معمول هردو سال انجام می شود.
*بطور سنتی هرس کردن را بعد از برداشت محصول شروع می کنند.
*در مناطق بسیار سرد از هرس کردن در زمستان بایستی اجتناب گردد.
*از هرس کردن در زمان جریان شیره گیاهی اجتناب گردد چون زخم های هرس بطور کامل مسدود وبسته نیستند.
*شدت هرس کردن را بایستی در نظر گرفت.
بارندگی در طی دوره پاییز-زمستان بلافاصله قبل از هرس کردن.
محصول سال های قبل.
وضعیت رویشی درختان در زمان هرس کردن.
محصول مورد استفاده جهت ترش کردن یا روغن.

تراکم کشت و نوع تربیت
درخت را طبق اندام آن به ترتیب ذیل هرس کنید.
- پایه
- پیش بر
- مرکزی
- تاج
درخت زیتون را به چهار قسمت تقسیم کنید.
هرس را از پایه درخت شروع و به سمت تاج ادامه دهید.
*پایه
ضمن هرس کردن،مسیر های جریان آزاد عناصر غذایی از ریشه ها به تاج وپیش بر و برعکس را با هرس تثبیت کنید.ترتیب آزاد راه ها را به صورت جاده های اصلی،جاده های فرعی،خیابان ها،کوچه ها وکوچه های فرعی تصور کنید.
- پاجوش ها عدم تعادل درخت را نشان می دهند.
- سعی در یافتن علت خسارت،هرس بیش از حد،بیماری نمایید.
- پاجوش های رویش یافته را حذف کنید مگر اینکه آنها برای جایگزینی درخت بیمار لازم باشند.
- هر نوع جوانه رویش یافته در زیرشاخه دهی تنه اصلی را حذف کنید.
*پیش بر(apron)
بیشترین میوه درخت در این قسمت تشکیل می شود.
در صورتیکه شک داشته باشید،شاخه ای را قطع نکنید.
- حذف پاجوش ها،شاخه های راست قوی با رشد کم برگ.
- حذف شاخه های پژمرده و آویزان ضعیف که به سمت داخل پیش بر در حال رویش هستند و سایه اندازی دارند.
- حذف شاخه های ضعیف پژمرده که برای فضا رقابت می کنند.
*مرکزی
- شاخه ها را با کمترین مقدار لازم برای جریان هوا و نفوذ نور،  قطع کنید.
- نمو شاخه بایستی تقریبا نصف شاخه های پیش بر و تاج باشد.
*تاج فوقانی
- تاج برای نمو درخت مهم است.
- تاج درخت به دو دلیل هرس می شود.
.محدود کردن ارتفاع درخت
.تطبیق دادن به شکل گلدانی
- تاج را فقط از محلی هرس کنید که شاخه اصلی سالم مشخص جای شاخه هرس شده را بگیرد.

توصیه کودی بهینه برای زیتون
●توصیه عمومی برای زیتون
الف) درختان جوان غیر بارور
▪ اوره: ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار
▪بیوفسفات طلایی: ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار
▪ کلرید پتاسیم: ۱۵۰کیلوگرم در هکتار
▪ اسیدبوریک: ۲۵ کیلوگرم در هکتار
▪ سولفات روی: ۵۰ کیلوگرم در هکتار
▪ سولفات آهن:  ۲۵ کیلوگرم در هکتار
▪ کود حیوانی پوسیده:  ۲ تن در هکتار (هر چه بیشتر بهتر)
ـ توجه۱:
مصرف کودهای آهن، بر، روی هر سه تا پنج سال یکبار توصیه می شود.
ـ توجه۲:
روش مصرف کودهای فوق بصورت چالکود باشد.
ب) درختان بارور
▪ اوره: ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار
▪ بیوفسفات طلائی: ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار 
▪ کلرید پتاسیم: ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار
▪ اسیدبوریک:  ۵۰ کیلوگرم در هکتار
▪ سولفات روی: ۵۰ کیلوگرم در هکتار
▪ سولفات آهن: ۵۰ کیلوگرم در هکتار
▪ کود حیوانی پوسیده:  ۳ تن در هکتار (هر چه بیشتر بهتر)
ـ توجه۱:
مصرف کودهای آهن، بر، روی هر سه تا پنج سال یکبار توصیه می شود.
ـ توجه۲:
روش مصرف کودهای فوق بصورت چالکود باشد.
● بر مبنای هر درخت
الف) درختان جوان (غیر بارور)
▪ ازت:  ترجیحا به صورت نیترات آمونیوم برای هر درخت
▪ پتاسیم
▪ سولفات پتاسیم: ۷۵۰ گرم برای هر درخت
▪ فسفر
▪ بیوفسفات طلائی: ۵۰۰ گرم برای هر درخت
▪ منیزیم
▪ سولفات منیزیم: ۵۰۰ گرم برای هر درخت
▪ گوگرد
▪ ساری کود با بیو گوگرد طلائی: ۵۰۰ گرم برای هر درخت
▪ آهن
▪ سولفات آهن: ۱۵۰ گرم برای هر درخت
▪ بر
▪ اسیدبوریک: ۱۰۰ گرم برای هر درخت
▪ روی
▪ سولفات روی: ۲۰۰ گرم برای هر درخت
▪ منگنز
▪ سولفات منگنز: ۱۰۰ گرم برای هر درخت
▪ مس
▪ سولفات مس: ۵۰ گرم برای هر درخت
▪ کود حیوانی: ۱۰ کیلوگرم برای هر درخت
کود میکروی کامل به صورت محلول پاشی (سه بار) در طول فصل رشد با غلظت سه الی پنج در هزار در هر بار در تمام مراحل رشد توصیه می شود.
ب) درختان بارور (۱۵-۶ سال)
▪ ازت
▪ نیترات آمونیوم یا سولفات آمونیوم
▪ دو کیلوگرم برای هر درخت
▪ پتاسیم
▪ سولفات پتاسیم:  یک کیلوگرم برای هر درخت
▪ فسفر
▪ بیوفسفات طلائی: ۷۵۰ گرم برای هر درخت
▪ منیزیم
▪ سولفات منیزیم:  یک کیلوگرم برای هر درخت
▪ گوگرد
▪ ساری کود با بیو گوگرد طلائی:  یک کیلوگرم برای هر درخت
▪ آهن
▪ سولفات آهن: ۲۵۰ گرم برای هر درخت 
▪ بر
▪ اسیدبوریک: ۱۵۰ گرم برای هر درخت
▪ روی
▪ سولفات روی: ۲۵۰ گرم برای هر درخت
▪ منگنز
▪ سولفات منگنز: ۱۵۰ گرم برای هر درخت
▪ مس
▪ سولفات مس: ۱۰۰ گرم برای هر درخت
ج) درختان بارور (بیشتر از ۱۵ سال)
▪ ازت
▪ نیترات آمونیوم یا سولفات آمونیوم: سه کیلوگرم برای هر درخت
▪ پتاسیم
▪ سولفات پتاسیم: 1.5 کیلوگرم برای هر درخت
▪ فسفر
▪ بیوفسفات طلائی: ۱۰۰۰ گرم برای هر درخت
▪ منیزیم
▪ سولفات منیزیم: 1.5 کبلوگرم برای هر درخت
▪ گوگرد
▪ ساری کود با بیو گوگرد طلائی: یک کیلوگرم برای هر درخت
▪ آهن
▪ سولفات آهن: ۵۰۰ گرم برای هر درخت 
▪ بر
▪ اسیدبوریک: ۲۵۰ گرم برای هر درخت
▪ روی
▪ سولفات روی: ۲۵۰ گرم برای هر درخت
▪ منگنز
▪ سولفات منگنز: ۱۵۰ گرم برای هر درخت
▪ مس
▪ سولفات مس: ۱۰۰ گرم برای هر درخت
▪ کود حیوانی پوسیده: ۲۰ کیلوگرم برای هر درخت
پتاسیم، فسفر، منیزیم، ریزمغذیها و ۳/۲ ازت در اواخر زمستان و اوایل بهار و بقیه ازت در اواخر بهار مصرف شود. از انجائیکه سیستم ریشه های تغذیه کننده زیتون در نزدیکی تنه و تقریبا در سطح قرار دارند لذا باید کودهای مورد نظر در زیر سایه انداز درخت جایگذاری شوند. ازت زمانی که خاک هنوز خیس است بعد از آبیاری به صورت پخش سطحی به کار برده شود ولی فسفر، پتاسیم، منیزیم و کودهای محتوی عناصر ریزمغذی با حفر چالکود و مخلوط کردن با کود الی در عمق خاک قرار داده شوند.
-  استفاده از کودهای حاوی گوگرد، به دلیل نقش این عنصر در سنتز روغن و نیز بهبود خواص شیمیایی خاک قلیایی توصیه می شود.
-  در باغهای دیم و نیز در باغهایی که با آب شور آبیاری می شوند بهتر است ازت، فسفر و پتاسیم به صورت محلول پاشی استفاده شوند. به همین منظور اوره، سولفات پتاسیم و منوآمونیوم فسفات هر یک با غلظت دو درصد بکار برده شود. محلول پاشی فسفر و پتاسیم در اواخر فروردین ماه ولی محلول پاشی اوره هر دو هفته یکبار از اواخر شهریور ماه انجام شود. محلول پاشی ریزمغذی ها نیز در صورت نیاز بایستی دو هفته قبل از باز شدن کامل گلها (Full Bloom) و یا در اواخر فروردین ماه انجام شود.
-  برای افزایش درصد تشکیل میوه مخلوط ۵ در هزار اوره، اسیدبوریک و سولفات روی را می توان بصورت پائیزه، (بعد از برداشت) و بهاره دو هفته قبل از باز شدن کامل گلها توصیه کرد.
روش سنتی برداشت
▪ جمع‌آوری میوه از روی زمین
میوه پس از رسیدن با ورزش باد به زمین می‌ریزد و کارگران آن را از روی زمین جمع می‌کنند. این روش در درختان بلندقامت و هرس‌نشده اعمال می‌شود.
▪ چیدن میوه
در این روش برای چیدن میوه از درخت بالا می‌روند و میوه با دست چیده می‌شود. این روش بیشتر در برداشت زیتون سبز خوراکی و با دقت انجام می‌گیرد.
▪ میوه‌چینی با چوب دستی
به کمک یک تیر چوبی بلند به اندام درخت ضربه زده می‌شود که موجب شکسته شدن شاخه‌ها و زخمی شدن آنها و آسیب‌رساندن به محصول سال بعد می‌گردد.
▪ تکاندن شاخه
در این روش با نیزه با تیرهای آلومینیومی که به یک گیره یا پنجه منتهی می‌شود. با گرفتن شاخه‌های جوان موجب لرزش و افتادن میوه می‌شود.
▪ میوه‌چینی با شانه
در این روش به‌وسیله شانه میوه‌ها شاخه‌ها جدا می‌شود که خسارت زیادی به سرشاخه‌ها می‌رساند.
▪ برداشت مکانیکی
۱- ماشین‌های کوچک که به‌صورت شانه‌ای و یا شیکر شاخه عمل می‌کنند که در این روش برداشت از زیتون‌های خوراکی سیاه برای استحصال روغن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۲- ماشین‌های بزرگ که با تراکتور یا با موتورهای خودکشی سر خود به‌کار می‌افتند. از این ماشین‌ها در نقاطی می‌توان استفاده کرد که به‌صورت فنی احداث شده باشند و جا برای تردد تراکتور یا ماشین بزرگ فراهم باشد که در این حالت معمولاً به‌صورت شیکر تنه توسط بازوی متحرک اقدام به لرزش تنه درخت و جدا شدن میوه از درخت می‌کنند.
● توصیه‌های فنی برای برداشت
▪ کنترل شاخسار درخت از نظر حجم و اندازه به‌وسیله هرس برای راحتی برداشت
▪ پاک کردن زمین زیر تاج درختان هنگام برداشت محصول برای جلوگیری از آلودگی میوه
▪ نصب تورهای برداشت در زیر درختان برای سهولت برداشت و جمع‌آوری
▪ جلوگیری از به‌کار بردن چوب دستی در چیدن میوه
▪ احداث باغ به‌صورت فنی به‌منظور تردد ماشین‌آلات برداشت و جمع‌آوری علمی محصول
● بهترین زمان برداشت
رسیدن میوه زیتون پدیده‌ای طولانی و آهسته است که ممکن است چندین ماه به طول انجامد. طول دوره رسیدن، اصولاً به عرض جغرافیائی منطقه کشت، عملیات زراعی و رقم زیتون بستگی دارد و دمای تابستان و پاییز و آب قابل دسترس نیز نقش مهمی در این رابطه دارد. رسیدن زیتون با افزایش اندازه میوه و تغییر رنگ و پوست آن از سبز به زرد و سپس به قرمز - بنفش و سرانجام به بنفش تند مشخص می‌شود.
بهترین زمان برداشت زمانی است که میوه‌ها بیشترین درصد روغن را داشته باشند و در این میان روغن حاصله بالاترین کیفیت را دارا باشد، اما در بیشتر مواقع وقوع این دو مورد به‌طور همزمان ممکن نمی‌باشد، زیرا زمانی که روغن میوه‌ها در بالاترین کیفیت خود می‌باشد، میزان روغن آنها در بالاترین اندازه خود نیست، بنابراین انتخاب زمانی مناسب که در میوه‌ها روغن در حداکثر اندازه خود و کیفیت قابل قبول هم داشته باشد، بسیار مهم است.
فرمول‌ ارائه شده از سوی انستیتو ملی تحقیقات کشاورزی اسپانیا به‌منظور دستیابی به بهترین زمان برداشت به‌صورت زیر می‌باشد:
( 0 × n ) + ( 1 × nⁿ ) + ( 2 × nⁿ 2 ) + ….. + ( 7 × nⁿ 7 ) / 100
در این فرمول، N^۷...N۲,N۱,N۰ تعداد زیتون‌هائی است که به ۷ گروه زیر تعلق دارند:
● زیتون‌هائی که دارای رنگ سبز تیره می‌باشند.
۱- زیتون‌هائی که دارای رنگ زرد یا سبز مایل به زرد می‌باشند.
۲- تعداد میوه‌هائی که رنگ پوست آنها زرد شده و نقطه‌های قرمز نیز روی آنها دیده می‌شود.
۳- تعداد میوه‌هائی که رنگ پوست آنها قرمز یا بنفش کم‌رنگ است.
۴- تعداد میوه‌هائی که رنگ پوست آنها سیاه شده، اما رنگ گوشت میوه‌ هنوز کاملاً سبز است.
۵- تعداد میوه‌هائی که رنگ پوست آنها سیاه شده، اما رنگ گوشت میوه‌ها در حال بنفش شدن است.
۶- تعداد میوه‌هائی که رنگ پوست آنها سیاه شده، اما رنگ گوشت میوه‌ها تا روی هسته بنفش شده است.
۷- زیتون‌هائی که رنگ پوست آنها سیاه و رنگ گوشت میوه‌ کاملاً تیره است.
مناسب‌ترین زمان برداشت، زمان است که این نسبت در بسیاری ارقام عدد ۵ باشد.
از آنجا که محاسبه این شاخص به سهولت میسر بوده و نیازی به ابزار و ادوات مخصوصی ندارد، می‌تواند کاربرد وسیعی در کلیه مناطق زیتون‌خیز داشته باشد. لازمه این کار این است که در هر منطقه با توجه به واریته زیتون، منطقه کاشت، شرایط اقلیمی و سایر عوامل که بر روی این معیار تأثیر دارند، شاخص مناسب را محاسبه کرد.
این فرمول از کارآئی بالائی برخوردار است. زیرا در هر نسبتی که برداشت انجام می‌شود، می‌توان کیفیت روغن حاصله را مورد ارزشیابی قرار داد که در مورد هر منطقه و هر رقم با توجه به شرایط آب و هوائی ممکن است متفاوت باشد.
● برداشت زیتون
برداشت زیتون یکی از پرزحمت ترین و پرهزینه ترین و وقت گیرترین مراحل تولید زیتون است و باید در اجرای آن دقت بسیار نمود. زیرا روش های نادرست برداشت زیتون ممکن است صدمات جبران ناپذیری به این محصول بزند و از طرفی موجب کم بار نمودن درختان زیتون در سالهای آینده گردد. به طور کلی برداشت زیتون به سه صورت امکان پذیر است:
۱- چیده به وسیله دست(دست چین)
۲- چوب زدن یا تکان دادن درخت
۳- تلفیقی از دو روش قبلی
اکنون که مراحل کاشت و برداشت زیتون را خواندیم به مقوله اگروتوریسم آن اشاره می کنیم:
زیتون محصول مناسبی برای اگروتوریسم است زیرا نماد سمبلیک آن خود نشانه صلح و دوستی است از این رو می توان این محصول را یکی از مهمترین عناصر جذب گردشگر در منطقه رودبار به شمار آورد.
برای تبدیل باغ های زیتون به یک مجموعه گردشگری باید مشارکت کشاورزی در طرح محقق یابد و در این میان چاپ کتابچه و نقشه پراکندگی این محصول در استان گیلان، می تواند تبلیغات موفقی را در این زمینه ترتیب دهد.

 

جمع آورنده : خانوم بهادری و خانوم نیک نفس

 

                                                    

منبع:

 

http://www.riauae.blogfa.com/page/olive

 

کاشت ، داشت ، و برداشت سیب درختی

گیاه شناسی

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سیب گیاهی است به شکل درختچه یا درخت کوتاه با شاخه های بدون تیغ و برگ های ساده تخم مرغی بابه دالبر و رأس ریز و کوتاه. جوانه های سیب شامل  جوانه های رویشی یا ساده که تولید شاخه می کنند و جوانه های بارور آن از نوع جوانه های زایشی مخلوط است و هنگام بیدار شدن پنج عدد گل و حدود 8-7 عدد برگ حاصل می کند.)سیب به طور کلی دارای چهار نوع شاخه است: نرک، لامبورد، براندی، سیخک نرک ها شاخه های رویشی هستند که در قسمت بالای تاج درخت تشکیل می شوند و باید هر سال از ارتفاع 40-30 سانتی متری هرس شوند.

لامبورد شاخه بارور است و در نوک آن جوانه زایشی تشکیل می شود و طول این شاخه ها 12-10 سانتی متر است.
راندی هم از شاخه های زایشی است و طول آن حدود 20-15سانتی متر است.

 

سیخک ها (اسپور) شاخه های کوتاهی هستند که طول آن ها بین 7-3 سانتی متر است و در سال دوم شروع به تولید جوانه های زایشی در نوک شاخه می کنند. قسمت اعظم محصول سیب روی اسپورها تولید  می شوند.

امروزه در کشت باغات سیب، از ارقام سیخک زا که سیخک فراوان تولید می کنند، استفاده می شود.

 

سیب وسیع ترین میوه دانه دار در مناطق معتدله است. موطن اصلی سیب حوالی قفقاز، ترکمنستان و نامیه هایی از شوروی سابق است.اروپای غربی، آمریکا، کانادا، ژاپن، چین، فرانسه، آلمان ، ترکیه، هندوستان و ایران جزو کشورهای عمده تولید کننده سیب هستند.

  ارقام سیب

   

 برای این که بتوان بهترین رقم را متناسب با شرایط هر منطقه انتخاب کرد، لازم است
به عوامل نظیر اقلیم یا آب و هوا، موقعیت باغ، مقاومت در مقابل آفات و امراض و بازار فروش توجه کرد.

ارقام خارجی موجود در باغات ایران                                                               
 

1- سیب زرد لبنان (گلدن دلیشز):
مهم ترین رقم فعلی کشور است. در مناطق گرم و خشک برگ ها قبل از خزان می ریزند. ریزش قبل از برداشت نسبتاً بالاست. برای افزایش مرغوبیت میوه و جلوگیری از کم بار شدن در سال بعد به تنک کردن خوب جواب می دهد. به زنگار به خصوص در مناطق مرطوب و سرد و مرض لکه سیاه حساس و به سفیدک تا حدی مقاوم است.
2- سیب قرمز لبنان یا رِد دلیشز: 
مهم ترین رقم تجارتی دنیاست و در ایران بعد از گلدن قرار دارد و دلیل آن نبود نبود امکانات کافی برای انبار کردن آن است.
تمایل به سال آوری دارد. پس تنک کردن ضروریست. مناسب مناطق ییلاقی با تابستان طولانی، هوای خنک شب ها، آسمان صاف بدون غبار و ابرومه در دوران رسیدن است.
3- گرانی اسمیت:
حساسیت آن به سفیدک بیشتر از سیب زرد است. در مناطق مرطوب به شانکر سیب مبتلا می شود اما حساسیت کمتری به لکه سیاه و کنه دارد.
سیبی است سبز رنگ، ترش مزه و دیررس که به خوبی خواص خود را در سرد خانه حفظ می کند.
به سفیدک و کنه حساس است اما در مقابل بیماری که سیاه سیب مقاومت متوسطی دارد.
4- جوناتان:
دارای گوشت سفید مایل به زرد، لطیف و تا حدی محکم، خیلی آبدار با کمی ترشی مطبوع و اندکی معطر است. زود بارده با محصول متوسط ولی منظم است.برای جوان کردن و تولید شاخ های بارده نیاز به هرس سالیانه دارد.در شرایط مرطوب به سفیدک زیاد مبتلا می شود و با مناطق خشک تطابق بیشتری نشان می دهد.
5- اسپارتان:
دارای گوشت سبز مایل به سفید و بافت محکم است.
به سفیدک و بیماری که سیاه سیب تا حدی مقاوم ولی به شانکر سیب حساس است.
6- گراون اشتاین:
دارای گوشت سبز مایل به زرد، نسج نسبتاً محکم، ترد و خیلی آبدار با ترشی مطبوع و معطر است.
7- کاکس اُرنژ:
فرمی گرد و پوست خشن پوشیده از نوعی زنگار پوسته ای و رنگ زرد مخلوط با سبز با پوششی از قرمز نارنجی دارد.
در مناطق با رطوبت نسبی متغیر هوا یا خیلی خشک نباید کاشته شود.
8- مک انیتاش:
دارای فرم گرد و قدری پهن و اکثراً با دو نیمه غیر متوازن. عدسک ها با خال سفیدی کاملاً مشخصی هستند. میوه سبز مایل به سفید، آبدار و ترش و شیرین است.
ارقام مناسب مناطق مختلف کشور
الف) ارقام تابستانه :
گروه سیب های گلاب، سیب تابستانه اهر- قزل آلما- سیب شفیع آبادی- سیب مربایی مشهد .
ب)سیب های پاییزه و زمستانه:
سیب عباسی مشهد- سیب زنوز- گل شاهی- دریان- اَخلَمد- شمیرانی.

 

کاشت

 

الف ) شرایط اقلیمی
سیب درختی است سردسیری، برگ ریز یا خزان کننده. بنابراین به طور طبیعی در اقلیم سرد معتدله در هر دو نیمکره شمالی و جنوبی پراکنده است. اما به علت اصلاح و سازگاری، اکنون در پنج قاره دنیا منتشر شده.
اکثریت این باغ ها بین عرض های جغرافیایی 33 تا 55 درجه در نیمکره شمالی و در مقادیر دیر کمتر در نیمکره جنوبی گسترده است. در این مناطق سرمای زمستان در حدی است که برای شکستن دوره خواب زمستانی ارقام پرورش کافی است بدون این که شدت سرما به آن ها آسیب برساند.
سرمای بهاره نیز از دیگر عوامل اقلیمی است که در بعضی مناطق و در بعضی سال ها موجب از بین رفتن شکوفه های سیب در اثر سرمای دیر وقت می شود. البته ارقام مختلف سیب به علت دیر باز کردن شکوفه ها، کمتر از انواع هسته دار دیگر مثل زردآلو و هلو در معرض سرمای بهاره قرار می گیرند.
میزان مقاومت جوانه های گل به درجات زیر صفر و طول مدت سرما در ارقام مختلف متفاوت است.
روش های مختلفی برای جلوگیری از سرمای دیررس بهاره وجود دارد که برخی از آن ها عبارتند از:

انتخاب ارقام دیر گل، ایجاد دود برای کاهش تشعشع، گرم کردن باغ توسط بخاری های باغی، استفاده از ماشین های مولد باد، ایجاد بادشکن در اطراف باغ، سفید کردن تنه درختان ، پاشیدن آب بر روی درختان، استفاده از ترکیبات شیمیایی مثل NAA که موجب تأخیر 2-1 هفته ای در زمان گل دهی می شود.
موقعیت و محل مناسب باغ یعنی:
ایجاد باغ میوه در کنار جنگل ها، رود خانه ها، برکرها و کنار سواحل که دارای هوای مرطوب و نقطه شبنم بالا هستند و نیز شیب های شمالی که در اوایل بهار دیرتر گرم شده و موجب تأخیر در بیدار شدن جوانه ها می شود.
ب) انتخاب محل احداث باغ:
از عوامل مؤثر بر اقتصادی بودن کشت و پرورش سیب، برتری داشتن ستاده ها بر نهاده می باشد. نهاده ها شامل: ارزش اقتصادی زمین (کیفیت فیزیکی و فیزیولوژیکی، فاصله تا محل مصرف و فاصله با ماده) نیروی انسانی، هزینه تجهیزات و موارد مورد نیاز جهت کاشت، داشت و برداشت محصول، حمل و نقل ، میزان فساد پذیری محصول، ارزش نسبی محصول و بازار یابی می باشند.

ج) خصوصیات خاک منطقه:

 درخت سیب می تواند در هر خاکی که حاصلخیز و دست کم 2-1 متر ژرفا داشته باشد رشد کند ولی خاک های لمونی که دارای مواد آلی کافی باشند برای آن مناسب ترند.

 همچنین محل احداث باغ باید طوری باشد که سطح آب زیر زمینی زیاد بالا نباشد؛ زیرا از یک طرف سیب جلوگیری از گسترش و نفوذ ریشه درختان در زمین می شود و از طرف دیگر به دلیل رطوبت فوق العاده ذرات خاک مانع از رسیدن اکسیژن به ریشه درخت می شود.

 به طور کلی ریشه سیب در مقایسه با سایر انواع درختان میوه سردسیری به شرایط مرطوب و کمی هوای خاک مقاومت بیشتری نشان می دهد که البته درجه مقاومت در ارقام و گونه های مختلف با همدیگر فرق دارد و نباید به تصور مقاومت سیب به این شرایط از مساعد کردن خاک غافل شد.
از جمله روش های مناسب در شرایط خاک مرطوب، قرار دادن باغ سیب زیر پوشش همیشه سبز است. علف های کاشته شده زیر درختان نفوذ هوا را در خاک افزایش داده و رطوبت اضافی را مصرف می کنند.البته نباید از جذب ازت خاک توسط ریشه این گیاهان غافل بود و باید مقداری بر میزان هرف کودهای ازته در این سیستم افزوده شود.

 

 سیستم کاشت

 تعیین فاصله بین درختان به عوامل مثل رشد و نمو درخت – شدت و ضعف نور (در مناطق ابری فاصله را بیشتر در نظر می گیرند.)
-   نوع خاک (در زمین های حاصلخیزتر و عمیق تر فاصله را بیشتر در نظر می گیرند.)
- ارزش اقتصادی (در نواحی با قیمت بالای زمین جهت استفاده بیشتر از زمین فاصله را کمتر در نظر می گیرند.
-   نوع پایه (در پایه های کوتاه کننده فاصله کمتر از پایه های بلند در نظر گرفته می شود.
- نوع هرس (بسته به فرم پاکوتاهی یا پا بلندی) بستگی دارد.

درختان را باید به ترتیبی کاشت که وقتی بالغ شدند کنترل آفات و انجام سایر عملیات باغی آسان و کارامد بتواند صورت گیرد.
طرح مربعی مرسوم سبب اتلاف قضا گردیده و حذف درختان موقت را دچار مشکل می کند.

طرح های مستطیلی گوناگون رضایت بخش تر از طرح مربع می باشند زیرا با کاشت درختان بیشتر در هر ردیف سطح بار دهی را می توان افزود. همچنین می توان با حذف متناوب درختان موقت در هر ردیف فاصله مناسبی جهت حرکات ادوات مکانیزه ایجاد کرد. به طور کلی روی پایه های قوی در یک هکتار زمین، نسبت به رقم، عمق و حاصلخیزی خاک درحدود 1000 -400 درخت با فواصل حدود 7-5 متر کاشته می شود. و روی پایه های ضعیف حدود 3000-1700 درخت کاشته می شود. فاصله کاشت درختان پاکوتاه با توجه به ترکیب پایه و رقم انتخاب می شود و از متغیر است. بدون پایه های پا کوتاه نباید نسبت به کشت درختان با تراکم زیاد اقدام کرد چون قدرت رویشی بیش از حد، هرس زیاد می طلبد که عملکرد و کیفیت را کاهش می دهد.
امروزه با در دست بودن تنوع وسیعی از پایه های کنترل رشد، می توان اقدام به کشت درختان با تراکم زیاد کرد. هزینه اولیه بالای کشت متراکم می تواند به وسیله عملکرد بالای زودتر و هزینه پایین تولید برای هر درخت سریعاً حیران گردد.
در زمین های شیبدار از روش تراس بندی استفاده می شود. جهت تراس ها عمود بر شیب زمین می باشد. در شیب های کم عرض تراس ها بیشتر و جوان سازی باغات قدیمی در سیب های تند عرض تراس ها کمتر در نظر گرفته می شود.
عمل غلطی که در حال حاضر اجرا می گردد جوان سازی باغات قدیمی به وسیله کشت درختان جوان به طور متناوب بین درختان قدیمی موجود در ردیف ها می باشد تا ضمن مستقر شدن و رشد درختان جوان، درختان مسن را هرس کرده ، نهایتاً آن ها را با هم حذف نمایند.
ولی در عمل این روش با شکست روبرو شده است .درختان جوان زیر سایه درختان مسن قرار گرفته و به وسیله علف های هرز خفه می گردند، زیرا دوات برداشت قرار می گیرند یا به طور نا مطلوب آبیاری می شوند. همچنین در اغلب باغات قدیمی فواصل کاشت برای استفاده بهتر از زمین غلط می باشد. کشت درختان جوان در بین درختان، باغ جدید را نیز مجبور به استفاده از همین فاصله نامطلوب می کند. لذا بهترین راه برای کاشت دوباره، خارج کردن چند ردیف از درختان مسن در هر سال و کاشت دوباره با فواصل بهتر می باشد.
کاشت نهال ها
بعد از تهیه نقشه و علامت گذاری محل کاشت نهال ها، اقدام به کندن گودال می کنیم. گودال باید طوری باشد که ریشه آزادانه در خاک قرار گیرد و با جدار آن تماس پیدا نکند.در خاک های سنگین گودال بزرگ تر و در خاک های سبک، گودال را کوچک تر در نظر می گیرند. همچنین عمق گودال به پایه نیز بستگی دارد.(4)

 

ریشه های درختان بایستی قبل از کاشت در آب نگهداری یا مرطوب گردند. بعد از این که نصف گودال از خاک پر شد، باید خاک تمیز (ترجیحاً خاک سطحی) را در اطراف ریشه ریخته با پا سفت می کنند.
آشغال، علف های هرز، کود دامی و سایر مواد باقی مانده آلی را باید خارج از گودال نگه داشت چون ممکن است به ریشه ها آسیب برسانند.
مهم تر از هم این که کودهای شیمیایی را نباید هنگام کاشت در گودال ریخت چون ممکن است به کلی ریشه ها را از بین ببرند. اگر خاک ضعیف باشد،  می توان از کود ازته به مقدار کم به صورت پخش سطحی استفاده کرد.
اگر رشد عمومی و رنگ برگ ضعیف باشد، تجزیه نمونه های برگ در مرداد ماه نیازهای کودی را نشان خواهد داد.
برای جلوگیری از آفتاب سوختگی تنه درختان، درخت کمی مایل به طرف جنوب غربی کاشت می شود.
آبیاری :
عملیات پس از کاشت نهال
عملیاتی که لازم است بلافاصله پس از کاشت نهال صورت گیرد عبارتند از: آبیاری – قیم زدن، هرس اولیه بایستی درختان را بلافاصله پس از سفت کردن خاک در اطراف ریشه ها آبیاری کرد مگر این که زمین مرطوب باشد. پس از سفت کردن خاک، باقی مانده گودال را با خاک سست پر می کنیم.
قیم زدن:
در سیستم های کشت معمولی از قیم استفاده می شود. اما در سیستم های داربستی و پهن از قیم های بلند چوبی یا آهن استفاده می شود.
هرس اولیه: علاوه بر هرس ریشه برای تعادل بین اندام های هوایی و زمینی ، ساقه را بسته به منطقه کشت از نظر سردی یا معتدل بودن هوا، از 80- 60 سانتی متری قطع کرده، فرصتی برای رشد جوانه ها و شاخه های فرعی که اسکلت بعدی درخت را تشکیل می دهند تا فراهم می کنیم.
باد شکن
برای محافظت از درختان کاشته شده، باید درختچه ها یا درختانی را بر حسب نوع آب وهوا به عنوان بادشکن کاشت باد شکن ها قادرند تا 25 برابر ارتفاع خود عمل نمایند.
درختان باد شکن مناطق سردسیری عبارتند از: تبریزی، بید، افرا، چنار و اقاقیا و درختان بادشکن مناطق معتدله عبارتند از: سرو، کاج، بلوط، نوعی زالزالک، توس، ممرز و توت .

  دکتر حسنی مقدم - مهندس اعظم امیری

 

 

 

گرده افشانـــــــی

درختان سیب با خود آمیزش پذیر نیستند ونیازبه گرده افشانی بصورت دگرگشنی دارند.مدیریت گرده افشانی  بخش مهمی از پرورش درخت سیب محسوب می شود. قبل از کاشت درخت مرتب کردن تولید کنندگان گرده بسیار مهم است ( گونه های سیب یا سیبچه که تامین کننده گرده هایی فراوان ، رستنی و آمیزش پذیر هستند). ممکن است باغهای میوه دارای ردیفهای یک در میان گونه های گشنی پذیریا درختان سیبچه متناوب ویا شاخه های پیوند خورده سیبچه باشند. بعضی گونه ها گرده های بسیارمعدود یا گرده های نابارورتولید می کنند بنابراین گرده افشانان خوبی به حساب نمی آیند. پرورشگاههای گل و گیاه خوب دارای لیست گشنی پذیری گرده افشانان هستند.

گاهی اوقات پرورش دهندگانی که دارای باغستانهای قدیمی با یک گونه درخت هستند برای گرده افشانی ، دسته هایی از گلهای سیبچه را درون بشکه یا سطلهایی فراهم می کنند. پرورش دهندگان خانگی که دارای یک درخت بوده و فاقد گونه های دیگر در همسایگی اشان هستند نیز می توانند از این روش البته در مقیاس کوچک تر استفاده کنند.

پرورش دهندگان درخت هر سال هنگام گل دادن معمولا" ازگرده افشانهایی را برای جابجایی گرده تهیه می کنند. عموما"از کندو زنبور عسل استفاده می شود و انجام این کار توسط زنبوردارانی صورت می گیرد که در ازاء مزد به تهیه کندو مبادرت می ورزند. در باغات تجاری از زنبورهای کارگر باغی نیزبعنوان گرده افشانهــــــای مکمل استفاده می شود. چون آنها نیش نمی زنند احتمالا" پرورشدهندگان خانگی در مناطق حومه ازاین زنبورها استفاده می کنند. بعضی زنبورهای وحشی مثل زنبورهای درودگر و زنبورهای تک زی دیگر ممکن است به این امر کمک کنند. بعضی مواقع ملکه های زنبورهای درشت در باغات حضور دارند اما معمولا" تعدادشان به قدری نیست تا گرده افشانهای با اهمیتی به حساب آیند.

گرده افشانی ناکافی علائمی بسیارکم داشته و برای سیبها ناگوار است و موجب کندی رسیده شدن میوه می گردد. برای ارزیابی گرده افشانی باید دانه ها را شمرد. سیبهایی که به خوبی گرده افشانی شده اند دارای 7 تا 10 دانه بابهترین کیفیت می باشند. سیبهایی که کمتر از 3 دانه دارند معمولا" نمی رسند و در اوایل تابستان از روی درخت خواهند افتاد. گرده افشانی نا مناسب یا نتیجه کمبود گرده افشانها و یا کمبود گرده تولید شده ویا به سبب شرایط آب و هوایی نامناسب برای گرده افشانی در زمان گلدهی می باشد.

سرما هنگام گل دهی

یک مشکل کلی ، سرمای دیرهنگام است که موجب نابودی ساختارخارجی ظریف گل می شود. بهتر است برای فیلتر سازی هوا درختان درزمینهای شیبدارکاشته شوند اما شیب نباید رو به جنوب باشد ( در نیمکره شمالی) چون این کار موجب گل دادن زودرس درخت ودرنتیجه افزایش آسیب آن در برابرسرما خواهد شد. اگر سرما زیاد جدی نباشد می توان صبح قبل از تابش خورشید روی شکوفه ها روی درخت آب پاشید با این کار امکان نجات شکوفه ها وجود دارد. آسیبهای ناشی از سرما را می توان 24 ساعت پس از سرما تخمین زد. اگر مادگی گیاه به سمت عقب برگشته بود نشان دهنده ازبین رفتن گل و عدم تولید میوه خواهد بود.

وجود منبع آب در نزدیکی محل پرورش سیب موجب تاخیر گرمای بهار می شود که نتیجه این مزیت به تاخیرافتادن شکوفایی تا زمان به حد اقل رسیدن احتمال سرما می گردد. مناطقی از آمریکا مثل ساحل شرقی دریاچه میشیگان، ساحل جنوبی دریاچه انتاریو و اطراف برخی دریاچه های کوچکتر که این تاثیر خنک کنندگی آب به همراه خاک مناسب و خوب زهکشی شده وجود دارد پرورش سیب را در این نواحی ممکن ساخته است .

پرورش دهندگان خانگی سیب احتمالاً امکان استفاده از منبع آب را ندارند اما آنها می توانند از شیبهای رو به شمال یا سایر ویژگیهای جغرافیایی برای تاخیراندازی شکوفایی در بهار استفاده کنند. درختان سیب ( یا هر میوه دیگر) که در آمریکا در شیبهای رو به جنوب کاشته شوند خیلی زود شکوفه داده و دربرابر سرمای بهار بسیار آسیب پذیر خواهند بود.

کاستن از بار درخت
درختان سیب هر دوسال مستعد باردهی است. اگر میوه را در مواقعیکه درخت محصول زیادی دارد ،بار آن را کم نکنند موجب کاهش گل دهی در سال بعد خواهد شد. کم کردن از بار درخت حتی خارج از زمان آن ، به برداشت محصول قابل توجه درهرسال کمک می کند.

 

افات

1) کرم سیب:حشره کامل شب پره ای است که با بالهای جلویی به شکل ذوزنقه و به رنگ خاکستری است روی بالهای جلویی سه نوار موج دار به رنگ قهوه ای دیده می شود.در انتهای بالهای جلویی یک لکه درشت قهوه ای رنگ وجود دارد که اطراف این لکه قهوه ای یک هاله طلایی دیده می شود.اطراف بالهای عقبی پر از ریشک می باشد. این آفت در همه جا حضور داردمیزبان اصلی درخت سیب ولی به گلابی هم حمله می کند.در مواردی درختان انار ،گردو،آلبالو،گبلاس و هلو هم مورد حمله قرار گرفته اند.
هدف اصلی آفت تغذیه دانه سیب است و به همین خاطر پوست را سوراخ کرده و دالانهایی را به طرف دانه حفر می کند و در هنگام حفر تا حدودی از قسمتهای گوشتی تغذیه می کند و فضولات لاروی به بیرون ریخته می شوند و این میوه ها از درخت میریزند. البته لاروهای خارج شده مختصر تغذیه ای از برگها دارد و بعد از 48 ساعت خود را به میوه می رساند.
روشهای مبارزه با این آفات عبارتند از:1)شخم زدن2)هرس کردن3)از بین بردن علفهای هرز4)جمع آوری میوه های آلوده5)استفاده از سموم شیمیایی همانند سموم زولون(5/1 در هزار)،گزرانتیون (2 در هزار)،دیازینون(5/1 درهزار) که زمان مبارزه با استفاده از اطلاعیه های بیش آگاهی صورت می گیرد.
2)لیسه سیب: حشره کامل شب پره ،بالهای جلویی دراز باریک،بر روی بالهای جلویی به طور متوسط 19-18 عدد خال سیاه وجود دارد .این آفت در اکثر مناطق سیب کاری وجود دارد.میزبان اصلی درخت سیب ،ولی به گلابی ،آلو،بادام،زردآلو،به،زالز الک و حتی بید حمله می کند.لاروها در کلیه قسمتهای برگ تغذیه می کنند و فقط رگبرگها باقی می گذارند و تارهایی را دوردرخت می تنند در صورت شدت ،درخت عاری از برگ می شود و چنین درختانی ضعیف شده،میوه ها ریخته و در صورت باقی ماندن بر روی درخت کوچک و غیر قابل استفاده می شوندو در صورت شدت حمله گاهی اوقات تغذی لاروها از میوه ها مشاهده می شود.
سموم مورد استفاده علیه این آفت مالایتون(2در هزار)،دیازینون(1در هزار)زولون(5/1 در هزار)که زمان استفاده از این سموم پس از متورم شدن جوانه ها و قبل از باز شدن گلهاست.
3)کرم سفید ریشه:سوسکی با رنگ سوسکی با رنگ قهوه ای و در سطح بالپوشها لکه های سفید متعددی جلب توجه می کند.این آفت در بیشتر استانها دیده شده و به گیاهان مختلف از جمله سیب ،به،زردآلو،آلو،حمله ور می شود.اغلب از ریشه ها تغذیه کرده و باعث خشک شدن گیاه می شود.
روشهای مبارزه با این آفت عبارتند از 1)شخم عمیق2)از بین بردن علفهای هرز3)روش شیمیایی که در اینجا 4 تا 5 گرم پودر دمازینون را در هر متر مربع خاک می باشند که پس از پاشش آبیاری صورت می گیرد که معمولا این کار در اوائل بهار و اوائل تابستان صورت می گیرد.
4)سوسک شاخه بلند رزاسه:حشره به رنگ تیره ،شاخکها درازتر از طول بدن ،این آفت در بیشتر استانها دیده شده و به سیب،گلابی،به ،گیلاس،هلو،زردآلو،بادام حمله می کند.لاروهای این آفت با حرکت در داخل چوب سبب قطع شاخه های چند ساله و تنه های بسیار جوان می شوند.در این شاخه ها لاروسوراخی ایجاد کرده و فضولات خود را که به صورت خاک اره می باشد به بیرون می ریزد این آفت به درختانی بیشتر حمله می کند که جوان هستند.با توجه به اینکه آفت مزبور اغلب به درختان تشنه ،کم آب و ضعیف حمله می کند لذا با افزایش رطوبت خاک با آبیاری های منظم و نیز دادن کودهای حیوانی و شیمیایی مناسب می توان تا حدود زیادی درختان میزبان را حمله آن در امان نگه داشت.همچنین با قطع و شوزاندن شاخه های آلوده می توان جمعیت آفت را کاهش داد.برای سمپاشی این آفت اولین سمپاشی در اول تیرماه انجام و برای کسب نتیجه موفقیت آمیز دومین سمپاشی به فاصله 15-10 روز بعد تکرار می گردد برای سمپاشی بایستی از سموم نفوذی قوی نظیر گوزانتیون استفاده نمود.
5)سرخرطومی سیب:این آفت دارای خرطوم می باشد رنگ عمومی بدن قهوه ای و توسط موهای نرم و ریز به رنگ سفید مایل به زرد پوشیده شده است.میزبان اصلی سیب ولی روی گلابی هم دیده شده است.لارو با تغذیه از محتویات داخل گل آن را خالی کرده و در ناحیه تخمدان مستقر می شود این حشره قبل از تخمگذاری تا حدودی نیز از جوانه،برگ و گلهای کاملا بسته و حتی شاخه های بسیار کوچک حامل جوانه های گل و برگ تغذیه می کند. در سالهای طغیان شدید آفت مناسب ترین زمان سمپاشی هنگام ظهور حشرات کامل و فعالیت تغذیه ای آنها که مصادف با تورم جوانه ها است می باشد برای مبارزه شیمیایی می توان از سموم دیازینون (1 در هزار)و زولون(5/1 در هزار)استفاده کرد در واقع سمپاشی در مرحله غنچه قبل از باز شدن گلها صورت می گیرد.
6)شته مویی سیب: بدن این شته پوسیده از ترشحات مویی ،سفیر رنگ،پنبه ای می باشد.در بیشتر استانها دیده شده است.میزبان اصلی درخت سیب است ملی به ندرت روی گلابی هم دیده می شود. این آفت روی تنه،شاخه،طوقه و ریشه درخت سیب استقرار یافته و در اثر تغذیه از گیاه و ترشح مواد بزاقی قسمتهای مورد حمله تغییر شکل یافته و متورم می شود.این محلهای متورم به تدریج ترک برداشته و شکاف طولی و عرضی ایجاد می شود.شاخه های موجود در در قسمت بالایی محل خسارت دیده خشکیده و این خشکیدگی به تدریج تمام درخت را فرا می گیرد.در صورت له شدن بدن شته مایع قرمز رنگی خارج می شود. در صورت وجود آفت می توان سمپاشی را شروع کرد که از سموم دیازینون(1 در هزار)متاسیستوکس(1در هزار)استفاده کرد.
بیماریهای سیب:

1)سفیدک سطحی سیب:هر کجا که سیب کشت می شود این بیماری نیز وجود دارد . علائم سفیدک سطحی روی برگها به صورت لکه های خاکستری تا سفید ظاهر می شود و برگهای جوان دچار پیچیدگی شده و نهایتا خشک می شود و در اثر آلودگی شکوفه ها و گلبرگها چروکیده و کاسبرگها گوشتی و کلفت می شوند و توانایی تشکیل میوه را از دست می دهند روی سر شاخه ها منظره سفید رنگی ایجاد می شود رشد این شاخه ها متوقف می شود.حالت شبکه ای چوب پنبه در سطح میوه ها دیده می شود از روشهای مبارزه با این بیماری می توان به 1)هرس شاخه ها و سرشاخه ها 2)ارقام مقاوم مانند سیب زرد لبنانی ،(لیشنر،گلدن)3)استفاده از قارچ کش های گوگرد،کاراتان ،که زمان استفاده از آن نوبت اول هنگام تورم جوانه ها ،نوبت دوم بعد از ریزش گلبرگها و نوبت سوم بستگی به شرایط جوی دارد.
2)لکه سیاه سیب:از لحاظ اقتصادی مهمترین بیماری سیب است این بیماری در مناطقی که آب و هوای نیمه خشک دارند کمتر شایع است ولی در مناطقی که بهار خنک و مرطوبی دارند خسارت بیماری شدید بوده است.اساسا خسارت بیماری به دو صورت است
1)کاهش بازار پسندی میوه ها به سبب وجود لکه های سیاه یا تغییر شکل میوه ها
2)نابودی کامل درخت در 3-2 سال متوالی ابیدمی شدید
در ابتدای بهار قبل از باز نشدن شکوفه ها اولین جایی که آلوده می شود کاسبرگهای گل سیب است.کاسبرگها به رنگ سبز زیتونی در آمده و از این طریق میوه ها و برگهای جوان نیز آلوده می شوند .لکه ها ابتدا در سطح زیرین برگهای جوان مشاهده می شوند وبا بازتر شدن برگها هر دو سطح آنها آلوده می گردند.لکه های اولیه ،مخملی و به رنگ سبز زیتونی تا قهوه ای و با حاشیه نا مشخص می باشند. به تدریج حاشیه لکه ها واضح شده و ممکن است چند لکه به هم چسبیده و به رنگ سیاه درآیند .اگر تعداد لکه ها زیاد باشد یرگها بد شکل و پیچیده می شوند و معمولا ریزش می کنند. آلودگی دمبرگ موجب ریزش برگ قبل از تکامل آن می گردد. لکه روی میوه ها ابتدا مشابه لکه های روی برگها است بعدا قهوه ای ،سیاه و چوب پنبه ای می شوند.میوه های آسیب دیده بد شکل و پیچ خورده هستند،معمولا این میوه ها ترک می خورند و زود می ریزند .آلودگی دم میوه موجب ریزش میوه قبل از رسیدن آن می گردند.از روشهای مبارزه با این بیماری می توان به 1)شخم زمستانه و زیر خاک کردن بقایا2)پاشیدن کودهای نیتروژن دار(اوره) در پاییز روی برگهای ریخته شده در کف باغ 3)پاشیدن قارچکشهایی مانند بنومیل در آخر فصل (قبل از خزان)روی برگهای درخت یا بعد از خزان روی برگهای کف باغ 4)تنظیم فاصله درختان هنگام کاشت و هرس مرتب آنها 5)استفاده از قارچکشهایی مانند دودین(1 در هزار)،کاپتان(3 در هزار )،بنومیل (5% در هزار).حداقل سه بار سمپاشی صورت می گیرد نوبت اول از تورم جوانه ها تا قبل از باز شدن گلها،نوبت دوم بعد از ریختن گلها و نوبت سوم 10 روز بعد.
3)شانکرسیتوسبورایی سیب:بارزترین علائم این بیماری عبارتند از شانکر هایی که روی تنه و شاخه های قطور بوجود می آیند.قیل از پیدایش شانکرها ابتدا محل تغییر رنگ داده و نرم می شود سپس بافت آسیب دیده در مرکز فرو رفته و نشست می کند و حاشیه آن برجسته می شود.در اثر پیشرفت لکه ها بزرگتر و فرورفته تر می شوند و رنگ آن قهوه ای می شود و سرانجام پوست قسمت آلوده می خشکد و به دنبال آن ترکها و شکافهایی روی پوست خشکیده شانکر ایجاد می شود و پوست شانکر در مرکز شانکر زیر و پوسته می شود در صورت گسترش شانکر در تمام درخت موجب مرگ درخت می گردد و توده اسپور قارچ به صورت فتیله یا قطره از دهانه شانکر خارج می شود از روشهای مبارزه و پیشگیری می توان به 1)خذف اندامهای آلوده و بیمار2)تراشیدن شانکرو یاسمان آن 3)سمپاشی با بنومیل (7% در هزار در سه نوبت،محلول بر دو درصد(2-1 نوبت)که پاییز پس از ریزش برگها و زمستان اواخر بهار صورت می گیرد.

هرس سیب درختی

 

در صورتی که عملیات هرس بدرستی انجام نشود می تواند در آینده باعث ایجاد آسیبهایی برای درخت شود . هرس بمعنای قطع ، حذف شاخه های غیر ضروری و زاید درختان میوه است که در درختان میوه معمولا این شاخه ها بعنوان شاخه های بدون بار شناخته می شوند و با جذب مواد غذایی از خاک و نور آفتاب جلوی رشد بهتر شاخه های بارده را می گیرند و یا باعث می گردند تا محصول نهایی درختان دارای کیفیت مطلوب و مورد نظر نباشد . هرس  باعث می شود که شاخه های زاید و اضافی موجود در درختان حذف شده و درخت بیشتر و بهتر در معرض تابش نور آفتاب قرار گرفته و مواد غذایی بیشتری از خاک جذب شاخه های سالم و اصلی شود و میوه هایی که بعمل می آیند از لحاظ ظاهری خوش رنگ و درشت تر و حتی طعم بهتری خواهند داشت . انجام هرس باید بصورت صحیح و پس از مشاهده آموزشهای تکنیکی انجام شود . هرس شامل هرس فرم دهی ، هرس بار دهی و هرس جوان سازی درخت می باشد .

برای هرس درختان سیب ، نهال ها درسال اول باید بعد از کاشت با قیچی باغبانی تیز سر برداری شوند.قبل از برش مطمئن شوید در پایین محل برش حداقل چهار جوانه وجود داشته باشد وگرنه محل برش را بالای جوانه چهارم انتخاب نمائید. در سال دوم زمان هرس در فصل خواب درخت(زمستان)می باشد.بخش های صورتی رنگ رشد سال قبل را نشان میدهند ؛این قسمتها نبایستی هرس شوند.شاخساره با رنگ سیاه را تا یک سوم آن(محل های علامت گذاشته)قطع نمایید.برش درست در بالای جوانه ای باشد که بطرف بیرون میباشد.این جوانه در بهار تولید یک شاخه جانبی مینماید. در سال سوم زمان هرس فصل استراحت گیاه می باشد.روش هرس شبیه سال دوم می باشد.بخش های صورتی رنگ نبایستی هرس شوند و بخش سیاه رنگ تا یک سوم آن باید هرس شود . در سال چهارم روش هرس مشابه سال سوم می باشد.بخش صورتی نبایستی هرس شوند مگر اینکه آلوده به بیماری باشند . بخش های سیاه رنگ باید تا یک سوم آن هر شوند . در سال پنجم درختان به باردهی میرسند و شکل اصلی درخت تشکیل میشود . بخاطر داشته باشید میوه ها بطور انتهایی یا جانبی در روی سیخک های یک تا سه ساله یابر روی شاخه هایی که در سال قل تولید شده اند، بوجود می آید . پس از تشکیل فرم درخت وشروع باردهی میزان هرس به حداقل کاهش می یابد و هرس محدود به حذف شاخه های آلوده به بیماری ؛ آفت زده ؛ شاخه های ضعیف ؛ خشک ؛ پاجوش و شاخه های مزاحم و پیر میگردد .

 

دانلود فیلم آموزشی هرس سیب درختی

 

تجارت

45 میلیون تون ( سنجه وزن برابر 1000 کیلو) سیب در سال 2002 به ارزش تقریباً 10 بیلیون دلار آمریکا در جهان پرورش یافته است که تقریباً نیمی از آنرا چین تولید نموده است. امریکا با تولید 10 درصد محصول جهان دومین تولید کننده عمده سیب می باشد. ترکیه هم یکی از تولید کنندگان بزرگ این محصول محسوب می شود. فرانسه ، ایتالیا ، آفریقای جنوبی و شیلی در بین صادر کنندگان عمده سیب قرار دارند .

این میوه در تمام نقاط جهان به جز کشورهای گرمسیری پراکنده است مناطق عمده تولید سیب دنیا بین عرض های شمالی و جنوبی 60-30درجه قرار دارند و 49 درصد سیب دنیا در کشورهای چین، آمریکا، فرانسه و ترکیه تولید می شود.

ژاپن و شبه جزیره کره از زمره مناطق تولید هستند اما صادر کننده نیستند.در حالی که میزان عملکرد سیب در برخی از کشورهای جهان حدود 60 تن در هکتار است، متوسط عملکرد این محصول در ایران، طبق آخرین آمار تنها 16 تن در هکتار است. توزیع باغ های سیب کشور با توجه به آمار از کل سطح زیر کشت محصولات دایمی (میوه) کشور، سیب معادل حدود 8% را به خود اختصاص داده که در استان های مناسب پرورش سیب تقسیم شده است و از نظر سطح زیر کشت، استان های: آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان، آذربایجان غربی، فارس، اردبیل و تهران بیشترین سطح زیر کشت را دارا می باشند. و از نظر میزان تولید نیز استان های آذربایجان غربی و شرقی، تهران، خراسان، اردبیل، فارس، قزوین بیشترین  میزان های تولید را طی آمار سال های گذشته دارا می باشند.

 

منبع:

 

http://www.bostane.ir/post/97

کشت و تکثیر انبه

بذرهای انبه به دو صورت چند جنینی و تک جنینی مشاهده می شوند. بذور چند جنینی پس از کاشت، تولید چند نهال می نمایند که به جز یکی بقیه به لحاظ صفات، کاملا شبیه پایه مادری هستند. اما از آنجایی که نهال حاصل از بذور تک جنینی به لحاظ صفات، شبیه پایه مادری نیستند،استفاده از تکثیر غیرجنینی ضروری است. برای کاشت بذر، آنها را در خزانه در ردیفهایی به فاصله ۳۰ سانتی متر و با فاصله ۱۵ سانتی متری از هم در عمق ۶۰ سانتی متریبه نحوی می کارند که نوک جوانه هسته رو به بالا باشند. برای خزانه از خاک های رسیمتوسط یا سیلت به همراه کودهای آلی استفاده می شود. استفاده از کودهای ازتی به صورتسولفات آمونیوم در خزانه توصیه شده است.
معمولا بذرهایانبه قوه نامه خود از ظرف مدت چهار هفته از آآ“
دست میدهند و بذور پس از کاشت در خزانه پس از سه هفته جوانه می زنند. حدود شش هفته تا دوماه پس از سبز شدن، نهالهای انتخابی را به گلدانی منتقل می کنند که حاوی خاک،کمپوست، شن و کود سبز است. البته به جای گلدان را کیسه های پلاستیکی نیز می تواناستفاده نمود.

 

تصئیری از ضدعفونی بذور انبه بر علیه قارچها
خزانه تولید نهال انبه در فضای باز (ایستگاه تیسچابهار)
خزانه تولید نهال درزیر سیت گلخانه (باهوکلات چابهار)
معمولا از این نهال به عنوان پایه پیوند استفاده میشود.

انواع پیوند درانبه
انواعمختلفی از پیوند در انبه استفاده می شود که مهمترین آنها پیوند به نکات مختلفی توجهمی شود. به عنوان مثال گاهی از پایه هایی که به زهکش، کمتر حساسند و یا به سرمازدگی (انبه جنگلی) و شوری خاک، مقاوم ترند،‌استفاده می شود. بذور باید قبل از کاشتضدعفونی شده و سپس در بستر بذر قرار گیرند.

اقلیم
آب وهوا اثر زیادی بر انبه دارد. بهترین اقلیم برای کشت و رشد انبه، شرایطی است که یکفصل خشک مشخص در زمان شکوفه دهی و رسیدن میوه داشته و دارای باران سالیانه بین ۱۲۵۰تا ۱۸۰۰ میلی متر داشته باشد. در صورت کمبود باران، آبیاری ضروری است.
تحمل این درخت به سرما کم است و به طوری کلی، متوسطدمای کمتر از ۱۵ درجه مانع رشد و نمو آن بوده و سرمای زیر صفر را بیشتر از چند ساعتتحمل نمی کند.
انبه به اختلاف زیاد دما شب و روز نیزحساس است و لذا در مناطق گرمسیری، رشد و نمو مناسب آن به ارتفاع زیر ۶۰۰ متر و درمناطق نیمه گرمسیری به نواحی مسطح دریا محدود است.
شکل ۱ کمربند نسبتاً وسیعی در مناطق گرمسیری که در حال حاضر انبه در آن پراکنده است رانشان
می دهد. تعیین حدود این مناطق به حداقل و متوسط دما در زمستان صورت گرفتهاست. چنانچه ملاحظه می شود، ناحیه نسبتا وسیعی از جنوب شرقی ایران (شامل هرمزگان،کهنوج و جنوب بلوچستان) در این محدوده قرار گرفته است.

خاک
انبه در انواع گوناگونی از خاک هایی که زهکشی مناسبی داشته باشند، رشدمی کنند. این درخت به فضا زیادی برای رشد و گسترش ریشه نیاز دارد، و لذا خاک های کمعمق برای آن مناسب نیستند.
به لحاظ نوع خاک، خاک هایشنی لومی و نیمه سنگین مناسب تر بوده و خاک های سنگین، شنی سبک و دارای املاح نمکیو یا حالت ماندابی، نامناسب می باشند.
زهکشی به خصوصدر اوایل دوره رشد ضروری است و به طور کلی سطح آب زیرزمینی نبایستی از عمق ۸/۱ تا ۵/۲ متر بالاتر باشد.
مناسب ترینPHخاک برای کشت انبه بین ۵/۵ تا ۷ میباشد.

کاشت درخت انبه
انتقال نهال باید در شروع فصلبارندگی انجام گیرد. درختان پیوندی را در سطح ۱۲*۱۲ متر و درختان غیرپیوندی را بایددر سطح ۱۴*۱۴ متر کشت نمود.عمق چاله ها ۱ متر و طول و عرض چاله هم ۱ متر باشد. خاکسطح الارض و تحت الارض را از هم جدا کرده و سپس خاک سطح الارض را با یک حلب ۲۰لیتری که حیوانی یا کمپوست مخلوط نمود و چاله را از این مخلوط پر کرد. خاک اطرافگیاه را با پا سفت می کنند و از خاک تحت الارض برای حلقه دور درخت استفاده می کنیم.

کوددهی
برای رشد نمو مناسب گیاه باید هر سال از کودهای شیمیایی استفاده نمود. میزان مصرف کودشیمیایی در سال اول بعد از کاشت گیاه بوده و در سال های بعد همزمانبا شروع فصل بارندگی خواهد بود. هم چنین مصرف کودهای ازتی قبل از شکوفه دهی درخت درتثبیت میوه موثر است.
معمولامیزان مصرف کودشیمیایی نیترات آمونیم همراه با کلسیم به شرح ذیل می باشد.
سال اول ۵۰ گرم
سال دوم ۱۰۰ گرم
سال سوم ۱۵۰ گرم
سال چهارم ۲۰۰ گرم
اگر کمبود پتاس در خاک وجودداشته باشد می توان از کودشیمیایی مرکب با ترکیب ۱۸ ـ ۱۵ ـ ۱۲ به جای کود فوقاستفاده نمود. در این صورت ۱۰۰ گرم برای هر درخت در سال اول و ۱۵۰ گرم در سال دوم و ۲۰۰ گرم در سال سوم توصیه می شود. در سال های بعد با توجه به وضعیت پتاس خاک بایدمیزان موردنیاز افزایش یابد.
کاربرد محلول های حاوی ریزمغذی شامل مس، روی، منگنز، و بر نیز مفید استاین کار بهتر است که در سال های اول کاشت سه بار در سال و در مورد بر یک بار در سالو در سال های بعد حداقل یک بار در سال صورت بگیرد. بهترین زمان برای مصرف کودحیوانی ا وایل آذر و دی ماه و مصرف کودهای ازته و فسفره در اواسط بهمن ماه موثرتراست.
مؤسسه تحقیقات خرما ومیوه های گرمسیری میزان مصرف کودهایNPKرا برای درختانبارور
(۶۸۰ ـ ۱۸۵ـ‌۷۳۰) گرم در سال را توصیه نموده است.

آبیاری
آبیاری درختانانبه بستگی مستقیم به شرایط آب و هوایی و میزان بارندگی دارد. چنانکه در مقدمه ذکرشد، در مناطقی که بارندگی کافی است، نیاز به آبیاری درختان مسن بسیار کم است.
به طور کلی برای دوره هایاولیه دو تا سه ماه پس از کشت، آبیاری سه بار در هفته صورت می گیرد. در دوره هایبعد آبیاری در تابستان یک بار در هفته و در زمستان هر دو هفته یک بار انجام می شود. درختان مثمر دو تا سه بار در ماه آبیاری می شوند. در دوره ۲ تا ۵/۲ ماهه قبل ازگلدهی از آبیاری اجتناب
می شود. این کار رشد سبزینه ای را دچار وقفه کرده و درنتیجه باعث گلدهی بهتر می شود بنابراین در زمان گلدهی نیز باید از آبیاری اجتنابکرد و در صورت لزوم یک آبیاری سبک پس از دوره مذکور و قبل از شکوفایی گل ها انجاممی گیرد. پس از تثبیت میوه ها، آبیاری بایستی به طور مستمر انجام شود.

هرس
درخت انبه به صورت گنبدی شکل و تا حدود زیادی متناسب رشد می کند ولذا بههرس زیاد نیاز ندارد. با یک برنامه هرس می توان گسترش متوازن شاخه ها و امکاناستفاده حداکثر از سطح برگ ها را فراهم کرد. شاخه های ضعیف، خشک، بیمار و آفت زده ویا رو به داخل (که همیشه در سایه هستند) را بایستی جدا کرد. در سال اول نهال را تاارتفاع ۱ متر قطع می کنند تا اسکلت تاج درخت شکل گیرد در سال دوم ۴ تا ۵ شاخه کهبین آنها دارای فضای مناسبی باشد انتخاب می کنند تا شاخه اصلی درخت را تشکیل دهد وشاخه های دیگر را قطع می نمایند.

برداشت
درخت انبه از سال چهارم یا پنجم بعداز کاشت شروع به میوه دادن می کند و بعد از ۸ سال میزان تولید آن افزایش می یابد. در ۲۰ سالگی به رشد کامل می رسد.
هر درخت باید در سال بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ عدد میوه تولید نماید. بعضی ازارقام در سال می توانند ۱۰۰ عدد میوه تولید نمایند. از نظر تولید، ارقام انبه نظمهماهنگی ندارند به طوری که در یک برداشت کم از نظر تولید، ارقام انبه نظم هماهنگیندارد به طوری که در یک برداشت کم از نظر تعداد امکان افزایش کیفیت میوه وجود دارد.
معمولا از گلدهی تا زمانرسیدن میوه ها ۳ تا ۶ ماه طور می کشد. برداشت میوه ها با تغییر رنگ آن از سبز بهزرد شروع می شود و معمولا در این حالت بریکس میوه بیشتر از ۷ می باشد. میوه ها راباید در فواصل زمانی منظم برداشت نمود. میوه ها را به آرامی در دست گرفته و میچینند و سپس بسته بندی
می نمایند. میوه ها همراه با ۵ تا ۱۰ سانتی متر از دممیوه چیده می شود. برای حمل و نقل و صادرات میوه باید دم میوه ها را تا ۲ سانتی مترکوتاه نموده و شستشو می دهیم تا مواد زاید و بقایای سم از بین برود و سپس در جعبهقرار می دهیم. برای جلوگیری از شکستن شاخه های درخت در زمان برداشت از نردبان یابالابرها باید استفاده نمود.

بسته بندی:
برای بسته بندی این محصول در کارتنباید نکات ذیل را رعایت نمود.
۱.کف کارتن از نوع مقوای سه لای سنگین و در آن ترجیحاًتلسکوپی باشد و از انواع دای کاتی دردار نیز می توان استفاده نمود.
۲.کارتنهای مورداستفاده، تمیز، نو، خشک و عاری از بو بوده و اثر نامطلوب روی سطح خارجی یاکیفیت میوه نداشته باشد.
۳.در کارتن های پنج کیلویی به صورت یک ردیفه با استفادهاز شبکه های سلولزی بین میوه ها بسته بندی شود.

شرایط حمل
میوه انبهباید یک هفته قبل از رسیدن کامل چیده شود و در حرارت ۹ درحه سیلسیوس با رطوبت نسبی ۹۰ ـ ۸۵ درصد با ماشین یخچال دار حمل شود.

شرایط نگهداری
براینگهداری انبه در انبار باید شرایط زیر رعایت گردد.
۱.کارتن های میوه باید بهطور منظم به نحوی در انبارقرار داده شوند که جریان هوا بین آنها آزادانه برقرارباشد.
۲.رطوبت نسبی انبار ۹۰ ـ ۸۵ درصد و حرارت آن ۲۰ ـ ۱۶ درجه سلسیوسباشد.
۳.در صورت رعایت شرایط فوق میوه را به مدت ۲۱ ـ‌۱۴ روز می توان در انبارنگهداری نمود.

سال آوری
سال آوری انبه یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده درتولید میوه می باشد. باردهی به صورت یکسال در میان و یا بی قائده باعث مشکلاتاقتصادی در تولید آن می شود. میوه انبه به روی شاخه های ۹ ماهه تا یک ساله تشکیل میشود و لذا در سال هایی که باردهی درخت خوب باشد، رشد شاخه های جوان کم شده و در سالبعد تشکیل میوه روی آنها دچار کاهش می شود. عکس این حالت در سال بعد اتفاق
میافتد. به این صورت که به علت باردهی کم، رشد شاخه ها بیشتر و لذا در سال بعد، میوهدهی بهتر صورت می گیرد. البته عوامل متعدد دیگری چون ویژگی ژنتیکی، شرایط آب وهوایی، کمبود موادغذایی و غیره در باردهی سالانه موثرند.
جهت کاهش اثرات سالآوری توصیه های زیر ارایه شده است:
۱.به درختان بالای ۱۵ سالحدود ۶ ـ ۵ کیلوگرم سولفات آمونیوم و ۳ ـ ۲ کیلوگرم کود اوره قبل از رسیدن به مرحلهگلدهی داده شود و همچنین حدود دو ماه قبل از گلدهی مقدار ۲ کیلوگرم کود سولفاتپتاسیم برای هر درخت مصرف شود.
۲.کشت مخلوط ارقامی که سال آوری ندارند با ارقامی کهدارای سال آوری می باشند.
۳.مبارزه با آفت و بیماری ها
۴.محافظت درخت از سرمایشبانه در هنگام تشکیل گل و میوه
۵.تنک کردن میوه های تشکیلشده روی شاخه های جوان که به رشد و نمو دیگر شاخه ها (برای سال بعد) کمک میکند.
باردهی درخت انبه ۵ ـ‌۴ سالگی به باردهی می رسد. البته مقدارتولید در سال های اول پایین است و به تدریج تا حدود ۵۰۰ ـ ۳۰۰ در هر درخت می رسد. متوسط بازده بر مبنای وزن برای هر درخت در درختان پیوندی ۲۰۰ ـ ۱۵۰ کیلوگرم و برایدرخت های غیرپیوندی ۴۰۰ ـ ۳۰۰ کیلوگرم است.
معمولا از گلدهی تا زمان رسیدن میوه ها حدود ۳ ـ ۶ماه طول می کشد و شروع ریزش طبیعی میوه ها نشانه رسیدن میوه است. البته انبه بهصورت «نارس» برداشت می شود و «نارس» حالتی است که رنگ پوست آن متمایل به زرد بوده ودر شرایط نگهداری در انبار قابل رسیدن باشد.
حدود ۶ تا ۷ هفته پس از برداشت، میوه ها زرد و نرمشده (در انبار) و برای مصرف آماده اند.
آفاتانبه از مشهورترین آفات انبه میتوان به مگس های میوه، شپشک، زنجره انبه اشاره نمود که از این میان مگس میوه، نظریه اهمیت آن مورد بررسی قرار می گیرد.
مگس میوه انبهDacus Zonatusبزرگ ترین آفتانبه و گواوا می باشد. خسارت این آفت از طریق تخم گذاری در درون میوه و رشد لاروهادر داخل آن می باشد. از سایر میزبان های این آفت می توان به آلو و مرکبات اشارهکرد.
به دلیل حضور فعال اینآفت در تمامی فصول سال (حدود ۱۰ ماه)، مبارزه و کنترل آن غالبا دشوار است، به ویژهآنکه قابلیت تحرک این آفت در بین باغ ها نسبتا زیاد است. به لحاظ محیطی درجه حرارتزیر
۵/۲۳ درجه به مدت یک ماه (یاکمتر) اثر منفی روی جمعیت آفت دارد.
در مبارزه شیمیایی از سموممختلف حشره کش و در مبارزه تلفیقی استفاده از تله های فرمونی پیشنهاد شده است. اخیراً تلاش هایی در مورد کنترل آفت از طریق عقیم سازی حشرات نر صورت گرفتهاست.

بیماری انبه
مهم ترین بیماری های انبه شامل موارد زیر است:

۱ـ آنتراکنوز (Anthracnose)
بیماری تقریبا شایع باغ های انبه است که علایم آن بهصورت خشک شدن حاشیه برگ ها، ریزش برگ و خشکی شاخه ها است. از سایر عوارض آن می توانبه پژمردگی و ریزش شکوفه ها اشاره نمود. عامل این بیماریColetotrichum gloesporioidesمعرفی شده است.
برای کنترل این بیماری توصیه می شود تا خاک باغ هاهنگام احداث از نظر آلودگی به قارچ نامبرده مورد بررسی قرار گیرد. بقایای میوهمحصولات آآآنبتشمتننم بتنبت
آلوده را برای جلوگیری از پیشرفت وگسترش بیماری بسوزانند و همچنین بهدرختان مبتلا کود کافی و مناسب داده شود. در مبارزه شیمیایی استفاده از قارچ کشهایی مانندCaptanو یا قارچ کش های حاوی مس قبل از زمانگلدهی تا مرحله برداشت توصیه شده است.

۲ـ سفیدک پودری (Powdery Mildew)
خسارت اینقارچ عمدتا بر روی گل ها بوده و علاوه بر آن بر روی شاخه ها و شکوفه ها نیز آسیبوارد می نماید که معمولا منجر به ریزش گل ها می شود. گسترش این قارچ اغلب در هنگامباران های سنگین صورت می گیرد. برای مبارزه شیمیایی توصیه شده است، از مرحله شروعگلدهی تا تثبیت میوه، هر دو هفته یک بار با استفاده از قارچ کش هایی مانندDinocapسم پاشی صورت گیرد.

۳ـ بیماریMango Malformation
در سال های اخیر بهعنوان یکی از مهم ترین بیماری های انبه محسوب می شود. در اثر این بیماری تشکیل گلبه صورت گرفته و در نتیجه میوه تشکیل نمی شود.
اطلاعات در مورد این بیماری و روش قطعی مبارزه با آنهنوز کامل و شناخته شده نیست.

ترکیبات شیمیایی:
انبه دارای موادی مانند اسید بنزوئیک Benzoic Acid اسید سیتریک Citric Acid و پیوری یلو دری Puri yellow Dye که ماده زرد رنگی است می باشد . انبه در حدود۱۵% تانن درد .
هسته انبه دارای چربی زیاد و نشاسته و اسید گالیک Gallic Acid است .
در صد گرم انبه مواد زیر موجود است :
 

 

انرژی	۴۵ کالری
آب	۸۰ گرم
نشاسته	۱۲  گرم
پروتئین	۰/۵ گرم
چربی	۰/۱۵ گرم
کلسیم	۶ گرم
فسفر	۹ میلی گرم
آهن	۰/۱۵ میلی گرم
ویتامین آ	۳۵۰۰ واحد
ویتامین ب ۱	۰/۴  میلی گرم
ویتامین ب ۲	۰/۳۵ میلی گرم
ویتامین ب ۳	۰/۶ میلی گرم
ویتامین ث	۲۵ میلی گرم

خواص میوه انبه رسیده از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک و نارس آن سرد و خشک است. انبه نارس تولید کننده بلغم و سودا در بدن می‌باشد.
• انبه بسیار مقوی بوده و تقویت کننده بدن است.
• انبه تقویت کننده قوای جنسی است.
• رنگ صورت را درخشان می‌کند.
• دهان را خوشبو می‌کند.
• ادرارآور است.
• یبوست را برطرف می‌کند.
• انبه دارای مقدر زیادی اسید گالیک است. بنابراین دستگاه گوارش را ضد عفونی و تمیز می‌کند.
• انبه تمیز کننده خون می‌باشد.
• خوردن انبه بوی بد بدن را از بین می‌برد.
• انبه حرارت بدن را کاهش می‌دهد و تب را پائین می‌آورد.
• برای رفع اسهال مفید است.
• خوردن انبه ، سردرد ، تنگی نفس و سرفه را از بین می‌برد.
• برای درمان بواسیر مفید است.
• عطش را برطرف می‌کند.
• انبه چون گرم است برای گرم مزاجان مناسب نیست و این اشخاص باید آن را با سکنجبین بخورند.

خواص مغز هسته انبه
انبه دارای هسته بزرگی است که در وسط آن مغز آن قرار درد که به جای مغز بادام می‌توان از آن در شیرینی‌جات استفاده کرد.
• خوردن مغز هسته اسهال را برطرف می‌کند.
• برای معالجه سرماخوردگی مصرف می‌شود.
• سرفه‌های سخت را درمان می‌کند.
• درمان کننده بواسیر خونی است.
• خانمهایی که دچار خونریزی از رحم می‌باشند و یا بین دو عادت ماهیانه خونریزی دارند برای رفع آن باید از مغز انبه استفاده کنند.
• مغز هسته انبه کرم کش و ضد اسهال است.
• برای تسکین آسم و تنگی نفس مفید است.
• ضد استفراغ است.

دیگر خواص درخت انبه
• گل انبه سرد و خشک است و اسهال را رفع می‌کند.
• اگر شکوفه درخت انبه را خشک کرده و هر روز حدود ۳ گرم آن را با ۱۰ گرم شکر بخورند سرعت انزال را معالجه می‌کند.
• صمغ درخت انبه را با روغن و آبلیمو مخلوط کنید برای ناراحتیهای پوست مفید است.
• برای برطرف کردن ریزش مو ، آب برگهای درخت انبه را روی سر بمالید.
• برای تقویت دندان و لثه دم کرده برگ درخت انبه را مضمضه کنید.
• روشهای خوردن انبـــــــه
• انبه‌ها عموما بسیار آبدارند و خوردن آنها بسیار کثیف کننده می‌باشد. بنابراین انبه‌هایی که به مناطق معتدله صادر می‌شوند همانند بیشتر میوه‌های گرمسیری به صورت نیمه رسیده چیده می‌شوند. اگرچه آنها تولید کننده اتیلن هستند و در طول حمل و نقل می‌رسند، به ندرت به اندازه نوع تازه دارای آب یا طعم هستند. انبه رسیده دارای پوست نارنجی ، زرد یا مایل به قرمز می‌باشند. برای اینکه انبه پس از خرید همچنان به رسیدن ادامه دهد لازم است در جای خنک و تاریک ولی نه در یخچال انبار شود. یخچال جریان رسیدن انبه را به تاخیر خواهد انداخت. یک راه ساده برای خوردن انبه‌ای درشت ، طبق روال آن استفاده از چاقو است. در آغاز قسمت پوست را جدا نموده سپس آن‌را تقسیم کرده و با چاقو تکه‌های کوچک آنرا بخورید. قسمتهای بیشتری از پوست را جدا کنید تا به مقدار بیشتری از گوشت میوه دسترسی پیدا کنید. وقتی آخرین قسمت را می‌خورید، یعنی زمانی که پوست دیگری در میوه برای نگهداشتن وجود ندارد منتظر خیس شدن دستهایتان باشید. در مکزیک و گواتمالا برشهای انبه را با پودر فلفل قرمز و یا نمک می‌خورند. در هندوستان انبه کال را با پودر فلفل قرمز و یا نمک می‌خورند. در فیلیپین انبه کال را با نوعی رب شور به نام bagoong که از ماهی یا میگو تهیه می‌شود می‌خورند.

مضرات
هضم انبه برای بعضی از افراد سخت است و ممکن است ایجاد خارش و دمل نمائید. اگر خون انبه ایجاد نفخ بکند باید آن را با زنجبیل خورد.

تنوع در انبه ها
انبه ها نوعاً میوه هایی منحنی (خمیده)با پوست سبز، مایل به صورتی،طلایی یا قرمز و نارنجی زیبا، بسیار معطر ودر بر گیرندهً دانه های کرکین پهن وخیلی بزرگ هستند.تنوعات زیادی در این میوه موجود است.آنها می توانند گرد، بیضی، قلوه ای شکل باشند.هر کدام از این میوه هاطعم،مزه واستحکام مغز ساقه خود را دارند.

ارزش غذایی انبه
انبه از نظر غذائی بسیار غنی است در مقایسه باسایر میوه هامنبع عالی کاروتن است
هر یکصد گرم از قسمت خوراکی انبه حاوی ۱۹۹۰ واحد بین المللی بتاکاروتن (ویتامین آ) است که خیلی بیشتر ازمیزان موجود در سایر میوه هاست. مجموع کاروتنوئیدها در انبه با رسیدگی میوه افزایش می یابد.خوردن میوه درفصل آن می تواند ذخیره ای از( ویتامین آ) در کبد تأمین کند که برای دوام آوردن برای بقیه سال کفایت می کندو برای پیشگیری از ناهنجاری های کمبود ویتامین آ مثل شب کوری، بسیار مفید است .
انبه، چه رسیده وچه نارس منبع خوبی از( ویتامین ث) می باشد . در هر یکصد گرم انبه مقدار ۱۶ میلی گرم ویتامین ث موجود است.( ویتامینهای آ وث) هر دو آنتی اکسیدان بوده وبه جلوگیری از آسیبهای رادیکالهای آزاد و در نتیجه کاهش ریسک برخی سرطانها کمک می کنند. انبه رسیده تامین کننده منبع خوبی از کالری است.یک انبه رسیده به ازای هر یکصدگرم وزن مقدار ۴۷کیلو کالری تأًمین می کند.(که بیشتر از قند فروکتوز به دست می آید).انبه نارس در مقایسه با رسیدهً آن کالری کمتری دارد. انبه رسیده همچنین منبع خوبی از پتاسیم بوده و مقدار نا چیزسدیم آن ، باعث می شود برای بیماران دارای فشار خون بالامناسب باشد افرادی که محدودیت رژیم پتاسیم دار مثل رژیم غذایی برای نارسائی کلیه دارند باید از مصرف انبه پرهیز کنند.

انتخاب وخرید
رنگ لزومأً نشان رسیدگی در انبه نیست.حتی وقتی که آنها رسیده اند با برخی تغییرات آنها سبز باقی می مانند، درحالیکه دیگر انبه ها طلایی یا قرمز روشن یا ترکیبی از این دو رنگ هستند.میوه هایی که خراب نشده یا علامت سیاه روی پوست آن نیست بخرید. بهترین راه انتخاب (در خرید) سفت ومعطر بودن میوه است.

ذخیره کردن
انبه های رسیده می تواند برای روزها تا هفته ها بستگی به تنوع ان انبار شوند.قطعه های انبه می تواند کنسروشود یا خشک،ومغز آن خارج شود.انبه های رسیده بیشتر برای خشک کردن بکار می روند واینها می توانند برای ترشی وچاشنی غذا بکار برده شوند.

تهیه و کاربردهای انبه
بهترین مصرف این میوه لذیذ خوردن آن به عنوان یک میوه رسیده است.از انبه ها به علاوه سالادهای میوه خارق العاده تهیه می شود ومی توان برای درست کردن یخمکها وبستنی ها نیز خالص شوند.میلک شیک ها ( مخلوط بستنی با شیر کاکائو)، آب میوه ، انواع مربا،ژله ،ترشی (با انبه )خوراک خوشمزه ای را معمولاً آماده می کنند.
انبه های رسیده کوچک همچنین می توانند ادویه لذیذی با افزودن نارگیل ودوغ بسازند. میگوها وماهی ها با انبه خام ترش طعم خوبی را می سازند. ترشی انبه خام وادویه طعم معروفی دارد..انبه ًنارس پوست کنده به قطعات کوچک وباریکی بریده ودر آفتاب خشک می شودبعداًچاشنی وپودر زردچوبه زده که در هند در طبخ غذا استفاده می کنند .دانه های انبه همچنین خوردنی هستندودرسایه خشک وپودر زده و غذاهای زیادی را بوجود می آورند. انبه های خام کوچک می تواند بخار داده شوندودر محلول نمک درکوزه گلی برای دوره ای از ۴تا۵ ماه قرار گیرند. بعدها می توان انبه ها را بر حسب نیاز بیرون آورده پس از خرد کردن با فلفل سبز و مختصری روغن به عنوان چاشنی خورد.برگهای ظریف انبه؛پوست وساقه برای خواص ضد باکتریا ئی درهندوستان ودیگر کشورها، به کار برده می شود.



منبع:

http://www.gologiah.ir/bakhshhaye-amozeshi/matalebe-amozeshiye-keshavarzi/342-kesht-va-parvareshe-anbe.html

اخبار روستا

 

بونسای و نحوه پرورش آن

 

 

 

 

یکی از هنرهای خیلی زیبایی ژاپنی پرورش درختان به صورت "بونسای" است. بعضی از این گیاهان واقعا" زیبا بوده و ارزش زیادی هم دارند. این هنر برای هزاران سال در چین رواج داشته و پس از ارتباط فرهنگی بین چین و ژاپن، به ژاپن منتقل شده .

بونسای از دو کلمه ژاپنی "بون=سینی" و "سای= کاشتن" تشکیل شده و در اصل به معنی کاشت درختان توی سینی (ظروف کشیده و کم عمق) است. در این هنر سعی میشود درختان را به صورت فرم پاکوتاه به اشکال گوناگون دربیارند. شکل بونسای خیلی مهم و مفهوم آن را می رساند.بعضی از هنرمندان این هنر، بونساهای خیلی کوچک که حتی گاهی اوقات کوچکتر از کف دست هستند را پرورش می دهند که به اسم "مینی بونسای" شناخته میشود.

بونسای حاصل تلفیق هنر با علم باغبانی است. یک هنرمند خلاق با حس زیبا شناسی و مهارت ، با خلق یک بونسای در گلدان ظریف می کوشد تا درختی کهن بر فراز یک کوه و یا درختی کهنسال و با وقار روییده بر دشتی را تصویر کند. پس بونسای هم یک سرگرمی در زمینه ی باغبانی زینتی است و هم باعث نزدیکی و شناخت انسان از شگفتی های طبیعت می شود

برای پرورش یک بونسای دانستن علوم باغبانی، نوردهی، تغذیه، نیاز آبی و همچنین هرس شاخه، برگ و ریشه لازم است. در واقع با استفاده از روشهای خاص رشد گیاه را کم می کنند به طوری که به سلامت آن لطمه ای وارد نشود و هرس ریشه و برگ در فصل رشد باعث کاهش رشد شود . همچنین برای شکل دادن به گیاه با مرور زمان شکل دلخواه را به گیاه انتقال میدهند. تناسب درست بین اجزاء گیاه و همچنین تامین نیاز گیاه به پرورش یک بونسای سالم و زیبا کمک فراوانی میکند.

برای تهیه یک بونسای می توان دو مرحله ی اصلی را در نظر گرفت:

تغییر شکل درختی طبیعی که از نواحی کوهستانی یا دشت آورده ایم به درختچه های کوتاه

تربیت بونسای که منظور تکامل بخشیدن به شکل ظاهری است.

مرحله ی اول:

نهال مورد انتخاب باید در عین کامل بودن باید کوچک ، کوتاه ، دارای ریشه های قوی و طول عمر دراز باشد . باید در نظر داشت که تفاوت اساسی یک بونسای و یک درخت در یک باغ کوچکی و بزرگی آنهاست وگرنه بونسای از نظر شکل ظاهری فرق دیگری با درخت طبیعی ندارد.

قبل از شروع بهار گیاهی با شرایط ذکر شده انتخاب و آن را طوری از خاک بیرون می آوریم که مقداری از ریشه های فرعی وصل به ریشه ی عمودی(اصلی) گیاه باشد و گیاه را همراه خاک اطراف ریشه با ملایمت بیرون آورده تا خاک اطراف ریشه نریزد. گیاه را در ظرف مورد نظر می کاریم. بعد از ۲۰ روز جوانه های کوچکی خواهد داشت . هنگامی که جوانه های تازه به ارتفاعی نزدیک ۵/۲ میلی متر رسید آن را فشار می دهیم یا کلا قطع می کنیم. حدود ۲ الی ۳ هفته بعد یک یا سه جوانه تازه در کنار جوانه ی قطع شده شروع به رشد می کنند. این بار جوانه های تازه هرگز خیلی بلند نخواهند شد. پس فاصله ی بین شاخه کوتاه شده و برگ هایی رشد می کنند که از حد طبیعی کوچک تر است.

با نزدیکی فصل پاییز باید احتیاط های لازم را انجام داد که گیاه خشک نشود ، یخ نزند و مرتب در معرض دید خورشید قرار گیرد. درخت را در ماه فروردین بعدی باید دوباره به همان طریق اولی نشا کرد. دفعات نشاندن گیاه در ظرف دیگر بستگی به نوع درخت و سن آن دارد.

▪ قرار دادن گیاه در ظرف دیگر دو فایده دارد:

درون ظرف پر از ریشه شده است و جای خالی برای رشد ریشه های تازه نیست . در هر انتقال حذف مقداری از ریشه ها و رویش ریشه های جدید باعث خواهد شد که مواد به مقدار لازم ( نه بیش از حد ) جذب کند و رشد نموده و از اندازه هایی که مورد نظر ماست بزرگتر نشود.

شاخ و برگ های زیادی را قطع می کنیم و این عمل موجب تعادل بین مواد جذب شده به وسیله ی ریشه ی گیاه و مقدار هوایی که توسط شاخ و برگ پس داده( فتوسنتز ) می شود ، می گردد.

۲ الی ۳ هفته طول می کشد که گیاه در محل جدید ریشه های محکمی بگیرد. هنگامی که ریشه ها محکم شد ، جوانه ها شروع به رشد می کنند. بعد از دو ماه که درخت به ظرفش منتقل شد تمام برگ های آن در مرکز ساقه باید با قیچی قطع گردد. باقیمانده ی برگ های ساقه به زودی پژمرده شده و می افتند این حالت برگ ریزان مصنوعی پاییزی است. دو یا سه هفته بعد شاخه ها و برگ های جدید از جوانه های تازه بیرون خواهند آمد. این شاخه و برگ ها کوچک می شوند و نتیجتا به بونسای شکل باشکوهی می دهند.

مرحله ی دوم ، تربیت بونسای:

به سه طریق می توان عمل کرد:

▪ هرس کردن شاخه و برگ ها که قبلا به آن اشاره شد.

▪ سیم بستن

▪ آویزان کردن شاخه

ـ سیم بستن:

برای این که شکل دلخواه خود را به درخت بدهیم از سیم مسی استفاده می کنیم به این ترتیب که شاخه یا تنه را با دست و انگشتان به حالتی که مورد نظر است نگه می داریم. سیم را در جهت عقربه های ساعت به دور آن می پیچیم . شاخه های کوچک را برای ۲ تا ۳ ماه و شاخه های بزرگتر را برای ۳ الی ۴ ماه می توان سیم بست.

ـ آویزان کردن شاخه :

به سادگی یک طناب یا نخ را به شاخه ی مورد نظر متصل و انتهای آن رابه جایی متصل می کنیم تا شاخه خمیدگی مورد نظر را پیدا کند.

ـ شرایط خاک:

تمیز باشد ، کود طبیعی نداشته باشد ، قابلیت نگهداری رطوبت را داشته باشد و پوک باشد.

ـ محل نگهداری :

در تمام سال آفتابی باشد ، در معرض هوا بوده ولی از بادهای شدید در امان باشد ، تمیز و دور از گرد و غبار باشد.

● ریشه ها:

ریشه های گیاه بنسای شده، در عین استحکام، سلامت و گستردگی، باید ظاهری کهن به درخت ببخشند. درروشهای متقارن، نامتقارن و اریب، ریشه ها در تمام جهات گسترده شده اند. اما در روشهای بادزده، صخره،رویشی و .... ریشه ها غالباً در جهت خلاف انحنای تنه گسترده شده اند. تا بدین ترتیب به گیاه ظاهری متقارن ببخشند. تعدادی ازریشه ها روی خاک قرار داده میشوند تا قدمت درخت را از نظر ظاهری افزایش دهند و تصور فرسایش خاک را در سالهای گذشته در ذهن القا کنند. برای تحقق این مهم، در زمان انتقال گیاه به گلدان بزرگتر، تعدادی از ریشه ها را روی خاک قرار می دهند و روی آنها را با خزه اسفاگنوم و مقدار کمی خاک می پوشانند. در طی آبیاری های مکرر، این پوشش نازک، از بین میرود و پوست ریشه در معرض نور خورشید، سخت میشود و بدین ترتیب هدف ما در القای تصور کهن بودن گیاه تحقق می آید.

برای تشکیل ریشه های جدید در جهت مناسب، می توان ریشه را تا لایه کامبیوم خراش داد و روی آن را با خاک و خزه پوشاند. بعد از چند هفته، در محل زخم ریشه های جدیدی ایجاد میشود.

● تنه:

گرچه همه قسمت های گیاه بن سای شده مهم است ، اما تنه گیاه اولین قسمتی است که توجه ناظر را به خود جلب میکند .تنه بن سای باید پوستی ضخیم ، یک پارچه و تودرتو داشته باشد . تنه باید به گونه ای باشد که هرچه به راس نزدیک میشود ضخامت آن کمتر شود . روی یک تنه خوب نباید آثار زخم ناشی از سیم پیچی دیده شود .

● شاخه ها:

گیاهان در طبیعت ممکن است شاخه های در هم پیچیده داشته باشند . ولی در بن سای با سیم پیچی ، شاخه ها را به گونه ای تربیت می کنند ، که گیاه زیبا جلوه کند . معمولاً شاخه ها از نظر قطر و طول تفاوت دارند . شاخه های پایین تر ضخیم تر و بلندتر هستند و بخوبی در همه جهات گسترده می شوند . شکل هر شاخه به تنهایی نیز مد نظر است . در هنر بن سای بسیاری از شاخه های گیاه مطلوب به نظر نمی رسد . از این رو این شاخه ها را قطع می کنند .

● برگها:

در یک بن سای خوب برگ ها سبز ، متراکم و کوچک است . گیاهانی که برگهای بزرگ دارند یا تعداد برگ آنها کم است ،برای بن سای مناسب نیستند . گیاهانی که برگ های کمی دارند ،درختی خزان کرده را تداعی می کنند . برگ های بزرگ نیز نسبت به اندازه کلی درخت بن سای شده، نامتناسب به نظر می رسند، برای آن که اندازه برگها کوچک شود ، از روش بیبرگی یا هرس برگ استفاده می کنند. این روش در کاهش اندازه برگ موثر است ولی در تغییر اندازه گلها و میوه ها زیاد مورد توجه نیست.

● راس ساقه:

تنه به تدریج باریک می شود ، تا در انتها به راس منتهی شود. هرگاه به ارتفا‎ع کمتری نیاز باشد، می توان راس آن را قطع کرد و شاخه پایینتر از راس را که در راستای تنه است یا زاویه کمی با راستای تنه دارد ،به عنوان راس انتخاب و باپیچیدن سیم آن را تربیت کرد. در هر حال درخت بنسای شده باید دارای راس باشد.

● پشت و روی یک بن سای:

بنسای را نباید به صورت یک گیاه طبیعی در گلدان رها کرد. بلکه باید آن را طبق طرح مورد نظر کاشت و تربیت کرد. بنسای باید در نظر یک ناظر به خوبی جلوه گری کرده و قسمت جلو و پشت آن با هم فرق کند. کاملترین قسمت، قسمت جلو است . برآمدگی تنه نباید در جلو قرار گیرد.انتهای تنه باید قابل رویت بوده و تنه در یک طرف انحنا داشته باشد. نوک ساقه یا راس در قسمت جلو باید به طرف ناظر باشد.در قسمت جلو نباید شاخهها درهم پیچیده باشند. همچنین نباید به طرف جلو رشد کنند و باید تمام شاخه ها به وضوح قابل دید باشند. قسمت پشت ، عمق مشخص و دیدگاه سه بعدی به گیاه می دهد، لذا یک یا دو شاخه در این قسمت تعبیه می گردد.

● طرق مختلف پرورش بن سای

▪ پرورش نهالی

1 - مابوری یا پرورش نهالی که از طبیعت گرفته می شود.

2 - پرورش نهالی که از طریق خوابانیدن به وجود می آید.

3 - پرورش نهالی که از طریق جدا کردن به وجود می آید.

4 - پرورش نهالی که از قلمه زدن به وجود می آید.

5 - پرورش نهالی که از طریق پیوند زدن به وجود می آید.

6 - پرورش نهالی که از طریق کاشت بذر به وجود میآید.

7 - پرورش نشا که از یک خزانه فراهم شده است .

مشهورترین بونساهای ژاپنی به همین طریق پرورش یافته اند. نهالی که در طبیعت به دلیل شرایط نامناسب رشد، خود به خود کوتاه و کوچک مانده است ، برای مبدل شدن به یک بنسای زیبا تنها احتیاج به یک تربیت صحیح دارد.گیاهانی نظیر کاج سیاه ژاپنی ، کاج قرمز ژاپنی ، کاج سوزنی ، عرعر و ... را میتوان از این طریق بنسای نمود.

مزیت این روش ، صرفه جویی در وقت است . زیرا برای تهیه بنسای از طریق کشت بذر، حداقل به ۵ الی ۱۰ سال زمان نیاز داریم. در ژاپن گیاهانی را که با توجه به خصوصیات بنسای از طبیعت جمع آوری میکنند، «آراکی» می نامند. بسیاری از گیاهانی که در صخره ها و کوهستانهای مناطق گرمسیری و معتدل در شکاف صخره ها رشد کرده اند ، به علت شرایط خاص موجود در منطقه و محیط کشت، خود به خود بنسای و تبدیل به درختانی مسن، با ارتفاع کم شده اند.

● خصوصیات آراکی:

گیاهی که از طبیعت انتخاب وجمع آوری می شود می بایستی واجد خصوصیات زیر باشد:

- در عین کامل بودن به اندازه کافی کوچک باشد تا در گلدان کم عمق و کوچک جای گیرد.

- ریشه های قوی و گسترده داشته باشد.

- شاخه ها باید به نحو مطلوب ، بسته به شیوه بنسای مورد نظر، آراسته باشند.

- شاخه ها باید به نحو زیبا و دلپذیری در اطراف تنه اصلی پراکنده شده باشند.البته اگر شیوه بنسای مورد نظر روش نردبانی باشداین خصوصیت مورد توجه قرار نمی گیرد.

- به اندازه کافی سرزنده ، شاداب ، سالم و قوی به نظر برسد، تا نیاز به مراقبت و نگهداری ویژه نداشته باشد.

- ارتفاع زیادی نداشته باشد.

- گیاه انتخابی باید از نوع درختانی باشد که طول عمر زیادی دارند.

بعد از انتخاب آراکی دورتا دور گیاه را خالی کرده و گیاه را سالم و بارعایت نکات باغبانی از محل رویش خارج میکنند.و با حصیر یا گونی دورتادور ریشه را میپوشانند. سپس با نخ و سیم، گونی یا حصیر را می بندند. قطع ریشه ها تا یک فاصله معینی از تنه، ضروری است. روش برش باید به صورت مورب باشد. گیاه را بعد از انتقال به گلخانه، در گلدانی می کارند. ته گلدان شن درشت، سپس یک لایه خاک و شن و پس از آن یک لایه ماسه و کود حیوانی و بعد شن شسته شده،ریخته میشود.

گیاه بعد از ترمیم، آماده بنسای و تربیت مخصوص شیوه مورد نظر است.

▪ چند تذکر در این مورد ضروری به نظر میرسد:

1 - نباید گیاه را در معرض باد قرار داد.

2 - خاک اطراف گیاه نباید خشک شود.

3 - در ۲ روز اول نباید گیاه در معرض نور مستقیم قرار گیرد، ,مگر آن که نور تنها به گلدان گیاه بتابد.

4 - به گیاهی که کاملا ریشه نگرفته نباید زیاد کود داد.

5 - در صورتی که گیاه جوانه های متعددی تولید کرد، با توجه به شیوه بنسای انتخابی، جوانه های مناسب را نگه داشت و از تولید شاخه توسط بقیه جوانه ها جلوگیری کرد.

6 - پس ازآن که گیاه کاملا شکل گرفت، میتوان آن را به گلدان زیباتری منتقل کرد.این عمل باید در ماه فروردین و اردیبهشت صورت گیرد.

● پرورش به طریق خوابانیدن :

دومین روش آسان پرورش بنسای، روش خوابانیدن است . درختانی برای این روش مناسب هستند که بتوانند از طریق تنه یا شاخه، ریشه تولید کنند. برای نمونه میتوان از درختانی نظیر انار، افرا، نارون و یا صنوبر نام برد. درابتدا شاخهای را که جلوه مناسبی برای ایجاد یک بنسای دارد، انتخاب و قسمتی از شاخه را حلقه برداری میکنند. سپس آن را با اسفنج یا خزه اسفاگنوم می پوشانند . و اطراف آن را با پلاستیک مسدود میکنند. بعد از یکی از دو سال میتوان ساقه را قطع کرد و قسمت مورد نظر را به گلدان منتقل کرد. پس از آن روشهای تربیتی و سیم پیچی آغاز میشود.

● سایر روشها

برای بنسای کردن گیاه از روشهای دیگری مانند پیوند زدن نیز استفاده میشود. در این روش از گیاهانی که به شرایط محدود بنسای، مقاوم هستند، به عنوان پایه استفاده میشود. پیوند آن نیز از نوع زینتی است.

● شیوه های بونسای:

درختان در طبیعت در شرایط و موقعیت مختلفی رشد میکنند. بعضی از آنها عوامل رشد مناسب را در اختیار دارند در حالی که برخی از گیاهان در کوهستانها و مناطق شیبدار یا در کنار دریا و بادهای تند رشد میکنند. به همین دلیل مجبورند در برابر این عوامل نامساعد مقاومت کنند. این مبارزه، باعث تغییر شکل در گیاه میشود و شکلهای گوناگونی که غیرقابل شمارش هستند؛ پدید می آید. در یک بنسای خوب، سعی میشودکه از اشکال اصلی که در طبیعت وجود دارد تقلید شود. برای انتخاب شیوه بنسای آگاهی از طبقه بندی آنها ضروری است.

بنسایهایی که زیر ۱۵ سانتیمتر ارتفاع دارند بنسای مینیاتوری نامیده میشود.بن سای کوچک ۱۵ تا ۳۲ سانتیمتر ؛ بن سای متوسط ۳۲ تا ۶۰ سانتیمتر و بن سای بزرگ بیش از ۶۰ سانتیمتر ارتفاع دارند . اندازه یک بن سای باید با اندازه یک درخت روییده شده در طبیعت متناسب باشد . برای مثال بوته هایی مانند رزهای پا کوتاه یا شاه پسند درختی ؛ وقتی به رشد کامل می رسند ۵/۰ تا ۲ متر ارتفاع دارند . بنابراین برای بن ساهای مینیاتوری یا کوچک متناسب هستند . درختانی که در طبیعت ارتفاع آنها به ۲ تا ۴ متر می رسد ؛ مثل ختمی درختی برای بن ساهای متوسط مناسب هستند . درختانی که تا ارتفاع زیادی رشد می کنند مثل چنار ؛ کاج ها و .......... برای بن ساهای بزرگ مناسب هستند .

● روش تربیت بن سای ساقه

▪ راست متقارن:

در این روش درخت در یک مسیر مستقیم رشد می کند . ریشه ها نیز در همه جهات عمود بر ساقه گسترده شده اند . در این روش ، درخت را به گونه ای تربیت می کنند که درختی رشد کرده در شرایط کاملاً مناسب و طبیعی ، در ذهن تداعی شود . برای ایجاد شکل ساقه راست متقارن ، باید پایین ترین شاخه را در حدود یک سوم ارتفاع تنه حفظ کرد و با سیم پیچی مانع حرکت آن به سمت جلو شود. آشفتگی شاخه ها باعث پنهان شدن قسمت عقبی و پشت درخت میشود. تعیین اولین شاخه مهم است زیرا موقعیت شاخه دوم با توجه به شاخه اول معین میشود. دومین شاخه بلند در قسمت دیگر وکمی بالاتر باشد. این شاخه باید کمی به قسمت پشت متمایل باشدو به گونهای پرورش داده شود، که مقداری از قسمت زیر شاخه در دید ناظر قرار گیرد. این شاخه به تاج درخت عمق میبخشد. سومین شاخه در قسمت عقب و کمی بالاتر از دومین شاخه قرار میگیرد. چهارمین شاخه در راستای دومین شاخه است. شاخه های دیگر نیز به همین ترتیب و به صورت متناوب قرار خواهند گرفت. شاخه ها نباید در دید ناظر بالای سر یکدیگر قرار گیرند زیرا در این صورت به یک میزان از نور خورشید و جریان هوا، بهره مند نخواهند شد.

▪ روش ساقه راست نامتقارن :

در این روش، مانند روش متقارن، درخت رو به بالا رشد میکند ولی تنه دارای انحناهای بسیار زیبایی است. انحناها بیشتر به صورت زیگزاگ است. اما شاخه ها وضعیتی مشابه با روش متقارن دارند. در این روش راس ساقه اندکی به یک طرف کج شده است.

▪ روش اریب :

این روش بسیار آسان است و برای افراد مبتدی در نظر گرفته میشود، در زمانی کوتاه نیز میتوان آن را ایجاد کرد. در این روش تنه درخت با انحنایی حدود ۴۵ درجه به طرف راست یا چپ متمایل میشود. بدین ترتیب تنه ابتدا به یک طرف مایل شده و دوباره بعد از طی فاصله کوتاه درمسیر اولی قرار میگیرد. اولین شاخه، قوی و نیرومند است و در مکانی که انحنای تنه شروع میشود، واقع شده است. این شاخه یا به صورت افقی گسترده میشودیا روبه بالا متمایل میگردد و بیشترین نور را دریافت میکند. روش تنه کج، درختی را درذهن القا میکند که در اثر نیروهای طبیعی، به این شکل درآمده است.

گستردگی ریشه بیشتر در خلاف انحنای تنه است. این روش خلق یک بنسای و یک نمونه جالب را برای هنرمندان امکانپذیر می سازد.

▪ روش بادزده:

در روش بادزده، یک بنسای را باید آن گونه شکل داد که همانند یک درخت یا گروهی از درختان باشد که در یک مکان بادخیز یا در مجاور ساحل یا در نوک تپه رشد کرده اند.

در این روش تنه مستقیم است، ولی با زمین زاویه میسازد( عمود بر زمین نیست). زاویه خط تنه از راستای شاقولی حدود ۴۵ درجه است. راس ساقه نیز در مسیرخمیدگی است. شاخه ها باید همچنان به صورت افقی حفظ شوند. خمیدگی درخت و وضع شاخه ها، این تصور را درذهن ناظر القا میکند که درخت در پیکاری طولانی با بادهای شدید است.

▪ روش نردبانی :

این روش، که بسیار ساده است، برای بنسای کردن گیاهانی که از طریق خوابانیدن ریشهدار شدهاند. استفاده میشود. این گیاهان را به گونهای تربیت میکنند که تمام شاخه های آنها در یک جهت قرار گیرند. سپس تنه گیاه را به صورت افقی، به طوری که شاخه ها رو به بالا قرار گیرند، دریک ظرف قرار میدهند و روی آن خاک می ریزند. برای تسریع ریشه زدایی، در زیر هر شاخه قسمتی از تنه را زخمی میکنند.

میتوان بین شاخه ها قطعات سنگ قرار داد تا بنسای نمای کوهستانی به خود بگیرد. بدین ترتیب سیمای یک جنگل در ذهن القا میشود.

 

منبع:

 

http://agri-envi-sci.rozblog.com

http://www.booloor.com/know/plants-animals/%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D8%A8%D9%88%D9%86%D8%B3%D8%A7%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1.html

 

 

کشت و پرورش درخت زردآلو

درخت زردآلو – Prunus armeniaca Rosaceae

 

درخت زردالو

مقدمه : درخت زردآلو نام علمی   : Prunus armeniaca Rosaceae جزو درختان میوه ده می‌باشد.

به نقل از برخی منابع بومی چین می‌باشد و گفته می‌شود هنوز هم به صورت وحشی در این مناطق می‌روید و درخت در اوائل قرن اول میلادی به آسیا و اروپا راه یافته ، در برخی منابع دیگر نیز زادگاه اصلی این درخت را ارمنستان، ایران و مصر معرفی کرده اند . درخت زردآلو تا ارتفاع ۵ متر می‌رسد.

این درخت دارای برگهای خزان کننده به شکل قلب نوک تیز و به رنگ سبز روشن مایل به زرد می‌باشد و جوانه های زردآلو نسبت به جوانه های سایر دانه‌دارها کوچکتر است٬ برگهای انتهایی نیز به رنگ قرمز دیده میشوند که یک مشخصه برای شناسایی این درخت است.

شکوفه‌های زردآلو درشت٬ تک گله و دارای دنباله دراز هستند و به رنگ سفید متمایل به قرمز است٬ این درخت دارای گلهای مذکر و مونث است. میوه آن گوشتی و زرد رنگ ، با طعمی مطبوع و شیرین بوده و در اواسط تابستان می رسد و به همین دلیل به آن طلای تابستان نیز می‌گویند٬ لازم به ذکر است که میوه درخت زردآلو بیشتر روی شاخه های یک ساله قوی دیده می شود.

هسته زردآلو صاف قهوه ای و بیضی شکل است. در داخلهسته مغز آن قرار درد که طعم آن گاهی شیرین و گاهی تلخ می باشد و دارای ۴۰ درصد روغن ، مقداری پروتئین ، قند و ویتامینهای آ و ث و کبالت می‌باشد .

 

انواع زردآلو :

زردآلو انواع متفاوتی دارد که از میان آنها به موارد زی میتوان اشاره نمود. زردآلو بادامی  /  زردآلو قیفی  /  زردآلو درشتی   /   زردآلو نخجوان   /   زردآلو شکر پاره

 

شرایط کاشت٬ نگهداری و تکثیر :

این درخت در هوای معتدل گرم بهتر از نقاط دیگر رشد می کند در نقاط سرد باید آن را در مقابل آفتاب کاشت. در زمینهای قابل نفوذ و گرم٬ بهتر از زمینهای رسی و مرطوب رشد کرده و محصول می‌دهد.درخت زردآلو در سال‌های اول رشد و بخصوص در فصل رشد به آبیاری فراوان نیاز دارند.

لازم به توضیح است که آبیاری این گیاه به روش کرت بندی نباید صورت گیرد زیرا هم به ریشه‌ها اجازه تنفس داده نمی شود و هم از طریق تماس مستقیمی که طوقه با آب دارد درخت را بیمار می کند .

در باغ زردآلو٬ فاصله بین این درختان از یکدیگر ۶ تا ۷ متر منظور می گردد پایه های انتخابی برای زردآلو ، بادام و هلومی باشد ولی پایه زردآلو مناسبتر است.

تکثیر این گیاه به دو طریق انجام میپذیرد:

از طریق کاشت مستقیم بذر از طریق پیوند زدن که شیوه دوم محصول بهتری داده و رواج بیشتری دارد. درخت زردآلو به زخم بسیار حساس است به طوری که در صورت ایجاد کوچکترین زخم٬ مورد حمله آفات قرار میگیرد. اگر چنانچه پوسته براحتی جدا شود یا اینکه تنه حالت پوکی داشته باشد درخت بیمار است .

تکثیرِ درختِ زردآلو : درختِ زردآلو از هستۀ آن پرورش داده می‌شود، یعنی‌‌ همان شیئِ سنگ مانندی که در وسطِ میوۀ آن قرار دارد. ۳ تا ۴ سال نیز طول می‌کشد تا گیاه از مرحلۀ نهال بودن به درختی که بارِ میوه می‌دهد، انتقال یابد. مانندِ سایرِ درختانِ میوه مردم دوست ندارند که این مدتِ طولانی را منتظر بمانند؛ آن‌ها به گلخانه‌ها رفته و درخت هایِ جوانِ زردآلو را خریداری می‌کنند و در باغ یا باغچه‌شان می‌کارند. درختانِ کوچکی که در گلخانه‌ها موجودند، دو سال سن دارند.

درختِ کوچکی که از گلخانه خریداری می‌کنید به دو سالِ دیگر زمان نیاز دارد تا اولینِ بارِ میوۀ خود را تولید کند.

نکته مهم: میوه هایِ درختِ زردآلو بر رویِ چوبِ سالِ دوم رشد می‌کنند. این امر را در هنگامِ هرس کردنِ درخت، به خصوص در سال هایِ اولِ زندگی‌اش، مدِ نظر قرار دهید.  آیا تصمیم دارید درختِ زردآلوتان را از هستۀ آن رشد دهید.

 

در اینجا به شما آموزش می‌دهیم که چگونه این کار را انجام دهید:

ابندا هستۀ زردآلو را به مدتِ ۲۴ ساعت در آب خیس کنید. هسته را در میانِ دستمال کاغذی‌های مرطوب، ماسۀ مرطوب و یا کودِ گیاهی مرطوب قرار داده و در ادامه آن را داخلِ یک کیسۀ پلاستیکی در بسته بیاندازید. سپس آن را حداقل به مدتِ ۱ ماه داخلِ یخچال قرار دهید. پس از یکماه هسته‌تان برایِ کاشت و پرورش در خاک آماده است.

کاشتِ درخت‌های زردآلو :

منطقه‌ای را در باغ یا باغچۀ خود انتخاب کنید که در معرضِ نورِ کاملِ آفتاب قرار دارد. یک چالۀ عمیق در آن قسمت حفر کنید. در صورتِ امکان مقدار زیادی کودِ کمپوستِ اضافه نشده به آن بیافزایید. آن را به خوبی با خاکِ ساده مخلوط کنید.

اگر نهالی که خریده‌اید در گلدان قرار دارد به آرامی گلدان را بشکنید تا بتوانید ریشه‌ها را خارج کنید؛ این کار را به گونه‌ای انجام دهید که به ریشه‌ها آسیبی وارد نشود. اگر ریشۀ نهال‌تان در پلاستیک است، پلاستیک را درآورید و ریشه‌ها را به آرامی از هم باز کرده و داخلِ گودالی که حفر کرده‌اید، قرار دهید.  سپس داخلِ گودال را با خاک پُر کنید، تا سطحِ خاک به آن قسمت از از گیاه که قبلاً نیز در گلدان با خاک پوشانده شده بود برسد. در صورتِ نیاز می‌توانید خاکِ بیشتری اضافه کنید.

 

چگونه درختِ زردآلو را پرورش دهیم :

هنگامی که درختِ زردآلویتان را کاشتید، باید به سرعت رشد کند. توصیه می‌کنیم که نهال را در سالِ اولِ زندگی‌اش به یک تیرکِ قائمِ چوبی ببندید؛ زیرا باد هایِ شدید می‌توانند نهالتان را خم کنند و موجب شوند که تنۀ آن با زاویه و کج رشد کند.

باد‌های بسیار شدید همچنین ممکن است موجبِ نوسان تاب خوردنِ نهال و آسیب دیدنِ ریشه هایِ آن شوند.  به این گیاه در اواخرِ زمستان و اوایلِ پاییز و سپس در هنگامِ میوه دهی تقویت کننده بدهید.  هر بهار قبل از باز شدنِ جوانه‌ها به درختتان، روغن هایِ غیر فعالِ مخصوصِ درختانِ میوه را اسپری کنبد؛ این کار بسیاری از آفات را از بین می‌برد.  ما شدیداً توصیه می‌کنیم که برنامۀ اسپری کردن هم برایِ جلوگیری از آفات و هم برای بیماری‌های درخت صورت بگیرد.

اگر از اسپری هایِ مخصوصِ آفات و یا بیماری‌ها استفاده می‌کنید، دستورالعمل هایِ نوشته شده بر رویِ برچسب را با دقت رعایت کنید. در هنگامِ سمپاشی و اسپری کردن نیز از لباس‌ها و ماسکِ محافظ استفاده کنید.  میوه‌ها را قبل از اینکه کاملاً برسند از درخت جدا کنید. آن‌ها به محضِ چیدن نرم و رسیده می‌شوند. نگه داری و ذخیره سازی میوه‌ای که هنوز سفت است آسان‌تر است. میوه‌ها را در مکانی خنک و خشک و به دور از نورِ آفتاب ذخیره سازی کنید.

 

هرس کردنِ درختِ زردآلو :

همانندِ همۀ گیاهان، هرس کردنِ درختانِ مستقر شده برایِ سلامتِ آن‌ها مفید است. این کار به محصول دهیِ بیشتر منجر می‌شود. درختِ زردآلو را سالانه در اواخرِ زمستان و یا اوایلِ بهار، قبل از اینکه رشدِ درخت در سالِ جدید آغاز شود، هرس کنید.  ابتدا شاخه هایِ مرده و یا نا‌سالم را از درخت جدا کنید. مناطقی را که در آن رشدِ شاخه‌ها بسیار زیاد است را نیز هرس کنید.

این کار به رسیدنِ نور خورشید و جریان یافتنِ هوا به کلِ قسمت هایِ درخت کمک کرده و به سلامت و رشدِ عمومیِ آن کمک می‌کند. شما همچنین می‌توانید شاخه‌ها را به منظورِ شکل دهی به درختتان هرس کنید.

نکته: هنگامِ هرس کردن به یاد داشته باشید که میوه‌ها بر رویِ چوبِ سالِ دوم رشد می‌کنند. بنابراین در سال هایِ اولیۀ عمرِ درختتان آن را به صورتِ مختصر و سبک هرس کنید تا محصول دهیِ آن را به حداکثر برسانید.

مواد مغذى موجود در زردآلو از چشم‌ها و قلب حفاظت مى‌کنند و فیبر موجود در آن علیه بیمارى‌ها مبارزه مى‌کند. زردآلو منبع غنى بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین A ) است. زردآلوهایى که رنگ نارنجى تیره دارند، حاوى بتاکاروتن بیش‌ترى هستند. مواد غذایى حاوى بتاکاروتن باعث کاهش خطر بروز بیمارى‌هاى قلبی، سکته، آب مروارید و بعضى سرطان‌ها مى‌شوند. مقادیر بالاى بتاکاروتن و لیکوپن موجود در زردآلو باعث مى‌شود غذاى مفیدى براى حفظ سلامتى قلب باشد.

این دو ماده به عنوان آنتى‌اکسیدان، از اکسیداسیون LDL، کلسترول و بروز بیمارى قلبى جلوگیرى مى‌کنند. بتاکاروتن در بدن، به ویتامین A تبدیل مى‌شود. پس مى‌توان گفت زردآلو منبع غنى ویتامین A است که در حفظ بینایى چشم موثر است و به عنوان یک آنتى اکسیدان قوى جلوى تخریب سلول‌ها توسط رادیکال‌هاى آزاد را مى‌گیرد. زردآلومنبع‌غنى‌بتاکاروتن است.‌

لذا در تقویت بینایى چشم، جلوگیرى از بروز بیمارى‌هاى قلبى و آب مروارید موثر است. رادیکال‌هاى آزاد، عدسى چشم را تخریب مى‌کنند و باعث بروز آب مروارید مى‌شوند یا اینکه ذخیره خونى چشم‌ها را از بین برده و باعث تخریب بافت چشم مى‌شوند. زردآلو حاوى فیبرهاى محلول در آب است.

مطالعات نشان مى‌دهد مصرف فیبرهاى محلول باعث حفظ قند خون در مقدار طبیعى و کاهش کلسترول خون مى‌شود. فیبر موجود در زردآلو از بروز یبوست و بیمارى‌هاى روده‌اى جلوگیرى مى‌کند. برگه زردآلو سرشار از پتاسیم است. مصرف مواد غنى از پتاسیم باعث تنظیم فشارخون مى‌شود.

زردآلوى رسیده به علت دارا بودن ویتامین‌هاى گروه B براى درمان بیمارى‌هاى عصبى و روحی، بى خوابی، خستگى شدید، گیجی، فراموشى و… مفید است. میوه و هسته شیرین زردآلو به علت دارا بودن ویتامین Cبراى تقویت بدن، رفع اختلال در رشد کودکان و جلوگیرى از خونریزى لثه موثر است و به علت داشتن آهن در خون سازى موثر است.

 

سایر خواص درمانى زردآلو :

-تصفیه کننده خون است. عروق را باز مى‌کند و ملین است. – بوى بد دهان را رفع مى‌کند. تب بر است. به علت داشتن کبالت براى کم خونى مفید است. – التهاب مفاصل را برطرف مى‌کند. ضد نرمى‌استخوان است. براى قلیایى کردن بدن مفید است. – زردآلو به علت داشتن مقدارى اسید سالسیلیک، براى درد مفاصل و رماتیسم مفید است. – زردآلو، خنک و اشتها آور است. – زردآلو، باعث رفع تشنگى و عطش مى‌شود. – براى رفع یبوست و بواسیر مفید است. – مصرف برگه زردآلو سبب هضم غذا مى‌شود و از یبوست جلوگیرى مى‌کند. براى مصرف برگه، ابتدا آن را با آب بشویید. سپس آن را در آب خیس کنید و بگذارید یک شب بماند. سپس یک دانه لیموترش در آن بیندازید و صبح ناشتا، برگه خیس خورده را همراه با آب آن میل کنید که براى رفع یبوست بسیار مفید است. – حرارت درونى بدن را پایین مى‌آورد. – برگه زردآلو باعث هضم غذا مى‌شود.

 

تذکراتى در مورد مصرف زردآلو :

– از زیاده روى در مصرف زردآلو خوددارى کنید، زیرا مصرف زیاد آن در هضم مواد غذایى ایجاد اختلال کرده و دچار اسهال مى‌شوید. – افرادى که ناراحتى کبدى دارند، باید از زیاد خوردن زردآلو پرهیز کنند. – هسته تلخ زردآلو مواد سمى‌به نام اسید سیانیدریک و اسید پروسیک دارد. لذا خوردن هسته تلخ زردآلو خطرناک است. – مصرف زیاد زردآلو باعث ایجاد لک‌هاى سفید پوستى مى‌شود.

 

– زردآلو از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است، لذا براى سرد مزاجان مضر است. – کسانى که دچار سوزش یا نفخ معده هستند، از مصرف زیاد زردآلو پرهیز کنند. – زردآلو به طور کلى دیرهضم و نفاخ است. بنابراین اشخاص مسن و کودکان باید از خوردن زیاد آن پرهیز کنند. – زردآلو را همیشه قبل از غذا بخورید و هسته‌اش را نیز همراه آن مصرف کنید، زیرا هسته شیرین زردآلو ضد نفخ بوده و هضم آن را آسان مى‌سازد. – این میوه را هنگام ناشتا وبا معده خالى نخورید، زیرا سبب دل پیچه مى شود. – زردآلوى کال و نرسیده دیرهضم و نفاخ است. همچنین ترشح اسید معده را افزایش مى‌دهد و باعث ترش کردن معده مى‌شود.

 

هرگز زردآلو‌‌ را‌ بعد از غذاهاى سنگین نخورید. – بعد از خوردن زردآلو آب سرد ننوشید یا با آب سرد استحمام نکنید، زیرا باعث ایجاد گاز و نفخ در معده مى‌شود. – اگر بعد از خوردن زردآلو دچار سنگینى و نفخ معده شدید، فورا مقدارى زیره را دم کرده و میل نمایید یا مقدارى عرق زیرها عرق نعنا بخورید.

خواص درمانی هسته و برگ زردآلو :

هسته زردآلو از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک ، و برگ و گل آن سرد و خشک است .

• هسته زردآلو تقویت کننده قوای جنسی است. • اگر چند قطره از روغن هسته را در گوش بچکانید ، صداهای گوش را از بین برده و سنگینی گوش را درمان می کند. • روغن هسته برای نرم کردن پوست مفید است . • روغن هسته اگر تلخ باشد ، کرم معده و روده را از بین می برد. • روغن تلخ هسته ورم مقعد را از بین برده و سنگ مثانه را خرد می کند. • دم کرده برگ زردآلو برای قطع اسهال مفید است . • برای تسکین درد گوش ، چند قطره از دم کرده برگ زردآلو را در گوش بچکانید . از زردآلو میتوان برگه ، کمپوت و نکتار زردآلو تهیه کرد.

منبع : http://keshavarzirooz.ir/post-۶۶۷.aspx

اف اس پی مارکت

کشت طالبی در گلخانه

 

 

طالبى گیاه فصل گرم هست و به اب و هواى شبیه به خیار و شرایط دمایی نور و رطوبت یکسانی نسبت ب خیار احتیاج داره.

برای کاشت اون نکات زیر را رعایت کنید.

1 - بستر سازى:

خانواده کدوئیان به خاک های حاصلخیز دارای زهکش مواد الی بالا و ظرفیت نگه دارى متوسط احتیاج دارند

بنابراین برای اماده سازی زمین باید از کود های حیوانی کاملا پوسیده استفاده شود که مقدار ان در خاک های خیلی سبک و خیلی سنگین ده تن در هر هزار متر و در خاکهای با بافت متوسط پنج تن در هزار متر میباشد.

همزمان با مصرف کود حیوانی میتوان از کود های پایه

سولفات پتاسیم(سنگى)

سوپر فسفات تریپل (کود سیاه)

و فسفات دى امونیوم

به نسبت 50-25-100

استفاده کرد.

قبل از پخش کود ها از شخم خوردن عمیق زمین مطمعن شوید و پس از پشته بندى کود هارا روى پشته پخش کرده و با کولتیواتور و یا بیل تا عمق 30سانتی متری با خاک مخلوط کنید.

 

2 - کاشت:

پس از بستر سازى و تسطیح کاست به صورت مستقیم انجام می شود بدین صورت که بذر ها را روی ردیف هایی با فاصله 80الی100سانت ازهم با فاصله 40سانتی بوته ها از هم میکارند.

کاشت بذر در زمین کاملا خشک و بدون خیساندن بذر در عمق یک سانتی متری خاک صورت میگیرد.

فاصله بذر تا نازل اب حدود ده سانتی متر باشد و پس از کاشت ابیاری سنگین صورت گیرد.

دومین ابیاری به محض سبز شدن 80درصد بذور جهت تسهیل جوانه زنی انجام می گیرد.

 

نکته1: کاشتن ده درصد بذر اضافه به صورت نشا در لیوان یا سینی نشا جهت واکاری ضروری هست.

 

نکته2:درمواقعی که زمان برای ما مهم هست میتونیم همزمان با اماده سازی زمین نشاکاری کنیم البته هزینه هایی در بر داره اما ده روز جلو می افتیم.

نکته3:همراه با ابیاری اول و دوم میتونیم جهت ضد عفونی خاک سم تزریق کنیم ابیاری اول سم دورسبان با مقدار 5/0 تا 1لیتر در هزارمتر و ابیاری دوم سم اکسی کلرور مس بعلاوه بنومیل هرکدوم 5/0در هزار مترگلخانه.

پس از ابیاری دوم و واکاری گیاهان سبز نشده گیاه رو وارد تنش ابی خفیف میکنیم این تنش باید تا زمان 5یا6 برگى شدن گیاه ادامه بدیم و تو اون زمان همراه با ابیاری سوم ار کود های NPKفسفر بالا جهت ریشه زایی بهتر استفاده میکنیم.

و پس از اون اب نمیدیم ب گیاه تا وارد تنش اصلی بشه پایان این تنش همزمان با 50سانتی شدن بوته ها و تشکیل تقریبا برگ دوازدهم  گیاه هست.

هرس بوته تا قبل از گلدهى

 

هرس بوته بدین صورته که اول برگهاى لپه اى رو جدا میکنیم و بعدش تا برگ ششم گیاه، جوانه جانبی و گل هاى روى بوته رو حذف میکنیم تا بوته قوی تری داشته باشیم. بهتره این هرس تو دو مرحله انجام بشه تا بوته وارد شوک نشه و بعد ار هر هرس هم به بوته محلول یک در هزار اسید امینه مه پاشى بشه تا مقاومت گیاه بالا بره.

 

بستن بوته

 

همزمان با هرس اولیه بستن بوته هم شروع میشه و تا زمان پایان تنش ابی و شروع میوه دهی بوته ها با نخ های محکم ترجیحا نخ بیلر(بسته بند یونجه) به سیم های مهار بسته شوند.

 

 

نحوه هرس

 

 در زمان هرس بستگى به اینکه چ رقمى کاشته ایم و چ نوع میوه ای میخواهیم متفاوت خواهد بود

در ارقام ریز میوه همزمان بر روی شاخه های فرعی اجازه تشکیل یک میوه روی هر شاخه را میدهیم و پس از تشکیل هر میوه شاخه را از دو برگ بعد از میوه سربرداری میکنیم.

(نکته: سربرداری بعد از تیکیل میوه در تمام ارقام یکسان است و از تکرار آن پرهیز  میکنم)

در متوسط میوه ها پس از تشکیل چهار میوه از چهار ساخه فرعى اول و سربرداری اجازه تیکیل میوه بر روی شاخه های فرعی بعد داده نمی شود و پس از حجم گرفتن این چهار میوه به اندازه نیم کیلو به تشکیل 4میوه دیگر اقدام میکنیم.

در درشت میوه ها فقط ب دو میوه اجازه رشد میدهیم و پس از وزن گرفتن حدود یک کیلو به تشکیل دو میوه بعد اقدام میکنیم و پس از وزن گرفتن میوه های سری دوم میوه های سری اخر تیکیل میگردد.

بنابر این در

ریز میوه ها حدود12تا16میوه

متوسط میوه ها 7تا8میوه

ودرشت میوه ها 4تا6میوه خواهیم داشت.

 

نحوه کودهی

 

در مرحله شروع گلدهى تزریق کود NPK کامل و داراى ریز مغذی تاثیر بسزایی در ایجاد بوته قوی خواهد داشت و پس از آن

 

در ارقام ریز میوه چون دوره کشت کوتاه و همزمان میوه رسیده، میوه درشت و میوه ریز روی بوته هست پایه کود دهی بر اساس کود 36-12-12 میباشد یعنی ار تسکیل میوه به اندازه توپ پینگ پنگ تااولین برداشت هر پانزده روز تزریق ده کیلو از این کود برای هر هزارمتر گلخانه ضرورى است. پس از برداست اول و فاصله ده روزه از اخرین تزریق 36-12-12 اقدام به تزریق سلو پتاس کرده و حدود10کیلو در هزارمتر جوابگو تا اخر کشت می باشد.

 

در میوه های متوسط کود پایه بدین صورت است که پس از مصرف 10کیلو 36-12-12 پانزده روز بعد مقدار ده کیلو نیترات کلسیم مصرف کرده و پس از ده تا پانرده روز وقفه سلو پتاس به مقدار 10کیلو مصرف گرددتا برداشت اولین میوه یک بار و پس از ان یک بار دیگر این برنامه تکرار شود.

 

در درشت میوه ها مصرف کودها بعلت دوره رشد طولانى بصورت سرک بوده و با رعایت اصول اختلاط مواد شیمیایی و فاصله مصرف عناصر ریز مغذی و پر مصرف به بوته رسانده می شود.

 

بدیهی است این نحوه مصرف فقط پایه کوددهی می باشد و جزییات کوددهی بر اساس نوع خاک وفصل کشت و رقم متفاوت هست و بر اساس ازمایش خاک و برگ و تجربه میتوان اقدام نمود.

 

3 - نحوه آبیاری

 

پس از رفع تنش و تزریق  NPKکامل گیاه وارد مرحله تشکیل میوه میگردد در تمام ارقام طالبى از تشکیل میوه تا برداشت باید ابیاری منظم و با دور ابیاری 4تا9روز بستگى به نوع خاک و فصل کاشت انجام گیرد درصورت انجام ابیاری نامنظم اختلالات فیزیکی برروی میوه ایجاد میگردد مثلا میوه های ریز تشکیل میگردد ویا میوه ترک میخورد و فقط قبل از برداشت میوه برای تجمع قند در میوه میتوان یک الی دو روز دور ابیاری را بیشتر کرد.

 

4 - برداشت

در موقع رنگ گیری کامل دور ابیاری را قبل از بردایت یک الی دو روز افزایش داده تا قند میوه به حد قابل قبول 10Tss.برسد و سپس ب برداشت به صورت همراه با تکه اى از شاخه فرعى اقدام میکنیم.

برداشت همراه با تکه چوب

 

 

منبع: کانال تلگرام زیر

https://telegram.me/hortithesis

آلبالو-گیلاس

 

 

1- 1مقدمه

امروزه بسیار از گیاه­شناسان، گیلاس­ها و آلبالوهای حقیقی را که از خانواده گل­سرخیان Rosaceae هستند به هنگام طبقه بندی در جنس پرونوسPrunus قرار می­دهند. اما عده بسیار کمی نیز معتقد به سیستم طبقه­بندی قدیمی­تری هستند که گیلاس و آلبالو را در جنس کراسوس Cerasus قرار می­دهد. امروزه بسیاری از مولفین، گیلاس و آلبالوهای خوراکی را در جنس پرونوس و زیرجنس کراسوس قرار می­دهند، اما در بسیاری از متون چینی گیلاس و آلبالو در جنس سراسوس قرار ­می­گیرند.

1-2 رده بندی و معرفی مختصر گیلاس و آلبالو

در این قسمت توضیح مختصری راجع به گونه­هایی که از جنس پرونوس که جنبه خوراکی دارند و معمولا به اسم گیلاس و آلبالو شناخته شده­اند ارائه شده است.


                                           

1-2-1 گیلاس: پرونوس آویوم Prunus avium نام انگلیسی: Sweet cherry

درخت گیلاس بدون خار و دارای میوه یگوشت دار و محتوی یک هسته است. گیلاسمیوه ی کوچک، گرد و ملین است که در هنگام چیدن به رنگ قرمز یا سیاه می باشد و دارای یک هسته است. در واقع در طبیعت سه نوع گیلاس به رنگ های قرمز، سیاه و زرد یافت می شود.گیلاس ها را همیشه رسیده می چینند زیرا پس ازچیدن به خوبی رشد نمی کنند و شما می توانید آن را تنها 1 تا 3 روز به خوبی نگهداری نمایید.

گیلاس، درختی خزان کننده با قامتی بزرگ است که گاهی ارتفاعش به 20 متر هم می­رسد. پوست درخت، نازک و براق و برگهایش بزرگ هستند. برگ­ها زبر و خشن هستند و لبه­هایی دندانه دار و نامنظم دارند. دمبرگها در گیلاس طویل­اند و دارای غده­هایی متمایل به قرمز در نزدیکی پهنک برگ می­باشند. گل­ها در گیلاس کاملا سفید بوده و حدود 5/2 سانتی متر قطر دارند. این گل­ها یا به صورت منفرد در محور شاخه­های سال قبل و یا به طور گروهی و به صورت 5 گل که یک جوانه رویشی را در یک سیخک یا شاخه قدیمی­تر در برگرفته­اند، بوجود می­آیند. در گونه­های وحشی، میوه­ها تا حدودی گرد هستند و رنگشان قرمز یا سیاه و اندازه­شان کوچک است (قطرشان حدود 2 سانتی­متر است).

فواید گیلاس:بر طبق آخرین و بهترین اخبار به دست آمده مشخص گردیده که گیلاس ها منبع غنی آنتی اکسیدان ها هستند.گیلاس هاغذای متداولی در عصر حجر بوده اند و باستان شناسان بقایای هسته های گیلاس را در بسیاری از غارها و صخره های مسکونی ما قبل تاریخ یافته اند.

گیلاس شیرین (prunus avium) یک میوه فصلی است کهامروزه به غیر از مصرف تازه ی آن، می توان به خوبی ازمیوه ی خشک آن و یا به صورت آب میوه استفاده کرد.

گروه های گیاه شناختی زیر مجموعه درخت های گیلاس شامل: درختان آلو، هلو،بادام وزرد آلو است و نه تنها ازمیوه درخت گیلاس، بلکه از شکوفه ها و چوب آن نیز استفاده می گردد.برای این که ارزش این گیاهرا بدانیم کافی است بگوییم تمام قسمت های این میوه یعنی:گوشت، دم، هسته، برگ و ساقه ی آن در طب و صنعت استعمال دارد. ؛ اینمیوه دارایچربی کم و فیبر زیاد است و اگر شما درمان های گیاهی را قبول داشته باشید، بدانید که گواتر مزمن با خوردن گیلاس تا حد زیادی کنترل می شود و همچنین مانند یک عامل تخلیه و زهکشی در مجاری ادرار و لوله های هاضمه کار می کند و سنگ ها را از بین می برد و مصرف آن در حد مناسب به مبتلایان به دیابت و ورم مفاصل توصیه می شود زیرامیوه ای است کهنشاسته ی کمی دارد و قندش برای افراد دیابتی زیانبار نیست). گیلاس همچنینمسکن اعصاب بوده،ملین است، خون راپاک ومعده را نیز تمیز می کند و جوشانده ی دم گیلاس برای دفع سنگ های مثانه و تمیز کردن مجاری ادرار در طب تجربی مصرف دائم دارد.)

1-2-2 آلبالو: پرونوس کراسوس Prunus cerasus نام انگلیسی: Sour cherry

این گیاه درخت کوچکی است که معمولا به صورت یک درختچه خزان کننده می­باشد و پاجوش­های زیادی می­دهد. لذا ارقام وحشی آن موجب بوجود آمدن بیشه­زارهای انبوه می­شوند. برگ­های آلبالو کوچکتر ای برگهای گیلاسند و به صورت بیضی یا تخم مرغی شکل یا نوک تیز می­باشند که 4-7 سانتیمتر طول دارند و عرضشان نصف این مقدار است. لبه برگ­های این گیاه، دو برابر برگ­های گیلاس دندانه دارد و در نوک این دندانه­ها، غده­هایی وجود دارد که در دمبرگ نیز یافت می­شوند. گل­خت که به تعداد فراوان بر روی شاخه­های یکساله تشکیل می­شوند، سفید رنگ هستند، 5/2 -75/1سانتی­متر قطر دارند و روی دمگلی به طول 2 سانتی­متر قرار می­گیرند. میوه­ها در ارقام وحشی قرمز رنگ یا متمایل به سیاه، گرد و نرم هستند و گوشتی ترش مزه دارند.

           

مهم­ترین ویژگی­هایی که آلبالو و گیلاس را از هم متمایز می­کنند عبارتند از:

1. برگها؛ که در آلبالو، بخش­های پایینی­اش بی­برگ می­باشد.

2. طعم میوه؛ که در آلبالو تا حدودی تلخ یا ترش می­باشد.

3. شکل کاسه گل؛ که در آلبالو استکانی شکل است، در حالی که در گیلاس کوزه­ای شکل بوده و دهانه آن فشرده است.

منشا آلبالو مثل گیلاس از اطراف دریای خزر و استانبول می­باشد. سایر صاحبنظران در مباحثی که پیرامون این مطلب عنوان کرده­اند عقیده دارند که منشا آلبالو بسیار وسیع­تر از این حد است. لذا دانشمندان معتقدند که منشا این میوه از سوئیس تا دریای آدریاتیک در یک امتداد و از دریای خزر تا شمال اروپا در امتداد دیگر گسترش یافته است. اما تاکنون علت این موضوع مشخص نشده است که چرا گسترش گونه­های وحشی آلبالو از نقاط منشا در مقایسه با گیلاس کمتر است.

                        
                       


                                    

میوه ها ،از نظر نیاز های دمایی به دو دسته ذیل تقسیم می شوند :

1- میوه های مناطق معتدله

2- میوه های گرمسیری و نیمه گرم سیری

جایگاه گیلاس در گروه بندی میوه ها :

گیلاس در گروه بندی میو ها در گروه میوه های مناطق معتدله است و جزء میوه های درختی بخش میوه های هسته دار می باشد .

منطقه جغرافیایی :

گیلاس بومی نواحی بین دریای خزر و دریای سیاه می باشد و به احتمال زیاد بذر آن در زمان های بسیار قدیم ، توسط پرندگان ، به نقاط مختلف آسیا و اروپا برده شده است .

شرایط خاک و آب و هوایی :

شرایط خاک :

ریشه گیلاس ، همانند سایر میوه های هسته دار به نسبت سطحی بوده به 5/1-1 متر خاک نیاز دارد . برای درخت گیلاس خاک های لمونی شنی ارجح می باشد و همچنین باید گفت که عدم زهکشی به گیلاس آسیب وارد می آورد .

درختان آلبالو و گیلاس در هر نوع خاکی میرویند ؛ اما برای گیلاس خاک لیمونی شنی و برای آلبالو خاک لیمونی رسی مناسب تر است . این گیاهان در زمین های خشک و خیلی مرطوب بازدهی ندارند . ریشه آلبالو ، در مقایسه با گیلاس ، در برابر خاک های مرطوب مقاومت بیشتری نشان می دهد ؛ ولی زهکشی نکردن خاک به گیلاس صدمه میزند . در مناطق خیلی گرم ، باید از کاشت این درختان در شیب های جنوبی خودداری کنید ؛ زیرا پوست آنها درچنین مناطقی شکاف بر میدارد . درخت آلبالو را به علت سختی چوست تنه ، بخصوص به سبب مقاومت زیادی که در مقابل سرما ، شوری و قلیائیت خاک دارد ، می توان در اغلب مناطق ، اعم از مناطق مرتفع یا پست ، به خوبی کشت و پرورش داد . بزرگ ترین نقص این گونه ، تعداد زیاد ریشه جوش است که بتدریج تمام سطح اطراف درخت را فرا میگیرند .



برخی از ارقام گیلاس خود ناسازگار و دگرناسازگار هستند و به ارقام گرده دهنده نیاز دارند . اما ارقام مختلف آلبالو خود بارور است و نازی به ارقام گرده دهنده ندارند . دانه های گرده گیلاس سنگین و بسیار چسبنده اند و به همین دلیل قادر به نقل و انتفال با باد نیستند . فقط زنبور عسل میتواند گرده گل را از بساک یک گل به کلاله گل دیگر منتقل نماید . گیلاس هایی که گوشت سفت دارند ، درمقابل ترکیدگی ناشی از باران ، مقاوم تر از ارقام گوشت نرم هستند .

شرایط آب و هوایی:

این گیاه در مناطقی که زردالو و هلو به خاطر سرما رشد خوبی ندارند به خوبی رشد کرده و شایان ذکر است که در مناطقی که دارای تابستان های خنک و خشک هستند بهتر رشد می کند . از نظر مقاومت در برابر سرما ، گیلاس بین هلو ( حدود 21- درجه سانتی گراد ) و گلابی ( دمای 30- درجه سانتی گراد ) قرار دارد در حالی که گیلاس با 500 تا 1500 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتیگراد از استراحت بیرون می آید .

گیلاس عموما بین 55-35 درجه عرض شمالی و جنوبی در هر دو نیمکره کاشته می شود . سطح پراکندگی و انتشار این گیاهان خیلی وسیع است . گیلاس و آلبالو از درختان میوه مناطق معتدل سرد هستند . این دو گیاه در مناطقی که به علت سرما برای درختان هلو و زردآلو نامناسب است ، به خوبی رشد میکنند . مقاومت جوانه های گیلاس به سرما بیشتر از هلو و کمتر از گلابی و آلوست و دمای تا حدود 25- درجه سانتی گراد را تحمل میکنند ؛ ولی مقاومت جوانه های آلبالو بیشتر از گیلاس و به اندازه مقاومت جوانه های سیب اس . نیاز سرمایی جوانه های گیلاس در حدود 1200-500 ساعت و نیاز آلبالو 1300-600 ساعت زیر 7 درجه سانتی گراد است .

ارزش غذایی گیلاس :

میوه گیلاس سرشار از پتاسیم می­باشد (خدیوی خوب و همکاران، 1386) و در بین میوه­های مناطق معتدله یکی از غنی­ترین آنها از نظر منیزیم می­باشد. میوه سرشار از ویتامین A، C و B می­باشد .

خواص درمانی گیلاس :

قسمت دارویی گیلاس دم میوه آن می­باشد که به طول 5-3 سانتی متر، باریک و مدور به رنگ قهوه­ای روشن دیده می شود که در دو طرف کمی برجستگی دارد. مواد متشکله شامل کاتشین تانن­ها، گلی کوزیدهای سیانوژنیک، فلاونوئیدها، لکوآنتوسیانین، پورین­ها، اسید سالیسیلیک فنل­ها، آنیون­های کلروازت، کاتیون­های پتاسیم، آهن، کلسیم، منیزیم و سدیم، مقداری ژنیستئین و پرونتین، اولئانولیک اسید، نارینجنین و کورستین در دم گیلاس وجود دارد.

دم گیلاس به عنوان مدر مورد استفاده قرار می­گیرد. در طب گذشته از دم گیلاس بعنوان مدر و دفع کننده سنگ مجاری ادراری استفاده می­شده است. دم گیلاس به علت داشتن مقداری فلاونوئید اثر ضد التهاب داشته و همچنین به علت داشتن املاح پتاسیم و سدیم و املاح دیگر دارای خاصیت مدری نیز می­باشد .

گیلاس و خواص آن

ارزش تغذیه ای گیلاس :

هر (100 گرم گیلاس ) حدود 14عدد گیلاس متوسط دارای این ترکیبات است :

انرژی06/72 کیلو کالری ، رطوبت 74/80 گرم ،کربوهیدرات 60/16 گرم ،پروتئین 21/1 گرم ،چربی 69/0 گرم ،فیبر 87/1 گرم ،کلسیم 71/14 میلی گرم،فسفر 12/19 میلی گرم ،آهن 38/0 میلی گرمپتاسیم 5/223 میلی گرم ،فلوئور 76/11 میلی گرم ، ویتامین آ 47/21 میلی گرم ، ویتامین ث 06/7 میلی گرم، اسید فولیک راهنمایی های تغذیه ای: چربی اشباع شده در گیلاس بسیار کم است.

کلسترولندارد مانند سایر گیاهان سدیم ندارد،فیبرخوراکی بالایی دارد، از ویتامین c بالایی برخوردار است.

بیماری : Wilsonomyces carpophilus

روی درختان هسته دار هلو، زرد آلو، بادام ، شلیل ، گیلاس، آلو، گوجه سبز دیده می شود اهمیتش روی هلو ، زرد آلو و بادام بیشتر است.


                   



                                          

علائم:


روی برگها و میوه ابتدا لکه هایی به رنگ قرمز و کوچک ظاهر می شود به تدریج بزگتر شده و قطرشان به 2-1 میلیمتر یا بیشتر می رسد روی برگها در اطراف این لکه ها هاله زرد رنگی بوجود می آید و دور لکه را می گیرد و قسمت داخلی لکه ، قهوه ای و بافت مرده می شود و می افتد و برگ حالت سوراخ سوراخ به خودش می گیرد.روی میوه لکه ها حالت خشن و کرکی به خود می گیرند.
در گیلاس ، آلبالو و گوجه سبز اینها معمولا کمی فرورفته و تیره رنگ هست.روی سرشاخه ها لکه ها به قطر 2-3 میلیمتر به رنگ ارغوانی ظاهر می شود که به تدریج باپیشرفت بیماری قسمت وسط این لکه ها ممکن است بافت مرده شود.جوانه های آلوده به رنگ قهوه ای تا قهوه ای تیره در می آیند و ممکن است بوسیله ترشحات صمغ مانندی پوشیده شوند و به حالت براق در بیایند.جوانه های آلوده معمولا می میرند و دیگه باز نمی شوند.
آلودگی جوانه و شاخه در هر موقع از پاییز تا بهار ممکن است انجام شود ولی آلودگی برگ و گل در بهار بعد از خارج شدن آنها از جوانه صورت می گیرد.زمستان گذرانی بصورت رشته های میسلیوم درشاخه ها و جوانه های آلوده انجام می شود و گاهی بصورت کنیدی روی سرشاخه ها و جوانه زمستان گذرانی می کند.
باران نقش مهمی در انتشار این بیماری دارد زیرا کنیدی ها با وزش باد جدا نمی شوند. در حالیکه قطرات باران تعداد زیادی از کنیدی ها را از کنیدی برها جدا می کند و پراکنده می سازد.روی یک درخت بارندگی نقش مهمی را در پراکنش آلودگی دارد ، آلودگی در پایین درخت خیلی بیشتر است .

کنترل:


سمپاشی پاییزه بعد از ریختن برگها برای جلوگیری از آلودگی های شاخه و جوانه ضروری است.
در آنهایی که آلودگیهای برگ و میوه مهم است سمپاشی بهاره لازم است.

افزایش درخت گیلاس :

افزایش درخت گیلاس به طور معمول از راه پیوند و گاهی به روش قلمه گیری و خوابندن انجام می شود . مهمترین پایه ها عبارتند از : گیلاس معمولی یا مازارد ( Mazzard ) و محلب ( P.mahaleb ) .

اندازه درختان پیوندی ، بر حسب قدرت و رقم پایه ، از خیلی بزرگ تا پاکوتاه تغییر می کند .

معمولا درختان گیلاس و آلبالو را با بذر و پیوند و گاهی به روش قلمه یا خوابانیدن شاخه تکثیر میکنند . بعضی از انواع آلبالو توسط پاجوش نیز تکثیر میشوند . برای پیوند این درختان ، از پیوند شکمی ، اسکنه و لوله ای استفاده میکنند ؛ که پیوند شکمی از همه متداول تر است . به تازگی نیز برای تکثیر گیلاس از روش پیوند قاشی استفاده میشود .

پیوند :

پیوند زدن عبارت است از متصل کردن دو قسمت گیاهی به صورتی که آن دو قسمت ، با باز زایی در محل اتصال ، با هم یکی شده ، به عنوان گیاهی جداگانه ، به رشد ادامه دهند .

در درخت گیلاس می توان از انواع پیوند اسکنه – سپری – پوست – نیمانیم و لوله ای استفاده کرد که ما در اینجا به معرفی برخی از این پیوند ها می پردازیم .

پیوند اسکنه :

یک شکاف عمودی در پایه ایجاد می شود به طوری که از مرکز چوب بگذرد . دو عدد پیوندک تهیه کرده و طوری در دو سوی شکاف قرار می دهند که لایه های زاینده روی هم قرار گیرند . پیوندگاه و نوک پیوندک ها را با چسب پیوند می پوشانند .

پیوند سپری :

در پایه یک برش T مانند زده می شود . پیوندک را از گیاه مورد نظر می گیرند و از بالا در شکاف پایه به طرف پایین وارد می کنند تا جفت شود . محل مورد نظر باید بسته شود .

پیوند پوست : در فصلی که گیاه پوست می دهد پوست را با یک برش عمودی از چوب جدا می کنند . پیوندک را طوری تبیه می کنند که در یک سوی آن یک برش کوتاه وجود داشته باشد . سوی دیگر پیوندک ، " شانه " نام دارد . پیوندک را در زیر پوست قرار داده و میخ می زنند ، سپس پیوندگاه را با چسب می پوشانند .

پیوند نیمانیم :

برش شیبداری در پایه زده می شود . پیوندک را نیز طوری برش می دهند که با پایه جفت شود . پیوندگاه را باید بست و با چسب پیوند پوشاند .

چسب پیوند :

باید به این نکته اشاره شود که پس از پیوند در اکثر پیوند ها باید از چسب پیوند نیز استفاده شود . چسب های پیوند در دو گونه موجود هستند :

1- چسب های گرم : نوع سفت این چسب از مواد صمغ 25/2 کیلوگرم – موم237 گرم – روغن خام بزرک 235 میلی لیتر – دوده 28 گرم – چسب ماهی 42 گرم پس از مخلوط کردن این مواد با هم ،آن را در ظرفی روغن مالی شده یا با کاغذ چوب پوشانیده شده می گذاریم تا به حالت جامد درآید . در این حالت می توان آن را به قطعات ریز جداکرده . و در هنگام مصرف آن را گرم کرده و با یک قلموی نقاشی پیوند گاه را پوشانید .

2- چسب سرد : موادی به نام چسب باغبانی در بازار موجود هستند که امولسیونی از زفت ( قیر معدنی ) و آب می باشند . پس از استفاده از این چسب ، آب آن تبخیر شده و لایه ای از زفتدر پیوندگاه برجای می ماند . بارش باران چسب را می شوید بنابراین باید پس از بارش باران دوباره چسب زده شود و یا از چسب گرم استفاده گردد .

نکته : هیچگاه نباید از موادی که برای سقف ساختمان ها به کار گرفته می شوند و ظاهری شبیه چسب پیوند دارند برای پوشش پیوندگاه استفاده کرد .

قلمه :

قلمه بخشی از ساقه ، برگ یا ریشه است که از گیاه مادری جدا شده و در شرایط مناسب برای ربیشه زایی قرار می گیرد .

قلمه ساقه :

از معمول ترین قلمه ها ، قلمه ساقه است که در آن قسمتی از ساقه را که دارای جوانه جانبی یا انتهایی است از گیاه مادری جدا ساخته ، برای ریشه زایی در محیطی مناسب قرار می دهند تا پس از ایجاد ریشه به صورت گیاهی جداگانه رشد کند . قلمه ساقه را می توان در مرحله های مختلف رشد گرفت .

خواباندن :

یکی از روش های گیاه افزایی است که در آن ساقه را در حالی که به گیاه مادری متصل است در خاک مرطوب یا پیت قرار می دهند تا ریشه دار شود و پس از آنکه ریشه کافی تولید کرد آن را از گیاه مادری جدا می کنند تا به عنوان گیاهی جداگانه به رشد خود ادامه دهد .

پیت :

پیت یا تورب عبارت است از باقیمانده های گیاهان آبزی باتلاق ها و مرداب ها که زیر آب به حالت نیمه پوسیده و تجزیه شده به جا مانده است و از خورد شده آن ها را پس از استخراج ، در آمیخته های خاک گلدانی به کار می برند . از میان انواع پیت در ایران پیت خزه از همه معروف تر است که دارای رنگ قهوه ای بوده و ظرفیت نگهداری آبی حدود 10 برابر وزن خشکش را دارد . این ماده اسیدی و با واکنشی برابر 8/3 تا 5/4 است مقدار کمی نیتروژن دارد و فسفر و پتاسیم آن ناچیز است بنابراین بیشتر به منظور نگهداری آب به خاک گلدان ها اضافه می شود .

خواباندن شیاری :

این شیوه خواباندن ، از یک شاخه گیاه مادری ، بیش از یک گیاه جدید به دست می دهد .

روش کار بدین ترتیب است که شاخه های جوان را به طور طولی در شیاری کم ژرفا قرار داده ، با 5 تا 10 سانتیمتر خاک مرطوب می پوشانند . هر چه شاخه بیشتر رشد کند خاک بیشتری روی آن می ریزند و قسمت انتهایی شاخه به طور معمول از زمین بیرون گذاشته می شود . از هر جوانه شاخه خوابانده ، گیاه جدیدی ایجاد می گردد و از زمین بیرون می آید . در اینجا نیز با زخم کردن قسمت زیرین ساقه ، ریشه زایی را آسان می کنند . در غیر این صورت ، ریشه از پایین شاخه ای که از جوانه شاخه رشد کرده ، ایجاد می گردد .

پیرایش هرس درخت گیلاس :

پیرایش هرس درخت گیلاس در ایران مرسوم نیست و در سایر نقاط دنیا نیز کوشش می شود میزان پیرایش در سطح حداقل نگه داشته شود ، زیرا پیرایش شدید به ویژه در سال های اولیه باعث دیر به بار نشستن گیاه و کم شدن مقدار محصول می گردد . پیرایش این میوه به شکل شلجمی باعث می شود که شاخه ها محکمتر گردد و برداشت مکانیکی آسانتر گردد .

شکل شلجمی :

این شکل بیشتر در میوه کاری و برای محدود کردن ارتفاع درخت و گسترده نمودن تاج آن به کار می رود . در این روش پس از آنکه نهال ترکه ای در زمین کشت شد ، سر آن را در فاصله ای حدود 150-120 سانتیمتری زمین قطع می سازند . در سال بعد ، تولید تعدادی شاخه های فرعی می کند که در زمستان تعدادی از آنها را که از رشد چند جوانه بالایی حاصل شده و زاویه بسته و رشد عمودی دارند ، حذف و از بقیه 2 تا 5 شاخه را که با تنه زاویه نزدیک به عمودی داشته باشند ودر اطراف تنه اصلی واقع شده و با یکدیگر 30-20 سانتیمتر فاصله عمودی داشته و به عنوان شاخه اصلی درخت آینده گزینش و بقیه را از ته قطع می کنند . شاخه های برگزیده اگر طولشان از حدود 30 سانتیمتر بیشتر باشد . باید با هرس سر زنی کوتاه کرد تا به نوبه خود منشعب شده ، استخوان بندی درخت را تشکیل می دهند . و لی اگر خیلی کوتاه باشند باید این عمل را به بعد موکول ساخت . در این شکل پیرایش به مجرد اینکه شاخه ای بر دیگران مسلط و از آنها بزرگتر باشد باید سر آن را قطع و نقش پیشاهنگ را به شاخه دیگر واگذار کرد . این طرز پیرایش سبب می شود که درخت در تمام جوانب خود دارای شاخه های قوی بشود و شاخه ها بتوانند محصول زیادی تولید کرده و در برابر وزن آن و نیز فشار های خارجی به راحتی مقاومت کنند .

مراحل پیرایش درخت به روش شلجمی . پیکان ها محل ایجاد برش ها را نشان می دهند.

میوه :

از نظر باغبانی ، میوه عبارت است از قسمت گوشتی و خوراکی یک گیاه چند ساله که به طور معمول به صورت تازه مصرف می شود و در به وجود آمدنش قسمت های مخلف گل تاثیر مستقیم دارند .

نحوه تشکیل میوه :

چون میوه ها کوچک هستند باید تعداد زیادی از گل ها تلقیح و تبدیل به میوه شوند تا یک محصول اقتصادی تولید گردد و بدین لحاظ در این گیاهان تنک کردن ضرورتی ندارد . گل های گیلاس بطور معمول بعد از سایر میوه های هسته دار باز می شوند .

بیشتر ارقام گیلاس خود سترون هستند و نیاز به درخت گرده زا دارند . گرده افشانی توسط حشرات انجام می شود و برای تولید میوه کافی نیاز به کندو گذاری دارد .

شکوفه ها به صورت جانبی روی سیخک های کوتاه ایجاد می شوند .

                               

          




فاصله کشت :

فاصله کشت در درختان قوی گیلاس ، می توان انتظار 25-20 تن محصول سالانه را داشت که البته به دلیل مساعد نبودن یک یا چند عامل محیطی و یا زراعی مقدار میوه تولید شده به طور معمول بسیار کمتر از این حد می باشد .

ارقام گیلاس


در ایران حدود 50 رقم گیلاس شناخته شده است . ارقام گیلاس بر اساس بافت گوشت و تشکیل میوه ، به دو گروه تقسیم می شوند . گیلاسهای گرد و گیلاس های قلبی شکل . میوه گیلاس های قلبی شکل گوشت نرم و ترد دارند و رنگ آنها از سیاه تا روشن متغیر است . رنگ آب میوه نیز از رنگ میوه تبعیت میکند . گیلاس های گرد نیز رنگ های مختلف از سیاه تا قرمز روشن دارند و گوشت میوه آنها سخت تر از گیلاس های قلبی شکل است .

سیاه مشهد - صورتی لواسان - زرد دانشکده کشاورزی - سفید ارومیه - بینگ - پروتیوا - آلبالوی مونت مورنسی 

     

 

منبع:

 

http://www.shimizist.com/fa/page.php?rid=29